Καταφύγιο των Ελλήνων για να αντεπεξέλθουν στις βαριές οικονομικές τους υποχρεώσεις (πληρωμή φόρων, ΕΝΦΙΑ, προκαταβολή ΦΠΑ κ.λπ.) αποτέλεσαν και το 2020 οι χρυσές λίρες Αγγλίας.
- Από τον Ανέστη Ντόκα
Αξιοσημείωτο είναι πως στην τελευταία δεκαετία των Μνημονίων, από το 2010 μέχρι και την περσινή χρονιά, οι πωλήσεις χρυσών λιρών Αγγλίας από τα ελληνικά νοικοκυρά ανήλθαν στα 1.036.786 τεμάχια, έναντι 636.062 χρυσών λιρών που αγοράστηκαν.
Από το 2002, που υπάρχουν τα στατιστικά στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 2020 πωλήθηκαν 3.049.920 χρυσές λίρες, έναντι 1.474.184 χρυσές λίρες που αγοράστηκαν.
Ρευστοποίηση ρεκόρ
Tο ρεκόρ των ρευστοποιήσεων χρυσών λιρών στην Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφηκε το 2007, όταν τα νοικοκυριά πούλησαν 368.531 χρυσές λίρες Αγγλίας, ενώ την ίδια χρονιά αγοράστηκαν από ιδιώτες 84.878 λίρες.
Πολλές ήταν οι συναλλαγές σε χρυσές λίρες στα πρώτα μνημονιακά χρόνια από νοικοκυριά που έχασαν εισοδήματα και ρευστοποίησαν τα όποια αποθέματα είχαν σε χρυσές λίρες για να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες τους. Συγχρόνως, χιλιάδες νοικοκυριά που είχαν εισοδήματα αγόρασαν και επένδυσαν σε χρυσές λίρες, φοβούμενοι έξοδο από το ευρώ ή «κούρεμα» καταθέσεων.
Παρατηρείται, επίσης, ότι οι πωλήσεις χρυσών λιρών στην Τράπεζα της Ελλάδος είναι περισσότερες από τις αγορές. Εξαίρεση αποτέλεσε το έτος 2011, όταν οι ιδιώτες πούλησαν στην ΤτΕ 122.686 τεμάχια, ενώ την ίδια χρονιά αγοράστηκαν από ιδιώτες 146.867 τεμάχια.
Επίσης, το 2010, έτος εισόδου της χώρας στα Μνημόνια, υπήρξε σχεδόν «ισοψηφία». Οι πωλήσεις προς την ΤτΕ ανήλθαν σε 195.383 τεμάχια και οι αγορές από ιδιώτες σε 194.475 τεμάχια.
Υψηλό spread
Οι τιμές της χρυσής λίρας έχουν αυξηθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικό είναι πως η τιμή αγοράς της από την Τράπεζα της Ελλάδος στις 31 Δεκεμβρίου 2020 ήταν 349,64 ευρώ, ενώ στη διάρκεια του έτους ξεπέρασε και τα 370 ευρώ.
Στις 31/12/2019 η τιμή αγοράς της χρυσής λίρας από την Τράπεζα της Ελλάδος ήταν στο ποσό των 309,09 ευρώ, ενώ έναν χρόνο νωρίτερα, στις 31 Δεκεμβρίου 2018, ήταν στα 254,43 ευρώ. Δηλαδή στην τελευταία διετία η τιμή της αυξήθηκε περίπου 50 ευρώ κάθε χρόνο, γεγονός που αποτέλεσε δέλεαρ για τα νοικοκυριά που κατείχαν χρυσές λίρες να τις ρευστοποιήσουν, επωφελούμενα από τις υψηλές τιμές.
Παρατηρείται, επίσης, ότι το spread μεταξύ της τιμής αγοράς και της πώλησης της λίρας από την Τράπεζα της Ελλάδος είναι τεράστιο και ξεπερνάει τα 70 ευρώ. Ειδικότερα, στις 31/12/2020 η ΤτΕ αγόραζε τις χρυσές λίρες προς 349,64 ευρώ και την ίδια μέρα τις πωλούσε προς 421,49.
Η διαφορά αυτή αποτρέπει την αγορά χρυσών λιρών για βραχυπρόθεσμες επενδύσεις, αλλά απευθύνονται σε όσους προσδοκούν σε μακροπρόθεσμη άνοδο του χρυσού, όπως, επίσης, αγοράζονται λίρες για δώρα σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως γάμοι, βαφτίσια κ.λπ. Στο πλαίσιο αυτό, τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν ότι οι πωλήσεις λιρών σε ιδιώτες είναι ελάχιστες κατά τα τελευταία χρόνια.
Ο χρυσός
Το συνεχές bull market στην αγορά του χρυσού εκκινείται από τις διεθνείς οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες που καθιστούν τον χρυσό εναλλακτικό επενδυτικό καταφύγιο. Τα αρνητικά επιτόκια και το αυξημένο δημόσιο χρέος στρέφουν τους επενδυτές στον χρυσό, ενώ και οι κεντρικές τράπεζες εντείνουν τις αγορές χρυσού.
Το ξεκίνημα της κρίσης
Η αντίδραση του κοινού τον Οκτώβριο του 2009 (εξαργυρώθηκαν 316.143 τεμάχια και αγοράστηκαν 180.493 τεμάχια) προήλθε κυρίως από τον φόβο του «αγνώστου» που ερχόταν. Κάτι ανάλογο είχε παρατηρηθεί και παλαιότερα.
Για παράδειγμα, η ανησυχία του κοινού για το μέλλον του ευρώ είχε οδηγήσει στον υπερδιπλασιασμό των πωλήσεων χρυσών λιρών τα πρώτα χρόνια του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος από την ΤτΕ. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 2002 είχαν ρευστοποιηθεί 162.075 χρυσές λίρες, ενώ είχαν αγοραστεί 98.419, ενώ τη χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 2004, ρευστοποιήθηκαν 226.698 τεμάχια, έναντι αγορών 73.084 τεμαχίων.
Η χρονιά-ρεκόρ
Η χειρότερη περίοδος για την ΤτΕ, όπου οι πωλήσεις χρυσών λιρών υπερέβησαν τις αγορές και κατεγράφη αύξηση της καχυποψίας των Ελλήνων (ενδεικτικό στοιχείο πανικού), ήταν το 2011, όταν συνολικά η ΤτΕ πούλησε 146.867 χρυσές λίρες Αγγλίας και αντίστοιχα αγόρασε 122.686.
Οι «σαράφηδες»
Η νόμιμη οδός για την αγορά ή πώληση χρυσών λιρών είναι αυτή μέσω των υποκαταστημάτων της Τραπέζης της Ελλάδος και της Τράπεζας Πειραιώς. Ωστόσο, οι σύγχρονοι σαράφηδες συνεχίζουν να κάνουν κυριολεκτικά και μεταφορικά χρυσές δουλειές, λόγω της άμεσης ανάγκης αρκετών πολιτών να εξασφαλίσουν τα χρήματά τους ή να αποκτήσουν ρευστότητα, χωρίς να εμπλακούν στις τραπεζικές διαδικασίες.
Μάλιστα, αυτή την περίοδο, αν και τα οικονομικά των νοικοκυριών αποτελούν βρόχο για την επιβίωσή τους, πολλοί συμπολίτες μας και πάλι προσπαθούν να αποκτήσουν χρυσές λίρες έναντι προσωπικών περιουσιακών στοιχείων.
Σύμφωνα με δηλώσεις αργυραμοιβών, το 2013 και τις αρχές του 2014 παρατηρήθηκε αύξηση στις αγορές χρυσών λιρών για δύο κυρίως λόγους:
- Μετά το «κούρεμα» των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ στην Κύπρο (Μάρτιος 2013) αυξήθηκε η ανησυχία των πολιτών που αισθάνονταν πιο σίγουροι εάν μέρος των καταθέσεών τους το τοποθετήσουν στις αγορές χρυσών λιρών, που είναι επένδυση παντός καιρού.
- Μετά τη «φούσκα» που έσκασε στα ακίνητα, πολλοί είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα να θεωρούν ότι μόνο στα παράγωγα προϊόντα του χρυσού (ράβδοι ή λίρες) θα διασφαλίσουν τις όποιες αποταμιεύσεις διαθέτουν.
Τι να προσέχουν οι αγοραστές
Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η Τράπεζα της Ελλάδος διευκρινίζει ότι οι λίρες έχουν διαφορετική αξία ανάλογα με το βάρος τους και την περιεκτικότητά τους σε χρυσό. Η εκτίμηση της αξίας τους γίνεται στην τράπεζα. Για τους επενδυτές του χρυσού, μεγάλη προσοχή εφιστάται στην προέλευσή του.
Νόμιμη και διασφαλισμένη αγορά ως προς την ποιότητα και την αξία του χρυσού εγγυώνται μόνο οι τράπεζες, οι οποίες διακινούν τον επενδυτικό χρυσό.
Παλαιάς, νέας κοπής και ράβδοι χρυσού
Μιλώντας για χρυσές λίρες, ξεχωρίζουμε αυτές της παλαιάς κοπής (στην πράξη πρόκειται για λίρες Βικτωρίας, Εδουάρδου, Γεωργίου, καθώς επίσης και λίρες Ελισάβετ, «ηλικίας» έως 40 ετών) και αυτές της νέας κοπής, μετά το 1974.
Στην πράξη, οι περισσότερες πράξεις σε χρυσές λίρες αφορούν 50-100 τεμάχια, ωστόσο συχνοί είναι και οι επενδυτές των 15-20 λιρών, ενώ πολλοί λίγοι αυτοί των 3.000-4.000 λιρών.
Η κάθε χρυσή λίρα έχει βάρος 7,9873 γραμμάρια, διάμετρο 22,05 χιλιοστά, περιέχει 0,2354 ουγγιά χρυσού καθαρότητας 22 καρατίων. Η τιμή της χρυσής λίρας (σημειώνεται ότι λίρες παλαιάς και νέας κοπής έχουν την ίδια αξία) ανακοινώνεται από την ΤτΕ, με τακτά δελτία τιμών χρυσού, που αφορούν συναλλαγές έως 10.000 ευρώ (για μεγαλύτερα ποσά η τιμή είναι διαπραγματεύσιμη).
Όσο για τις ράβδους χρυσού, είναι καθαρότητας 24 καρατίων και κυκλοφορούν σε 5, 10, 20, 50, 100, 250, 500 και 1.000 γραμμάρια, ενώ μπορούν να γίνουν και παραγγελίες για ποσότητες πολλαπλάσιες του κιλού.
Σημειώνεται ότι η τιμή του χρυσού προκύπτει από τον συνδυασμό δύο ισοτιμιών: χρυσού/δολαρίου και δολαρίου/ευρώ. Οσο η ισοτιμία του ευρώ υποχωρεί τόσο ανεβαίνει η τιμή του χρυσού, έστω και εάν δεν έχει μεταβληθεί η ισοτιμία του τελευταίου με το δολάριο.
Για τους επενδυτές του χρυσού, μεγάλη προσοχή εφιστάται στην προέλευσή του. Νόμιμη και διασφαλισμένη αγορά ως προς την ποιότητα και την αξία του χρυσού εγγυώνται μόνο οι τράπεζες, οι οποίες διακινούν τον επενδυτικό χρυσό, ο οποίος απαλλάσσεται και του ΦΠΑ.
Από οποιαδήποτε άλλη πηγή αγοράσει κάποιος χρυσό, αφενός επιβαρύνεται με ΦΠΑ 21%, αφετέρου δεν έχει εγγύηση για το ότι, π.χ., η λίρα που αγοράζει δεν είναι λιποβαρής ή φθαρμένη, πράγμα που σημαίνει ότι χάνει την αξία της.
*στην κεντρική φωτό του άρθρου: Η εικόνα του αγίου Γεωργίου να φονεύει τον δράκοντα κοσμεί τις πίσω όψεις των αγγλικών χρυσών λιρών από την πρώτη κοπή τους, το 1817 (εδώ δύο εκδόσεις «νέας κοπής», μετά το 1974)
