Παγκόσμια ευημερία μόνο με το ελεύθερο εμπόριο

Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πρότεινε πρόσφατα το λεγόμενο σχέδιο «ανταποδοτικών δασμών», επιδιώκοντας να επιβάλει δασμούς σε όλους τους εμπορικούς της εταίρους.

• Ρεπορτάζ της People’s Daily

Η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα. Κοινή είναι η άποψη ότι, υπό το πρόσχημα της «αμοιβαιότητας», το σχέδιο των ΗΠΑ ουσιαστικά προωθεί πολιτικές ισχύος και μονομερή εκβιασμό στον τομέα της οικονομίας και του εμπορίου. Τέτοιες πρακτικές πλήττουν σοβαρά το πολυμερές εμπορικό σύστημα με πυρήνα τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) και θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

Το σχέδιο των ΗΠΑ περί «ανταποδοτικών δασμών» βασίζεται σε υποκειμενικές εικασίες και μονομερείς αξιολογήσεις, υπονομεύοντας τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα των εμπλεκόμενων μερών. Πρόκειται ουσιαστικά για έκφραση πολιτικής ισχύος. Οι ΗΠΑ ισχυρίζονται πως αυτή η πολιτική αποσκοπεί στη διόρθωση ενός δήθεν «μειονεκτικού» γι’ αυτές καθεστώτος στο διεθνές εμπόριο. Ωστόσο, ο ισχυρισμός αυτός είναι αβάσιμος. Η λεγόμενη «θεωρία μειονεκτήματος» των ΗΠΑ αγνοεί τις ισορροπίες συμφερόντων που έχουν διαμορφωθεί μέσω των πολυετών διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του πολυμερούς εμπορίου και παραβλέπει το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αποκομίζουν εδώ και καιρό τεράστια οφέλη από το διεθνές εμπόριο. Η λογική πίσω από τους «ανταποδοτικούς δασμούς» δεν είναι άλλη από την άσκηση πίεσης στους ασθενέστερους και την αντικατάσταση του πολυμερούς διαλόγου με μονομερείς επιβολές. Στοχεύοντας όλους τους εμπορικούς της εταίρους, η Ουάσινγκτον μετατρέπει το δόγμα «Πρώτα η Αμερική» σε μια μορφή «αμερικανικής ηγεμονίας». Οπως σημείωσε και το βρετανικό περιοδικό «The Economist», η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ επιστρέφει στον 19ο αιώνα, αγνοώντας την άνευ προηγουμένου ευημερία που έχει αποφέρει η παγκοσμιοποίηση στις ίδιες τις ΗΠΑ.

Η απροκάλυπτη στάση των ΗΠΑ να ασκούν πίεση στους ασθενέστερους και να θεωρούν τους εαυτούς τους υπεράνω έχει προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στο πολυμερές εμπορικό σύστημα. Ο Chad Bown, ανώτερος ερευνητής στο Peterson Institute for International Economics, επισημαίνει πως οι «ανταποδοτικοί δασμοί» παραβιάζουν τους κανόνες του ΠΟΕ τουλάχιστον σε δύο σημεία: πρώτον, η επιβολή διαφορετικών δασμών σε διαφορετικούς εταίρους καταστρατηγεί την αρχή της μη διάκρισης μεταξύ μελών· και, δεύτερον, η αυθαίρετη αύξηση των δασμών πέραν των συμφωνημένων ορίων αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των δεσμεύσεων. Εδώ και δεκαετίες το πολυμερές εμπορικό σύστημα με επίκεντρο τον ΠΟΕ αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο του παγκόσμιου εμπορίου, μειώνοντας τις συγκρούσεις και ενισχύοντας την ευημερία και τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας. Οι κινήσεις των ΗΠΑ ισοδυναμούν με καταστροφή αυτής της αμοιβαία επωφελούς κατάστασης.

Το σχέδιο των ΗΠΑ έχει συναντήσει ευρεία αντίσταση. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προειδοποίησε ότι η Ε.Ε. είναι έτοιμη να απαντήσει στους νέους δασμούς και κάλεσε τις ΗΠΑ να επιλύσουν τις διαφορές μέσω διαλόγου. Ο πρόεδρος της Ελβετικής Συνομοσπονδίας, Γκι Παρμελέν, τόνισε ότι «το μακροπρόθεσμο οικονομικό συμφέρον μιας χώρας είναι υψίστης σημασίας και η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και το ελεύθερο εμπόριο παραμένει θεμελιώδης αξία». Η κυβέρνηση της Βραζιλίας δήλωσε ότι εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγής στον ΠΟΕ, για να προστατεύσει τα εθνικά της συμφέροντα.

Αποφασιστικά μέτρα αυτοπροστασίας από την Κίνα

Ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως και σταθερός υποστηρικτής του πολυμερούς εμπορικού συστήματος, η Κίνα έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει την ανάγκη επίλυσης των εμπορικών διαφορών μέσω διαλόγου και διαπραγμάτευσης και τάσσεται κατά κάθε μορφής μονομέρειας και προστατευτισμού. Πιστεύει ακράδαντα ότι όλα τα μέρη πρέπει να σέβονται τις αρχές και τους κανόνες του ΠΟΕ, να προωθούν τη φιλελευθεροποίηση και διευκόλυνση του εμπορίου και των επενδύσεων και να ενισχύουν την κοινή ανάπτυξη μέσω του ανοίγματος. Ο πολυμερής διάλογος είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, ενώ η οικονομική παγκοσμιοποίηση είναι ιστορικά αναπόφευκτη. Απέναντι στους λεγόμενους «ανταποδοτικούς δασμούς» των ΗΠΑ, η Κίνα θα λάβει αποφασιστικά μέτρα για να προστατεύσει τα νόμιμα δικαιώματά της. Ταυτόχρονα, θα συνεργαστεί με όλες τις πλευρές για να υπερασπιστεί τον γνήσιο πολυμερισμό, να στηρίξει το πολυμερές εμπορικό σύστημα, να προωθήσει μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς παγκοσμιοποίηση και να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση μιας ανοιχτής παγκόσμιας οικονομίας.

Στην εποχή της οικονομικής παγκοσμιοποίησης κάθε κοντόφθαλμη πολιτική τύπου «ο γείτονάς μου να ζημιωθεί» καταλήγει να βλάπτει και τους άλλους και τον ίδιο τον εμπνευστή της. Η διατήρηση του πολυμερούς εμπορικού συστήματος αποτελεί τη μόνη βιώσιμη οδό για την προστασία των συμφερόντων όλων των μερών και για την επίτευξη κοινής ευημερίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες οφείλουν να εγκαταλείψουν τη νοοτροπία του μηδενικού αθροίσματος, να αποσύρουν άμεσα τα μονομερή εμπορικά μέτρα και να επιστρέψουν στον δρόμο του διαλόγου και της συνεργασίας. Μέσω ισότιμων διαβουλεύσεων με τους εμπορικούς τους εταίρους, μπορούν να επιλύσουν τις διαφορές και να διασφαλίσουν οφέλη για τους λαούς όλων των χωρών.

Πηγή: Εφημερίδα «δημοκρατία»