Στο Κτηματολόγιο στρέφεται πλέον το ενδιαφέρον εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών μετά τον αποχαρακτηρισμό όλων των εκτάσεων που είχαν αποτυπωθεί ως δασωμένοι αγροί. Οι συσκέψεις μεταξύ της ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας του Ελληνικού Κτηματολογίου και των δασαρχείων είναι συνεχείς, προκειμένου να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση για την απόδοση των εκτάσεων αυτών σε όσους τις είχαν δηλώσει, αλλά και σε όσους μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν νόμιμα δικαιώματα και δεν το είχαν πράξει, όμως, μέχρι σήμερα, θεωρώντας ότι δεν έχουν τύχη απέναντι στο Δημόσιο.
- Από τον
Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Το ζήτημα αφορά περισσότερους από 500.000 πολίτες κι όπως εξηγεί στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο Δημήτρης Σταθάκης, πρόεδρος του Ελληνικού Κτηματολογίου, θα ζητηθεί από τις διευθύνσεις δασών όλης της χώρας να ανακαλέσουν τις δηλώσεις που υπέβαλαν για δασωμένους αγρούς. Κατόπιν θα επανεξεταστούν οι δηλώσεις πολιτών στις εκτάσεις αυτές, δηλώσεις που αρχικά απορρίφθηκαν. Η τελική απόφαση αναμένεται τις επόμενες ημέρες, και στόχος είναι να «τρέξει» η όλη διαδικασία χωρίς να χρειαστεί κάποια ενέργεια από τους ιδιοκτήτες αλλά και χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά.
«Αποτελεί ταυτόχρονα μια ευκαιρία για όποιον έχει ιδιοκτησία εντός των συγκεκριμένων περιοχών και αποθαρρύνθηκε στο παρελθόν, λόγω της ύπαρξης της δήλωσης των διευθύνσεων δασών, να εμφανιστεί τώρα και να δηλώσει την ιδιοκτησία του» επισημαίνει ο κ. Σταθάκης, κάτι που μπορεί να γίνει ανεξάρτητα αν έχει εκπνεύσει η σχετική προθεσμία και χωρίς την επιβολή προστίμου εκπρόθεσμης δήλωσης, τα οποία έχουν «παγώσει» μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Κατατέθηκε διάταξη
Στο πλαίσιο της προσπάθειας επιτάχυνσης της διαδικασίας επίλυσης του ζητήματος περιλήφθηκε ειδική διάταξη στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Ενταξη των περιοχών ισχύος του κτηματολογικού κανονισμού Δωδεκανήσου στο Εθνικό Κτηματολόγιο, εφαρμογή σε αυτές της κοινής εθνικής νομοθεσίας – Διασύνδεση Ληξιαρχείων και Ελληνικού Κτηματολογίου – Καταχώριση αγωγών και αιτήσεων στα κτηματολογικά φύλλα και λοιπές διατάξεις», που κατέθεσε την Τετάρτη το βράδυ στη Βουλή το υπουργείο Δικαιοσύνης.
Προβλέπεται η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης για την εκτέλεση των πρόσθετων εργασιών που προκύπτουν για τους αναδόχους κτηματογράφησης, από την εφαρμογή των προβλέψεων της κείμενης νομοθεσίας για τους δασωθέντες αγρούς και της προτεινόμενης ρύθμισης σχετικά με τον επαναπροσδιορισμό της θέσης και των ορίων των γεωτεμαχίων κατά τη σύνταξη των σχετικών κτηματολογικών διαγραμμάτων και πινάκων.
Οι εν λόγω συμπληρωματικές συμβάσεις συνάπτονται με απόφαση του Δ.Σ. του φορέα, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, χωρίς τη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου στις περιπτώσεις που το ύψος του συμβατικού ανταλλάγματος της συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ.
6.800.000 στρέμματα
Το μέγεθος του προβλήματος των δασωμένων αγρών έφερε στην επιφάνεια η
ανάρτηση των δασικών χαρτών. Πρόκειται για 6.800.000 στρέμματα, έκταση που
αντιστοιχεί στο 5,54% των αναρτημένων δασικών χαρτών, που εμφανίζονται στους
αναρτημένους δασικούς χάρτες ως Α.Δ., δηλαδή άλλης μορφής, κυρίως αγροτικής,
σε αεροφωτογραφίες παλαιότερης λήψης και δάση ή δασικές στις αεροφωτογραφίες
πρόσφατης λήψης και τις αυτοψίες ή στους κτηματικούς χάρτες.
Κατοχύρωση με χρησικτησία
Με τον νόμο 4915/2022 οι πολίτες αποκτούν δικαίωμα κατοχύρωσης με χρησικτησία των εκτάσεων που έχουν χαρακτηριστεί δασωμένοι αγροί. Το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945 ή, εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου.
Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις εκτάσεις αυτές ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά. Μέχρι σήμερα το Δημόσιο δεν διεκδικούσε την κυριότητα των εκτάσεων αυτών μόνο εφόσον ιδιώτης προσκόμιζε τίτλο παλαιότερο του 1946. Η ρύθμιση αυτή αφορά ουσιαστικά όλες τις περιοχές όπου ισχύει το τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου.
Επηρεάζονται 1.200.000 οικόπεδα
Το Κτηματολόγιο εκτιμά ότι από τη ρύθμιση για τους δασωμένους αγρούς επηρεάζονται περισσότερα από 1.200.000 οικόπεδα. Ως ποσοστό επί του συνόλου μιας περιφερειακής ενότητας, οι περισσότερες εκτάσεις βρίσκονται στη Λευκάδα και στο Μεγανήσι (15%). Ακολουθούν η Αρκαδία (12,5%), η Μεσσηνία (11,7%), η Καστοριά (11,4%) και η Χαλκιδική (10,1%).
Η κτηματογράφηση σε Κυκλάδες – Κρήτη
Η απόδοση των αμφισβητούμενων εκτάσεων σε όσους τις είχαν δηλώσει αναμένεται
να ανεβάσει τα ποσοστά κτηματογράφησης. «Θα συμβάλει ώστε στο τέλος του
έτους το συνολικό ποσοστό συλλογής δηλώσεων σε επίπεδο χώρας να ξεπεράσει το
90%» επισήμανε ο Δημήτρης Σταθάκης, πρόεδρος του Ελληνικού Κτηματολογίου.
Εως σήμερα έχει δηλωθεί περίπου το 85% των δικαιωμάτων και ο πρόεδρος του Κτηματολογίου εκτιμά ότι κάθε μήνα μπαίνουν στο σύστημα περίπου 100.000 δικαιώματα, κάτι που σημαίνει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν ενταχθεί στο Κτηματολόγιο περισσότερο από 1.000.000 νέα δικαιώματα. Οσον αφορά την πορεία της κτηματογράφησης στις Κυκλάδες, όπου ξεκίνησε πρόσφατα η συλλογή δηλώσεων, έχει φθάσει στο 36%.
Αντίθετα, πολύ χαμηλά είναι τα ποσοστά στην Κρήτη, με το Ρέθυμνο να κινείται στο 18%, το Ηράκλειο στο 10% και τα Χανιά στο 8%. Στο Ηράκλειο η προθεσμία έχει παραταθεί μέχρι τις 23 Μαΐου και στους Δήμους Χανίων, Αποκορώνου, Σφακίων, Καντάνου – Σελίνου, Πλατανιά και Κισσάμου της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων μέχρι τις 30 Ιουνίου. Η ίδια ημερομηνία (30ή Ιουνίου) έχει οριστεί ως καταληκτική και για τις δηλώσεις στα νησιά των Κυκλάδων. Μοναδική εκκρεμότητα, πλέον, αποτελεί η σύμβαση σε Θεσπρωτία – Κέρκυρα, που αναμένεται να υπογραφεί εντός Ιουνίου, αν δεν υπάρξει νέα δικαστική εμπλοκή λόγω προσφυγών.
Ρυθμίσεις για τα Δωδεκάνησα και την Ιθάκη
Με το σχέδιο νόμου θεσμοθετούνται, επίσης, οι ρυθμίσεις για να ενταχθούν στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου οι περιοχές στις οποίες η δημοσιότητα των εμπραγμάτων σχέσεων επί ακινήτων διέπεται από τις διατάξεις του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου. Ακόμα και σήμερα εντοπίζονται περιοχές των Δωδεκανήσων (Ρόδος, Κως και τμήματα της Λέρου) στις οποίες σε ό,τι αφορά τη δημοσιότητα των εμπράγματων δικαιωμάτων επί ακινήτων εφαρμόζεται ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου.
Μάλιστα, ο τελευταίος περιλαμβάνει και ειδικές διατάξεις ουσιαστικού Δικαίου που εισάγουν αποκλίσεις από τα γενικώς ισχύοντα στη λοιπή επικράτεια, όπως διατάξεις για την κτήση κυριότητας με χρησικτησία (κτητική παραγραφή). Με τις νέες διατάξεις δρομολογείται η κατάργηση του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου και η ένταξη των παραπάνω περιοχών στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου. Ειδικότερα:
α) καθορίζεται η διαδικασία προσαρμογής των τηρουμένων στα Κτηματολογικά Γραφεία Ρόδου και Κω – Λέρου νομικών, χωρικών και τεχνικών πληροφοριών στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου,
β) ανατίθενται από τον φορέα σε τρίτους οι αναγκαίες για την κατά τα ανωτέρω προσαρμογή νομικές και τεχνικές εργασίες (ενημέρωση κτηματολογικών μερίδων, καταχωρίσεις στο σύστημα του Εθνικού Κτηματολογίου, κοινοποιήσεις στους ενδιαφερόμενους κ.λπ.) και
γ) προσδιορίζονται οι αρχές που διέπουν τη διαδικασία προσαρμογής και εξειδικεύονται οι επιμέρους απαιτούμενες ενέργειες (συλλογή στοιχείων, ανάρτηση δεδομένων προσαρμογής, διόρθωση πρόδηλων σφαλμάτων, αναμόρφωση αρχείων, ηλεκτρονική επεξεργασία των στοιχείων μετά την ολοκλήρωση της μετάπτωσης των περιοχών στο Εθνικό Κτηματολόγιο).
Μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι κατά την εκτέλεση των εργασιών προσαρμογής οι υπηρεσίες των Κτηματολογικών Γραφείων Ρόδου και Κω – Λέρου εξακολουθούν να διεκπεραιώνουν τα αιτήματα καταχώρισης. Ενημερώνουν, δε, τους διενεργούντες τη διαδικασία προσαρμογής. Ολες οι έννομες συνέπειες που προέκυψαν κατά το χρονικό διάστημα ισχύος του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου διατηρούνται, ενώ ακίνητα που και μετά την αναμόρφωση συνεχίζουν να φέρουν την ένδειξη «άγνωστος ιδιοκτήτης» καταχωρίζονται ως ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου.
Εύδηλος Ικαρίας
Πέρα από τα Δωδεκάνησα, επιλύονται προβλήματα και αίρονται οι συνέπειες για τους κατοίκους και ιδιοκτήτες της περιοχής αρμοδιότητας του άμισθου Υποθηκοφυλακείου Ευδήλου Ικαρίας που ανέκυψαν από τις παραλείψεις τέως υποθηκοφύλακα.
Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι μεταγραφές και καταχωρήσεις συμβολαίων, συμβάσεων εν γένει, δικαστικών αποφάσεων και πάσης φύσεως μεταγραπτέων ή εγγραπτέων πράξεων της διοίκησης, που έχουν κατατεθεί προς μεταγραφή ή καταχώρηση στα βιβλία του άμισθου Υποθηκοφυλακείου Ευδήλου Ικαρίας μέχρι την 27η/3/2014 και οι οποίες δεν ολοκληρώθηκαν στον χρόνο
κατάθεσης, μεταγράφονται ή καταχωρίζονται στα οικεία βιβλία, εφόσον πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις που ίσχυαν κατά την αρχική κατάθεση. Τα τέλη που αναλογούν υπολογίζονται στον χρόνο της αρχικής κατάθεσης και βαρύνουν τους ενδιαφερόμενους, εκτός εάν αποδεικνύεται ότι έχουν καταβληθεί κατά την κατάθεση. Παράλληλα, προσδιορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και η ακολουθούμενη σχετική διαδικασία. Δικαιώματα τρίτων που καταχωρίστηκαν επί των ακινήτων, συνεπεία της μη μεταγραφής ή καταχώρησης, κατά τα ανωτέρω, διαγράφονται με πράξη του αρμόδιου υποθηκοφύλακα, ενώ λοιπές λεπτομέρειες για την εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων καθορίζονται με υπουργική απόφαση.
Ψηφιοποίηση υποθηκοφυλακείων
Αποδεκτή έγινε από το Κτηματολόγιο η οικονομική προσφορά για το πρώτο από τα πέντε τμήματα του μεγάλου διαγωνισμού για την ψηφιοποίηση των αρχείων των 390 υποθηκοφυλακείων της χώρας (περίπου 600.000.000 σελίδες). Το πρώτο τμήμα του διαγωνισμού περιλαμβάνει την ψηφιοποίηση των αρχείων των υποθηκοφυλακείων της Αττικής και των νησιών του Αργοσαρωνικού.
Μόλις ψηφιοποιηθούν τα αρχεία, γίνονται άμεσα προσβάσιμα στους δικηγόρους, στους μηχανικούς και τους συμβολαιογράφους, καταργώντας ουσιαστικά την ανάγκη επίσκεψης οποιουδήποτε επαγγελματία σε οποιοδήποτε γραφείο. Προσωρινός ανάδοχος αναδείχθηκε η ένωση εταιριών «INTRASOFT INTERNATIONAL S.A. – PROFILE SYSTEMS & SOFTWARE A.E.», με προσφερόμενη τιμή τα 16.496.547 ευρώ. Την προηγούμενη εβδομάδα το Δ.Σ. του
Ελληνικού Κτηματολογίου συνεδρίασε υπό την προεδρία του κ. Σταθάκη, αποδέχθηκε τα δικαιολογητικά συμμετοχής και την τεχνική προσφορά της συγκεκριμένες ένωσης εταιριών, και την ανέδειξε ως προσωρινό ανάδοχο του έργου.
Διασύνδεση με το Κτηματολόγιο
Παράλληλα με την ψηφιοποίηση προωθείται η διασύνδεση των ληξιαρχείων και του Ελληνικού Κτηματολογίου (φορέας). Σύμφωνα με το νομοσχέδιο του υπουργείου
Δικαιοσύνης, θεσπίζεται ηλεκτρονικό σύστημα αυτοματοποιημένης διασύνδεσης των ληξιαρχείων και ληξιάρχων του ν.344/1976 και του φορέα για την πρόσβαση των κτηματολογικών γραφείων και λοιπών υπηρεσιακών μονάδων αυτού στις διαδικτυακές υπηρεσίες και στα δεδομένα του πληροφοριακού συστήματος «Μητρώο Πολιτών» του υπουργείου Εσωτερικών, με σκοπό την αυτόματη ηλεκτρονική ενημέρωση των κτηματολογικών φύλλων, με τα στοιχεία ληξιαρχικών πράξεων θανάτου προσώπων, φερόμενων ως δικαιούχων σε κτηματολογική εγγραφή.
Διάδοχοι αποβιώσαντος
Εισάγεται η υποχρέωση των διαδόχων αποβιώσαντος προσώπου, που έχει καταχωριστεί κατά τα ανωτέρω στις κτηματολογικές εγγραφές, να γνωστοποιήσουν τη διαδοχή τους στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο εντός της οριζόμενης προθεσμίας. Ορίζεται ότι η αγωγή διόρθωσης ανακριβούς πρώτης κτηματολογικής εγγραφής ασκείται και κατά των διαδόχων του νομιμοποιουμένου παθητικά, ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη διόρθωση αρχικής εγγραφής σε οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», εισάγεται το δικαίωμα καθολικών ή ειδικών διαδόχων δικαιούχου εγγραπτέου δικαιώματος να ζητήσουν διόρθωση στοιχείων πρώτης εγγραφής και επανακαθορίζεται η προθεσμία
καταχώρισης αίτησης στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου.
Παρατείνεται έως την 31η/6/2023 η αποκλειστική προθεσμία για τη διόρθωση των αρχικών κτηματολογικών εγγραφών στο σύνολο κτηματογραφημένης περιοχής όπου έχει
οριστεί η έναρξη ισχύος του Κτηματολογίου, και εντός της οποίας βρίσκεται περιοχή που οριοθετείται για την κήρυξη του επαναπροσδιορισμού της θέσης και των ορίων των γεωτεμαχίων.
