Νίκος Φλώρος: «Πούλησα διαμέρισμα για να φτιάξω το γλυπτό της Κάλλας»

Τι μπορεί να κάνει ένας καλλιτέχνης για την τέχνη του; Μέχρι να πουλήσει και μέρος από την περιουσία του! Ο παγκοσμίου φήμης γλύπτης Νίκος Φλώρος είναι ένας από αυτούς. Πούλησε ένα διαμέρισμά του για να φιλοτεχνήσει το ατσάλινο γλυπτό της Μαρίας Κάλλας, βάρους 500 κιλών και ύψους 2,5 μέτρων, και δεν το μετάνιωσε ούτε για ένα λεπτό, όπως λέει στην «Espresso», εκπλήσσoντάς μας ευχάριστα.

• Από τη Μαρία Ανδρέου

Στην αιώνια πόλη βρίσκεται πλέον το γλυπτό με τη μορφή της Μαρίας Κάλλας, το οποίο φιλοτεχνήθηκε από τον Νίκο Φλώρο και θα παραμείνει τουλάχιστον για ακόμη δύο μήνες στη Ρώμη. Το έργο τέχνης τοποθετήθηκε στην είσοδο του ναού του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Η ατσάλινη «Ντιβίνα», όπως οι Ιταλοί «βάπτισαν» τη θρυλική υψίφωνό μας, πρόκειται να συνεχίσει το ταξίδι της για το Παρίσι, τη Βιένη, τη Λισαβόνα και τη Νέα Υόρκη και να δώσει το άρωμά της στην οικουμένη.

Κύριε Φλώρο, γιατί φτιάξατε το γλυπτό της Κάλλας;

Ηταν δική μου πρωτοβουλία. Δεν δουλεύω με παραγγελίες. Η Κάλλας είχε μια μοναδική ενέργεια. Εφυγε από τη ζωή και άφησε το αποτύπωμά της. Εγώ αυτό που κάνω ως γλύπτης είναι να ανιχνεύω το αποτύπωμα κάθε προσωπικότητας που με γοητεύει.

Γιατί χρησιμοποιήσατε ατσάλι για τη δημιουργία του αγάλματος;

Χρησιμοποιώ στα γλυπτά μου μέταλλο, πηλό, μάρμαρο, γιατί έχουν διαχρονικότητα. Τα έργα που γίνονται με χρώμα έπειτα από δύο χιλιάδες χρόνια καταστρέφονται. Το μέταλλο έχει μια πλαστικότητα. Το μέταλλο έχει χαρακτηρίσει και ιστορικά τις εποχές, την εξέλιξη του ανθρώπου. Λέμε η εποχή του χαλκού, η εποχή του σιδήρου. Θεωρώντας λοιπόν ότι η προσωπικότητα της Μαρίας Κάλλας ακτινοβολεί την ίδια την Ελλάδα, την προσεγγίζω ως πανανθρώπινο σύμβολο πολιτισμού και τέχνης, ως μια σύγχρονη Καρυάτιδα δωρική που στέκει σαν φάρος στη μέση του Αιγαίου τυλιγμένη με την ελληνική σημαία, αγκαλιάζοντας έτσι νοερά όλη την Ελλάδα. Στο γλυπτό μου η Κάλλας κρατά με τα χέρια της το σημείο της καρδιάς. Με αυτόν τον τρόπο εκφράζει την ελευθερία του ανθρώπου και με το άλλο χέρι προφέρει τη χρυσή φωνή της! Πρόκειται για ένα γλυπτό ύψους δύο και μισό μέτρων, από μέταλλο χυτηρίου, ατσάλι, με σμάλτα στα γαλανόλευκα χρώματα της ελληνικής σημαίας. Η Μαρία Κάλλας σαν μια πρέσβειρα του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, που θα μπορούσε ακόμα και σήμερα να διεκδικήσει και την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα! Στο τέλος της περιοδείας το γλυπτό θα δημοπρατηθεί και μέρος των χρημάτων θα δοθεί σε νέους καλλιτέχνες της λυρικής τέχνης για τις υποτροφίες «Μαρίας Κάλλας».

Πόσο καιρό σάς πήρε να φτιάξετε το γλυπτό;

Δούλεψα πάνω στο γλυπτό της Κάλλας δύο με τρία χρόνια. Αλλά ένα έργο μπορείς να το δουλεύεις μέσα σου για χρόνια. Την Κάλλας τη δούλευα 15 χρόνια μέσα μου. Στο μυαλό μου έφτιαχνα για χρόνια τη μορφή της. Κάθε γλυπτό είναι μια γέννα. Οταν μπεις μέσα στο εργαστήριο να δουλέψεις, τελικά το έργο έχει ήδη υλοποιηθεί και έχει τελειώσει. Η Κάλλας με βασάνιζε καιρό. Οταν μπαίνει κάτι στο μυαλό μου με βασανίζει αφόρητα. Επρεπε με κάθε θυσία να το φτιάξω.

Και τα χρήματα πού τα βρήκατε;

Πούλησα ένα διαμέρισμα δικό μου και όλα τα λεφτά, μιλάμε για πολλές χιλιάδες ευρώ, τα έδωσα για να αγοράσω το ατσάλι και να πληρώσω τα έξοδα του χυτηρίου. Ενας καλλιτέχνης δεν απογαλακτίζεται ποτέ από το έργο του, γιατί είναι κομμάτι του εαυτού του και της ψυχής του. Πολλές φορές βλέπω παλιά μου έργα που τα έκανα σε άλλες εποχές και καταλαβαίνω καλύτερα τον εαυτό μου στο σήμερα. Ο καλλιτέχνης είναι ένας άνθρωπος που ψάχνει τα όριά του, τα υπεραναλύει, αναζητεί τις λεπτομέρειες και όλα αυτά έχουν έναν ψυχικό πόνο. Ο δημιουργός λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός μέσα στην εποχή του. Ο γλύπτης, ο ζωγράφος, βλέπει πράγματα που ο υπόλοιπος κόσμος μπορεί και να μην τα βλέπει. Ο καλλιτέχνης θα έλεγα ότι πολλές φορές το καίει το μυαλό του… Και για αυτό βλέπεται κάποιες μεγάλες μορφές της τέχνης να έχουν καταστραφεί από ουσίες κ.λπ. Δεν είναι τυχαίο όλο αυτό. Ο καλλιτέχνης δεν επέλεξε μια εύκολη ζωή. Ο καλλιτέχνης αντιμετωπίζει τον χειρότερο εχθρό του, που είναι ο εαυτός του. Είναι μοναχικά όντα. Αλλά στη ζωή όλοι μόνοι μας είμαστε. Μόνοι μας γεννιόμαστε, μόνοι μας φεύγουμε. Αναπόφευκτα όλοι μας θα φύγουμε από αυτή τη ζωή και θα αναμετρηθούμε με το ερώτημα «για ποιον λόγο έζησα»… Με το νόημα της ύπαρξης.

Πουλήσατε δική σας περιουσία για να το φτιάξετε… Απίστευτο! Μπορώ να το γράψω αυτό που με λέτε;

Φυσικά. Είναι αλήθεια και δεν το μετανιώνω. Πούλησα ένα πολύ καλό διαμέρισμα. Είχα ανάγκη να εκφραστώ και το έκανα και δεν υπολόγισα τίποτα. Χρήματα, κόπο. Να μετανιώσεις για όσα δεν έκανες, όχι για όσα έχεις κάνει. Τι είναι η ζωή; Η εμπειρία, η αίσθηση, η επιλογή. Ακόμη και ο πόνος και το κακό είναι ζωή. Ολα τα έξοδα λοιπόν της κατασκευής τα επωμίστηκα εγώ για τρία χρόνια μέσα στα χυτήρια. Επίσης έχω ασφαλίσει το έργο για να ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο, καθώς μπαίνει σε νταλίκες, καράβια, υπάρχει ο κίνδυνος κλοπής. Εχει ασφαλιστεί το έργο για πάνω από 1.000.000 ευρώ. Γιατί το έργο αυτό είναι αποτέλεσμα ετών από την πρώτη σύλληψη της ιδέας και της σκέψης. Το έργο αυτό έχει παρελθόν. Ο καλλιτέχνης πουλάει τη ζωή του σε κάθε έργο, τα χρόνια που έχει αφιερώσει. Δεν υπολόγισα τα λεφτά. Χρησιμοποίησα για το γλυπτό της Κάλλας το ατσάλι, ένα ακριβό μέταλλο, γιατί είναι αναλλοίωτο στον χρόνο, δεν οξειδώνεται. Το ατσάλι επίσης παίζει με το φως. Κάνει φωτοσκιάσεις. Αλλο έργο θα δεις μια ηλιόλουστη μέρα και άλλο μια βροχερή. Αλλο έργο θα δεις το πρωί, άλλο το βράδυ. Για αυτό και όταν δουλεύω ένα γλυπτό, πάντα εργάζομαι τις ίδιες ώρες και την ίδια εποχή για να έχω το ίδιο φως. Για αυτό έχω και καλή σχέση με τον χρόνο, είμαι σαν ζωντανό ρολόι. Και τα πορτρέτα που κάνω από αλουμίνιο λειτουργούν και αυτά σαν καθρέφτες. Το αλουμίνιο αντανακλά εικόνες από το περιβάλλον και το προτιμώ. Ξέρετε κάτι… Δεν είναι ο Νίκος Φλώρος που έχει σημασία στο κάθε μου έργο, εγώ είμαι απλώς ένας θνητός. Σημασία έχει το ίδιο μου το γλυπτό που ταξιδεύει μέσα στον χρόνο. Πίσω μας θα μείνουν πολύ λίγα πράγματα που θα ξεπεράσουν τον χρόνο και η τέχνη είναι ένα από αυτά! Σίγουρα όχι τα χρήματα και οι δόξες! Οι καλλιτέχνες δεν φτιάχνουν έργα τέχνης για να κάνουν χρήματα ή να γίνουν διάσημοι. Οι καλλιτέχνες μεταφέρουν πληροφορίες. Σημασία δεν έχει να σωθεί το όνομά μου, αλλά το δημιούργημά μου, για να μεταφέρει πληροφορίες μέσα στην αιωνιότητα.

Στο φόρεμα της Κάλλας διακρίνεται η ελληνική σημαία. Πήρατε ρίσκο με αυτό που κάνατε, μπορεί να σας πουν εθνικόφρονα, για παράδειγμα, ή το είδατε ως καθήκον σας;

Ηθελα να την ντύσω με την ελληνική σημαία, γιατί το αίμα της ήταν ελληνικό, όπως έλεγε και η ίδια! Αν σου πω ότι μου ζήτησαν από την Ελλάδα, μην πω τώρα ονόματα, να την αφαιρέσω, να μη φαίνεται καθόλου η σημαία, τι θα πεις; Με πίεσαν αρκετά… Αν ήθελα να παρουσιάσω το γλυπτό στην Αθήνα, θα έπρεπε να βγάλω τη σημαία. Αυτό ήταν και το εμπόδιο, ότι έβαλα την ελληνική σημαία σε μια μεγάλη μορφή της τέχνης, όπως ήταν η Μαρία Κάλλας! Κάτι που το δέχτηκαν στο εξωτερικό και κανείς δεν μου έφερε αντίρρηση. Εγώ έκανα αυτό που θεωρώ σωστό και όπως την οραματίστηκα και ας είχα κυρώσεις για την επιλογή μου από την Ελλάδα! Ενα πράγμα δεν μπορώ να καταλάβω τόσα χρόνια που ζω στο εξωτερικό είναι γιατί έχουμε εθνικό κόμπλεξ σε ό,τι αφορά τον Ελληνισμό και τα σύμβολά του! Η Αμερική, η Ιταλία κ.λπ. σήμα κατατεθέν έχουν τη σημαία τους μέχρι σε προϊόντα τους. Εμείς γιατί να αισθανόμαστε μειονεκτικά και να έχουμε μπερδέψει τα εθνικά μας σύμβολα με τον εθνικισμό και άλλα πολιτικά και κοινωνικά μορφώματα, ακόμη δεν το έχω καταλάβει.

Είστε στο peak της καριέρας σας;

Ως καλλιτέχνης νιώθω ότι έχω ολοκληρώσει σχεδόν την καριέρα μου. Και να πω ότι τώρα σταματάω και γίνομαι ψαράς, θα είμαι ευτυχισμένος, γιατί έχω κάνει μια πορεία. Οταν τα έργα μου πάνω στον Ελ Γκρέκο εκτέθηκαν μέσα στον μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου Ισαάκ στην Αγία Πετρούπολη και τα έβλεπαν οι πιστοί στη θεία λειτουργία της Κυριακής, για μένα ήταν μια πολύ ευλογημένη στιγμή. Τι άλλο να θελήσω…

Την ταινία «Maria» με την Αντζελίνα Τζολί που εστιάζει στις τελευταίες μέρες της Μαρίας Κάλλας την είδατε; Πώς σας φάνηκε;

Λάθος επιλογή η Αντζελίνα Τζολί για αυτό τον ρόλο! Η ψυχρότητα της ηθοποιού πέρασε και στο πανί. Η Μαρία Κάλλας στις τελευταίες στιγμές της ζωής της έπαθε αυτανάφλεξη. Κάηκε από το πάθος της, την ίδια της τη δύναμη, τα αισθήματά της. Ολη αυτή η φλόγα που έκαιγε τόσα χρόνια μέσα της ήταν σαν ένας πυρηνικός αντιδραστήρας που έδινε ενέργεια στη μηχανική της! Εκλεισε η ίδια όλες τις βάνες διαφυγής της ενέργειας αυτής. Και έτσι εκδηλώθηκε η έκρηξη, εξαϋλώθηκε, κάηκε… Εγινε στάχτη που σκορπίστηκε στο Αιγαίο. Η Αντζελίνα Τζολί ήταν παγερά αδιάφορη! Είχε το κοινό στην κατάψυξη.

Πώς σας φαίνεται η σχέση της Μαρίας Κάλλας με τη μάνα, τον πατέρα, την αδερφή της, τον Αριστοτέλη Ωνάση; Ηταν οι πιο πικρές της ζωής της;

Ηταν λογικό να μην έχει καλές σχέσεις με όλους αυτούς, γιατί κανείς δεν έβλεπε τη Μαρία, αλλά την Κάλλας, την επιτυχία της, όπως συμβαίνει σε πολλούς πετυχημένους ανθρώπους. Δεν σου συγχωρείται από τους οικείους σου ότι πέτυχες κάτι! Οτι ξεφεύγεις από το συνηθισμένο, δεν σου επιτρέπεται. Αλλά τη Μαρία Κάλλας ο κόσμος δεν την ξέχασε. Το πιο πικρό πράγμα στη ζωή είναι να σε ξεχάσουν, να πεθάνεις και κανείς να μη σε αναζητήσει…

Την αγάπησε άραγε ο Ωνάσης;

Να πάρουμε αλλιώς την ερώτηση. Δεν πιστεύω ότι η Κάλλας αγάπησε τον Ωνάση! Τον πατέρα έψαχνε, αυτό αναζητούσε, την οικογένεια που δεν είχε! Λόγω της φτώχειας που έζησε στην Κατοχή είχε πάντα την ανασφάλεια της πείνας! Τον Ωνάση δεν έπρεπε να τον πάρει ποτέ στα σοβαρά η Κάλλας. Σχέσεις εξουσίας έκανε ο Ωνάσης. Εψαχνε γυναίκες τρόπαια. Για μένα ήταν ένας άνδρας κομπλεξικός στην προσωπική του ζωή. Ηταν τρόπαιο για αυτόν οι γυναίκες! Αυτά που έκανε στην Κάλλας ήταν γελοιότητες. Να μάθει τον γάμο του με την Τζάκι όπως τον έμαθε, έτσι ξαφνικά; Αλλά οι ανασφάλειες πληρώνονται, όπως ξέρουμε όλοι μας… Ολοι έχουμε ερωτευτεί τη μάνα μας ή τον πατέρα μας στο πρόσωπο ενός ξένου!

Πηγή: Espresso