Ανέφικτος ο στόχος για μέσο μισθό 1.500 ευρώ!

Τη λήψη εννέα άμεσων μέτρων για την ενίσχυση των μισθών, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος που έχει θέσει ο πρωθυπουργός για μέσο μισθό 1.500 ευρώ το 2027, προτείνει ο δικηγόρος – εργατολόγος και πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ Αλέξης Μητρόπουλος.

Οπως εξηγεί, με δεδομένο ότι σήμερα ο μέσος μισθός στον ιδιωτικό τομέα είναι μόλις 1.115 ευρώ (962 ευρώ καθαρά) αλλά και πλειάδα μνημονιακ νόμων που κρατούν καθηλωμένους τους μισθούς παραμένουν αναλλοίωτοι, η υπόσχεση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν θα εκπληρωθεί. Βεβαίως, είχε προηγηθεί πέρυσι και ο ΟΟΣΑ, που στην ετήσια έκθεσή του («Taxing Wages 2022») για τους μισθούς το 2022 στα κράτη-μέλη του, δυσαρεστώντας την κυβέρνηση της Ν.Δ., είχε καταγράψει αδιάσειστα στοιχεία και κατέληγε: «Στην Ελλάδα ο μέσος ονομαστικός μεικτός μισθός το 2022 αυξήθηκε κατά 1,5%, αλλά ο μέσος πραγματικός μισθός μειώθηκε κατά 7,4%, λόγω πληθωρισμού 9,7%».

Με το β’ Μνημόνιο (ν. 4046/2012) είχε προβλεφθεί η σύγκλιση του ελληνικού κατώτατου μισθού με τους αντίστοιχους των χωρών της κεντρικής και της νοτιοανατολικής Ευρώπης («ρήτρα Βουλγαρίας»). Εκεί, μεταξύ των άλλων, αναφερόταν ότι «τα μέτρα αυτά θα δώσουν τη δυνατότητα μείωσης της απόκλισης στο επίπεδο του κατώτατου μισθού σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας (Πορτογαλία, Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη)» και «αυτό θα ευθυγραμμίσει το πλαίσιο του κατώτατου μισθού της Ελλάδας με αυτό συγκρίσιμων κρατών και θα του επιτρέψει να εκπληρώσει τη βασική του λειτουργία, δηλαδή της διασφάλισης ενός ενιαίου δικτύου ασφαλείας για όλους τους υπαλλήλους».

Ο υποκατώτατος μπορεί να καταργήθηκε, ωστόσο οι αποδοχές για την πλειονότητα των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα είναι μικρότερες και από αυτές του 2012

Σε υλοποίηση της διάταξης ο ν. 4093/2012 μείωσε τον κατώτατο μισθό του ιδιωτικού τομέα από τα 751 ευρώ σε 586,8 ευρώ για τους εργατοϋπαλλήλους άνω των 25 ετών και σε 510,95 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών, ενώ επιπλέον καταργήθηκαν όλα τα επιδόματα και οι προσαυξήσεις.

Παρά την τυπική λήξη των Μνημονίων, ο βασικός πυρήνας της φιλοσοφίας της σύγκλισης παραμένει απαράλλαχτος. Μπορεί μεν να καταργήθηκε το 2018 ο υποκατώτατος και ο βασικός μισθός να αυξήθηκε σταδιακά, ωστόσο για τη συντριπτική πλειονότητα των μισθωτών οι αποδοχές τους είναι μικρότερες και από αυτές του 2012 εξαιτίας της συντριβής των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Ειδικότερα, για τον Αύγουστο του 2023 προκύπτουν τα εξής στοιχεία:

– 1.118,74 ευρώ καθαρά (1.296,34 ευρώ μεικτά) ήταν ο μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης για 2.104.086 εργαζομένους (76,7% του συνόλου),

– 962 ευρώ καθαρά (1.114,71 ευρώ μεικτά) ήταν ο μέσος μισθός για το σύνολο των ασφαλισμένων (2.743.516) και

– 444,33 ευρώ καθαρά (514,87 ευρώ μεικτά) ήταν ο μέσος μισθός μερικής απασχόλησης για 642.103 εργαζομένους (23,3% του συνόλου).

Ως προς το είδος της απασχόλησης:

– 2.743.516 ήταν το σύνολο των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα,

– 2.104.086 ήταν το σύνολο των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση (76,7%),

– 642.103 ήταν το σύνολο των εργαζομένων με μερική απασχόληση (23,3%).

Επιπροσθέτως, ως προς το ύψος των αποδοχών όσων έχουν μερική απασχόληση, συνάγονται τα εξής αποτελέσματα:

– Ο μέσος μηνιαίος μισθός ανέρχεται σε 514,87 ευρώ μεικτά (444,33 ευρώ καθαρά).

– Ο μέσος μηνιαίος μισθός των γυναικών ανέρχεται σε 536,26 ευρώ μεικτά (462,80 ευρώ καθαρά) με 18,7 ημέρες εργασίας τον μήνα, ενώ των ανδρών σε 489 ευρώ (422 ευρώ καθαρά) με 16,61 ημέρες εργασίας τον μήνα.

Τα εννέα μέτρα που πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα για την αύξηση των μηνιαίων αμοιβών

Οπως σημειώνει ο κ. Μητρόπουλος, η κυβέρνηση πρέπει να πάρει τα εξής εννέα μέτρα:

1. Να αποδώσει εκ νέου το δικαίωμα της διαπραγμάτευσης για τον κατώτατο μισθό στους «κοινωνικούς εταίρους» (ΓΣΕΕ-ΣΕΒ), καθώς και να επαναφέρει το προ Μνημονίων θεσμικό πλαίσιο των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Σύμφωνα με έρευνα της Γενικής Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC), μόνο το 14% των Ελλήνων εργαζομένων καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

2. Να αποκαταστήσει πλήρως τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και ιδιαίτερα τη σύναψη των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας και του ΙΝΕΠ/ΓΣΕΕ:

– Το 2010 ήταν σε ισχύ 65 κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις, 14 τοπικές ομοιοεπαγγελματικές και 227 επιχειρησιακές ΣΣΕ (συνολικά 306 ΣΣΕ).

– Το 2012, το πιο σκληρό έτος για τους μισθούς τού ιδιωτικού τομέα, υπεγράφησαν 976 επιχειρησιακές ΣΣΕ για να μειωθούν στις 217 το 2022.

– Το 2022 υπεγράφησαν 17 κλαδικές, οκτώ τοπικές ομοιοεπαγγελματικές και 217 επιχειρησιακές (συνολικά 249 ΣΣΕ).

– Ολόκληρο το 2023 υπεγράφησαν 209 επιχειρησιακές ΣΣΕ που καλύπτουν μόνο 137.179 εργαζομένους. Από αυτές μόνο οι 59 προβλέπουν μικρές αυξήσεις μισθών, ενώ οι λοιπές ούτε καν περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για μισθούς και επιδόματα.

– Σήμερα (2024) βρίσκονται σε ισχύ 26 ΣΣΕ (16 κλαδικές και 10 ομοιοεπαγγελματικές) και 217 επιχειρησιακές.

3. Να επαναφέρει σε ισχύ τη μετενέργεια και την επεκτασιμότητα των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Η κατάργηση της μετενέργειας στις συμβάσεις το 2010 ήταν η βασική αιτία κατάρρευσης των μισθών τού ιδιωτικού τομέα, όταν δεκάδες ΣΣΕ (που έληξαν και δεν ανανεώθηκαν) «πάγωσαν» τους μισθούς για τα επόμενα χρόνια στα ίδια ή και σε χαμηλότερα επίπεδα. Οι μισθοί χιλιάδων εργαζομένων την περίοδο εκείνη ρυθμίστηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα μέσω ατομικών συμβάσεων εργασίας (ΑΣΕ), αφού, σύμφωνα με τη ρύθμιση του β’ Μνημονίου, οι εργοδότες επιτρεπόταν να μειώσουν τους μισθούς μέχρι και τα επίπεδα του νομοθετημένου κατώτατου μισθού.

4. Να απελευθερώσει πλήρως τις τριετίες αναγνωρίζοντας αναδρομικά και την περίοδο 2012-2023, που, σύμφωνα με τον ν. 5053/2023 της κυβέρνησης, θεωρείται ανενεργή περίοδος για το «χτίσιμο» των τριετιών.

5. Να ξεπαγώσει τα οικογενειακά επιδόματα για εργαζομένους και εργαζόμενες που άρχισαν την εργασία τους από το 2012 κι εφεξής, οι οποίοι μέχρι σήμερα δεν έχουν λάβει τα κατά νόμο και τις ΣΣΕ οικογενειακά επιδόματα.

6. Να ενσωματώσει άμεσα την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2041 «Για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ε.Ε.».

7. Να φέρει άμεσα προς κύρωση την 131/1970 Διεθνή Σύμβαση Εργασίας «Για τον καθορισμό κατωτάτων μισθών και ημερομισθίων» μέσω συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

8. Να θεσπίσει την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ), προκειμένου οι μισθοί να αναπροσαρμόζονται ετησίως κατά τουλάχιστον το ύψος τού πληθωρισμού. Εάν ίσχυε το μέτρο αυτό, θα είχε συγκρατήσει την αγοραστική δύναμη των Ελλήνων εργαζομένων σε σχετικά ανεκτά επίπεδα, αφού η σημερινή αγοραστική τους δύναμη βρίσκεται σε επίπεδα Βουλγαρίας.

9. Να αναδιοργανώσει το θεσμικό πλαίσιο του ΟΜΕΔ, καθιστώντας τον πραγματικά ανεξάρτητο οργανισμό, αφού μέχρι τώρα εφαρμόζει την πολιτική των Μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων για τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα.