Σε ναρκοπέδιο για τους συνταξιούχους τείνει να εξελιχθεί η νέα πρωτοβουλία του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη για την εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων, η διαδικασία fast track που θεσπίστηκε προ μηνός με στόχο τον μηδενισμό του τεράστιου στοκ έως το φθινόπωρο.
Ο λόγος είναι το γεγονός πως με τις διατάξεις που ψηφίστηκαν οι εισηγητές του ΕΦΚΑ ωθούνται στην έκδοση συνταξιοδοτικών αποφάσεων χωρίς να έχουν τον χρόνο να επεξεργαστούν το σύνολο των στοιχείων της κάθε αίτησης και, επομένως, εκδίδουν συντάξεις σημαντικά μειωμένες. Από τα πρώτα στοιχεία και καταγγελίες που φτάνουν στα χέρια μεγάλων δικηγορικών γραφείων εκτιμάται ότι ίσως και το 1/3 των νέων συντάξεων βρίθουν λαθών και τα ποσά που απονέμονται απέχουν κατά πολύ από αυτά που δικαιούνται οι ασφαλισμένοι. Μοναδική διέξοδος, η κατάθεση ένστασης εκ μέρους τους, καθώς ουδείς εγγυάται ότι θα τηρηθεί από πλευράς Πολιτείας ο νόμος που ορίζει ότι όλες οι αιτήσεις θα επανεξεταστούν εντός πέντε ετών.
Τι λέει ο νόμος
Με βάση την εγκύκλιο που εκδόθηκε μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου, οι υπάλληλοι του ΕΦΚΑ κλήθηκαν να σταματήσουν αμέσως κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευση στοιχείων που αφορούν τις αιτήσεις συνταξιοδότησης, οι οποίες είχαν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022, και να εκδώσουν πράξεις απονομής σύνταξης ή απορριπτικές αποφάσεις με βάση:
α) τα στοιχεία του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού ιστορικού του αιτούντος (σύστημα «ΑΤΛΑΣ» ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα που τηρούνται στον ΕΦΚΑ) και
β) τη δήλωση του αιτούντος για ασφαλιστικό χρόνο πέρα από αυτόν που έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά (συντάξεις εμπιστοσύνης).
Στη συνέχεια δόθηκαν εντολες προς τους εισηγητές:
α) Να εκδώσουν αμέσως εγκριτική συνταξιοδοτική απόφαση με βάση το ηλεκτρονικό ασφαλιστικό ιστορικό του ασφαλισμένου (δηλαδή τον ασφαλιστικό χρόνο που έχει καταγραφεί στο πληροφοριακό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» ή άλλα πληροφοριακά συστήματα που διαθέτει ο ΕΦΚΑ) και τον επιπλέον χρόνο ασφάλισης που έχει δηλώσει ο αιτών, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση παραστατικών που τις τεκμηριώνουν, αναστέλλοντας προσωρινά κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευση των στοιχείων ή των δηλώσεων των ασφαλισμένων. Τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί δεν επαληθεύονται πριν από την έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης, αλλά θα ελεγχθούν εκ των υστέρων. Οι εκκρεμείς αλληλογραφίες με δομές του ΕΦΚΑ ή άλλες υπηρεσίες για την επαλήθευση δεδομένων σχετικών με τον ασφαλιστικό χρόνο θα πρέπει να ολοκληρωθούν προκειμένου να ελεγχθούν οι συνταξιοδοτικές πράξεις, αλλά η ολοκλήρωση των διαδικασιών θα γίνει μετά την έκδοση όλων των εκκρεμών πράξεων σύνταξης.
β) Στις περιπτώσεις που, με βάση το ηλεκτρονικό ιστορικό του αιτούντος και από τη δήλωση για επιπλέον χρόνο ασφάλισης, δεν θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα, να εκδώσουν αμέσως απορριπτικές αποφάσεις.
γ) Επί αιτήσεων που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 οποιαδήποτε εκκρεμότητα σε σχέση με την επαλήθευση των δηλώσεων των ασφαλισμένων ελέγχεται μετά την έκδοση πράξης απονομής σύνταξης. Στην περίπτωση που έχει υποβληθεί υπεύθυνη δήλωση απώλειας ασφαλιστικού βιβλιαρίου και αίτηση για αντικατάστασή του, η έκδοση της σύνταξης δεν θα αναμένει την έκδοση νέου βιβλιαρίου, αλλά θα γίνεται στη βάση των στοιχείων που έχουν, δηλαδή στην αίτηση συνταξιοδότησης.
δ) Η διαδικασία για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης σε αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 γίνονται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.
ε) Κάθε αλληλογραφία για αναγνώριση/επαλήθευση χρόνου ασφάλισης επί αιτήσεων που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 που έχει ανασταλεί ή δεν έχει ξεκινήσει θα επανεκκινήσει ή θα εκκινήσει μετά την έκδοση της αντίστοιχης πράξης απονομής σύνταξης προκειμένου να ακολουθήσει ο εκ των υστέρων έλεγχος.
Το υπουργείο…
Στις αρχές της εβδομάδας ο ΕΦΚΑ ανακοίνωσε ρεκόρ εξαμήνου στην έκδοση νέων κύριων συντάξεων κατά το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2022 και μείωση κατά 89% των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους εν αναμονή συνταξιούχους.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση «ΑΤΛΑΣ» Ιουνίου, οι νέες συνταξιοδοτικές αποφάσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους ανήλθαν σε 138.946. Οπως αναφέρει ο οργανισμός, «πρόκειται για αύξηση 30% σε σχέση με το 2021, 113% σε σχέση με το 2020 και 123% σε σχέση με το 2019. Είναι, μάλιστα, εντυπωσιακό πως το πρώτο εξάμηνο του 2022 εκδόθηκαν 15.000 περισσότερες συντάξεις από όσες εκδόθηκαν ολόκληρο το 2019 (εκδόθηκαν συνολικά 123.324 συνταξιοδοτικές αποφάσεις)».
Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι επετεύχθη η σημαντική αποκλιμάκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους εν αναμονή συνταξιούχους. Συγκεκριμένα, ο ΕΦΚΑ υποστηρίζει ότι «οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τον Ιούνιο του 2020 ανέρχονταν σε 705.000.000 ευρώ, ενώ σήμερα ανέρχονται σε 78.000.000 ευρώ, μειωμένες κατά 89%. Η αντίστοιχη μείωση σε σχέση με τον Ιούνιο 2021 είναι περίπου 80%. Αυτή η ραγδαία μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους εν αναμονή συνταξιούχους οφείλεται στη μαζική εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων συντάξεων που έχει επιτευχθεί τους τελευταίους μήνες, δίνοντας προτεραιότητα στις παλαιότερες εκκρεμείς συντάξεις που συνοδεύτηκαν και με την καταβολή των αντίστοιχων αναδρομικών».
Σε ό,τι αφορά τον όγκο των ληξιπρόθεσμων εκκρεμών συντάξεων, ο ΕΦΚΑ υποστηρίζει ότι αυτές έχουν μειωθεί σε μόλις 61.660, ενώ, εάν προστεθούν και οι μη ληξιπρόθεσμες, ο συνολικός αριθμός φέρεται ότι είναι 90.448.
…και η αλήθεια
Για να καταφέρει ο κ. Χατζηδάκης να επιδείξει έργο, κατά διαστήματα αφαιρεί από τα στοιχεία που δημοσιεύονται στις εκθέσεις του συστήματος «ΑΤΛΑΣ» κατηγορίες συντάξεων με σημαντικό πλήθος εκκρεμοτήτων. Στα ψιλά γράμματα αναφέρεται ότι εδώ και 1,5 χρόνο περίπου έχουν αφαιρεθεί εντελώς σχεδόν 25.000 διεθνείς συντάξεις, δηλαδή αυτές για τις οποίες απαιτείται αλληλογραφία με φορείς του εξωτερικού. Με πρόσχημα, δηλαδή, το γεγονός ότι δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το ελληνικό κράτος η πορεία των αιτήσεων, ο υπουργός Εργασίας επιχειρεί να πετάξει από πάνω του την ευθύνη, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι εν τέλει οι πολίτες της δικής του χώρας είναι στην αναμονή επί σειρά ετών.
Σε ό,τι αφορά, δε, την υποτιθέμενη αύξηση του ρυθμού έκδοσης συντάξεων, αυτό που αποσιωπά ο ΕΦΚΑ και ο υπουργός Εργασίας είναι ότι το 25% εξ αυτών είναι μεταβιβάσεις λόγω θανάτου που γίνονται πλέον αυτοματοποιημένα. Επιπλέον, καθώς το βάρος έχει πέσει μόνο στην εκκαθάριση των κύριων συντάξεων, ο αριθμός των εκκρεμών επικουρικών παραμένει καθηλωμένος στις 125.000.
ΕΦΚΑ και Κωστής Χατζηδάκης αποκρύπτουν, επίσης, τις περίπου 80.000 συντάξεις με παράλληλη ασφάλιση παλαιότερων ετών, με το επιχείρημα ότι αυτές καταβάλλονται ήδη. Μόνο που καταβάλλονται μειωμένες έως και 500 ευρώ τον μήνα, καθώς η προσαύξηση που θεσπίστηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου το 2016 θα εφαρμοστεί σταδιακά έως το τέλος του έτους. Προς το παρόν, ο ΕΦΚΑ υπόσχεται ότι οι συντάξεις με παράλληλη ασφάλιση θα καταβάλλονται ολόκληρες μόνο για τους νέους δικαιούχους.
Την ίδια στιγμή η «δημοκρατία» είναι σε θέση να γνωρίζει ότι στα τέλη Μαΐου ο αριθμός των εκκρεμών κύριων συντάξεων ήταν 129.759 (ληξιπρόθεσμες και μη), ενώ αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι τον Ιούνιο του 2019, δηλαδή τρία χρόνια νωρίτερα και έναν μήνα προτού αναλάβει η Ν.Δ. τη διακυβέρνηση της χώρας, οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις ήταν 125.075! Δηλαδή, ύστερα από όλες αυτές τις παλινωδίες (τις συντάξεις με το πάτημα ενός κουμπιού που υποσχόταν ο τέως υπουργός Γιάννης Βρούτσης, τους πιστοποιημένους ιδιώτες δικηγόρους και λογιστές του κ. Χατζηδάκη που ο ίδιος παραδέχεται ότι ελάχιστα βοήθησαν, τους ιδιώτες μάνατζερ με παχυλούς μισθούς) οι εκκρεμείς συντάξεις έχουν μειωθεί μόλις κατά 4.000.
Εξόφθαλμα λάθη που δίνουν… κουτσουρεμένες συντάξεις
Η «δημοκρατία» φέρνει στο φως πέντε κραυγαλέες περιπτώσεις λανθασμένων αποφάσεων συνταξιοδότησης με σημαντικά μειωμένα ποσά, ένα απειροελάχιστο δείγμα μπροστά στον κυκεώνα που αντιμετωπίζουν αυτό το διάστημα όσοι ασχολούνται με την έκδοση των συντάξεων.
Στην 1η περίπτωση, όπως εξηγεί ο δικηγόρος – εργατολόγος κ. Κώστας Τσουκαλάς, ασφαλισμένος με 45 έτη και επτά μήνες ασφάλιση (21 έτη και δύο μήνες ΙΚΑ και 24 έτη και πέντε μήνες ΟΑΕΕ) θα ελάμβανε κανονικά σύνταξη περίπου 1.000 ευρώ καθαρά. Υπολογίστηκε, όμως, μόνο ο χρόνος ΙΚΑ και του χορηγήθηκε παροχή μόλις 633 ευρώ μεικτά, δηλαδή περίπου 595 καθαρά. Επομένως, οι απώλειες αγγίζουν το 40%!
Στη 2η περίπτωση, σε ασφαλισμένο με 34 έτη ασφάλισης που λόγω σφάλματος υπολογίζεται η σύνταξή του με μέσες αποδοχές 483 ευρώ μεικτά (στον ΟΑΕΕ οι εισφορές του αντιστοιχούν σε μέσες αποδοχές 1.000 ευρώ μεικτά) χορηγείται έπειτα από 34 χρόνια εργασίας σύνταξη 464,39 μεικτά (436 καθαρά), αντί του ορθού ποσού των 750 ευρώ περίπου.
Στην 3η περίπτωση, ασφαλισμένη παίρνει σύνταξη 776 ευρώ μεικτά, σαν να θεμελιώνει μειωμένη στα 62, αντί για πλήρη ως μητέρα με ανήλικο, το 2007. Ομως, όπως εξηγεί ο κ. Τσουκαλάς, η συγκεκριμένη είχε και χρόνο ασφάλισης στο ΤΑΝΠΥ (Τομέας Ασφάλισης Ναυτικών & Τουριστικών Πρακτόρων) αλλά και χρόνο ασφάλισης στην Ισπανία.
Στην 4η περίπτωση, ασφαλισμένη με 40 έτη εργασίας θα πάρει σύνταξη 939,94 ευρώ μεικτά, όμως για την έκδοση της απόφασης δεν έχει ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι είχε παράλληλο χρόνο ασφάλισης στο ΤΣΜΕΔΕ εκ της ιδιότητας, από τον Ιούλιο του 1986 έως τον Δεκέμβριο του 2016, δηλαδή για περισσότερα από 30 χρόνια! Σε αυτή την περίπτωση η σύνταξη καταβάλλεται μειωμένη κατά περίπου 500 ευρώ.
Στην 5η περίπτωση εκδίδεται απόφαση για σύνταξη ύψους 610,47 ευρώ μεικτά με μόλις 21 έτη ασφάλιση, χωρίς να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι ο ασφαλισμένος είχε παράλληλο και διαδοχικό χρόνο στο ΟΑΕΕ-ΤΣΑ.
Στην 6η περίπτωση ο ΕΦΚΑ χορηγεί σύνταξη-ντροπή, ύψους 371,52 ευρώ, καθώς έχει ληφθεί υπόψη μόνο η ασφάλιση στον ΟΓΑ και όχι τα ένσημα σε ΟΑΕΕ και ΙΚΑ.
Τι μπορούν να κάνουν οι συνταξιούχοι
Στην πράξη φαίνεται ότι ο ΕΦΚΑ προχωρά στην έκδοση συντάξεων μόνο με τον ασφαλιστικό χρόνο που έχει ψηφιοποιηθεί, με αποτέλεσμα είτε να εκδίδονται πολύ μικρότερες συντάξεις από αυτές που δικαιούνται οι ασφαλισμένοι είτε να εκδίδονται σωρηδόν απορριπτικές αποφάσεις. Μάλιστα, μετά την κατάργηση της υποχρέωσης πρόσκλησης για προηγούμενη ακρόαση στον ασφαλισμένο, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι έχουν στερηθεί και το νόμιμο δικαίωμα ανάπτυξης των θέσεών τους πριν από την απόρριψη του αιτήματός τους.
Επομένως, το μοναδικό εργαλείο που έχουν στα χέρια τους προκειμένου να είναι βέβαιοι ότι ο ΕΦΚΑ θα επανεξετάσει το ασφαλιστικό τους ιστορικό, ίσως και πιο σύντομα από τα τρία έτη που τους δίνει περιθώριο ο νόμος, είναι η κατάθεση ένστασης εντός τριών μηνών από την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης. Και αυτό γιατί στις αποφάσεις δεν αναγράφεται ότι εκδίδονται με επιφύλαξη, όπως θα έπρεπε.
