Του Αντώνη Ιγνατιάδη*, info@senip.gr
Το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη στέγη» προκηρύχθηκε στις 2 Μαΐου του 2023 και έως σήμερα έχει συγκεντρώσει σημαντικό ενδιαφέρον οικιακών καταναλωτών που επιθυμούν να μηδενίσουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας με την εγκατάσταση ενός συστήματος αυτοπαραγωγής (net-metering). Ωστόσο, πολλά ζητήματα γύρω από αυτό το πρόγραμμα και τη σχετική τεχνολογία είναι άγνωστα στους πολλούς. H αυτοπαραγωγή ή αλλιώς ενεργειακός συμψηφισμός είναι η δυνατότητα ενός καταναλωτή να μετατραπεί σε παραγωγό του ρεύματος που καταναλώνει εγκαθιστώντας μια μονάδα παραγωγής ενέργειας που συμψηφίζει την παραγόμενη με την καταναλισκόμενη ενέργεια. Η μονάδα παραγωγής, η οποία συνήθως αφορά φωτοβολταϊκό σύστημα, τροφοδοτεί τις καταναλώσεις απευθείας, φορτίζει το σύστημα αποθήκευσης που ενσωματώνεται στην εγκατάσταση (η ενέργεια αυτή θα καταναλωθεί από την οικία σε μεταγενέστερο χρόνο) και την περίσσεια ενέργεια τη διαχέει στο δίκτυο. Η εγχεόμενη ενέργεια δύναται να καταναλωθεί σε ετεροχρονισμένη στιγμή σε διάρκεια τριών ετών. Η σύμβαση συμψηφισμού που υπογράφεται με τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας έχει ισχύ για 25 χρόνια. Συμφέρει όμως μια τέτοια κίνηση; Και ποιους; Εφόσον υπάρχει διαθέσιμος χώρος και η συνολική ετήσια παραγωγή του συστήματος ταυτίζεται με τη συνολική κατανάλωση ενέργειας, τότε ο καταναλωτής εξοικονομεί εξ ολοκλήρου τις χρεώσεις προμήθειας ενέργειας του λογαριασμού ρεύματος. Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις κατά κύριο λόγο αφορούν τις χρεώσεις μεταφοράς του ηλεκτρικού ρεύματος και μειώνονται κι αυτές κατά τον βαθμό ταυτοχρονισμού, δηλαδή όσο περισσότερη ενέργεια καταναλώσει κάποιος απευθείας ή με τη χρήση της μπαταρίας δεν επιβαρύνεται με τις χρεώσεις αυτές (εκτός από τις ΥΚΩ). Τέλος, οι χρεώσεις του δήμου και τα πάγια καταβάλλονται κανονικά. Ετσι, η συνολική μείωση στον λογαριασμό του ρεύματος μπορεί να προσεγγίσει το 80-85% συνολικά. Καθόλου άσχημα!
Όσον αφορά το ποιους αφορά:
- Το πρόγραμμα επιχορηγεί τα νοικοκυριά για την εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων με σύστημα αποθήκευσης
- και τους αγρότες για την εγκατάσταση Φ/Β συστημάτων με ή χωρίς σύστημα αποθήκευσης για αυτοκατανάλωση με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται στο ποσό των 238.000.000 ευρώ και δεν έχει καλυφθεί ακόμα. Άρα, το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για κάθε ενδιαφερόμενο. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν φυσικά πρόσωπα (νοικοκυριά) και αγρότες (επαγγελματίες αγρότες ή αγρότες ειδικού καθεστώτος). Προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης επιχορήγησης αποτελεί η ύπαρξη υπογεγραμμένης σύμβασης σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ. Τα όρια ισχύος για την υποβολή των αιτημάτων είναι 10,8 kW για τις τριφασικές παροχές και 5 kW για τις μονοφασικές. Η διαδικασία αδειοδότησης και λειτουργίας του σταθμού είναι σχετικά γρήγορη, καθώς πλέον η αίτηση για τη σύναψη σύμβασης σύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ πραγματοποιείται ηλεκτρονικά και η σχετική σύμβαση αποστέλλεται σε 5-15 μέρες. Υστερα υποβάλλεται ηλεκτρονικά το αίτημα για την επιχορήγηση και δεσμεύεται το ποσό. Σειρά έχουν η εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού συστήματος και η αίτηση ενεργοποίησης του σταθμού. Μετά την ενεργοποίηση του σταθμού ο καταναλωτής υποβάλλει στην πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ τα παραστατικά των συναλλαγών και τα πιστοποιητικά του εξοπλισμού, ώστε να του αποδοθεί το προϋπολογισμένο ποσό της επιδότησης. Παρότι η γραφειοκρατική διαδικασία είναι σχετικά εύκολη θα χρειαστεί η υποστήριξη μιας εξειδικευμένης εταιρίας και ενός έμπειρου μηχανικού, ο οποίος θα πραγματοποιήσει τη μελέτη της περίπτωσης, θα εγγραφεί στην πλατφόρμα κατά την υποβολή της αίτησης και θα επιτηρήσει καθ’ όλη τη διαδικασία την καλή εκτέλεση των έργων. Εν ολίγοις, ένας καταναλωτής μπορεί να αναθέσει όλη τη δουλειά (μελέτη, γραφειοκρατικά, εγκατάσταση) σε κάποιο εξειδικευμένο γραφείο και να μη χρειαστεί να κάνει τίποτα.
Οφειλούμενοι Επιχορήγηση ΦΒ σταθμού (%) Επιχορήγηση Μπαταρίας
Ισχύς <_5kWp <_ 10,8kWp Χωρητ. <_5kWP <_ 10,8kWp
Α Οικιακές εγκαταστάσεις 65% 60% 100% 100%
(Ευάλωτα Νοικοκυριά)
Β. Οικιακές Εγκαταστάσεις 35% 25% 100% 100%
(Ατομικό Εισόδημα
<= 20.000 ευρώ ή
Οικογενειακό <= 40.000 ευρώ)
Γ Οικιακές Εγκαταστάσεις 30% 20% 90% 90%
(Ατομικό Εισόδημα >
20.000 ευρώ ή
Οικογενειακό > 40.000 ευρώ)
Δ. Αγρότες 40% 40% 90% 90%
Πίνακας: Ποσοστά κρατικής επιχορήγησης Φ/Β σταθμού και μπαταρίας
Παραδείγματα οικιακών καταναλωτών για την πληρέστερη κατανόηση των οικονομικών μεγεθών
Το κράτος επιδοτεί το πρόγραμμα με σημαντικά ποσά. Πόσο κοστίζει όμως μια τέτοια ενέργεια; Τι επένδυση απαιτεί και, σε τελική ανάλυση, συμφέρει; Ας εξετάσουμε δύο παραδείγματα οικιακών καταναλωτών για την πληρέστερη κατανόηση των οικονομικών μεγεθών. Θα θεωρήσουμε πως ο πρώτος καταναλωτής έχει 7.000 kWh/ετησίως κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ο δεύτερος 13.000 kWh/ετησίως. Θα θεωρήσουμε επίσης πως οι δύο αυτές περιπτώσεις ανήκουν εισοδηματικά στην Κατ. Β, δηλαδή έχουν ατομικό εισόδημα μικρότερο ή ίσο με 20.000 €/χρόνο ή οικογενειακό εισόδημα μικρότερο ή ίσο των 40.000 €/χρόνο. Αυτό μας ενδιαφέρει για το ποσοστό της επιδότησης. Ο καταναλωτής στο πρώτο παράδειγμα με την παρέμβαση αυτή θα μειώσει το συνολικό κόστος του λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας 80-85% για 25 χρόνια. Η εγκατάσταση των 5 kw καλύπτει τη μεγάλη πλειονότητα των οικιακών καταναλωτών. Θα πρέπει να κάνει μια επένδυση 5.700 €, που όμως θα αποσβεστεί σε τρία χρόνια. Στο δεύτερο παράδειγμα η εγκατάσταση αυτή αφορά μεγαλύτερες κατοικίες με αυξημένες ανάγκες ηλεκτρισμού. Η γενική τάση των νοικοκυριών πλέον είναι η μετατόπιση φορτίων στον ηλεκτρισμό (θέρμανση – ψύξη, μετακίνηση) για την αύξηση του οφέλους και τη μεγαλύτερη αξιοποίηση του Φ/Β συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση θα απαιτηθεί μια επένδυση 10.600 €, αλλά η απόσβεση θα γίνει επίσης σε τρία χρόνια. Από τον τέταρτο χρόνο και μετά και για 20 χρόνια ουσιαστικά θα πληρώνει ελάχιστο ρεύμα.
Παράδειγμα 1
Ετήσιες καταναλώσεις 7.000 kWh
Ανάγκη χώρου (στέγη, ταράτσα) 25 τ.μ.
Εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος 5 kW
Εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης 5 kWh*
Εκτιμώμενο συνολικό κόστος 12.900 €
Εκτιμώμενη Επιδότηση προγράμματος 7.200 €
Τελικό κόστος 5.700 €
Απόσβεση συστήματος 3 χρόνια
Διάρκεια ζωής συστήματος 25 χρόνια
*Ο καταναλωτής μπορεί να επιλέξει μεγαλύτερη αποθηκευτική ισχύ, για την οποία θα επιδοτηθεί 100%.
Παράδειγμα 2
Ετήσιες καταναλώσεις 13.000 kWh
Ανάγκη χώρου (στέγη, ταράτσα) 50 τ.μ.
Εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος 10 kW
Εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης 10 kWh
Εκτιμώμενο συνολικό κόστος 21.900 €
Εκτιμώμενη επιδότηση προγράμματος 11.300 €
Τελικό κόστος 10.600 €
Απόσβεση συστήματος 3 χρόνια
Διάρκεια ζωής συστήματος 25 χρόνια
Τα οικιακά συστήματα φωτοβολταϊκών διευκολύνουν τον χρήστη, καθώς διαθέτουν πλέον έξυπνους και εύκολους στη χρήση μηχανισμούς παρακολούθησης και απομακρυσμένου ελέγχου. Συγκεκριμένα, δίνουν τη δυνατότητα απομακρυσμένης εποπτείας της κατανάλωσης και της παραγωγής ανά πάσα στιγμή σε πραγματικό χρόνο. Τα αθροιστικά αποτελέσματα συγκεντρώνονται στην πλατφόρμα του κινητού του χρήστη επιτυγχάνοντας έλεγχο του κόστους αλλά και πιθανής υπερκατανάλωσης συσκευής, αφού παρέχεται δυνατότητα διαρκούς ελέγχου κατανάλωσης με έξυπνο μετρητή. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως από την εμπειρία και την ανάλυση των δεδομένων συστημάτων χρηστών έχει διαπιστωθεί πως ένα κοινό νοικοκυριό που θα τοποθετήσει ένα σύστημα 5 kW φωτοβολταϊκού συστήματος με τη μεγαλύτερη μπαταρία 10 kWh θα δημιουργήσει συνθήκες σχετικής αυτονομίας και αυξημένης αυτάρκειας, καθώς τις περισσότερες ημέρες του χρόνου και το μεγαλύτερο μέρος αυτών θα χρησιμοποιεί απευθείας την ενέργεια από τον ήλιο ή την αποθηκευμένη ενέργεια της μπαταρίας. Με αυτόν τον τρόπο η οικία απομονώνεται από το δίκτυο και αποκτά αυτάρκεια και ανεξαρτησία. Οι εγγυήσεις του εξοπλισμού καλύπτουν ένα μεγάλο διάστημα από 5-10 έτη στα συστήματα μετατροπέα – αποθηκευτικού μέσου και άνω των 10 ετών στα φωτοβολταϊκά πλαίσια, με τις περισσότερες κατασκευάστριες εταιρίες να παρέχουν δυνατότητες επέκτασης. Το πρόγραμμα κρατικής επιδότησης θα παραμείνει ενεργό μέχρι την κάλυψη όλων των διαθέσιμων πόρων ανά κατηγορία ή έως την 30ή Ιουνίου 2024. Είναι λοιπόν σαφέστατα μια καλή ευκαιρία ένα νοικοκυριό να επωφεληθεί του προγράμματος και να καταστήσει την οικία του ενεργειακά αυτόνομη και με μηδενικό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας.
*Μηχανολόγος μηχανικός ΕΜΠ, υπεύθυνος πωλήσεων της εταιρίας SENIP, που ειδικεύεται στα φωτοβολταϊκά συστήματα
