Σε απόγνωση βρίσκονται εκατομμύρια νοικοκυριά στη χώρα, καθώς προσπαθούν να βρουν τον φθηνότερο τρόπο για να θερμανθούν τον ερχόμενο χειμώνα. Η κυβέρνηση, αδυνατώντας να καλύψει τις τεράστιες αυξήσεις σε ρεύμα, φυσικό αέριο και καύσιμα, επιχειρεί με κίνητρα που καλύπτουν μόνο ένα μικρό μέρος των ανατιμήσεων να πείσει τον κόσμο ότι στέκεται δίπλα του σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία.
Επιπλέον, καλεί φέτος τους πολίτες να καταναλώσουν πετρέλαιο θέρμανσης και όχι φυσικό αέριο ή ηλεκτρικό ρεύμα, προσφέροντας μάλιστα και κίνητρα, τα οποία στην πράξη είναι ανέφικτο να υλοποιηθούν από τους πολίτες. Αποτέλεσμα, οι καταναλωτές να έχουν βρεθεί μπροστά σε ένα τεράστιο αδιέξοδο, μη γνωρίζοντας πώς θα θερμανθούν τον ερχόμενο χειμώνα.
Ακόμα χειρότερα, καλεί τους πολίτες να επιστρέφουν στο πετρέλαιο θέρμανσης, ωστόσο διαμηνύει ότι δεν μπορεί να επιδοτήσει την αλλαγή στους λέβητες, για να διευκολυνθούν όσοι έχουν φυσικό αέριο, με το κόστος της μετατροπής να είναι δυσβάσταχτο εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων.
«Μαχαίρι» στις επιδοτήσεις για το ρεύμα αποφάσισε να βάλει η κυβέρνηση, αφού διαπίστωσε πως το μέτρο που στην πράξη καταργούσε τη ρήτρα αναπροσαρμογής προς όλους τους καταναλωτές δεν μπορεί να το «σηκώσει» ο κρατικός Προϋπολογισμός.
Από τον επόμενο μήνα η επιδότηση από τον κρατικό Προϋπολογισμό για τους λογαριασμούς των καταναλωτών θα περικοπεί ακόμη και στο ένα τέταρτο του πρωτοφανούς ποσού που έχει διατεθεί για τον Σεπτέμβριο. Υπενθυμίζεται πως τον Σεπτέμβριο χορηγήθηκαν από τον Προϋπολογισμό περίπου 800.000.000 ευρώ για να επιδοτηθούν οι λογαριασμοί και να καλυφθούν κατά 94% οι ανατιμήσεις, σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2021, αλλά τον Οκτώβριο το ποσό αυτό θα μειωθεί στο ένα τρίτο ή ακόμη και στο ένα τέταρτο, δηλαδή σε 200.000.000 ευρώ – 300.000.000 ευρώ. Οι ανακοινώσεις για την κατάργηση της οριζόντιας επιδότησης στους λογαριασμούς θα γίνουν την ερχόμενη εβδομάδα από το υπουργείο Ενέργειας.
Επειτα από αυτή την εξέλιξη θεωρείται αδύνατο για ένα μέσο νοικοκυριό να καταναλώσει ρεύμα για τη θέρμανσή του τον ερχόμενο χειμώνα, δηλαδή θα είναι ασύμφορο να ανάψει κλιματιστικά ή ηλεκτρικές σόμπες.
Μάλιστα, αναμένεται να προσφέρει υψηλότερο ποσό στο επίδομα θέρμανσης προς όσους μειώσουν την κατανάλωση ρεύματος, κάτι που θεωρείται απίθανο για μια μέση οικογένεια. Ακόμα και αν η πολυκατοικία όπου διαμένει έχει λέβητα πετρελαίου, σε περίπτωση που η συνέλευση αποφασίσει πως δεν υπάρχουν χρήματα για την αγορά π.χ. δύο τόνων πετρελαίου θέρμανσης, που κοστίζουν 2.200 ευρώ – 2.300 ευρώ, τότε η οικογένεια θα αναγκαστεί να στραφεί σε άλλα μέσα θέρμανσης.
«Οταν η τιμή του φυσικού αερίου είναι αυξημένη κατά 10 φορές, είναι σαν η τιμή της βενζίνης να έχει ανέλθει στα 10 ευρώ το λίτρο». Με αυτή τη χαρακτηριστική δήλωση ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης έχει δώσει το στίγμα για την ακρίβεια στο φυσικό αέριο.
Οι ανακοινώσεις για τον τρόπο μείωσης των λογαριασμών στο φυσικό αέριο αναμένονται άμεσα, ωστόσο στελέχη του οικονομικού επιτελείου ξεκαθαρίζουν πως οι τιμές στα τιμολόγια που θα λάβουν οι καταναλωτές θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, όσοι κατανάλωσαν προ της ενεργειακής κρίσης φυσικό αέριο κατέβαλαν σε ετήσια βάση σε λογαριασμούς σχεδόν 1,5 – 2 δισ. ευρώ. Με τις σημερινές τιμές και την ίδια κατανάλωση, θα κληθούν να πληρώσουν σχεδόν 18 δισ. ευρώ, ποσά που πολύ δύσκολα θα καταφέρουν να καταβάλουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Οση κι αν είναι η επιδότηση στο φυσικό αέριο θεωρείται πως αυτή τη χρονιά θα είναι το πλέον ασύμφορο μέσο θέρμανσης για τους καταναλωτές.
Στα ύψη τα καυσόξυλα
Σε διατίμηση του κόστους των καυσόξυλων προχωρά η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να βάλει φρένο στις υπέρογκες αυξήσεις που έχουν εμφανιστεί στην αγορά, καθώς χιλιάδες καταναλωτές έχουν σπεύσει να προμηθευτούν ξύλα για τον ερχόμενο, δύσκολο χειμώνα, εκτοξεύοντας τη ζήτηση και τις τιμές.
Το σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει ρύθμιση, η οποία δεν θα επιτρέπει να αυξάνεται η σημερινή λιανική τιμή πάνω από ένα όριο συγκριτικά με την περσινή τιμή. Ειδικότερα, ο μηχανισμός της διατίμησης αναμένεται να βασίζεται σε ένα ποσοστό το οποίο θα λειτουργεί ως «κόφτης» στις υπέρογκες αυξήσεις συγκριτικά με τις περσινές τιμές.
Αυτό σημαίνει πως η αύξηση φέτος στη λιανική τιμή των καυσόξυλων δεν μπορεί να είναι 51% και πάνω αυξημένη συγκριτικά με πέρσι.
Εφόσον η διατίμηση μπει στο 50%, αυτό θα μεταφραστεί στην πράξη ως εξής:
- Εστω πως πέρσι ο τόνος κόστιζε 100 ευρώ
- Φέτος δεν μπορεί να κοστίζει πάνω από 150 ευρώ (αύξηση έως 50%).
Ακόμα και με αυτή την παρέμβαση, όσοι επιλέξουν φέτος να αγοράσουν καυσόξυλα θα κληθούν να πληρώσουν μια τεράστια αύξηση, βάζοντας ακόμα πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη.
«Στροφή» στο πετρέλαιο, με μεγάλο κόστος
Να κάνουν «στροφή» στο πετρέλαιο θέρμανσης παρακινεί τους καταναλωτές το υπουργείο Οικονομικών, καθώς η τιμή του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού θα είναι φέτος υψηλότερα από κάθε άλλη χρονιά, με το πετρέλαιο να αποτελεί τη φθηνότερη λύση.
Το οικονομικό επιτελείο ανακοίνωσε μια οριζόντια επιδότηση στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 0,25 ευρώ το λίτρο. Με βάση τις σημερινές τιμές, χωρίς την επιδότηση η τιμή εκκίνησης θα διαμορφωνόταν στα 1,60 ευρώ το λίτρο και μετά την επιδότηση (που θα φανεί απευθείας στην αντλία) θα μειωθεί στα 1,35 ευρώ το λίτρο, όταν πέρσι η διάθεσή του είχε ξεκινήσει στα 1,10 – 1,15 ευρώ το λίτρο στις αστικές περιοχές.
Ωστόσο, για την αλλαγή του καυστήρα σε πετρέλαιο θέρμανσης για ένα σπίτι υπολογίζεται ότι θα πρέπει να δαπανηθεί ένα ποσό που αγγίζει τα 1.500 – 1.800 ευρώ, ενώ για μια πολυκατοικία το ποσό εκτοξεύεται στο επίπεδο των 3.000 ευρώ. Μπορεί σε αυτή την περίπτωση το κόστος να επιμερίζεται σε περισσότερους καταναλωτές, ωστόσο πρόκειται για μια δαπάνη την οποία κανένα νοικοκυριό δεν έχει υπολογίσει στα έξοδά του.
Δύσκολα θα ζεσταθεί το κοκαλάκι μας! Σταγόνα στον… ωκεανό οι ενισχύσεις
Για τη θέρμανση ενός μέσου νοικοκυριού με φυσικό αέριο για κατανάλωση 12.000 kWh φέτος απαιτούνται 3.000 ευρώ από μόλις 840 ευρώ πέρσι, με τον λογαριασμό να αυξάνεται κατά 2.160 ευρώ και να γίνεται προφανώς «ασήκωτος».
Στο πετρέλαιο θέρμανσης για κατανάλωση 1.200 λίτρα πέρσι το κόστος ήταν 1.356 ευρώ, ενώ φέτος η επιβάρυνση φτάνει το 248% πριν τις επιδοτήσεις με σημερινές τιμές, με τα 1.200 λίτρα να στοιχίζουν περισσότερα από 1.600 ευρώ.
Η θέρμανση με ρεύμα φέτος είναι φθηνότερη κατά 12% μετά τις γενναίες επιδοτήσεις, και για ένα μέσο νοικοκυριό για 3.500 kWh πέρσι το κόστος ήταν 1.105 ευρώ, ενώ φέτος θα πληρώσει 980 ευρώ, δηλαδή λιγότερα 125 ευρώ.
Ολα τα παραπάνω, όμως, έρχονται κόντρα με τα προγράμματα επιδότησης που «τρέχουν» τα τελευταία χρόνια. Το «Εξοικονομώ» συνεχίζει και επιδοτεί την αντικατάσταση καυστήρων πετρελαίου σε φυσικό αέριο, τα νέα κτίρια έχουν υποχρεωτική τη μελέτη για φυσικό αέριο, ενώ την ίδια ώρα η ΔΕΗ, παρότι υπάρχει μια γενικότερη κατεύθυνση από την κυβέρνηση για να βάλει ο κόσμος πετρέλαιο, επιδοτεί την αντλία θερμότητας.
Εισοδηματικά όρια
Την ίδια στιγμή, το οικονομικό επιτελείο διευρύνει τα εισοδηματικά όρια για τη χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης, προκειμένου να ανοίξει η «βεντάλια» των δικαιούχων. Τα κριτήρια αυξάνονται από τα 14.000 ευρώ στα 16.000 ευρώ για τον άγαμο, και από τα 20.000 ευρώ στα 24.000 ευρώ για τον έγγαμο, προσαυξημένα κατά 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο.
Συγκεκριμένα, τα εισοδηματικά όρια διαμορφώνονται ως εξής:
- Αγαμος με ετήσιο εισόδημα έως 16.000 ευρώ,
- ζευγάρι με ετήσιο εισόδημα έως 24.000 ευρώ,
- οικογένεια με ένα παιδί και ετήσιο εισόδημα έως 27.000 ευρώ,
- οικογένεια με δύο παιδιά και ετήσιο εισόδημα έως 30.000 ευρώ και
- οικογένεια με τρία παιδιά και ετήσιο εισόδημα έως 33.000 ευρώ.
Η βάση υπολογισμού του επιδόματος θέρμανσης αυξάνεται φέτος στα 350 ευρώ από τα 300 ευρώ πέρσι. Στην πράξη, ένας καταναλωτής θα πρέπει να πολλαπλασιάσει τα 350 ευρώ με τον συντελεστή επιδότησης της περιοχής του (οι λεγόμενες βαθμοημέρες). Αυτός ο συντελεστής έχει προκύψει από τη μελέτη της ΕΜΥ, η οποία χώρισε την Ελλάδα σε 200.000 τετράγωνα (διαστάσεων 750 μ. × 750 μ.), ώστε να αποτυπώνονται με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια οι κλιματικές και γεωγραφικές παράμετροι. Ετσι, σε κάθε περιοχή το ύψος του επιδόματος θέρμανσης υπολογίζεται με βάση τις πραγματικές ανάγκες θέρμανσης που έχει, αναλόγως του υψομέτρου, της απόστασης από τη θάλασσα, αλλά και του αριθμού των ημερών κατά τη διάρκεια του χρόνου που έχει θερμοκρασίες χαμηλότερες των 15,5 βαθμών Κελσίου (βαθμοημέρες).
Ο υπολογισμός του ποσού που καταβάλλεται ως επίδομα θέρμανσης είναι εξατομικευμένος, αφού εξαρτάται από δύο νέες παραμέτρους: Η πρώτη αφορά την περιοχή κατοικίας των δικαιούχων, η οποία καθορίζεται από τον Ταχυδρομικό Κώδικα της διεύθυνσης που έχει δηλωθεί στην αίτηση, ενώ η δεύτερη αφορά τον αριθμό των ανήλικων μελών της οικογένειας, με το κάθε ανήλικο μέλος να δίνει προσαύξηση του επιδόματος κατά 20%, από το 10% που ίσχυε την περσινή χρονιά.
Πώς υπολογίζεται το φετινό επίδομα
«Μπόνους» θα έχουν όσοι καταφέρουν φέτος να «γυρίσουν» τη θέρμανσή τους σε πετρέλαιο και τα προηγούμενα χρόνια κατανάλωναν άλλες επιδοτούμενες μορφές ενέργειας.
Αν κάποιος καθίσταται για πρώτη φορά δικαιούχος επειδή πέρσι δεν τον κάλυπταν τα εισοδηματικά κριτήρια και χρησιμοποιήσει πετρέλαιο θέρμανσης, το ύψος του επιδόματος θα διπλασιάζεται. Το ίδιο θα συμβεί και αν πέρσι κάποιος χρησιμοποίησε ρεύμα και έλαβε το επίδομα ή αν χρησιμοποίησε φυσικό αέριο και εξαιρέθηκε από την επιδότηση στη θέρμανση.
Για παράδειγμα:
1. Μια τετραμελής οικογένεια στην περιοχή της Νέας Σμύρνης πέρσι έλαβε επίδομα 136,8 ευρώ, καθώς ο συντελεστής της περιοχής είναι 0,38 και η τιμή βάσης τα 300 ευρώ. Φέτος, η ίδια οικογένεια θα λάβει 186,2 ευρώ, καθώς η τιμή βάσης αυξάνεται στα 350 ευρώ, ενώ ο συντελεστής παραμένει αμετάβλητος. Για κάθε παιδί υπάρχει προσαύξηση 20%. Ωστόσο, αν η συγκεκριμένη οικογένεια αποφασίσει φέτος να «γυρίσει» σε πετρέλαιο θέρμανσης θα λάβει διπλάσια επιδότηση, αφού η τιμή βάσης διπλασιάζεται από τα 350 ευρώ στα 700. Συνεπώς, θα λάβει επίδομα θέρμανσης 372,4 ευρώ.
2. Αγαμος στον Πειραιά (συντελεστής 0,33) πήρε επίδομα θέρμανσης πέρσι 100 ευρώ και φέτος θα λάβει 115,5 ευρώ.
3. Αγαμος στην Πάτρα (συντελεστής 0,30) από τα 100 ευρώ το 2021, φέτος θα λάβει 105 ευρώ.
4. Τετραμελής οικογένεια στο Περιστέρι πέρσι πήρε επίδομα θέρμανσης 154,8 ευρώ και φέτος 210,7 ευρώ. Ο συντελεστής επιδόματος είναι 0,43.
5. Τετραμελής οικογένεια στο κέντρο της Θεσσαλονίκης πέρσι πήρε επίδομα 298,2 ευρώ και φέτος θα λάβει 348 ευρώ. Αν πέρσι κατανάλωσε άλλο καύσιμο πέραν του πετρελαίου και φέτος «γυρίσει» στο πετρέλαιο θέρμανσης, τότε θα λάβει 696 ευρώ. Ο συντελεστής επιδόματος είναι 0,71.
6. Οικογένεια με δύο παιδιά στο Κάτω Νευροκόπι, από τα 388,8 ευρώ πέρσι, θα λάβει φέτος 529,2 ευρώ, με τον συντελεστή επιδότησης να είναι 1,08.
Ωστόσο, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα αν το ελάχιστο ποσό της επιδότησης θα διατηρηθεί στα 100 ευρώ και το ανώτατο στα 750 ευρώ, όπως ίσχυε πέρσι, κάτι που θα ξεκαθαρίσει σε τουλάχιστον ενάμιση μήνα από τώρα, όταν θα εκδοθούν οι απαραίτητες υπουργικές αποφάσεις.
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως το επίδομα θέρμανσης θα δοθεί στο τέλος Δεκεμβρίου, ενώ τα περισσότερα νοικοκυριά θα έχουν βάλει πετρέλαιο το πολύ έως το τέλος Οκτωβρίου.
