Μάννα εξ ουρανού ήταν η καραντίνα του 2020 για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, οι οποίες εισέπραξαν ένα επιπλέον μπόνους 1 δις ευρώ στις πωλήσεις τους και αποτέλεσαν τον πιο ευνοημένο κλάδο της οικονομίας, αφού τα προϊόντα τους είναι άμεσης προτεραιότητας και ανελαστικής δαπάνης για κάθε ελληνικό νοικοκυριό.
Αυτός όμως ο ευκαιριακός τζίρος φέτος χάνεται, όπως δείχνουν και οι πρώτες εκτιμήσεις για το 1ο εξάμηνο του 2021, καθώς παρατηρείται μετατόπιση του τζίρου από τα σούπερ μάρκετ στα εξειδικευμένα καταστήματα τροφίμων και στο υπόλοιπο λιανεμπόριο μετά το άνοιγμα των οικονομικών δραστηριοτήτων.
Οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις για την ενίσχυση των πωλήσεων το 2021 μιλούν για ένα ποσό που δεν θα ξεπεράσει τα 400.000.000 ευρώ. Αν συμβεί, θα είναι άθλος. Τα υπόλοιπα 600.000.000 ευρώ που είχαν πάει το 2020 στα σούπερ μάρκετ θα επιστρέψουν στην πηγή τους, δηλαδή στις περιφερειακές αγορές και στην εστίαση.
Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων πέτυχε ανάπτυξη 7-8% στο σύνολο της αγοράς και οι οργανωμένες αλυσίδες, οι οποίες πραγματοποιούν τζίρο περίπου 11 δισ. ευρώ επί συνόλου 23 δισ. ευρώ που αφορά το εμπόριο τροφίμων, επωφελήθηκαν από την πανδημία με τον τζίρο «πανικού» που προαναφέραμε και έφτασε το 1 δισ. ευρώ.
Υπό το πρίσμα αυτό οι λιανέμποροι κρατούν πλέον μικρότερο καλάθι για την κατανάλωση, εκτιμώντας ότι η επιστροφή σε προ πανδημίας επίπεδα στα σούπερ μάρκετ δεν θα αργήσει. Μάλιστα, αναπτύσσονται ψήγματα απαισιοδοξίας ότι αυτή η «επιστροφή» δεν θα έχει διάρκεια, γιατί υπάρχει έντονη ανησυχία ότι θα ακολουθήσει απότομη βουτιά στις πωλήσεις.
Οι ανατροπές που προκάλεσε η πανδημία έχουν ήδη «γράψει» υψηλό λογαριασμό και το κόστος αυτό το έχει ήδη πληρώσει μεγάλη μερίδα της αγοράς. Ωστόσο, ακόμα και τα τρόφιμα που θεωρούνται ανελαστική δαπάνη και υπέδειξαν σημαντικές αντοχές κατά την περίοδο της ύφεσης, δεν θεωρείται σίγουρο ότι θα παραμείνουν θωρακισμένα σε ένα βαρύτερο «κύμα» περιορισμού των εσόδων των νοικοκυριών. Οι επικείμενες αλλαγές στα εργασιακά και οι προβλέψεις για αυξανόμενο ρυθμό στην ανεργία θα ανατρέψουν εκ βάθρων την καταναλωτική συμπεριφορά, υποστηρίζουν στελέχη του λιανεμπορίου.
Ενα σοκ στο καλάθι στα σούπερ μάρκετ μπορεί να φαντάζει τη δεδομένη στιγμή ακραίο, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι κανείς στην αγορά δεν μπορεί να το αποκλείσει. Η πίεση που προκάλεσε η κρίση του Covid-19 στα εισοδήματα δεν είναι εύκολη προς διαχείριση και μια απότομη προσγείωση είναι ένα ενδεχόμενο που ήδη εξετάζει και ο κλάδος των ταχυκίνητων προϊόντων.
Οι επενδύσεις το 2021
Αναλυτικά, ο ηγέτης του κλάδου, η αλυσίδα Σκλαβενίτης, προγραμματίζει για το 2021 επενδύσεις ύψους 50.000.000 ευρώ σε νέα καταστήματα, ανακαίνιση των υφιστάμενων και ανάπτυξη του e-shop. Συγκεκριμένα, δρομολογείται η δημιουργία νέων καταστημάτων σε Γιαννιτσά, Σκιάθο, Νάουσα, Πάτρα και Σπάρτη, η μετεγκατάσταση καταστημάτων σε άλλα ακίνητα σε Τρίκαλα και Καρδίτσα, καθώς και η ανακαίνιση 40 υφιστάμενων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο.
Για την ΑΒ Βασιλόπουλος το πλάνο προβλέπει επενδύσεις στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, ύψους περίπου 50.000.000 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό δρομολογείται ανάπτυξη του δικτύου των καταστημάτων, ενώ θα συνεχιστεί και η ένταξη των νέων concepts που ξεκίνησε η εταιρία το 2019. Παράλληλα μέσα στο 2021 θα εγκατασταθούν οι πρώτοι σταθμοί φόρτισης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων σε χώρους στάθμευσης των καταστημάτων ΑΒ Βασιλόπουλος.
Βασική παράμετρος των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ που θα επαναφέρει στο προσκήνιο τις προσφορές και ταυτόχρονα θα «πριμοδοτήσει» την ιδιωτική ετικέτα αποτελεί η επιβαρυμένη αγοραστική δυνατότητα των καταναλωτών, μεγάλη μερίδα των οποίων έχει ήδη υποστεί ισχυρό πλήγμα στα εισοδήματά της.
Η μάχη των προσφορών
O τρόπος με τον οποίο κάθε βιομηχανία αλλά και αλυσίδα θα επιλέξει να διαμορφώσει τη στρατηγική των προσφορών δεν μπορεί να προβλεφθεί. Μπορεί, για παράδειγμα, να υιοθετηθεί μια γραμμή μόνιμης μείωσης τιμής «everyday low price» και οι προσφορές σε επιπλέον προϊόν ή πολυσυσκευασίες να περιοριστούν σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Το βέβαιο είναι ότι οι προσφορές θα παραμείνουν και ενδεχομένως η μάχη για μια θέση στο καλάθι της νοικοκυράς να γίνει ακόμα πιο σκληρή.
«Κυνήγι» του καταναλωτή στο Διαδίκτυο
Η διεκδίκηση του καταναλωτή δεν περιορίζεται στα φυσικά καταστήματα, αφού η πανδημία μετέφερε σε άλλο επίπεδο το «κυνήγι» του ηλεκτρονικού τζίρου της λιανικής των ταχυκίνητων προϊόντων, με τα επιτελεία των αλυσίδων να αναπροσαρμόζουν τις στρατηγικές προσέλκυσης των καταναλωτών μέσα από την ενδυνάμωση των σημείων ψηφιακής διεπαφής.
Οι βασικές λέξεις-κλειδιά στη φαρέτρα των στελεχών του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα χαμηλότερα εισοδήματα και οι νεαρές ηλικιακές ομάδες. Η προσθήκη νέων υπηρεσιών, η ενίσχυση με νέες κατηγορίες προϊόντων, η αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων και η επέκταση των κέντρων logistics αποτελούν επενδυτικές προτεραιότητες στις οποίες προχωρούν οι μεγάλοι αλλά και οι μεσαίοι «παίκτες» του κλάδου των σούπερ μάρκετ προκειμένου να ενισχύσουν τα ηλεκτρονικά καταστήματά τους.
Το διαδίκτυο βρίσκεται στο επίκεντρο και είναι ένα διαφορετικό πεδίο σε σχέση με το φυσικό κατάστημα. Η πληροφορία είναι δύναμη για τον καταναλωτή, ωστόσο το όριο με την υπερπληροφόρηση που θα κουράσει είναι λεπτό. Η χρυσή τομή είναι δύσκολο να βρεθεί, γιατί το ιδανικό για τις αλυσίδες είναι μέσα από το διαδίκτυο οι καταναλωτές να οδηγηθούν στις φυσικές σάλες. Αυτό όμως ανατράπηκε με την πανδημία και τα click away, και πλέον η εξίσωση στη δυναμική που θα έχει ο ηλεκτρονικός τζίρος εφεξής έχει γίνει ακόμα πιο σύνθετη.
Το προφίλ του Έλληνα
Το 53% των καταναλωτών στην Ελλάδα μπορεί να καλύψει μόνο τις βασικές ανάγκες σε τροφή και στέγη, ενώ πλέον ένα 74% ανησυχεί σημαντικά για το κόστος διαβίωσης και έχει αλλάξει τις καταναλωτικές συνήθειες. Μάλιστα, το 54% αφορά άτομα που άρχισαν να ανησυχούν για το κόστος μετά την εκδήλωση της πανδημίας.
Αυτό που χαρακτηρίζει πλέον την πλειονότητα των καταναλωτών είναι η μεγιστοποίηση της αξίας των χρημάτων που δίνουν για την αγορά των βασικών προϊόντων διατροφής και σπιτιού. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, στην ερώτηση πώς διαχειρίζονται τα έξοδα για είδη σούπερ μάρκετ, το 51% δηλώνει ότι θα αλλάξει μάρκα, αν αυτή που επέλεγε πρώτα ακριβύνει, το 48% επιλέγει προϊόντα που δεν υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό του, το 42% δηλώνει ότι αγοράζει ό,τι βρίσκεται σε προσφορά, ανεξαρτήτως μάρκας, και το 37% ότι πάντα αναζητεί προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
