Η αντίστροφη μέτρηση για τη λειτουργία της πλατφόρμας των δασικών αυθαιρέτων φθάνει στο τέλος της. Η ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή στην ιστοσελίδα της Ελληνικό Κτηματολόγιο, που είναι έτοιμη εδώ και καιρό, αναμένεται να ανοίξει τις προσεχείς ημέρες, δίνοντας τη δυνατότητα σε χιλιάδες ιδιοκτήτες να σώσουν προσωρινά το κτίσμα τους, με την καταβολή παράβολου ύψους 250 ευρώ.
- Του Βασίλη Παπακωνσταντόπουλου
Η υπαγωγή στη ρύθμιση θα φέρει αναστολή των κυρώσεων που έχουν ήδη επιβληθεί (πρόστιμα, κατεδαφίσεις) και προστασία από νέες μέχρι να αποσαφηνιστεί ο τρόπος που θα αντιμετωπιστούν τα δασικά αυθαίρετα από την Πολιτεία. Οι πολίτες θα έχουν στη διάθεσή τους τέσσερις μήνες, καθώς με ρύθμιση σε πρόσφατο νόμο (4964/2022) ορίζεται ως καταληκτική ημερομηνία η 31η Δεκεμβρίου 2022.
Δήλωση μπορεί να υποβληθεί για κατοικίες και κατασκευές που τις συνοδεύουν οι οποίες βρίσκονται σε οικιστικές πυκνώσεις εντός περιοχών που περιλαμβάνονται σε αναρτημένους ή κυρωμένους δασικούς χάρτες. Αφορά δηλαδή μόνο οικίες (όχι σε άλλα κτίσματα) που βρίσκονται σε οικισμούς αυθαιρέτων κι όχι σε διάσπαρτα αυθαίρετα μέσα στο δάσος. Ως οικιστικές πυκνώσεις ορίζονται οι συγκεντρώσεις κατοικιών οι οποίες παρουσιάζουν εν τοις πράγμασι λειτουργική ενότητα λόγω της εγγύτητας μεταξύ τους και της εξυπηρέτησής τους από κοινά δίκτυα (όδευση, ενέργεια, ύδρευση κ.λπ.). Δικαίωμα έχουν και όσοι ενδιαφερόμενοι έχουν υποβάλει αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντιρρήσεις, αίτηση ακυρώσεως ή οποιοδήποτε άλλο διοικητικό ή ένδικο βοήθημα με το οποίο αμφισβητούν ότι η ιδιοκτησία τους έχει δασικό χαρακτήρα.
Για την υποβολή της αίτησης απαιτείται έκδοση και πληρωμή μέσω της ιστοσελίδας της ΓΓΠΣ ηλεκτρονικού παραβόλου ύψους 250 ευρώ. Μετά την υποβολή της αίτησης αποδίδεται αριθμός πρωτοκόλλου. Τυχόν μη πληρωμή του παραβόλου καθιστά την αίτηση απαράδεκτη.
Όπως αναφέρεται στην Κοινή Υπουργική Απόφαση, στην αίτηση περιλαμβάνονται υποχρεωτικώς σε ηλεκτρονική μορφή, έκαστο σε μορφή αρχείου PDF, τα εξής δικαιολογητικά, τα οποία συνυποβάλλονται από τον αιτούντα στη διαδικτυακή πλατφόρμα:
1) Τα έγγραφα για την απόδειξη του εννόμου συμφέροντος.
2) Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 (Α’ 75) υπογεγραμμένη, με την οποία ο ενδιαφερόμενος δηλώνει ότι τα υποβαλλόμενα στοιχεία είναι αληθή.
3) Δήλωση μηχανικού υπογεγραμμένη με την οποία βεβαιώνεται η περιγραφή της κατοικίας και των συνοδευουσών κατασκευών εφόσον υπάρχουν, καθώς και τα απαιτούμενα στοιχεία, ήτοι κάλυψη, δομημένη επιφάνεια και το ύψος τους, καθώς και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αποκλεισμού υπαγωγής στη διάταξη που περιγράφονται στην παρ. 3 του άρθρου 51 ν. 4685/2020.
4) Κατά περίπτωση, την αίτηση διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, αντίρρησης, αιτήσεως ακύρωσης ή οποιουδήποτε άλλου διοικητικού ή ένδικου βοηθήματος με το οποίο ο αιτών αμφισβητεί ότι η ιδιοκτησία του έχει δασικό ή χορτολιβαδικό χαρακτήρα, εφόσον υφίσταται.
5) Το αποδεικτικό έκδοσης και πληρωμής του ηλεκτρονικού παραβόλου.
6) Φωτοαντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας/διαβατηρίου.
Σε περίπτωση που τα συνυποβαλλόμενα είναι ελλιπή κατόπιν ελέγχου των αρμόδιων Αρχών ο ενδιαφερόμενος ενημερώνεται τηλεφωνικώς ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Σε περίπτωση δήλωσης πληρεξούσιου/νομίμου αντιπροσώπου/εκπροσώπου ή αντικλήτου υποβάλλεται και το αντίστοιχο νόμιμο έγγραφο.
Ποια είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί στο Ελληνικό Κτηματολόγιο
Η διαδικασία υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου εκκινεί με αίτηση που υποβάλλει ο κύριος, νομέας ή κάτοχος της κατοικίας σε διαδικτυακή πλατφόρμα που τηρείται από το Ελληνικό Κτηματολόγιο. Η ίδια πλατφόρμα χρησιμοποιείται και για την ολοκλήρωση της υπαγωγής. Η είσοδος στην πλατφόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση κωδικών διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ). Ο ιδιοκτήτης θα κληθεί να συμπληρώσει ειδική ηλεκτρονική φόρμα που υποβάλλεται μέσω της ανωτέρω διαδικτυακής πλατφόρμας. Προς τον σκοπό του γεωχωρικού εντοπισμού του γεωτεμαχίου τα στοιχεία των γεωγραφικών συντεταγμένων των κορυφών δύνανται να υποβάλλονται και υπό μορφή αρχείων ASCII, GML ή DXF (κλειστή πολυγωνική δομή).
Στην περίπτωση που ο αναρτημένος δασικός χάρτης αφορά περιοχή στην οποία έχει περαιωθεί η κτηματογράφηση και λειτουργεί κτηματολόγιο θα υπάρχει δυνατότητα με
καταχώριση του ΚΑΕΚ του γεωτεμαχίου έκδοσης «ειδικού αποσπάσματος», που θα
περιλαμβάνει το γεωτεμάχιο σύμφωνα με τα στοιχεία του κτηματολογικού διαγράμματος,
τα στοιχεία του οποίου θα χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό του γεωτεμαχίου και τον προσδιορισμό των συντεταγμένων των ορίων του. Σε διαφορετική περίπτωση, ο
o ενδιαφερόμενος δύναται να προσδιορίσει γεωχωρικά το πολύγωνο του γεωτεμαχίου με τα
εργαλεία της διαδικτυακής πλατφόρμας.
Η επιφάνεια του γεωτεμαχίου υπολογίζεται αυτόματα σε τετραγωνικά μέτρα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα. Το περίγραμμα της κατοικίας και των τυχόν συνοδευουσών κατασκευών εντός του γεωτεμαχίου προσδιορίζεται στον χώρο από τον αιτούντα με τη χρήση των εργαλείων της διαδικτυακής πλατφόρμας. Παρέχεται η δυνατότητα περιγραφής της κατοικίας που αφορά η αίτηση και των κατασκευών που τη συνοδεύουν.
Αρμόδιες Αρχές για την παραλαβή και τον έλεγχο των υποβαλλόμενων αιτήσεων είναι το
Τμήμα Προστασίας του οικείου Δασαρχείου ή της οικείας Διεύθυνσης Δασών άνευ Δασαρχείων. Το Ελληνικό Κτηματολόγιο παρέχει διαδικτυακή πρόσβαση στις αρμόδιες Αρχές για τον έλεγχο των υποβαλλόμενων αιτήσεων και των συνυποβαλλόμενων δικαιολογητικών και στοιχείων. Μέσω της πλατφόρμας θα υπάρχει η δυνατότητα θέασης του αναρτηθέντος δασικού χάρτη επί των ενιαίων χαρτογραφικών υποβάθρων του Κτηματολογίου, με χρήση εργαλείων πλοήγησης, αποθήκευση σε αρχείο μορφής PDF και εκτύπωση της υποβληθείσας αίτησης, καθώς και του αποδεικτικού υποβολής αυτής.
Τι περιλαμβάνει η αίτηση
Η αίτηση θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία:
α) Τα στοιχεία του υποβάλλοντος την αίτηση και, συγκεκριμένα, ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, ΑΦΜ, ΑΔΤ, διεύθυνση κατοικίας, τηλέφωνο επικοινωνίας, διεύθυνση
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και στοιχεία τυχόν πληρεξούσιου/νομίμου αντιπροσώπου/ εκπροσώπου/αντικλήτου.
β) Τη διεύθυνση μόνιμης κατοικίας ή διαμονής στην αλλοδαπή.
γ) Το είδος του επικαλούμενου δικαιώματος.
δ) Τον αριθμό πρωτοκόλλου της αίτησης διόρθωσης προδήλου σφάλματος του δασικού χάρτη, των αντιρρήσεων, της αιτήσεως ακύρωσης ή οποιουδήποτε άλλου διοικητικού ή ένδικου βοηθήματος με το οποίο ο αιτών αμφισβητεί ότι η ιδιοκτησία του έχει δασικό χαρακτήρα ή εμπίπτει σε χορτολιβαδική έκταση, εφόσον υφίσταται.
ε) Περιγραφή της κατοικίας την οποία αφορά η αίτηση και των κατασκευών που τη συνοδεύουν, ως προς την κάλυψη, τη δομημένη επιφάνεια και το ύψος.
στ) Τις γεωγραφικές συντεταγμένες (σε ΕΓΣΑ 87) των κορυφών των ορίων του
γεωτεμαχίου.
ζ) Τις γεωγραφικές συντεταγμένες (σε ΕΓΣΑ 87) των κορυφών του περιγράμματος της κατοικίας και των δευτερευουσών κατασκευών που τη συνοδεύουν.
Τα στοιχεία αυτά συμπληρώνονται και καταχωρούνται ηλεκτρονικώς στη διαδικτυακή πλατφόρμα από τον ενδιαφερόμενο.
Με δεδομένο ότι η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση παρέχεται μόνο για οικίες και κατασκευές που τις συνοδεύουν, όλα τα υπόλοιπα κτίρια εξαιρούνται και δεν μπορούν να υπαχθούν στον νόμο. Ειδικότερα:
– κτίρια που δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής συνοδεύουσας την κατοικία,
– κτίρια και λοιπές κατασκευές που έχουν ανεγερθεί μετά την 28η/7/2011 (η κόκκινη γραμμή σε όλους τους νόμους διατήρησης αυθαιρέτων, κτίρια σε προστατευόμενες περιοχές και αναδασωτέες εκτάσεις),
– κτίρια και λοιπές κατασκευές που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000 σε υγροτόπους που προστατεύονται σύμφωνα με τη Συνθήκη Ramsar και σε άλλες περιοχές για τις οποίες ισχύουν ειδικές προστατευτικές διατάξεις της φύσης ή του τοπίου,
– κτίρια και λοιπές κατασκευές που βρίσκονται σε αιγιαλό, ζώνη παραλίας, αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους κ.λπ. και περιγράφονται στο άρθρο 89 του νόμου 4495/2017,
– κτίρια και λοιπές κατασκευές εντός περιοχών που είναι υποχρεωτικώς αναδασωτέες, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 38 του ν. 998/1979, τα οποία έχουν ανεγερθεί μετά την κήρυξη της αναδάσωσης, και
– κτίρια ή συνοδεύουσες κατασκευές που η διατήρησή τους παρακωλύει τη διαφυγή των πολιτών ή την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση πυρκαγιάς ή άλλου κινδύνου από φυσικά φαινόμενα.
Αναστολή κυρώσεων
Σύμφωνα με τον νόμο 4685/2020, η υποβολή του αιτήματος έχει ως συνέπεια την άμεση αναστολή των τυχόν επιβληθεισών διοικητικών κυρώσεων και τη μη επιβολή νέων σε σχέση με την κατοικία και τις συνοδεύουσες αυτήν κατασκευές, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση αυτής μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του άρθρου 55. Η παραπάνω αναστολή και προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση δεν ισχύει σε περίπτωση που με αιτιολογημένη κρίση της αρμόδιας Αρχής κρίνεται επιβεβλημένη η άμεση κατεδάφιση της κατοικίας για λόγους αποτροπής άμεσου κινδύνου στη ζωή ή στην περιουσία ή στο περιβάλλον.
Η διαδικασία διατήρησης των κτισμάτων για 30 χρόνια
Το υπουργείο Περιβάλλοντος θα αναθέσει οικονομοτεχνικές μελέτες για κάθε περιφέρεια (τρεις για την Αττική, χωριστές για Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική, από μία για τις υπόλοιπες), με την κάθε μελέτη να χρησιμοποιεί τα στοιχεία των αιτήσεων για να αποτυπώσει συνολικά την εικόνα των αυθαιρέτων σε δάση και δασικές περιοχές και να υποδείξει την ύπαρξη «οικιστικών πυκνώσεων» (νοούμενες αυτή τη φορά ως λειτουργικές ενότητες, δηλαδή πυκνές ομάδες κτιρίων που εξυπηρετούνται από κοινά δίκτυα). Σε κάθε οικονομοτεχνική μελέτη καταγράφεται ο αριθμός, το εμβαδόν και η κάλυψη των κτιρίων και κατασκευών που ευρίσκονται σε εκτάσεις αναρτημένων και κυρωθέντων δασικών χαρτών, η ημερομηνία κατασκευής τους, εάν αυτή μπορεί να προσδιορισθεί, η χρήση τους και η ενδεχόμενη χωρική κατανομή τους σε οικιστικές πυκνώσεις.
Επιπλέον, περιγράφονται οι συνέπειες της διατήρησης των κατασκευών αυτών και των χρήσεών τους στο βιοτικό και αβιοτικό περιβάλλον, εξετάζεται η αναγκαιότητα άμεσης κατεδάφισής τους και αναλύονται οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες τόσο σε περίπτωση κατεδάφισης όσο και σε περίπτωση προσωρινής διατήρησης των αυθαίρετων κατασκευών. Στην τελευταία περίπτωση περιγράφονται και οι απαραίτητες ενέργειες αντιστάθμισης που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση του δασικού ισοζυγίου ανά περιοχή μελέτης.
Λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομοτεχνικές μελέτες θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο θα καθορίζονται οι περιοχές στις οποίες παρατηρούνται οικιστικές πυκνώσεις, για τις οποίες κοινωνικοί λόγοι επιβάλλουν την προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση. Επίσης, τα ειδικότερα κριτήρια υπαγωγής των οικιών, η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 έτη, τα μέσα απόδειξης του χρόνου ανέγερσης και ολοκλήρωσης των κατοικιών (αεροφωτογραφίες, έγγραφα της δασικής υπηρεσίας, τίτλοι ιδιοκτησίας κλπ), ο τρόπος υπολογισμού ενιαίου προστίμου για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου, ο τρόπος καταβολής του ενιαίου δασικού προστίμου, εφάπαξ ή σε δόσεις, ο αριθμός των δόσεων και τυχόν εκπτώσεις σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η προσωρινή αναστολή από την κατεδάφιση δεν θα είναι και τόσο προσωρινή, αφού οι μελέτες και το Π.Δ. βρίσκονται ακόμη σε νηπιακό στάδιο. Σε περίπτωση που προκύπτει έπειτα από διόρθωση προδήλου σφάλματος αποδοχή αντιρρήσεων και κύρωση του δασικού χάρτη, ακύρωση του χάρτη με δικαστική απόφαση ή αναμόρφωση του δασικού χάρτη, ότι η υπαχθείσα κατοικία βρίσκεται επί ακινήτου που δεν διέπεται από τη δασική νομοθεσία, η υπαγωγή αυτή αίρεται και επιστρέφονται στον ενδιαφερόμενο τα παράβολα και τα πρόστιμα που έχει τυχόν καταβάλει. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η παραπάνω διαπίστωση γίνει σε οποιοδήποτε προγενέστερο στάδιο της υπαγωγής. Εάν η υπαγωγή αφορά ακίνητο το οποίο είχε ήδη τακτοποιηθεί με κάποιον από τους νόμους των αυθαιρέτων, τυχόν πρόστιμα που είχαν καταβληθεί με βάση τις ανωτέρω διατάξεις συμψηφίζονται με το ειδικό πρόστιμο.
