Το πιο αστείο κορίτσι του πλανήτη είναι από την Ελλάδα και παραδίδει μαθήματα ψυχής, κάνοντας πλάκα ακόμη και με θέματα για τα οποία κάποιοι μιλούν χαμηλόφωνα, όπως ο θάνατος και η αναπηρία.
- Από τον
ΗΛΙΑ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑ
Η γενναία, εκρηκτική και χειμαρρώδης Κατερίνα Βρανά έχει άλλωστε αυτό το δικαίωμα, γιατί και πολύ κοντά στον θάνατο έφτασε, και την αναπηρία που της άφησε η τρομακτική περιπέτεια με την υγεία της «παλεύει» με το απίθανο χιούμορ της. Το 2020 η δημοφιλής stand up comedian, που έχει υμνήσει μέχρι και το BBC, έκλεισε μία δεκαετία στην κωμωδία. Το 2009 ξεκίνησε, όμως έχασε μια χρονιά -το 2017 που ήταν σε κώμα και ακόμη μία, το 2020, λόγω πανδημίας (οι δύο sold out παραστάσεις της πέρυσι τον Σεπτέμβριο είχαν ακυρωθεί).
Όμως φέτος ο Κήπος του Μεγάρου άνοιξε και η Κατερίνα είναι έτοιμη για την παράστασή της «Φέτα, Sex και Αναπηρία» στις 14 Ιουλίου, στις 21.00. Πρόκειται για μια αναδρομή στις «χρυσές» επιτυχίες της, τα best of από τις παραστάσεις «Φέτα με τη Βασίλισσα», «About Sex» και «Σχεδόν Πέθανα – Staying Alive». Η εν λόγω παράσταση είναι επίσης μία τρανή απόδειξη πως τίποτα δεν σταματά την Κατερίνα Βρανά από τον απώτερο σκοπό της: να γίνει Κυρίαρχος του Πλανήτη, τώρα και με αμαξίδιο! Μέχρι να συμβεί αυτό, η ίδια μοιράζεται μαζί μας ιστορίες από τη διαδρομή της. «Προσδεθείτε» και προετοιμαστείτε για τρανταχτά γέλια, αλλά και μαθήματα θετικής στάσης απέναντι στη ζωή.
Ποιες εικόνες σού έρχονται πρώτες στο μυαλό από τα παιδικά σου χρόνια στο Μαρούσι;
Όταν γεννήθηκα, η μητέρα μου με κοίταξε και έβαλε τα κλάματα. Είπε «είναι πολύ άσχημο, δεν μπορεί να είναι δικό μου αυτό». (γέλια) Εντάξει, μπορεί να ήταν η συγκίνησή της, αλλά ίσως και να το εννοούσε… Εικάζω, λοιπόν, ότι σκέφτηκε πως, αφού δεν είναι ωραίο κορίτσι, να το εκπαιδεύσουμε τουλάχιστον να έχει προσωπικότητα! Έτσι με στείλανε σε αγγλικό νηπιαγωγείο για να μάθω παράλληλα με τα ελληνικά και τα αγγλικά. Εκεί κάθε Χριστούγεννα κάναμε θεατρικό τη Γέννηση του Χριστού κι εγώ έπαιζα την Παναγία. Θυμάμαι τότε ένα από τα παιδάκια που έπαιζαν τους βοσκούς ήρθε και στάθηκε μπροστά μου κι εγώ το κλότσησα για να πάει στην άκρη. Συγγνώμη, δεν καταλάβαινε ότι κάναμε τέχνη; Δεν κόβεις τη θέα της πρωταγωνίστριας με ένα πρόβατο!
Στο σχολείο ήσουν αυτή που έλεγε τα περισσότερα αστεία;
Νομίζω πως ήμουν πολύ ευχάριστη. Υπήρχαν άτομα που ήταν πολύ πιο αστεία από μένα, απλά εγώ είχα πλάκα.
Και κάπως έτσι βρέθηκες αργότερα στην Αγγλία για σπουδές θεάτρου.
Ναι, σπούδασα εκεί θέατρο και υποκριτική. Είχαμε φοβερά μαθήματα, όπως κινεζική όπερα, θεατρολογία Λατινικής Αμερικής, γιαπωνέζικο θέατρο, μπαλινέζικο θέατρο σκιών. Ήταν φοβερή εμπειρία το πανεπιστήμιο. Αυτό που με εντυπωσίασε πιο πολύ ήταν πως ό,τι έμαθα για το αρχαίο ελληνικό θέατρο το έμαθα στην Αγγλία από πωρωμένους Άγγλους που μας τα λέγανε και με αγγλική προφορά π.χ. τη μούσα τη λένε μόισα.
Ήταν εξαρχής ο στόχος σου το stand up comedy;
Προέκυψε από μια δική μου ανάγκη να εκφραστώ. Στο εξωτερικό οι μικροί ρόλοι δίνονται συχνά με κριτήριο την εμφάνιση, π.χ. ψάχνανε μεσογειακούς τύπους γυναίκας και στέλνανε εμένα σε ακροάσεις. Εγώ δεν είμαι το στερεότυπο που έχουν οι ξένοι για τη μεσογειακή γυναίκα. Οπότε δεν έπαιρνα τέτοιους ρόλους ούτε ρόλους Αγγλίδας ούτε ρόλους δίμετρης Σουδέζας και κατέληγα με κάτι μικρά ρολάκια σε διαφημίσεις που δεν βοηθούσαν πολύ. To stand up μου έδωσε μια ελευθερία, εγώ δημιουργώ τη δουλειά μου και παρουσιάζω τον εαυτό μου όπως θέλω.
Είναι δύσκολο να κάνεις τον κόσμο να γελάσει;
Πιο δύσκολο από το να τον κάνεις να κλάψει. Υπάρχει κείμενο το οποίο έχεις προβάρει πολλές φορές για να το τελειοποιήσεις, αλλά δεν είναι ρόλος. Επίσης, το χιούμορ είναι κάτι φοβερά υποκειμενικό, μπορεί κάποιος να γελάσει με ένα αστείο σου και άλλος όχι. Οπότε αρχίζει με κάτι που βρίσκεις αστείο εσύ προσωπικά και το δοκιμάζεις στο κοινό, το οποίο όμως πολλές φορές δεν συμφωνεί μαζί σου. Έτσι το διαμορφώνεις για να το φέρεις σε μια μορφή που το μεγαλύτερο ποσοστό του κοινού θα το βρει αστείο. Καμιά φορά αυτό δεν συμβαίνει βέβαια και το πετάς γιατί συνειδητοποιείς απλά ότι ο κόσμος δεν θα γελάσει. Δεν πειράζει, συνεχίζεις και θα τον «πιάσεις» στο επόμενο αστείο. Όταν αποπνέεις αυτοπεποίθηση και σιγουριά πάνω στη σκηνή, το καταλαβαίνει το κοινό και χαλαρώνει, ενώ όταν είσαι αγχωμένος, το νιώθει και αγχώνεται μαζί σου.
Εσύ πάντως έκανες θραύση στην Αγγλία. Ποια θεωρείς την top στιγμή σου εκεί μέχρι στιγμής;
Δύο πράγματα. Όταν με κάλεσαν να παρουσιάσω μια βραδιά στο Southbank Centre, στο Λονδίνο. Φαντάσου το Εθνικό, το Μέγαρο, τη Λυρική, τη Στέγη και το Νιάρχος κάπου όλα μαζί. Παρουσίασα εκεί τη βραδινή παράσταση μιας ημερίδας που λεγόταν «Greece is the Word», μέσα στην περίοδο της κρίσης, το 2012. Υπήρχαν καλλιτέχνες από την Ελλάδα, μουσικοί και ποιητές, είχε μιλήσει η Βικτόρια Χίσλοπ, ήταν μια απίστευτη βραδιά. Το δεύτερο ήταν όταν με κάλεσαν σε μια πολύ σοβαρή πολιτική εκπομπή στο BBC να μιλήσω για την κρίση στην Ελλάδα ως Ελληνίδα κωμικός στην Αγγλία.
Η Ελλάδα πώς σε υποδέχτηκε ως stand up comedian; Πιο δύσκολο το κοινό εδώ σε σχέση με το εξωτερικό;
Στην Ελλάδα, νομίζω, μαθαίνουμε stand up μαζί με το κοινό. Σε κάθε γλώσσα το stand up έχει άλλη χάρη, άλλους ρυθμούς, άλλες προσλαμβάνουσες. Στην Ελλάδα είναι δύσκολο, γιατί τα άτομα που παρακολουθούν stand up μέσα από το YouTube βλέπουν πολύ αγγλικό ή αμερικανικό και θεωρούν ότι αυτό είναι το επίπεδο. Και μετά έρχονται και βλέπουν τους Έλληνες και λένε: «Μα, δεν είναι το ίδιο». Ναι, ρε φίλε, βλέπεις τον τύπο που κάνει stand up 40 χρόνια στην Αμερική, που κάνει τρεις και τέσσερις φορές την εβδομάδα παράσταση, και τον συγκρίνεις με τον Έλληνα που παίζει μία φορά την εβδομάδα και είναι στον χώρο οκτώ χρόνια. Στην Αμερική και τη Αγγλία το stand up comedy είναι όπως είναι για εμάς η επιθεώρηση. Θεωρώ ωστόσο ότι την τελευταία δεκαετία έχει γνωρίσει φοβερή άνθηση στην Ελλάδα. Σε μένα πήγε πολύ καλά, δεν το περίμενα. Η επιτυχία μου ήρθε πολύ ευχάριστα.
Μίλησέ μου για το βραβείο που κέρδισες στον διαγωνισμό του Laugh Factory. Πώς ένιωσες ως η πιο αστεία γυναίκα ανάμεσα σε τόσους αστείους άντρες;
Είναι πολύ απλό: Δεν έλαβαν μέρος χώρες που έχουν παράδοση στο stand up, όπως η Αγγλία και η Αμερική. Το Laugh Factory καταρχάς είναι από τα μεγαλύτερα comedy clubs του κόσμου, έχει έδρα το Λος Αντζελες και έχουν βγει από αυτό μεγάλα ονόματα διεθνώς. Οπότε αυτός που έχει το Laugh Factory ήθελε να δείξει τις χώρες που δεν έχουν παράδοση στο stand up. Ετσι οργάνωσε έναν παγκόσμιο διαγωνισμό κι εμένα με κάλεσαν να πάρω μέρος, αλλά και πάλι το θεώρησα γαμάτο. Ελαβαν βίντεο από πολλές χώρες του κόσμου, επέλεξαν τους δύο καλύτερους από κάθε χώρα και ανέβασαν μετά τα κλιπ τους online για να τα δει ο κόσμος και να ψηφίσει. Αρχικά ήμασταν κωμικοί από 85 χώρες.
Όπως;
Σου μιλάω τώρα Ακτή Ελεφαντοστού, Ζάμπια, Ουγκάντα, Ζαΐρ, Μεξικό, Βραζιλία, Αργεντινή, Γουατεμάλα… χαμός. Οι 20 από τους 85 που πήραμε τις περισσότερους ψήφους περάσαμε στον ημιτελικό, που έγινε στη Φινλανδία, γιατί από εκεί ήταν ο προηγούμενος νικητής. Ήταν πολύ αυστηροί γενικά για να μην μπορείς να κλέψεις στην ψηφοφορία με ρομποτάκι. Μάλιστα ένας Ολλανδός και ένας Ινδονήσιος ακυρώθηκαν γιατί έκλεβαν. Κάναμε live παράσταση με κριτές, οι οποίοι επέλεξαν τους πέντε καλύτερους για τον τελικό και ήμουν μέσα σε αυτούς. Από τη στιγμή που έφτασα ως εκεί, φυσικά, δεν με ένοιαζε. Η Μαλαισία πήρε την πρώτη θέση, οι Φιλιππίνες τη δεύτερη κι εγώ βγήκα τρίτη, πρώτη από γυναίκες, αφού οι άλλοι δύο ήταν άντρες.
Ανδροκρατούμενο γενικά το stand up comedy;
Εντελώς! Οι γυναίκες είναι ανάμεσα στο 10% και το 20% στο stand up comedy διεθνώς, ενώ φτάνουν στο 25% σε χώρες με παράδοση στο είδος. Όταν κάνεις stand up, βάζεις τον εαυτό σου σε ευάλωτη θέση και τις γυναίκες μάς μαθαίνουν από μικρές να μην είμαστε ευάλωτες, νομίζω γι’ αυτό είναι τέτοια τα ποσοστά. Από τον τελικό του Laugh Factory με κάλεσαν στη Μαλαισία να κάνω tour κι εκεί έγινε το κακό.
Μιλάς για το βράδυ στη Μαλαισία που άλλαξε η ζωή σου. Τι ακριβώς σου συνέβη;
Έπαθα διάτρηση εντέρου, άνοιξε δηλαδή μια τρύπα στο έντερό μου. Σημείωση: Το έντερο δεν πρέπει να έχει τρύπες, παρά μόνο μία στο τέλος. Το δικό μου ήθελε, φαίνεται, να έχει… εξαερισμό κι έτσι άνοιξε άλλη μία. Χύθηκαν όλα μέσα, με αποτέλεσμα να μολυνθεί το σύστημα και να πάθω σηψαιμία. Αυτό οδήγησε σε σηπτικό σοκ κι έπειτα σε πολυοργανική ανεπάρκεια, με ρίξανε σε κώμα για να με σώσουν, πάλευαν οι γιατροί για τη ζωή μου – υποθέτω κι εγώ πάλευα, αλλά δεν είμαι και σίγουρη, γιατί κοιμόμουν. Κι αφού με σώσανε, με άφησαν σε κώμα συνολικά δύο εβδομάδες για να συνέλθω, και μετά, όταν συνήλθα πια από το κώμα, ήμουν παράλυτη από τον λαιμό και κάτω, ενώ δύο εβδομάδες μετά τυφλώθηκα. Αυτό ήταν η μεγαλύτερη χοντράδα. Η παράλυση δεν με πείραξε τόσο πολύ γιατί γενικά μ’ αρέσει να τεμπελιάζω, αλλά την τύφλωση δεν την έκανα κέφι, ρε Ηλία, δεν σου το κρύβω. Θεώρησα πως ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Επίσης πανικοβλήθηκαν και οι γιατροί γιατί, σου λέει, «από πού ήρθε κι αυτό τώρα;».
Από τι το έπαθες όλο αυτό;
Απ’ ό,τι φαίνεται έχω αυτοάνοσο στο έντερο, που δεν το είχα πάρει χαμπάρι και δεν το πρόσεχα. Μάλλον τη νόσο του Κρον, αλλά δεν είμαστε και σίγουροι. Εχει μερικά στοιχεία του Κρον, αλλά σε πολλά άλλα δεν μοιάζει καθόλου. Οι γιατροί δεν είναι βέβαιοι, οπότε το λένε άτυπη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Εγώ το είπα… βρανεντερίτιδα! Κοίτα, Ηλία, οι ασθένειες παίρνουν συνεχώς τα ονόματα των γιατρών. Πατάω πόδι ως ασθενής και απαιτώ να αφήσω όνομα! (γέλια) .
Το πιο αστείο κορίτσι έκλαψε τότε ή το χιούμορ σου έγινε το όπλο σου σε αυτή τη μάχη;
Το χιούμορ ήταν το όπλο μου γενικά, αλλά έκλαψα πάρα πολύ στην αρχή. Στη Μαλαισία, κάθε πρωί που ξυπνούσα, έβαζα τα κλάματα, αλλά με μεγάλη χαρά. Ελεγα «θα κλάψω, να στανιάρω». Ήταν λυτρωτικό. Οι νοσοκόμες μού λέγανε «Κατερίνα, don’t cry» και απαντούσα: «Άσε μας, βρε κούκλα μου, εγώ ζω τον πόνο μου εδώ. Αν δεν κλάψω τώρα, πότε θα κλάψω;» Ο γιατρός με καταλάβαινε. Του έλεγα «I want to cry» και μου απαντούσε: «Yes, Katerina, cry. Cry is good». Και του έλεγα: «Ωραία, φύγε τώρα, δεν θέλω να είναι άλλος μπροστά. Λίγη μουσική, αν μπορείτε, να μου βάλετε». Οι γιατροί μου ήταν… θεοί κι εδώ και στη Μαλαισία, με πολύ χιούμορ. Και με τρόλαραν συνέχεια, και γούσταρα. Στη Μαλαισία έμεινα δύο μήνες στο νοσοκομείο κι άλλους τρεις εδώ, σύνολο πέντε νοσηλείας. Απρίλιο με Αύγουστο.
Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, πώς είναι η κατάστασή σου;
Αν σκεφτείς πως ήμουν παράλυτη από τον λαιμό και κάτω και εντελώς τυφλή, είμαι θαυμάσια. Την όρασή μου τη βρήκα σταδιακά και είναι αυτό που με δυσκολεύει περισσότερο. Δεν έχω περιφερειακή όραση, βλέπω μόνο στο κέντρο και δεν ενώνονται τα δύο μάτια μου, δηλαδή το ένα βλέπει λίγο πιο πάνω από το άλλο. Οι κόρες μου είναι… ανεξάρτητες γυναίκες και το ζούνε. (γελάει) Μακριά βλέπω γαμάτα, κοντά βλέπω τα… μη σου πω καλύτερα! Έχω πρεσβυωπικά γυαλιά για κοντά, βέβαια, που βοηθούν, αλλά ματώνει η ψυχή μου κάθε φορά που τα βάζω. Μα πρεσβυωπία; (γέλια) Γενικά, έχει φτιάξει πάρα πολύ η κατάσταση.
Μπορώ να σταθώ όρθια μόνη μου, που πριν δεν μπορούσα. Οι λεπτές κινήσεις μου έχουν φτιάξει, γιατί είχαν πάθει μεγάλη ζημιά και τα χέρια μου. Όταν ξύπνησα και δεν μπορούσα να κρατήσω στιλό, πιρούνι, να γράψω, να κρατήσω οδοντόβουρτσα. Τώρα μπορώ να τα κάνω όλα αυτά. Βέβαια, γράφω σαν δίχρονο στον παιδικό σταθμό. Αν θέλω να σου κάνω μια καρδιά και να γράψω μέσα «Ηλίας», θα μου πάρει όλη μέρα, αλλά θα το κάνω για σένα, Ηλία. (γέλια). Ο ρυθμός της αποκατάστασης είναι αργός και δυστυχώς εξαρτάται μόνο από μένα, δηλαδή δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο που μπορεί να βοηθήσει. Εγώ πρέπει να συνεχίσω να κάνω φυσικοθεραπεία, λογοθεραπεία κ.λπ. Εγώ τα… πήρα βέβαια! Τι, στο καλό, κάνουν τόσα χρόνια και δεν έχουν βρει ένα χάπι που να με φτιάχνει πιο γρήγορα;
Τι θυμάσαι πιο έντονα από τις πρώτες εμφανίσεις επί σκηνής μετά την περιπέτειά σου;
Το πρώτο ήταν όταν οι συνάδελφοί μου από το ελληνικό stand up comedy έκαναν μια φιλανθρωπική παράσταση για μένα, γιατί τα έξοδά μου ήταν τεράστια και η ασφάλειά μου δεν κάλυπτε τα εκτός νοσοκομείου. Μου έκαναν μια παράσταση στο Βεάκειο που λεγότανε «V for Vrana» κι εκεί βγήκα στο τέλος και είπα κάποια πράγματα για πέντε λεπτά, που βγήκαν εκ του φυσικού τους αστεία και ήταν απίστευτη εμπειρία. Ένιωσα ένα κύμα αγάπης. Δεν έβλεπα καλά, είχαν σηκωθεί όρθιοι 2.000 άνθρωποι και δεν μπορούσα να το δω! Και μετά η πρώτη φορά που έκανα τη σόλο παράσταση, το «Σχεδόν Πέθανα, Staying Alive», που τα είχα… παίξει! Είναι λιγότερο κουραστικό για μένα γιατί κάθομαι στο καροτσάκι με τα τακούνια μου, αλλά είναι πιο κουραστικό για το κοινό, νομίζω, γιατί η ομιλία μου… καταρρέει μέσα στο δίωρο.. Πέρα από την πλάκα, όμως, το κοινό μού έχει δώσει πολλή δύναμη, αγάπη και στήριξη.
Στις 14 Ιουλίου θα γιορτάσεις τα 10 χρόνια σου στην κωμωδία με μια παράσταση που εμπεριέχει όλες τις παραστάσεις σου, το «Φέτα, Σεξ κι Αναπηρία». Τι θα δουν οι θεατές στον Κήπο του Μεγάρου;
Ακριβώς! Το τρίπτυχο της επιτυχίας, Ηλία μου. Θα δουν τα καλύτερα στιγμιότυπα από το «Φέτα με τη Βασίλισσα», «About Sex» και «Σχεδόν Πέθανα, Staying Alive». Μετά διακοπές. Ξεκάθαρα! Και από φθινόπωρο θα ξαναδώ το «About Sex» για να δω πώς θα μπορούσα να το διαμορφώσω ούσα ανάπηρη πλέον. Άλλωστε παραμένει φοβερά επίκαιρο θέμα.
