Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε να υπάρχει μια αυξητική τάση της χρηματιστηριακής αγοράς του φυσικού αερίου, κινείται πάνω από τα 40 ευρώ και οι εκτιμήσεις της αγοράς μιλούν ότι ο κίνδυνος να σκαρφαλώσει τα 50 ευρώ είναι ορατός. Αυτό θα εξαρτηθεί από την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων που υπάρχουν στα ανοικτά μέτωπα της Ουκρανίας με την Ρωσία, αλλά και στην Μ. Ανατολή.
- του Μιχάλη Χριστοδουλίδη*
Ενημερωτικά το Sudzha είναι το μόνο εναπομείναν σημείο εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών που πηγαίνει στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας. Αυτό θα κλείσει είτε δια της «βίας» είτε δια της λήξης της σύμβασης της Ουκρανίας με την Gazprom. Θυμίζω ότι το Sokhranovka, που έκλεισε τον Μάιο ήταν επίσης ένα σημαντικό σημείο εισόδου ρωσικού αερίου προς την Ε.Ε. Αν η τιμή του φυσικού αερίου ξεπεράσει τα 50 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα, εξαιτίας μιας ισχυρής κλιμάκωσης των γεωπολιτικών εντάσεων, που σήμερα κινείται λίγο πάνω από τα 40 ευρώ, τότε οι λιγνιτικές μονάδες γίνονται ανταγωνιστικότερες του αερίου.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η Ε.Ε παροχετεύεται με φθηνό φυσικό αέριο από την Ρωσία κοντά στο 20% σε σχέση με τις συνολικές της προμήθειες μέσω άλλων χωρών (Νορβηγία, Αλγερία, ΗΠΑ, χώρες του Κόλπου κλπ). Συμβατικά τέλος του 2024 λήγουν όλα τα συμβόλαια της GAZPROM προμήθειας αερίου με χώρες της Ε.Ε, η έλλειψη αυτού του ποσοστού ισοδυναμεί με 45bcm – 50 bcm (δισ. εκατ. κ. μ.) αερίου.
Έτσι λοιπόν μόλις κλείσουν και οι τελευταίες στρόφιγγες ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας στο τέλος του 2024, η Τουρκία θα καταστεί ο μεγάλος κερδισμένος, αφού μέσω του Turkstream και του ΤΑΡ θα παροχετεύει ρώσικο αέριο στα Βαλκάνια. Αυτό σημαίνει ότι το 15% με 20% των αναγκών της ΕΕ σε αέριο θα ελέγχεται πλέον από τον Ερντογάν, ενώ τα τέλη διέλευσης που θα εισπράττει η Τουρκία θα διπλασιαστούν εν μια νυκτί.
Οι traders του lng θα θησαυρίσουν ξανά, αφού έχουν κλείσει ενεργειακές συμφωνίες μαμούθ με χώρες της ΝΑ Ασίας, Κίνα , Ιαπωνία κλπ σε τιμές που η οποιαδήποτε νέα συμφωνία της ΕΕ εντός του 2025 θα εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη και η ΕΕ θα ψάχνει lng στη μαύρη αγορά.
Το κόστος παραγωγής μιας μεγαβατώρας ρεύματος από αέριο σήμερα δεν κοστίζει πάνω από 85 με 90 ευρώ, προ φόρων με κόστος εκπομπών CO2 τα 67 ευρώ ο τόνος και κόστος προμήθειας αερίου τα 35 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα βλέπουμε το κόστος της χονδρικής του ρεύματος να κινείται από τα 125 ευρώ μέχρι και τα 135 ευρώ και οι πάροχοι να ανακοινώνουν ότι το κέρδος τους είναι σε μονοψήφιο ποσοστό, αλλά η μέση τιμή της λιανικής που πουλούν στους καταναλωτές είναι αυξημένη κατά 65% με 70%.
Τέλος δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε τα ενεργειακά παράδοξα που συμβαίνουν σε αυτή τη χώρα. Με μέση ταχύτητα ανέμου πάνω από 11,5 κόμβους όλο το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου και με άφθονη ηλιοφάνεια, οι ΑΠΕ συμμετείχαν στο μείγμα κατά μέσο όρο περίπου στο 30%, ενώ οι θερμικές μονάδες φυσικού αερίου πάνω από 50%. Εύλογα θα αναρωτηθεί ο καταναλωτής, τότε γιατί ενώ έχουμε πάνω από 50% εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ από πράσινες μονάδες, ωστόσο δεν επωφελείται ο καταναλωτής από τον τσάμπα ήλιο και άνεμο που αφθονούν στην χώρα.
Και για να μην ζούμε μόνο με το αφήγημα της πράσινης μετάβασης που θα ανακουφίσει τον καταναλωτή από τα δυσβάσταχτα κοστολόγια του ρεύματος , αν δεν έμπαινε ο λιγνίτης σε λειτουργία σε ποσοστό περίπου 8% αυτές τις 15 πρώτες ημέρες του Αυγούστου, η μέση τιμή της ηλεκτρικής μεγαβατώρας από τα 125ευρώ (η υψηλότερη της Ε.Ε) θα εκτοξεύονταν πάνω από τα 180 ευρώ.
*Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ, Ενεργειακός Επιθεωρητής
