Μετά τις προφορικές διαβεβαιώσεις του υφυπουργού Εργασίας Πάνου Τσακλόγλου ότι το «τσεκούρι» στις αναπηρικές και τις συντάξεις χηρείας, που φτάνει τα 268 ευρώ τον μήνα, θα πέσει μόνο για όσους καταστούν δικαιούχοι μετά την 1η Ιανουαρίου του 2022, κύκλοι εντός του υπουργείου άφησαν να διαρρέουν πληροφορίες ότι θα γίνει τελικά μέσω νομοθετικής παρέμβασης και όχι μέσω της κατάπτυστης εγκυκλίου που εκδόθηκε την προπαραμονή της Πρωτοχρονιάς.
Αυτό δεν στάθηκε ικανό να εμποδίσει την κατάθεση άλλης μιας προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων και άλλες συνταξιουχικές οργανώσεις, με την οποία επισημαίνουν ότι τόσο το διαδικαστικό κομμάτι όσο και το ουσιαστικό, δηλαδή ο διαχωρισμός εκ νέου των συνταξιούχων σε παλαιούς και νέους, είναι παράνομος και η εγκύκλιος πρέπει να ακυρωθεί.
Η απάτη της κυβέρνησης
Σε αυτό το πλαίσιο, τα αλλεπάλληλα… πίσω μπρος του υπουργείου Εργασίας αποκάλυψαν την απάτη της κυβέρνησης της Ν.Δ.: ο νόμος 4670 που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 επί υπουργίας Γιάννη Βρούτση κουκούλωσε τις παλαιότερες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, όμως η εγκύκλιος Τσακλόγλου επικαλείται τους άκυρους συντελεστές και την υπουργική απόφαση του 2016 βάσει του νόμου Κατρούγκαλου και όχι τον νόμο που ψήφισε η Ν.Δ. περίπου έξι μήνες μετά τις εκλογές του 2019.
Τι λέει η εγκύκλιος
Η ερμηνευτική εγκύκλιος που εξέδωσε ο υφυπουργός Εργασίας Π. Τσακλόγλου στις 30 Δεκεμβρίου του 2021, περίοδος κατά την οποία λόγω των αργιών των εορτών δεν κυκλοφόρησαν εφημερίδες επί τέσσερις ημέρες, ορίζει ότι, «όταν ένας ασφαλισμένος δικαιούται περισσότερες της μιας συντάξεις από οποιαδήποτε αιτία (γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου), του χορηγείται μία μόνο εθνική σύνταξη, που δεν μπορεί να υπερβαίνει (μεμονωμένα ή ως άθροισμα εθνικών συντάξεων από διαφορετικές αιτίες) το ανώτατο όριο μιας πλήρους εθνικής σύνταξης (384 ευρώ). Ο κανόνας αυτός ισχύει και εφαρμόζεται ανεξαρτήτως της προέλευσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) και σε οποιονδήποτε συνδυασμό σώρευσης».
Με απλά λόγια, καταργήθηκε το προηγούμενο καθεστώς, που όριζε ότι, αν ένας συνταξιούχος λόγω γήρατος ή αναπηρίας λάμβανε και σύνταξη λόγω χηρείας, χορηγείτο για το δεύτερο δικαίωμα και τμήμα της Εθνικής Σύνταξης των 384 ευρώ, δηλαδή μέχρι και 268 ευρώ επιπλέον, στο άθροισμα των συντάξεων.
Θολό το τοπίο
Η θύελλα των αντιδράσεων από τους συνταξιούχους και την αντιπολίτευση οδήγησε τον κ. Τσακλόγλου σε μία μερική αναδίπλωση, καθώς σε δηλώσεις του στις 6 Ιανουαρίου υποστήριξε ότι η περικοπή, που σημειωτέον είναι η μεγαλύτερη από το 2013 και έπειτα, θα αφορά μόνον τους μελλοντικούς δικαιούχους. Ωστόσο, η εγκύκλιος λέει το ακριβώς αντίθετο!
Ειδικότερα, ορίζει ότι θα εφαρμοστούν οι «κανόνες σώρευσης», άρα μόνο μία εθνική σύνταξη, για τις περιπτώσεις των συνταξιούχων (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση), που προέκυψαν μετά τις 13/05/2016, δηλαδή την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου !
Ουδείς είναι σε θέση να απαντήσει με βεβαιότητα πόσους αφορά σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο υπολογίζονται σε πάνω από μισό εκατομμύριο, ενώ ο κ. Κώστας Νικολάου, συνταξιούχος τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΚΕΠΕΑ / ΓΣΕΕ, εκτιμά τον αριθμό τους σε 615.000.
Ο υφυπουργός Εργασίας παραδέχθηκε ότι η εγκύκλιος επιδέχεται διαφορετικών ερμηνειών και δεσμεύτηκε να την επαναδιατυπώσει, όμως κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει ακόμη.
Ακόμα και στο ενδεχόμενο τελικά το «τσεκούρι» να αφορά μόνο τους νέους δικαιούχους, εκτιμάται ότι αυτοί είναι τουλάχιστον 80.000 κατ’ έτος.
Αποστολίδης: Ερμηνεύει αυθαίρετα και με αντίθετο τρόπο τον νόμο που επικαλείται
Στις 20 Ιανουαρίου το ΕΝΔΙΣΥ κατέθεσε μέσω του δικηγόρου κ. Λουκά Αποστολίδη νέα προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με αίτημα την ακύρωση της εγκυκλίου. Οπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, η εγκύκλιος είναι, μεταξύ άλλων, άκυρη γιατί «θεσπίζει κανόνες δικαίου σε αντίθεση με προβλέψεις του ασφαλιστικού νόμου 4387. Το ότι δεν ερμηνεύει υφιστάμενες διατάξεις προκύπτει, άλλωστε, άμεσα από το ότι η ίδια αναφέρει πως δεν έχει αναδρομική ισχύ».
Ταυτόχρονα, όμως, ως λόγος ακύρωσης προβάλλεται το γεγονός ότι η εγκύκλιος Τσακλόγλου ερμηνεύει αυθαίρετα και με αντίθετο τρόπο τον νόμο τον οποίο επικαλείται. Εξάλλου, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που είχε ψηφίσει τον νόμο Κατρούγκαλου με δύο εγκυκλίους του 2017 όριζε ρητά ότι δεν υφίστανται καμία τέτοια περικοπή οι συντάξεις αυτές. Την προσφυγή συνυπέγραψαν ο Σύλλογος Συζύγων Θανόντων Αξία, το Σωματείο Συνταξιούχων ΗΣΑΠ, ο Σύλλογος Συνταξιούχων Αγροτικής Τράπεζας και το Σωματείο Συνταξιούχων Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών και Θυγατρικών Εταιρειών.
Παρανομίες
«Οι διαβεβαιώσεις ότι θα αφορά μόνο τις νέες, ενώ στις παλαιές μένει ως προσωπική διαφορά, δεν αναιρούν την παρανομία» επισημαίνει ο κ. Νικολάου. «Πρώτον, οι κ. Χατζηδάκης και Τσακλόγλου αμφισβητούν κάτι που στις συντάξεις θανάτου εφαρμόζεται εδώ και έξι χρόνια, και που δεν αμφισβητήθηκε ούτε από τον προκάτοχό τους Γιάννη Βρούτση. Δεύτερον, ο νόμος 4387/2016 ναι μεν κάνει λόγο για χορήγηση μόνο μιας εθνικής σύνταξης, ωστόσο κατά τον νομοθέτη και με την Εγκύκλιο 6 (Αρ. Πρ.: Σ 50 /6/177201 /5.2.2018), όπου αποσαφηνίζεται πλήρως, αυτό αφορά μόνο τις συντάξεις εξ ιδίου δικαιώματος! Εξάλλου, οι συντάξεις αυτές, οι πέραν της μιας, υπολογίζονται με διαφορετικούς συντελεστές, οι οποίοι εν μέρει συμπεριλαμβάνουν και το ποσό της εθνικής σύνταξης!
Επί παραδείγματι: Αν κάποιος ήταν ασφαλισμένος σε δυο φορείς (π.χ. μηχανικός, γιατρός, κ.λπ.) με μισθό 1.800 ευρώ και από 35 έτη ασφάλισης και στους δύο δικαιούται, για την πρώτη, ανταποδοτική σύνταξη (33,81% Χ 1.800) 609 ευρώ + εθνική σύνταξη 384 ευρώ, σύνολο 992 ευρώ και από τη δεύτερη, όπου ο συντελεστής είναι (1,5% ανά έτος) 52,5% θα λάβει (52,5% Χ 1.800) 945 ευρώ. Επόμενως, το ποσόν της λεγόμενης Εθνικής Σύνταξης 384 ευρώ αποτελεί λογιστικό τρόπο υπολογισμού των συντάξεων και όχι όπως θέλουν οι κύριοι Χατζηδάκης – Τσακλόγλου, τάχα… χάρισμα του κράτους. Τρίτον, επικαλούνται τις διατάξεις και τους συντελεστές αναπλήρωσης του νόμου 4387/16 και την υπουργική απόφαση 26083/887/7.6.2016, που ως γνωστόν, με τις αποφάσεις του ΣτΕ που εκδόθηκαν στις 4/10/2019, κρίθηκαν αντισυνταγματικά και ήδη έχουν ακυρωθεί!
Το γεγονός ότι ακολούθησε νέος νόμος (4670/20, νόμος Βρούτση) δεν αναιρεί την παρανομία. Ο νόμος αυτός δεν συμμορφώθηκε με τις αποφάσεις του 2019 του ΣτΕ, καθώς, πέραν των μικρών αλλαγών, ουσιαστικά μετά τα 35 έτη ασφάλισης διατηρεί στο ακέραιο τους ίδιους υπερβολικά χαμηλούς και άνισους συντελεστές» καταλήγει ο κ. Λουκάς Αποστολίδης.
Η γκάφα: Εφεραν στο προσκήνιο τις ανεφάρμοστες αποφάσεις του ΣτΕ
Ο υπερβάλλων ζήλος των κ. Χατζηδάκη – Τσακλόγλου και η βιασύνη τους να περικόψουν συντάξεις τούς οδήγησε και σε αποκαλύψεις. Αρχικά ξεσκέπασαν την απάτη του πρώην υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση, ο οποίος, με τον νόμο 4670/2020 και τις μικρόαλλαγές, κουκούλωσε τις αποφάσεις του ΣτΕ του 2019.
Επίσης, το επιβεβαιώνουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, καθώς η εν λόγω εγκύκλιος επικαλείται τους ακυρωμένους από τον ΣτΕ συντελεστές και την υπουργική απόφαση 26083/887/7.6.2016 του ν. 4387/16, και όχι τον νέο και υποτίθεται διορθωμένο νόμο 4670/2020 του Γιάννη Βρούτση. Εν τέλει, έφεραν στο προσκήνιο, με τον καλύτερο τρόπο, τις ανεφάρμοστες αποφάσεις του ΣτΕ, οι οποίες βασικά εκκρεμούν.
Τι λένε οι αποφάσεις του ΣτΕ
Τον Οκτώβριο του 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας εξέδωσε απόφαση, σύμφωνα με την οποία καθίστανται άκυροι οι συντελεστές και τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου. Οπως ανέφερε η υπʼ αριθμόν 1891: «Ως προς τα ποσοστά αναπληρώσεως, ναι μεν αυξάνονται προοδευτικά ανά κλίμακα ετών ασφάλισης, όμως αυτά καθ’ εαυτά είναι ιδιαιτέρως χαμηλά […] οδηγεί στη χορήγηση ανταποδοτικής παροχής, η οποία τελεί σε προφανή δυσαναλογία σε σχέση τις καταβληθείσες εισφορές.
Υπό τα δεδομένα αυτά, παραβιάζουν την αρχή της ανταποδοτικότητας, η οποία αποτελεί έκφανση της αρχής της αναλογικότητας, υπό την έννοια της υπέρβασης του ανεκτού ορίου μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή, κατά το Σύνταγμα, η έλλειψη ανταποδοτικότητας εισφορών – παροχών.
Η ανωτέρω παραβίαση της αρχής της ανταποδοτικότητας δεν αναιρείται, εξάλλου, από τη χορηγούμενη από το σύστημα του ν. 4387/2016 Εθνική Σύνταξη, το ύψος της οποίας παραμένει σταθερό και δεν επηρεάζεται από τον αριθμό των (πέραν των 20) ετών ασφαλίσεως και το ύψος των αποδοχών.
Περαιτέρω, δε, ως προς τη συνολική συνταξιοδοτική παροχή (εθνική – ανταποδοτική) οδηγεί σε παραβίαση της αρχής της ισότητας, διότι, όπως προκύπτει, εξασφαλίζει σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό σε πρόσωπα που υπάγονται στην ίδια κλίμακα από πλευράς χρόνου ασφαλίσεως και έχουν μικρότερο συντάξιμο μισθό σε σχέση με πρόσωπα που ανήκουν στην ίδια κλίμακα, αλλά έχουν μεγαλύτερο.
Το υπουργείο Εργασίας οφείλει πριν από την ψήφιση του νόμου που θεσπίζει το νέο ασφαλιστικό σύστημα και ρυθμίζει εκ νέου τους όρους και τις προϋποθέσεις των ασφαλισμένων να έχει προκαλέσει την εκπόνηση επιστημονικά τεκμηριωμένης μελέτης, από την οποία να προκύπτει κατά τρόπο σαφή και ορισμένο η επάρκεια των χορηγούμενων παροχών και η εξασφάλιση με αυτές αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης, όσο το δυνατόν εγγύτερα προς εκείνο που είχε ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου».
Συμπερασματικά
Τα ποσά (Εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης) αποτελούν και κρίνονται έναντι του χρόνου ασφάλισης και συντάξιμου μισθού ως ενιαίο σύνολο. Τα ποσοστά αναπλήρωσης είναι ιδιαιτέρως χαμηλά και δεν εξασφαλίζουν, βάσει των επιταγών του Συντάγματος, αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.
Ως προς τα συνολικά χορηγούμενα ποσά (Εθνικής – ανταποδοτικής) παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας, καθώς, με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης για συντάξιμους μισθούς άνω των 900 ευρώ και όσο αυτοί αυξάνονται, οι συντάξεις μειώνονται αναλογικά. Το υπουργείο Εργασίας υποχρεούται με νέο νόμο να ρυθμίσει όλα τα παραπάνω και να επιστρέψει αναδρομικά από τις 4/10/2019 τις διαφορές στους συνταξιούχους.
Νόμος 4670/2020 (Βρούτση)
Αντί των παραπάνω ακυρωτικών αποφάσεων του ΣτΕ, ο τέως υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης με τον νόμο 4070/2020 διατήρησε στο ακέραιο τους ίδιους καταργηθέντες συντελεστές, καθώς περιορίστηκε σε μικροαλλαγές που αφορούν, επί της ουσίας, όσους έχουν πάνω από 35 έτη, με τις συντάξεις να διατηρούνται στα ίδια υπερβολικά χαμηλά επίπεδα. Χωρίς κατώτατα όρια (τα 15 ημερομίσθια της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που προβλέπονταν από τον νόμο 3863/2010, ο οποίος είναι ακολούθημα της ασφαλιστικής νομοθεσίας και στον οποίο βασίζονται και οι αποφάσεις του ΣτΕ) και διατηρώντας τις προκλητικές ανισότητες: Για συντάξιμους μισθούς των 900 ευρώ η αναλογία της σύνταξης είναι 80% και σε μεγαλύτερους συντάξιμους μισθούς η αναλογία πέφτει έως και… 39%.
