Εξι νέα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας συνολικού προϋπολογισμού 600.000.000 ευρώ δρομολογεί το επόμενο διάστημα η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Πρόκειται για τρία «Εξοικονομώ» -ένα για ευάλωτα νοικοκυριά, ένα για το σύνολο των νοικοκυριών κι ένα για τουριστικές επιχειρήσεις σε ορεινές περιοχές-, ένα πρόγραμμα για εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, ένα για την ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών κτιρίων, αλλά και έναν νέο κύκλο του «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Θερμοσίφωνα». Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, με μεγαλύτερη επιδότηση για οικίες που υπέστησαν ζημιές από τις πλημμύρες.
Την αυλαία αναμένεται να ανοίξει το πρόγραμμα για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Κατά τη διάρκεια ειδικής ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στο περίπτερο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην 88η ΔΕΘ, η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου εξήγησε πως το εν λόγω «Εξοικονομώ» θα απευθύνεται σε νοικοκυριά με ατομικό εισόδημα έως 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 10.000 ευρώ. Θα έχει συνολικό προϋπολογισμό γύρω στα 125.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 50.000.000 ευρώ θα αφορούν ευάλωτα νοικοκυριά της Θεσσαλίας που επλήγησαν από τις πλημμύρες και τα σπίτια τους έχουν χαρακτηριστεί κίτρινα.
Η επιδότηση
Το ποσοστό επιδότησης θα ανέρχεται στο 95% και στο 100% για τα ευάλωτα νοικοκυριά της Θεσσαλίας, με τον μέγιστο προϋπολογισμό των παρεμβάσεων να ορίζονται τα 25.000 ευρώ. Σύμφωνα με την υφυπουργό, το πρόγραμμα αυτό απαντά σε μια πραγματική ανάγκη, που προέκυψε από την εμπειρία των προηγούμενων κύκλων του «Εξοικονομώ», δηλαδή ότι τα προγράμματα εξοικονόμησης ωφελούν περισσότερο τους ευάλωτους, αυτούς που είναι πιο εκτεθειμένοι στο ενεργειακό κόστος.
Το δεύτερο πρόγραμμα που ετοιμάζεται είναι το γνωστό «Εξοικονομώ» για το σύνολο των νοικοκυριών της επικράτειας. Ο συνολικός προϋπολογισμός θα κυμανθεί στα 110.000.000-120.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 30.000.000 θα κατευθυνθούν σε νοικοκυριά της Θεσσαλίας που επλήγησαν από τις πλημμύρες και τα σπίτια τους έχουν χαρακτηριστεί κίτρινα. Το ποσοστό επιδότησης θα ανέρχεται στο 50% για όλη την Ελλάδα, πλην Θεσσαλίας, που είναι 80%, με μέγιστο προϋπολογισμό παρεμβάσεων τα 25.000 ευρώ.
Οι επιδοτήσεις θα στηρίζονται πολύ περισσότερο στο σύστημα των βαθμοημερών, που διασφαλίζει ότι οι επενδύσεις που θα γίνουν θα είναι πιο αποδοτικές και από πλευράς κλιματικής απόδοσης και πραγματικής οικονομικής απόδοσης. Αυτό σημαίνει ότι οι περιοχές που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη τη θέρμανση λόγω της γεωγραφικής τους θέσης θα επιδοτούνται περισσότερο και θα έχουν προτεραιότητα στο νέο πρόγραμμα.
Δικλίδες
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΥΠΕΝ, θα προσδιοριστεί ένα όριο συγκεκριμένης θερμοκρασίας και ανάλογα με το χρονικό διάστημα που χρειάζεται ένα νοικοκυριό για τη θέρμανση ή την ψύξη του θα κυμαίνεται το ύψος της επιδότησης, που μπορεί να είναι διαφορετικό ακόμα και εντός του ίδιου νομού. Πέρα από το θέμα των βαθμοημερών, ακόμα μία σημαντική διαφοροποίηση του νέου «Εξοικονομώ» είναι η κατάργηση των εισοδηματικών κριτηρίων, με στόχο να αποκτήσουν δικαίωμα συμμετοχής ακόμα περισσότερες κατηγορίες ωφελουμένων. Ο σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει μοριοδότηση για νοικοκυριά με μέλη ΑμεΑ και για πολύτεκνες οικογένειες.
Το νέο πρόγραμμα θα προβλέπει αυξημένες επιδοτήσεις για εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, ενώ στις επιλέξιμες δαπάνες θα παραμείνουν και οι παρεμβάσεις που υπήρχαν στα προηγούμενα προγράμματα. Δηλαδή η αντικατάσταση κουφωμάτων, η τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης, η αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης/ψύξης, το σύστημα ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και η εγκατάσταση έξυπνου συστήματος διαχείρισης. Επιλέξιμη δαπάνη για το πρόγραμμα θα αποτελεί και ο ΦΠΑ και θα δηλώνεται διακριτά στα παραστατικά. Η ιδιωτική συμμετοχή για την υλοποίηση των παρεμβάσεων θα μπορεί να καλυφθεί από τους δικαιούχους του προγράμματος είτε με ίδια κεφάλαια είτε με δανειακή σύμβαση (για το ποσό που επιλέγουν ή αυτό που θα τους εγκριθεί από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό) ή με συνδυασμό αυτών. Σε περίπτωση σύναψης δανειακής σύμβασης θα παρέχεται η δυνατότητα εγγυοδοσίας του προγράμματος για την εξασφάλιση του δανείου προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Η εγγυοδοσία θα καλύπτει το ποσό της δανειοδότησης στο 100% για τις περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης και στο 80% για τις περιπτώσεις ενοικίασης/δωρεάν παραχώρησης.
Το προσεχές διάστημα αναμένεται να ενεργοποιηθεί και το ξεχωριστό πρόγραμμα για την επιδότηση αγοράς και εγκατάστασης αντλιών θερμότητας. Θα καλύπτει περιοχές στις οποίες παρατηρείται αυξημένη χρήση τζακιών για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης, όπως είναι τα Ιωάννινα και η Θεσσαλονίκη.
Αντλίες θερμότητας
Με συνολικό προϋπολογισμό 60.000.000 ευρώ το πρόγραμμα θα επιδοτεί σε ποσοστό 50% το κόστος αγοράς αντλίας θερμότητας (ποσό αγοράς έως 5.000 ευρώ), αλλά και την εκτέλεση των απαιτούμενων εργασιών (ποσό παρεχόμενων υπηρεσιών έως 500 ευρώ). Προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα θα είναι η ανακύκλωση του παλιού συστήματος θέρμανσης. Σημειώνεται ότι το ΕΣΕΚ θέτει ως στόχο το ποσοστό των νοικοκυριών που έχουν τοποθετήσει αντλίες θερμότητας να φθάσει το 2030 το 17% από το 7% που είναι σήμερα.
Παράλληλα, η κυρία Σδούκου προανήγγειλε τη συνέχιση του προγράμματος «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Θερμοσίφωνα». Στον πρώτο κύκλο επιδοτήθηκαν 103.310 πολίτες, με τον συνολικό προϋπολογισμό να φθάνει τα 107.700.071 ευρώ. Στον δεύτερο κύκλο θα δοθεί προτεραιότητα στα επιλαχόντα νοικοκυριά του πρώτου κύκλου του προγράμματος. Θα ενημερωθούν μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και θα τους δοθεί συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για την υποβολή αίτησης. Εφόσον ολοκληρωθεί το χρονικό διάστημα υποβολής αιτήσεων από τα νοικοκυριά που έχουν προτεραιότητα, ο υπολειπόμενος προϋπολογισμός μέχρι εξάντλησής του θα είναι διαθέσιμος για υποβολή αιτήσεων από τα υπόλοιπα νοικοκυριά. Ο συνολικός προϋπολογισμός θα είναι περίπου 170.000.000 ευρώ. Το πρόγραμμα θα αφορά την ανακύκλωση παλαιών ενεργοβόρων θερμοσιφώνων και την αντικατάστασή τους με ηλιακούς θερμοσίφωνες. Οι προς ανακύκλωση θερμοσίφωνες θα πρέπει να είναι τοποθετημένοι στην κατοικία η οποία δηλώνεται στην αίτηση χρηματοδότησης, να παραμένουν λειτουργικοί πριν από την απόσυρσή τους και να έχουν χωρητικότητα τουλάχιστον 40 λίτρων. Το ποσοστό επιδότησης θα είναι από 60% για τα ευάλωτα νοικοκυριά ως και 50% για ανώτερα εισοδήματα ως 30.000 ευρώ.
Αναβάθμιση καταλυμάτων και σχολικών κτιρίων
Ακόμα ένα πρόγραμμα «Εξοικονομώ» θα ενεργοποιηθεί στον τουρισμό. Θα αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τουριστικών καταλυμάτων σε ορεινές περιοχές, όπως αυτές ορίζονται από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Ο συνολικός προϋπολογισμός θα είναι 10.000.000 ευρώ, εκ των οποίων το 1.000.000 ευρώ αφορά κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί παραδοσιακά-διατηρητέα.
Αμεσα αναμένεται να προκηρυχθεί και το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών κτιρίων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, νηπιαγωγείων και παιδικών σταθμών. Αφορά το σύνολο των δημόσιων σχολικών κτιρίων και των νηπιαγωγείων και των παιδικών σταθμών της επικράτειας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα κτίρια να έχουν κατασκευαστεί προ του 2000 και να μην έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά έως τώρα. Ο συνολικός προϋπολογισμός έχει οριστεί στα 40.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 30.000.000 ευρώ θα διατεθούν για παρεμβάσεις στα σχολεία και τα νηπιαγωγεία, ενώ τα υπόλοιπα 10.000.000 ευρώ στους παιδικούς σταθμούς. Η σειρά επιλεξιμότητας θα καθοριστεί από τις βαθμοημέρες, με τον πίνακα των επιλέξιμων παρεμβάσεων να περιλαμβάνει δαπάνες θερμομόνωσης, κουφωμάτων και εγκατάστασης αντλίας θερμότητας.
Ενεργειακό σχέδιο για 400.000 κατοικίες μέχρι το 2030
Πέρα από τα προγράμματα που θα τεθούν σε εφαρμογή τους επόμενους μήνες, το υπουργείο ετοιμάζει και το μεσοπρόθεσμο σχέδιο των προγραμμάτων εξοικονόμησης. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση (ολοκληρώνεται αύριο), ως το 2030 θα δρομολογηθεί η ενεργειακή αναβάθμιση περίπου 400.000 κατοικιών.
Από το 2025 έως το τέλος της δεκαετίας θα «τρέχει» κάθε χρόνο ένα πρόγραμμα «Εξοικονομώ», με στόχο να καλύπτονται 68.000 ανακαινίσεις οικιστικών κτιρίων ετησίως. Την περίοδο 2031-2040 ο ετήσιος ρυθμός ανακαίνισης θα μειωθεί σε 64.000 ανακαινίσεις, ενώ σημαντική αύξηση αναμένεται να επιτευχθεί την περίοδο 2041-2050, με 83.000 ενεργειακές αναβαθμίσεις, προκειμένου να επιτευχθεί η απανθρακοποίηση του οικιακού τομέα.
Η προώθηση αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης αποτελεί βασική πολιτική προτεραιότητα για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του κτιριακού κελύφους. Συνολικά έως το 2050 δρομολογούνται 1.878.000 ενεργειακές ανακαινίσεις κατοικιών.
«Τα επιτυχημένα χρηματοδοτικά προγράμματα βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων κατοικίας θα συνεχιστούν απρόσκοπτα, ενώ θα τροποποιηθούν κατάλληλα ώστε να στοχεύσουν αποτελεσματικότερα στην υποστήριξη των οικονομικά ευπαθών και ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών. Εμφαση δίνεται στην προσαρμογή και βελτίωση του υφιστάμενου χρηματοδοτικού μοντέλου, αποσκοπώντας στην αύξηση των υφιστάμενων επιπέδων μόχλευσης από τους ωφελουμένους. Ταυτόχρονα θα διερευνηθεί η δυνατότητα βελτίωσης του πλαισίου των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών στα νοικοκυριά με σκοπό την επιτάχυνση των απαιτούμενων επεμβάσεων ενεργειακής ανακαίνισης με εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης» αναφέρει χαρακτηριστικά, δίνοντας το στίγμα των νέων «Εξοικονομώ».
Τα προγράμματα που «τρέχουν» σήμερα
Αυτή τη στιγμή είναι ενεργά δύο προγράμματα για επιχειρήσεις, το «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» και το «Αλλάζω Συσκευή» στις επιχειρήσεις. Το πρώτο αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των επιχειρήσεων του τριτογενούς τομέα, με συνολική δημόσια δαπάνη 176.750.000 ευρώ. Απευθύνεται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους του τουρισμού, του εμπορίου, των υπηρεσιών, της εστίασης και της παραγωγής αρτοσκευασμάτων και γλυκισμάτων. Εως σήμερα έχουν υποβληθεί 1.340 πλήρεις αιτήσεις, οι οποίες καλύπτουν περίπου το 60% του συνολικού προϋπολογισμού, ενώ το πρόγραμμα θα παραμείνει ανοιχτό μέχρι εξαντλήσεως των διαθέσιμων πόρων.
Στο «Αλλάζω Συσκευή», τώρα, έχουν υποβληθεί 2.264 πλήρεις αιτήσεις, ενώ υπό επεξεργασία υποβολής βρίσκονται επιπλέον 4.297. Οι πλήρεις αιτήσεις καλύπτουν το 21,5% του συνολικού προϋπολογισμού, ενώ και αυτό το πρόγραμμα θα παραμείνει ανοιχτό μέχρι την εξάντληση των κονδυλίων (105.600.000 ευρώ). Το πρόγραμμα χρηματοδοτεί εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας ή έξυπνα συστήματα διαχείρισης ενέργειας, αλλά και γενικά δαπάνες παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας που είναι απαραίτητες για την επίτευξη του ενεργειακού στόχου του προγράμματος (π.χ. αντικατάσταση λοιπού εξοπλισμού παραγωγής).
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης η υφυπουργός Ενέργειας παρέθεσε και στοιχεία για όλα τα προγράμματα «Εξοικονομώ» που έχουν υλοποιηθεί από το 2019 έως σήμερα.
Πραγματοποιήθηκαν ενεργειακές παρεμβάσεις σε συνολικά 146.000 κατοικίες. Ειδικότερα:
1) Στο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» εντάχθηκαν 34.716 κατοικίες με συνολική επιδότηση 829.000.000 ευρώ, 2) Στο «Εξοικονομώ 2021» μπήκαν 71.875 κατοικίες με συνολική επιδότηση 808.000.000 ευρώ, 3) Στο «Εξοικονομώ 2023» εντάχθηκαν 32.371 κατοικίες με συνολική επιδότηση 365.000.000 ευρώ, 4) Στο «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους» μπήκαν 6.670, εκ των οποίων οι 3.834 επέλεξαν και το εργαλείο του σκέλους της ανακαίνισης. Η συνολική κρατική επιδότηση έφθασε τα 85.000.000 ευρώ.
Σύμφωνα με την κυρία Σδούκου, για το «Εξοικονομώ 2021» έχουν εκταμιευθεί σε προκαταβολές περίπου 460.000.000 ευρώ, ενώ το «Εξοικονομώ 2023» δημιουργεί έναν κύκλο εργασιών στην αγορά περίπου 600.000.000 ευρώ, με τις αμοιβές των μηχανικών να υπολογίζονται σε 70.000.000 ευρώ. Θα πρέπει βέβαια να σημειώσουμε ότι τα περισσότερα από τα προγράμματα αυτά αντιμετώπισαν πολύ μεγάλα προβλήματα, με τεράστιες καθυστερήσεις στην εκταμίευση των επιδοτήσεων και την υλοποίηση των παρεμβάσεων.
Παράλληλα, το ΥΠΕΝ παρείχε αναλυτική ενημέρωση για τα προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών. Στο «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» (πάνελ ισχύος έως 10,8 kW) υποβλήθηκαν 14.585 αιτήσεις από νοικοκυριά, εκ των οποίων οι 2.539 αφορούν ευάλωτα νοικοκυριά και 847 αιτήσεις από αγρότες. Αντίστοιχα το «Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι» απορρόφησε τον προϋπολογισμό των 30.000.000 ευρώ σε περίπου 20 ημέρες. Υποβλήθηκαν συνολικά 5.400 αιτήσεις, με τη δημόσια δαπάνη να ανέρχεται σε 55.000.000 ευρώ.
Πηγή εφημερίδα: «Δημοκρατία»
