Μια συμφωνία που φέρνει στο νου άλλες εποχές, όπου ισχυρές δυνάμεις υπαγόρευαν όρους σε αδύναμα κράτη, υπογράφηκε πρόσφατα ανάμεσα στην Τουρκία και τη Σομαλία.
Η συμφωνία αυτή, που ήρθε στο φως της δημοσιότητας μετά την υποβολή της στην τουρκική Εθνοσυνέλευση για επικύρωση, δίνει στην Άγκυρα σχεδόν απόλυτο έλεγχο στον πλούσιο υπόγειο θησαυρό της Σομαλίας — πετρέλαιο και φυσικό αέριο — με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους.
Η Τουρκία εξασφαλίζει το 90% της ετήσιας παραγωγής υδρογονανθράκων, χωρίς να καταβάλει τα συνήθη ποσά που απαιτούνται διεθνώς για τέτοιου είδους άδειες: ούτε προκαταβολές, ούτε μπόνους, ούτε καν διαχειριστικά τέλη. Με λίγα λόγια, η τουρκική πλευρά αποκτά δικαιώματα εξερεύνησης, εξόρυξης και πώλησης, χωρίς να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη.
Οι όροι του συμφώνου είναι ξεκάθαρα άνισοι. Η Σομαλία, μια χώρα με χρόνια αστάθεια, λαμβάνει μόλις ένα μικρό ποσοστό από τα πιθανά έσοδα, με το υπόλοιπο να καταλήγει σε τουρκικά ταμεία. Η Άγκυρα διατηρεί πλήρη έλεγχο της διαδικασίας, ενώ της επιτρέπεται να εξάγει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στην παγκόσμια αγορά, να κρατά όλα τα έσοδα και να αναθέτει το έργο σε όποιον συνεργάτη επιλέξει, χωρίς περιορισμούς από το σομαλικό κράτος.
Η συμφωνία ενισχύεται με στρατιωτική παρουσία: ήδη από τον Σεπτέμβριο, το ερευνητικό σκάφος «Ορούτς Ρέις» πρόκειται να ξεκινήσει επιχειρήσεις στις σομαλικές θαλάσσιες ζώνες, συνοδευόμενο από πέντε τουρκικά πολεμικά πλοία. Πρόκειται ουσιαστικά για στρατιωτική κάλυψη ενός οικονομικού εγχειρήματος — κάτι που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη φύση της «συνεργασίας» που προβάλλει η Άγκυρα.
Παρά τις δηλώσεις περί αμοιβαίου σεβασμού και στήριξης στην ανάπτυξη της Σομαλίας, η πραγματικότητα πίσω από τη συμφωνία αποκαλύπτει μια πολύ πιο σκληρή και ιδιοτελή στρατηγική. Η Τουρκία φαίνεται να εκμεταλλεύεται τη γεωπολιτική αδυναμία της Σομαλίας και να εδραιώνει την παρουσία της σε μια περιοχή πλούσια σε ενεργειακά αποθέματα και κρίσιμη για τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό.
Οι αντιδράσεις δεν λείπουν. Στην Τουρκία, η αντιπολίτευση βλέπει αυτή τη συμφωνία ως απόπειρα αντιστάθμισης της αποτυχίας της Άγκυρας να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Από την άλλη, στην Αφρική, εντείνονται οι φωνές που καταγγέλλουν νέο-αποικιοκρατικούς όρους σε διμερείς συμφωνίες και αμφισβητούν τη βιωσιμότητα τέτοιων πρακτικών στο όνομα της “ανάπτυξης”.
Σε μια εποχή που η ενεργειακή εξάρτηση καθορίζει γεωπολιτικές ισορροπίες, η Τουρκία δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν διστάζει να εδραιώσει την επιρροή της με μέσα που ξεπερνούν τη διπλωματία — και η Σομαλία, δυστυχώς, φαίνεται να πληρώνει το τίμημα.
Δείτε Επίσης:
