Χωρίς κανένα νέο μέτρο στήριξης κατατέθηκε στη Βουλή η Εισηγητική Εκθεση του Προϋπολογισμού για το 2023. Στη λίστα των παρεμβάσεων για το ερχόμενο έτος περιλαμβάνονται μόνο εκείνα που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ τον περασμένο Σεπτέμβριο και σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν τις τεράστιες ανατιμήσεις στην αγορά.
Τα κυριότερα εξ αυτών είναι η μόνιμη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και η κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, με επέκταση του μέτρου στο Δημόσιο και στους συνταξιούχους.
Πέραν αυτών των δύο μέτρων, τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης της οικονομίας, με έναρξη εφαρμογής το 2023, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Μάιο του 2023, την επέκταση του επιδόματος μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα και το πλαίσιο δράσεων στήριξης της στέγασης για τους νέους.
Στο 7,65% προσδιορίστηκε το προσωρινό ποσοστό αύξησης των συντάξεων, βάσει του Προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή. Το ποσοστό προκύπτει από το μισό του αθροίσματος της αύξησης του ΑΕΠ και του ετήσιου πληθωρισμού και οι συνταξιούχοι θα λάβουν στα τέλη Ιανουαρίου, με τις συντάξεις Φεβρουαρίου, τις αυξημένες συντάξεις συν αναδρομικά ενός μήνα. Η τελική εκκαθάριση θα γίνει το φθινόπωρο του 2023, όταν και θα ανακοινωθούν τα οριστικά στοιχεία από την ΕΛ.ΣΤΑΤ.
Υπενθυμίζεται ότι από τις αυξήσεις αποκλείονται 930.000 συνταξιούχοι με μεγάλη προσωπική διαφορά, ενώ και για τους υπόλοιπους η αύξηση δεν θα είναι οριζόντια, καθώς κάποιοι με μεγάλη προσωπική διαφορά θα λάβουν μικρότερο ποσοστό στην τσέπη. Το συνολικό ποσό που εγγράφηκε στον προϋπολογισμό αγγίζει τα 909.000.000 ευρώ.
Τι προβλέπεται
Οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις φορολογικού και ασφαλιστικού χαρακτήρα για το 2023 αφορούν:
- τη μόνιμη κατάργηση της καταβολής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στους υπαλλήλους του Δημοσίου, στους συνταξιούχους και στον ιδιωτικό τομέα από το 2023, με σκοπό την αύξηση του πραγματικού εισοδήματός τους (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 1,24 δισ. ευρώ),
- τη διατήρηση σε μόνιμη βάση της μείωσης κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 871.000.000 ευρώ),
- τη συνέχιση και εντός του 2023 της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ σε υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων, σε υπηρεσίες διάθεσης μη αλκοολούχων ποτών και ροφημάτων, στα εισιτήρια κινηματογράφων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών, στα γυμναστήρια και στις σχολές χορού και στο τουριστικό πακέτο (δημοσιονομικό κόστος 246.000.000 ευρώ) και
- στην αναστολή του ΦΠΑ για νέες οικοδομές έως το τέλος του 2024 (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 18.000.000 ευρώ).
Επιπλέον:
- για την εξοικονόμηση ενέργειας επιδοτείται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις (δημοσιονομικό κόστος 700.000.000 ευρώ για το 2023) και επεκτείνεται η εφαρμογή του προγράμματος «Ανακυκλώνω/Αλλάζω» (δημοσιονομικό κόστος 140.000.000 ευρώ για το 2022),
- για την αντιμετώπιση του αυξημένου κόστους στέγασης για τους νέους εισάγεται το πρόγραμμα «Ανακαινίζω/Εξοικονομώ» και «Ανακαινίζω/Ενοικιάζω» (με δημοσιονομικό κόστος 350.000.000 ευρώ για το 2023), με τα οποία παρέχονται επιδοτήσεις για ανακαίνιση και εξοικονόμηση ενέργειας κατοικιών, καθώς και πρόγραμμα χαμηλότοκου δανεισμού για αγορά πρώτης κατοικίας από νέους και νέα ζευγάρια έως 39 ετών,
- για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας επεκτείνεται από το 2023 το επίδομα μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα από τους 6 στους 9 μήνες με δημοσιονομικό κόστος 64.000.000 ευρώ, και
- για τη στήριξη των φοιτητών που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, δεδομένης της αύξησης του κόστους των μισθωμάτων κατοικίας, χορηγείται αυξημένο επίδομα στέγασης (δημοσιονομικό κόστος 26.000.000 ευρώ για καθένα από τα έτη 2022 και 2023).
Επίσης, πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα αποτελούν:
- η αναμόρφωση του ειδικού μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ και οι μισθολογικές παρεμβάσεις για τη στήριξη των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (δημοσιονομικό κόστος 103.000.000 ευρώ για το 2023) και
- η παροχή κινήτρων για την επέκταση της τουριστικής περιόδου και κατά τη χειμερινή περίοδο, κυρίως μέσω της επέκτασης του προγράμματος «Τουρισμός για Ολους», με δημοσιονομικό κόστος 31.000.000 ευρώ για το 2022 και 20.000.000 ευρώ για το 2023.
1,8% από 2,1% ο πήχης για την ανάπτυξη
Κατεβαίνει ο πήχης της ανάπτυξης για το ερχόμενο έτος στο 1,8%, έναντι του 2,1% που προβλεπόταν στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού πριν από μόλις δύο μήνες. Για το 2022 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 5,6%, έναντι 5,3% που είχε προβλεφθεί στο προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023, κάτι που αποτελεί το μοναδικό αισιόδοξο στοιχείο και ίσως τη μοναδική πηγή χρηματοδότησης το μέτρο στήριξης για το ερχόμενο έτος.
Υπό τις παρούσες συνθήκες οι σημαντικότεροι κίνδυνοι σχετίζονται με τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις και συγκεκριμένα με την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και με τις επιπτώσεις του στη διεθνή οικονομική δραστηριότητα, ιδίως μέσω των τιμών της ενέργειας. Η διαμόρφωση των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου αποτελεί σημαντικό παράγοντα αβεβαιότητας, καθώς τυχόν αρνητικές εξελίξεις μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο τόσο μέσω της επίπτωσής τους στο επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας όσο και μέσω της δημοσιονομικής τους επίδρασης.
Η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1,0% σε σχέση με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ του 2023 (σε τρέχουσες τιμές) θα διαμορφωθεί σε 222,0 δισ. ευρώ, από 210,2 δισ. ευρώ το 2022, έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 224,1 δισ. ευρώ το 2023, σύμφωνα με το βασικό σενάριο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης ευαισθησίας, μια τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του Προϋπολογισμού 2022.
Το δυσμενές σενάριο για την οικονομία
Μπορεί το βασικό σενάριο του νέου Προϋπολογισμού να προβλέπει ανάπτυξη 1,8%, ωστόσο υπάρχει και ένα δυσμενές σενάριο, καθώς οι δημοσιονομικές προβλέψεις του Προϋπολογισμού 2023 υπόκεινται σε κινδύνους και αβεβαιότητες. Σε αυτό το ενδεχόμενο το ΑΕΠ μπορεί να μειωθεί περαιτέρω κατά 1%, οπότε θα οδηγούσε σε επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση της τάξης του 1,05 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διαμορφωνόταν στο 2,5% αντί του 2% και το πρωτογενές πλεόνασμα θα έπεφτε από το 0,7% σε μόλις 0,3% του ΑΕΠ.
