Οταν άρχισε το φθινόπωρο του 2021 το τσουνάμι ακρίβειας στα ελληνικά σούπερ μάρκετ «έφταιγε» η πανδημία. Μετά ο πόλεμος στην Ουκρανία. Επειτα η ενεργειακή κρίση.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Αργότερα οι πειρατές Χούθι και τα γεγονότα σε Ισραήλ – Παλαιστίνη. Από πέρυσι ακούμε για την ξηρασία στη Μεσόγειο και το λάδι. Και τις τελευταίες εβδομάδες «επιστρατεύεται» ο… παγετός στη Βραζιλία για το κακάο και την επερχόμενη άνοδο 10%-20% σε όλα τα σχετιζόμενα προϊόντα και η μειωμένη παραγωγή καφέ από το… Βιετνάμ για τις αυξήσεις που έρχονται κι εκεί. Οπως και, λόγω πανώλης, σε κρέατα ή τυροκομικά.
Ολα αυτά τα αφηγήματα που αφήνει να διαρρεύσουν επί μία τριετία η κυβέρνηση για άλλοθι, και διοχετεύονται αυτούσια ως… αλήθειες από τα συμπολιτευόμενα ΜΜΕ, επιχειρούν να δικαιολογήσουν την απάθεια του Μαξίμου στο θέμα της ακρίβειας. Στο διάστημα που η κυβέρνηση «καμαρώνει» για μείωση τιμών έγιναν, μέσα στον Αύγουστο, και νέες ανατιμήσεις. Η τελευταία… ενημέρωση κάνει λόγο για το επόμενο σοβαρό κύμα αυξήσεων από τις αρχές Σεπτεμβρίου.
Οι ίδιες γεωπολιτικές συνέπειες που απασχολούν την Ελλάδα επηρεάζουν και τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Εκεί όπου οι μισθοί είναι υπερδιπλάσιοι, αλλά τα προϊόντα παραμένουν προσιτά. Και σίγουρα κατά πολύ φτηνότερα σε σχέση με τη χώρα μας. Ο πληθωρισμός των τροφίμων δεν χτύπησε αποκλειστικά την Ελλάδα. Ομως, πουθενά δεν υπήρξε τέτοια λεηλασία των νοικοκυριών. Και, ταυτόχρονα, τέτοια κοροϊδία τριετούς διάρκειας.
Ο Σκρέκας
Στις αρχές Μαρτίου ο τότε υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας «πανηγύριζε» για τις μειώσεις μέχρι και 20% στο ράφι «σε 4.000 βασικά και ταχυκίνητα προϊόντα». Οπως αποδεικνύαμε τότε, συγκρίνοντας τις τιμές στα ράφια, υπήρχαν περισσότερες και εκκωφαντικές αυξήσεις, με τις πολυεθνικές στον κλάδο των τροφίμων να αγνοούν τα κυβερνητικά ανακοινωθέντα και να συνεχίζουν την αισχροκέρδεια.
Ο επόμενος υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος εκτιμούσε στις αρχές Ιουλίου ότι «μέσα στο καλοκαίρι θα είμαστε περίπου στο μηδέν στον πληθωρισμό τροφίμων», διαβεβαιώνοντας ότι «στόχος μας είναι να κάνουμε τα πάντα για να αποκλιμακωθεί ο πληθωρισμός στα τρόφιμα και τα ήδη διαβίωσης. Ενισχύουμε τους εποπτικούς μηχανισμούς και αυστηροποιήσαμε το πλαίσιο των προστίμων».
Ομως, η ακρίβεια αγνοεί και τον Τάκη Θεοδωρικάκο, τον τρίτο κατά σειρά στο υπουργείο Ανάπτυξης, μετά τον Γεωργιάδη και τον Σκρέκα, που δεν καταφέρνει να προστατεύσει τον καταναλωτή και συντρίβεται από την πραγματικότητα. Οσο ο αδύναμος Μητσοτάκης περιμένει βοήθεια από τη Φον ντερ Λάιεν των σκανδάλων, για να τα βάλει υποτίθεται η λομπίστρια Γερμανίδα με τις… πολυεθνικές, τα νοικοκυριά συνεχίζουν να υποφέρουν.
Ο πληθωρισμός (και) των τροφίμων επιμένει. Οι νέες αυξήσεις «κουμπώνουν» πάνω σ’ αυτές των προηγούμενων τριών ετών. Τον Ιούνιο ήταν στο 2,1%, με τις πιέσεις να αυξάνονται και τον Ιούλιο, οπότε και σκαρφάλωσε στο 2,4% αντί να υποχωρήσει, όπως εξέφραζε τη σιγουριά του, ο υπουργός Ανάπτυξης. Ομως, και ο Αύγουστος κυλά το ίδιο εφιαλτικά, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά από Eurostat, ΕΛ.ΣΤΑΤ., Numbeo και συγκρίσεις τιμών, από 28 Ιουλίου μέχρι και 18 Αυγούστου έγιναν ανατιμήσεις ακόμα και 20%-25% σε είδη α’ ανάγκης στα σούπερ μάρκετ. Η σύγκριση με άλλες χώρες, όπως η Γερμανία ή η Πορτογαλία και η Ρουμανία, είναι απογοητευτική για τους Ελληνες καταναλωτές.
Σε μια εβδομάδα τα αβγά ανέβηκαν 25%! Στο +20% οι βρεφικές πάνες
Οσο κι αν ακούγεται προκλητικό έπειτα από τόσες αυξήσεις τα τελευταία χρόνια να συνεχίζεται το όργιο κερδοσκοπίας, οι βρεφικές πάνες 50 τεμαχίων αυξήθηκαν κατά 20% από τις 28 Ιουλίου μέχρι τις 4 Αυγούστου.
Το ίδιο συνέβη σ’ αυτό το διάστημα με τις μέσες τιμές στα αφρόλουτρα 600 ml (+7,5%), τα σαμπουάν 300 ml-400 ml (+16%), τις ντομάτες (+4,5%) και το νωπό πλήρες γάλα 1 λίτρου (+2%). Ομως, το ρεκόρ αύξησης το είχαν τα αβγά σε συσκευασία 6 τεμαχίων με +25,5%.
Προφανώς και κάτι θα… φταίει για όλα αυτά. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να επικαλεστεί κι άλλα ιλαροτραγικά «επιχειρήματα». Ισως ο καύσωνας να επηρέασε την τιμή των… σαμπουάν. Και η ξηρασία να εκτίναξε το κόστος για τις βρεφικές πάνες.
Αυξήσεις είχαμε και την εβδομάδα 11-18 Αυγούστου. Τα αβγά πήραν ακόμα ένα +8%, οι πατάτες +5%, οι ντομάτες επιπλέον 2%, τα μήλα 4%, ενώ τσίμπησαν λίγο κάτω από μισό ευρώ και οι βρεφικές πάνες, αφού οι προηγούμενες ανατιμήσεις δεν κρίθηκαν… επαρκείς για την κερδοφορία κράτους, λόγω ΦΠΑ, και ασφαλώς πολυεθνικών.
Οσοι κατάφεραν να κάνουν τα «μπάνια του λαού» βρίσκονται ήδη με την επιστροφή τους αντιμέτωποι με τις νέες τιμές στα ράφια. Οπως συμβαίνει σταθερά από τον Σεπτέμβριο του 2021, όταν άρχισε το ράλι του πληθωρισμού, με το χρυσό μετάλλιο αισχροκέρδειας και κυβερνητικής αναισθησίας να πηγαίνει στην Ελλάδα.
Κλοπή με το γάλα, πανάκριβο το καλάθι, «χρυσός» η βενζίνη
Η επόμενη σύγκριση ακρίβειας είναι και η πιο επώδυνη, αφού καταδεικνύει την ψαλίδα που όλο και ανοίγει με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ειδικά αν στην εξίσωση μπει και ο μέσος μισθός, με τους Ελληνες φορολογούμενους να παίρνουν πλέον μισθούς Βουλγαρίας και να είναι ουραγοί στην κατάταξη της Ε.Ε. Σε αντίθεση με τους Γερμανούς και τους Ισπανούς, αλλά και με τους Πορτογάλους, όπως πλέον και με τους Ρουμάνους.
Το διάστημα 11-18 Αυγούστου ο Ελληνας καταναλωτής πλήρωνε μέση τιμή για 1 λίτρο νωπό γάλα 1,55 ευρώ. Ο Γερμανός 1,08 ευρώ. Ο Πορτογάλος 1,03 ευρώ. Και ο Ισπανός 1,05 ευρώ. Μόνο ο Ρουμάνος το πλήρωνε ακριβότερα (1,63 ευρώ).
Το βρεφικό γάλα 800 γρ. στην Ελλάδα κοστίζει 25,1 ευρώ, στη Γερμανία 17,23 ευρώ, στην Ισπανία 23,97 ευρώ, στην Πορτογαλία 17,6 ευρώ και στη Ρουμανία 16,5 ευρώ.
Μια εξάδα αβγά στη χώρα μας κάνει 2,62 ευρώ, στη Γερμανία 1,86 ευρώ, στην Ισπανία 1,74 ευρώ, στην Πορτογαλία 1,75 ευρώ, το ίδιο και στη Ρουμανία.
Ενα υγρό απορρυπαντικό ρούχων με 26 μεζούρες κάνει στην Ελλάδα 6,24 ευρώ, αλλά στην Πορτογαλία 3,99 ευρώ. Ο χυμός πορτοκάλι πωλείται στα ελληνικά σούπερ μάρκετ 2 ευρώ και 1,8 ευρώ στην Ισπανία. Οι βρεφικές πάνες στοιχίζουν 11 ευρώ εδώ και 5,2 ευρώ στη Γερμανία. Οι ντομάτες κοστίζουν 1,7 ευρώ στην Ελλάδα και 1,5 ευρώ στην Πορτογαλία, ενώ οι μπανάνες 1,8 ευρώ στη χώρα μας, αλλά μόλις 1,2 ευρώ στην Πορτογαλία, 1,3 ευρώ στην Ισπανία και 1,6 ευρώ στη Ρουμανία. Μόνο στη Γερμανία είναι στα 2,3 ευρώ.
Επιλέγοντας από την ίδια γκάμα 15 βασικών αγαθών, ο Ελληνας καταναλωτής θα πληρώσει για τα ίδια προϊόντα 68 ευρώ, όταν ο Γερμανός θα δαπανήσει 59 ευρώ, ο Πορτογάλος 58 ευρώ και ο Ρουμάνος 65 ευρώ. Ο Ισπανός αγγίζει τα 74 ευρώ, αλλά ο πληθωρισμός τροφίμων στη συγκεκριμένη χώρα δεν χτυπάει ανεξέλεγκτα επί μία τριετία τους καταναλωτές, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα.
Συν τοις άλλοις, ο Ισπανός πλήρωσε το ένα λίτρο αμόλυβδης βενζίνης μόλις 1,6 ευρώ την περασμένη εβδομάδα, όταν στη χώρα μας κυμάνθηκε στα 1,85 ευρώ στο ίδιο διάστημα (11-18 Αυγούστου). Στη Γερμανία είχε 1,78 ευρώ ανά λίτρο, στην Πορτογαλία 1,68 ευρώ και στη Ρουμανία 1,48 ευρώ.
«Τροχονόμος» το Μαξίμου, θεατής η Επιτροπή Ανταγωνισμού
Ο μέσος μισθός στη Γερμανία είναι υπερτριπλάσιος από αυτόν της Ελλάδας, στην Ισπανία υπερδιπλάσιος και στην Πορτογαλία αυξημένος κατά 15%. Η Ελλάδα είχε πέρυσι την ανησυχητική πρωτιά στη Eurostat για τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή για αρκετούς μήνες, ενώ τον Ιούνιο 2023 στα τρόφιμα είχε τη μεγαλύτερη ακρίβεια όχι μόνο στην ευρωζώνη αλλά συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ξεπέρασε εκείνο το διάστημα ακόμα και την… Τουρκία.
Μόνο στο α’ εξάμηνο του 2023 οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα στη χώρα μας είχαν ξεπεράσει το 40%. Αυτή η τάση, που άρχισε από το 2021, συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς μέχρι σήμερα, με αυξήσεις και κόντρα αυξήσεις στα ίδια προϊόντα. Παρά τα φληναφήματα της κυβέρνησης που δεν βασίζονται σε κανένα χειροπιαστό στοιχείο, παρά μόνο σε υποσχέσεις και προσδοκίες ότι κάποτε οι τιμές θα πέσουν.
Τα σούπερ μάρκετ συνεχίζουν ανενόχλητα να αυξάνουν τις τιμές, με το Μαξίμου τροχονόμο και την Επιτροπή Ανταγωνισμού να είναι πρακτικά θεατής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρίας ερευνών αγοράς Circana (πρώην IRI), ο τζίρος των σούπερ μάρκετ κατά το α’ εξάμηνο του 2024 ενισχύθηκε κατά 3% σε σύγκριση με το α’ εξάμηνο του 2023 κι έφτασε στα 5,86 δισ. ευρώ, από 5,69 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τα σούπερ μάρκετ θα κάνουν φέτος και νέο ρεκόρ τζίρων. Από την έναρξη της πληθωριστικής κρίσης το 2021, η τάση είναι διαρκώς ανοδική. Από 7,9 δισ. ευρώ το 2020 οι τζίροι εκτινάχθηκαν στα 9,9 δισ. ευρώ το 2021, στα 10,7 δισ. ευρώ το 2022 και στα 11,8 δισ. ευρώ το 2023.
Ενα επιπλέον ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι το εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 έκλεισε με αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μείωση των ελληνικών εξαγωγών, αλλά ταυτόχρονα σημειώνεται αύξηση των εισαγωγών ακόμα και στα βασικά είδη διατροφής.
Αυτή η εξάρτηση από το εξωτερικό, σε συνδυασμό με τις μειωμένες παραγωγές αγροτικών προϊόντων μετά τις καταστροφές στη Θεσσαλία πέρυσι τον Σεπτέμβριο και τις κακές καιρικές συνθήκες (καύσωνες, ξηρασίες), φέρνει σε ακόμα πιο αδύναμη θέση την ελληνική οικονομία. Οι οιωνοί για τους καταναλωτές λόγω αυξημένων εισαγωγών δεν είναι καλοί ούτε για τη συνέχεια της χρονιάς.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών διαμορφώθηκε το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2024 σε 17,46 δισ. ευρώ έναντι 15,34 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023.
Ακρίβεια, φοροαφαίμαξη και απευθείας αναθέσεις
Τα αυξημένα έσοδα από τον ΦΠΑ, λόγω της αισχροκέρδειας στα τρόφιμα και τα καύσιμα, έχει δημιουργήσει ένα τερατώδες πλεόνασμα για την κυβέρνηση μέσα στο 2024. Οσο το εισόδημα των πολιτών ξεζουμίζεται απροκάλυπτα τόσο το Μαξίμου θα μπορεί να κάνει απευθείας αναθέσεις με σκανδαλώδη τρόπο σε ημετέρους, μια πάγια πρακτική όσο κυβερνά από το 2019.
Ο Μητσοτάκης ήρθε στην εξουσία για να μειώσει, υποτίθεται, τους φόρους. Ομως, από τη φοροεπιδρομή στο πρώτο επτάμηνο του 2024, κι επειδή η κυβέρνηση επιτρέπει την ακρίβεια, ο Κρατικός Προϋπολογισμός έχει ένα εξωφρενικό πρωτογενές πλεόνασμα 5,68 δισ. ευρώ.
Ο στόχος για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου ήταν 1,65 δισ. ευρώ. Ομως, αντί η κυβέρνηση να επιστρέφει το πλεόνασμα στους πολίτες, ειδικά σε όσους βάλλονται από την ανυπαρξία του κρατικού μηχανισμού στις καταστροφές, μοιράζει ψίχουλα. Κάπως όσο η φτώχεια στη χώρα επιδεινώνεται, οι αναθέσεις για αχρείαστα και υπερκοστολογημένα έργα προχωρούν.
Υψηλό πλεόνασμα υπήρχε και πέρυσι, με 3,5 δισ. ευρώ στο α’ επτάμηνο, αλλά τότε προείχαν οι βουλευτικές εκλογές του 2023. Κατά την κυβέρνηση, στο πλεόνασμα προσμετρώνται και ποσά από το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023 και από τον ετεροχρονισμό μεταβιβαστικών πληρωμών, όμως ακόμα κι έτσι το ποσό είναι υπέρογκο κι έχει παρθεί στο μεγαλύτερο ποσοστό του από τον ΦΠΑ στα τρόφιμα κι από τα τέλη της βενζίνης. Η «καθαρή» υπέρβαση των φορολογικών εσόδων που προσμετράται δημοσιονομικά στο έτος 2024 ανέρχεται σε 1,6 εκατ. ευρώ. Το Μαξίμου είναι εκτός όλων των στόχων που έχουν να κάνουν με τους πολίτες, αλλά εντός των στόχων για τα έσοδα. Η αυξημένη οριζόντια φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών, η σταθερή ακρίβεια στα τρόφιμα δίχως υποχώρηση στα ράφια, οι τιμές σε ρεύμα και βενζίνη οδηγούν την κυβέρνηση σε πιο γεμάτα ταμεία, όσο αυτά των νοικοκυριών αδειάζουν διαρκώς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπαίνει στη λίστα των πρωθυπουργών που επέλεξαν την εκτίναξη των φόρων για τους πολλούς και των κερδών για τους λίγους.
Πηγή: Εφημερίδα «Δημοκρατία»
