Μόλις δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές και η δημόσια σφαίρα ασχολείται με οτιδήποτε άλλο εκτός από τα προγράμματα των κομμάτων και ειδικά το σκέλος που αφορά την καθημερινότητά του, όπως αυτή ορίζεται από τα κουτσουρεμένα εισοδήματα εργαζομένων και συνταξιούχων, μετά τη δεκαετή μνημονιακή λαίλαπα.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» παρουσιάζει τις προεκλογικές υποσχέσεις των τριών μεγαλύτερων κομμάτων (και ενδεχομένως αυτών που θα συμμετάσχουν σε μία κυβέρνηση συνεργασίας), με το πρώτο συμπέρασμα να είναι πως ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεσμεύονται πρωτίστως να καταργήσουν ρυθμίσεις που θεωρούν αντιλαϊκές, ενώ η Ν.Δ. (που έχει και το λιγότερο πλούσιο πρόγραμμα από τους τρεις) στοχεύει στη συνέχιση των πολιτικών που εφάρμοσε την τελευταία τετραετία.
Ν.Δ.: Μείωση ανεργίας, καλύτεροι μισθοί, φτωχές οι υποσχέσεις για συνταξιούχους
Το πρόγραμμα της Ν.Δ. στοχεύει κυρίως στην ενίσχυση των εισοδημάτων, καθώς μόλις προ ολίγων ημερών ο ΟΟΣΑ γκρέμισε το κυρίαρχο κυβερνητικό αφήγημα, τα οποία, σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό, ήταν εν τέλει μειωμένα κατά 7,5% το 2022 λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Ετσι, στις δεσμεύσεις κυριαρχεί αυτή για την «αύξηση του μέσου μισθού πάνω από 25% μέσα στην τετραετία 2023-2027 (στα 1.500 € από 1.170 €) και αύξηση κατώτατου μισθού στα 950 € εντός της τετραετίας», ενώ προσθέτει πως ο κατώτατος μισθός θα αναπροσαρμόζεται βάσει του μέσου όρου του μισθού πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Ως αντιστάθμισμα, υπόσχεται τη σταδιακή μείωση κατά μία επιπλέον μονάδα των ασφαλιστικών εισφορών και του μη μισθολογικού κόστους.
Επίσης, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για την αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων (την πρώτη από το 2010) και αναμόρφωση του μισθολογίου τους από 1/1/2024.
Σε ό,τι αφορά τους συνταξιούχους, η βασική εξαγγελία είναι η νέα αύξηση 3,4% στις συντάξεις από 1/1/2024 και η μονιμοποίηση της πλήρους απαλλαγής των πρώην δικαιούχων του ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη, ενώ προτάσσεται και ταχεία απονομή των αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Για τη Ν.Δ. οι πολιτικές αυτές θα φέρουν τη μείωση της ανεργίας κάτω από 10% το 2025 και κάτω από 8% το 2027, με τη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, και σε αυτό θα συντελέσουν η εφαρμογή ψηφιακής κάρτας εργασίας σε όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως κλάδου ή μεγέθους, και η διενέργεια αυστηρών ελέγχων από την επιθεώρηση εργασίας για την απαρέγκλιτη τήρηση της εργατικής νομοθεσίας.
Επιπλέον, για την καταπολέμηση της ανεργίας θα συντελέσουν ένα μόνιμο πρόγραμμα 10.000 νέων θέσεων εργασίας κάθε έτος για νέους έως 29 ετών με ελάχιστη ή περιορισμένη εργασιακή εμπειρία, με κάλυψη 50% του κόστους των ασφαλιστικών εισφορών για έξι μήνες για κάθε νέα πρόσληψη, η «υψηλής ποιότητας κατάρτιση 700.000 ανέργων και εργαζομένων σε δεξιότητες με υψηλή ζήτηση», η Ψηφιακή Πύλη Προγραμμάτων κατάρτισης, ένα νέο σύστημα αξιολόγησης και Εθνικό Μητρώο Παρόχων Επαγγελματικής Κατάρτισης, και, τέλος, προγράμματα κατάρτισης για τουλάχιστον 180.000 εργαζομένους στον τουρισμό σε νέες ειδικότητες, σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς, χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
Συμπερασματικά, αν κάτι απουσιάζει, αυτό είναι η ουσιαστική στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων, ενώ έχει «ξεχαστεί» εντελώς η υπόσχεση του Κυριάκου Μητσοτάκη πριν από τις προηγούμενες εκλογές για την κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου και ειδικά της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις.
ΣΥΡΙΖΑ: Κατάργηση αντεργατικής λαίλαπας Χατζηδάκη, επαναφορά 13ης σύνταξης
Η αξιωματική αντιπολίτευση θεωρεί προνομιακό πεδίο τον κόσμο της εργασίας και επομένως η πλειονότητα των υποσχέσεων αφορά τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, ενώ επιχειρεί να αποκαταστήσει και τις «τραυματισμένες» σχέσεις με τους συνταξιούχους. Επομένως, ο ΣΥΡΙΖΑ προτάσσει:
- Την κατάργηση αυτών που ονομάζει «αντεργατικές ρυθμίσεις της Ν.Δ.» (νόμος Χατζηδάκη, ρυθμίσεις για τις ΣΣΕ).
- Την επαναφορά του καθορισμού του κατώτατου μισθού με συλλογική διαπραγμάτευση, μέσω της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, αμέσως μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού και την πρώτη εφαρμογή της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής
- Το ξεπάγωμα των τριετιών στον ιδιωτικό τομέα.
- Την προσαύξηση του νόμιμου ωρομισθίου για τη μερική απασχόληση (20%).
- Τη μείωση του νόμιμου ορίου των υπερωριών, την κατάργηση της υπερεργασίας, τη μείωση των νόμιμων χρονικά ορίων εργασίας, με ταυτόχρονη αύξηση της επιπλέον αμοιβής από 20% σε 40%.
- Τη μείωση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από το 40ωρο στο 35ωρο, χωρίς μείωση μισθών, αρχικά πιλοτικά με παροχή κινήτρων για συμφωνίες των ενδιαφερομένων.
- Την κατοχύρωση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, με πλήρη επαναφορά των αρχών της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επεκτασιμότητας.
- Την αποκατάσταση του συνταγματικού δικαιώματος της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία.
- Την κατοχύρωση της υποχρεωτικής επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και των διαιτητικών αποφάσεων, χωρίς το προαπαιτούμενο της κάλυψης ποσοστού πλέον του 50% των εργαζομένων.
- Την κατάργηση της δυνατότητας των ενώσεων προσώπων να συνάπτουν επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
- Την επαναφορά του βάσιμου λόγου απόλυσης και την κατοχύρωση αυστηρής προστασίας από τις ομαδικές απολύσεις.
- Την κατάργηση της εικονικής εργολαβίας, με θέσπιση σαφών όρων και προϋποθέσεων.
- Τη μετατροπή σε αορίστου χρόνου τις συμβάσεις όσων εργάζονται με μπλοκάκια, εφόσον υποκρύπτεται σχέση εξαρτημένης εργασίας, καθώς και όσων εργάζονται με διαρκώς ανανεούμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
- Την αυστηρή προστασία από τις επισφαλείς μορφές εργασίας, με μείωση του outsourcing και του δανεισμού εργαζομένων.
- Την αναγνώριση των εργαζομένων σε πλατφόρμες ως μισθωτούς.
- Τη ρύθμιση της τηλεργασίας.
- Την αναβάθμιση του ΣΕΠΕ σε αυτοτελή Γενική Γραμματεία, με ενισχυμένο ρόλο και 1.000 μόνιμες προσλήψεις.
- Την κατοχύρωση και ενίσχυση της συλλογικής αυτονομίας και της συνδικαλιστικής λειτουργίας και του δικαιώματος στην απεργία.
- Την ενίσχυση της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) για τη στήριξη των ανέργων και της μαθητείας, με αντιμετώπιση της υποστελέχωσης, υποστήριξη των ανέργων στην αναζήτηση εργασίας αντί της τιμωρητικής λογικής.
- Την καθιέρωση Εθνικού Συστήματος Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ).
- Τις κοινωνικές ρήτρες για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας και τον αποκλεισμό βλαπτικών μεταβολών των όρων εργασίας των εργαζομένων, τις χρηματοδοτήσεις επιχειρήσεων, καθώς και τα έργα και τις προμήθειες του Δημοσίου.
- Την αυστηροποίηση των όρων συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς, για επιχειρήσεις που παραβιάζουν την εργατική και κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία, με κλιμακούμενα μέτρα, έως και τον αποκλεισμό τους από τις σχετικές διαδικασίες.
Σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό σύστημα, ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται:
- Επαναχορήγηση της 13ης σύνταξης
- Επιστροφή αναδρομικών 2,4 δισ. ευρώ σε 3 ετήσιες δόσεις, με βάση τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ για αντισυνταγματικές περικοπές σε επικουρικές και δώρα που έκανε η κυβέρνηση Σαμαρά το 2012.
- Μόνιμη αποκατάσταση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις, με τη χορήγηση της αύξησης του ν. 4475/2017 σε όλους τους συνταξιούχους ήδη από το 2023.
- Κατάργηση του ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης).
ΠΑΣΟΚ: Ρύθμιση για τις σύγχρονες μορφές εργασίας και επαναφορά ΕΚΑΣ
Περιγράφοντας το όραμά του για τον κόσμο της εργασίας, το ΠΑΣΟΚ επισημαίνει ότι αυτό εδράζεται σε δύο άξονες:
- Στη στρατηγική της πλήρους απασχόλησης, με ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
- Στην ομαλή προσαρμογή στην ψηφιακή εποχή με κανόνες, ασφάλεια και προστασία του εργαζομένου.
Ειδικότερα, για τις πολιτικές στήριξης και ένταξης των ανέργων στην εργασία προτάσσονται κίνητρα για την πρόσληψη εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, με στόχο τη δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, ώστε η ανεργία στη χώρα να πέσει σε μονοψήφιο νούμερο. Τα κίνητρα αφορούν την πρόσληψη 50.000 νέων εργαζομένων (έως 29 ετών) και 50.000 μακροχρόνια ανέργων, με πλήρη απασχόληση.
- Το πρόγραμμα κινήτρων περιλαμβάνει, επίσης, την επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης για τέσσερα χρόνια. Η επιδότηση θα είναι 100% τον πρώτο χρόνο, 75% τον δεύτερο, 50% τον τρίτο και 25% τον τέταρτο χρόνο.
- Το κόστος της παρέμβασης για τον πρώτο χρόνο υπολογίζεται στα 220.000.000 ευρώ και αναλογικά για τα επόμενα.
Για τη στήριξη των ανέργων το ΠΑΣΟΚ υπόσχεται voucher 600 ευρώ τον μήνα, για ένα χρόνο, σε κάθε απολυμένο. Το voucher μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως επιδότηση σε εργοδότη για πρόσληψη του ανέργου.
Για την προστασία των εργαζομένων το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται για κατάργηση των διατάξεων των νόμων της Νέας Δημοκρατίας που, όπως υποστηρίζει, καταστρατηγούν βασικά εργασιακά δικαιώματα. Ειδικότερα, όσον αφορά τις ατομικές (αντί των συλλογικών) συμβάσεις για τις αλλαγές στο ωράριο εργασίας, την κατάργηση της δικαστικής προστασίας για παράνομες απολύσεις, τον περιορισμό της επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων, την αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών, τις συνδικαλιστικές ελευθερίες.
Ταυτόχρονα, στοχεύει σε μία νέα ρύθμιση στις εργασιακές σχέσεις, σε συμφωνία της Πολιτείας με τους κοινωνικούς εταίρους, και με σαφείς κανόνες προστασίας της ασφάλειας των εργαζομένων:
- Οι γενικοί όροι αμοιβής και απασχόλησης των εργαζομένων να διαμορφώνονται με συλλογικές διαπραγματεύσεις.
- Οι ατομικές συμβάσεις να καθορίζουν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις.
- Υποχρεωτικότητα και καθολική εφαρμογή των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων σε όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου, είτε συμμετέχουν στις εργοδοτικές οργανώσεις είτε όχι.
- Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας επανέρχεται στον έλεγχο του υπουργείου Εργασίας και αναβαθμίζεται.
- Καθολική εφαρμογή της κάρτας εργασίας και του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» με στόχο τη μηδενική ανοχή στη μαύρη και αδήλωτη εργασία και την παραβίαση νόμων, συμβάσεων, δικαιωμάτων.
- Πλήρης εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Υγεία και την Ασφάλεια στην εργασία που ως τώρα παραμένει στα χαρτιά.
- Θέσπιση αυστηρών διαδικασιών πιστοποίησης εργολαβικών εταιριών για την τήρηση της νομοθεσίας και την προστασία των εργαζόμενων στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
- Σε συμφωνία με τους κοινωνικούς εταίρους συγκροτείται ένα νέο «Κοινωνικό Συμβόλαιο της Ψηφιακής Εποχής» για την πρόσβαση όλων των εργαζομένων στην γνώση, στα νέα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων, στη στρατηγική υιοθέτηση νέων τεχνολογιών.
Για τους εργαζομένους με τηλεργασία σημειώνεται πως αναμφίβολα η τηλεργασία ωφελεί τις επιχειρήσεις, γι’ αυτό και διευρύνεται σε σημαντικό βαθμό. Βέβαια, εξυπηρετεί και αρκετούς από τους εργαζομένους που θέλουν μεγαλύτερη επαφή με την οικογένειά τους ή να μη χάνουν χρόνο ανάπαυσης και δημιουργικότητας με μακρινές μετακινήσεις. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξασφαλίζεται η συναίνεση του εργαζομένου και όχι να εξαναγκάζεται αυτός σε αλλαγή της μορφής εργασίας του, αλλά και να τηρούνται απαρέγκλιτα τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
Για τους ταχυδιανομείς (delivery, πλατφόρμες) προτείνονται:
- Κατοχύρωσή τους ως μισθωτών, απολαμβάνοντας πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα,
- Ενταξη τους στα βαρέα και ανθυγιεινά, και ενίσχυση των συνθηκών ασφάλειας στη δουλειά τους, με μέτρα όπως η προφύλαξη από καιρικές συνθήκες, η οριοθέτηση ζωών διανομής, η θέσπιση ανώτατου ορίου χιλιομέτρων, η ορθολογική αποζημίωση των καυσίμων, η παροχή από τον εργοδότη του αναγκαίου εξοπλισμού (μηχανάκι, κινητό κ.ά.) και των μέσων ατομικής προστασίας.
Σε ό,τι αφορά το Ασφαλιστικό, το ΠΑΣΟΚ υπογραμμίζει ότι «είναι αδιαπραγμάτευτη για εμάς η ευθύνη του κράτους να διασφαλίζει ένα δημόσιο, κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα, που εγγυάται την αξιοπρέπεια για όλους τους πολίτες» και προτείνει:
- Θεσμοθέτηση αξιοπρεπούς εγγυημένου εισοδήματος για τους χαμηλοσυνταξιούχους με επαναφορά μιας νέας μορφής ΕΚΑΣ που θα καλύπτει περίπου 350.000 δικαιούχους.
- Αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων του ΕΦΚΑ (προσλήψεις, ψηφιακή επάρκεια), με στόχο την έκδοση όλων των εκκρεμών συντάξεων.
- Ανάπτυξη του δεύτερου πυλώνα της ασφάλισης, με σύσταση και ανάπτυξη των επαγγελματικών ταμείων.
- Αυξήσεις στους συνταξιούχους από το 2023, ώστε να αντιμετωπιστούν οι απώλειες λόγω του πληθωρισμού.
