Διατάξεις με θετικό πρόσημο αλλά και εννέα επιβεβλημένες αλλαγές περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας, επισημαίνει σε άρθρο-παρέμβαση στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο πρόεδρος της ΔΑΚΕ Ιδιωτικού Τομέα και γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ Νίκος Κιουτσούκης.
Υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ότι, ενώ στην Ε.Ε. η συζήτηση κινείται προς την κατεύθυνση της διεύρυνσης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, στην Ελλάδα η κυβέρνηση ετοιμάζεται να νομοθετήσει παρεμβάσεις που θα μειώσουν το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα. Το εργασιακό νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις με θετικό πρόσημο, όπως η εξίσωση της αποζημίωσης απόλυσης εργατοτεχνίτη – υπαλλήλου, η θέσπιση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, οι ρυθμίσεις αναβάθμισης του πλαισίου προστασίας για την τηλεργασία (εθελοντικός χαρακτήρας – δικαίωμα στην αποσύνδεση – ανάληψη κόστους από τον εργοδότη), η ενσωμάτωση (ταχεία και στα ανώτατα όρια) της Οδηγίας 1158/2019 για την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής, η κύρωση των συμβάσεων της ΔΟΕ 190 για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον χώρο
εργασίας (η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες) και η 187 για την προώθηση της υγείας και ασφάλειας στην εργασία.
Τα κακά μαντάτα
Στην αντίπερα όχθη, καταγράφονται άρθρα που ενδεχόμενη ψήφισή τους χωρίς ουσιαστικές βελτιωτικές αλλαγές θα επιφέρει ισχυρό πλήγμα στην αγορά εργασίας με την υποβάθμιση του πλαισίου προστασίας των εργαζομένων και τη μείωση του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος, την απονεύρωση της συλλογικής αυτονομίας, καθώς και την αποδυνάμωση της συνδικαλιστικής δράσης. Την ώρα που στα όργανα της Ε.Ε. κυριαρχεί η ατζέντα για ζητήματα που συνδέονται με τη διαμόρφωση πλαισίου για επαρκείς εθνικούς κατώτατους μισθούς (ευρωπαϊκός κατώτατος μισθός), η διεύρυνση της κάλυψης των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου, η καταπολέμηση της εργασιακής φτώχειας και η διασφάλιση αξιοπρεπών αποδοχών ως μέσο για την άμβλυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων, η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται στον απόηχο των Μνημονίων, με τον υφεσιακό αντίκτυπο της πανδημικής κρίσης να λειτουργεί σωρευτικά.
Τα κρίσιμα σημεία
Οι πιο σημαντικές αλλαγές που εντοπίζονται στο σχέδιο νόμου και συγκεντρώνουν τις αντιδράσεις των συνδικάτων και του κόσμου της μισθωτής εργασίας συνοψίζονται σε 9 σημεία. Κοινός παρονομαστής, μια αντίληψη ισότιμης αντιμετώπισης εργαζομένου και
εργοδότη, σε μια σχέση που όμως όλοι (ανα)γνωρίζουμε ως άνιση, με τον εργαζόμενο να
αποτελεί τον αδύναμο πόλο. Αυτή είναι η ωμή και σκληρή πραγματικότητα.
1. Διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Με δεδομένη την ισχύ του εργοδότη και την ανάγκη του εργαζομένου για διατήρηση ή εύρεση εργασίας, η ατομική διευθέτηση του χρόνου εργασίας, εκτός δηλαδή του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου που προβλέπει την προϋπόθεση της ύπαρξης συλλογικής ρύθμισης (ΣΣΕ ή ειδική συλλογική συμφωνία), θα μετατραπεί σε απόλυτη υιοθέτηση της βούλησης της επιχείρησης. Δεν θα πρόκειται για συμφιλίωση της εργασιακής με την ιδιωτική ζωή, αλλά για έμμεση ενίσχυση του διευθυντικού δικαιώματος, ειδικά σε μια περίοδο υψηλής ανεργίας και μεγάλης επισφάλειας.
2. Απλήρωτες υπερωρίες. Το αντιστάθμισμα του ρεπό ή του μειωμένου ωραρίου σε προηγούμενη αυξημένη απασχόληση δεν μειώνει τον νόμιμο καταβαλλόμενο μισθό και δεν συνιστά καταστρατήγηση του 8ώρου, όπως εσφαλμένα διακινείται, αποτελεί όμως το μέσο για απλήρωτες υπερωρίες, γεγονός που θα μειώσει το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα των εργαζομένων και κυρίως των φτωχών εργαζομένων, που είναι και η πλειονότητα εκείνων που επιδιώκουν την υπερωριακή απασχόληση. Η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου θα προκαλέσει ντόμινο υφεσιακών εξελίξεων στην οικονομία και την αγορά (λουκέτα μικρομεσαίων επιχειρήσεων), με τον κατάλογο της ανεργίας να μακραίνει. Σε κάθε περίπτωση, στη διάταξη, αν δεν διορθωθεί, δεν πρέπει να εντάσσονται οι μερικώς απασχολούμενοι, οι οποίοι θα καλούνται να δουλέψουν υπερωριακά ακόμη και σε χρόνους μη συνεχόμενους του ωραρίου τους.
3. 150 ώρες υπερωριών. Η αύξηση του ανώτατου ορίου των νόμιμων υπερωριών από 96 ώρες / έτος στη βιομηχανία και 120 ώρες / έτος στις υπηρεσίες σε 150 ώρες, χωρίς να λαμβάνεται πρόνοια για τον επαγγελματικό κίνδυνο, θα οδηγήσει σε κάλυψη αναγκών των επιχειρήσεων από το υφιστάμενο δυναμικό, περιορίζοντας τη δυναμική στην πολύτιμη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
4. Παράνομες απολύσεις. Η διάταξη με την οποία θα παρέχεται δυνατότητα και στον εργοδότη να επιλέξει σε περιπτώσεις άκυρων απολύσεων την επαναπρόσληψη του εργαζομένου ή την πρόσθετη αποζημίωση (3 έως 24 μισθοί) και την οριστική αποχώρησή του έρχεται να νομιμοποιήσει παράνομες απολύσεις, ενώ στρεβλώνει ουσιαστικά και την απόφαση της Δικαιοσύνης. Η πρόσθετη αποζημίωση στη συντριπτική πλειονότητα των εν λόγω απολύσεων θα αφορά λίγους μισθούς.
5. Συλλογικές συμβάσεις. Η διάταξη περί απαγόρευσης υπογραφής οικονομικών όρων στην ΕΓΣΣΕ αποτελεί ένα ακόμη πλήγμα στη συλλογική αυτονομία και στον κοινωνικό διάλογο, ισχυροποιεί δε απόψεις περί δογματισμού, κρατισμού, αντιλήψεις μιας άλλης εποχής.
6. Η ποινικοποίηση των πλειοψηφικών αποφάσεων των συνδικάτων, σε περίπτωση περιφρούρησης της απεργίας και σε εφαρμογή των δημοκρατικών τους διαδικασιών, και η αυτόματη ακύρωση της απεργίας σε ενδεχόμενη παρεμπόδιση των απεργοσπαστών προσβάλλουν βάναυσα την αρχή της δημοκρατίας μας και του δημοκρατικού μας πολιτεύματος περί σεβασμού των αποφάσεων της πλειοψηφίας, από μικρές μειοψηφίες. Δεν διασφαλίζει, δε, φαινόμενα προβοκάτσιας, ψεύτικων και καθοδηγούμενων από τους εργοδότες καταγγελιών.
7. Απεργίες. Η διάταξη περί υποχρεωτικής λειτουργίας των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας σε ποσοστό 33% σε απεργιακές κινητοποιήσεις καθιστά αδύνατη την απόφαση του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος και έσχατου όπλου των εργαζομένων, δηλαδή της προκήρυξης απεργίας, καθώς για τη λειτουργία τους θα απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον του 60% των εργαζομένων! Ακόμη, μια τέτοια διάταξη αφενός νομιμοποιεί ισχυρούς απεργοσπαστικούς μηχανισμούς, αφετέρου απαγορεύει στα συνδικάτα να αποφασίζουν κινητοποιήσεις.
8. Η κατάργηση της επιτροπής του άρθρου 15, εκτός του ότι, μαζί με άλλες διατάξεις, επηρεάζει την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών, θέτει σε κίνδυνο τις αποφάσεις για την αντιπροσωπευτικότητα των σωματείων και των ομοσπονδιών που έχουν δικαίωμα υπογραφής Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Είναι δε τραγικό ο νομοθέτης να εντάσσει
την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών στο άρθρο των εγκύων γυναικών!
Αυτά είναι τα βασικά αγκάθια του επερχόμενου εργασιακού νομοσχεδίου, για τα οποία τα συνδικάτα αντιδρούν και θα κορυφώσουν τις αντιδράσεις τους το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, έπειτα από την σύγκληση των οργάνων τους και τις αποφάσεις που θα ληφθούν.
Τι αλλάζει με το Σώμα Επιθεωρητών
9. Η διάταξη περί ανεξαρτητοποίησης του ΣΕΠΕ κινείται στη σωστή κατεύθυνση, μια και η αποτελεσματικότητα των αποφάσεών του και της επίλυσης των προβλημάτων των εργαζομένων με τη μορφή που λειτουργεί σήμερα δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές. Βέβαια, εκτός των απαιτούμενων προσλήψεων και της ενίσχυσης της υλικοτεχνικής υποδομής, επιβάλλονται η θεσμοθέτηση μικτών συνεργείων ελέγχων των παραβατικών συμπεριφορών μεταξύ επιθεωρητών και συνδικάτων, καθώς και η συμμετοχή πλειοψηφικά των εκπροσώπων των εργαζομένων στο Δ.Σ. του φορέα, προκειμένου να ενισχυθούν ο κοινωνικός έλεγχος και η επιβολή και υλοποίηση των αποφάσεων των επιθεωρητών.
