Η κατάσταση στο ενεργειακό τοπίο είναι αρκετά ρευστή, όσο εξαπολύονται απειλές εκατέρωθεν για χτυπήματα σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και σταθμούς εξόρυξης φυσικού αερίου. Τα στενά του Ορμούζ κρατούν τα κλειδιά για την επόμενη ημέρα στην αγορά του πετρελαίου.
Οι φόβοι που σχετίζονται με την κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων επικεντρώνονται κυρίως στις πιθανές επιπτώσεις στα Στενά, μέσα από τα οποία περνά ένα μεγάλο μέρος του εμπορίου πετρελαίου.
Να σημειωθεί ότι από τα στενά του Ορμούζ διακινείται πάνω από το 25% του παγκόσμιου εμπορίου καυσίμων και οι χώρες που βρίσκονται στην Μ. Ανατολή , από τον Λίβανο, το Ισραήλ, την Συρία και μέχρι την Αίγυπτο , την Σαουδική Αραβία και τα εμιράτα, αλλά και του Ιράν παράγουν κοντά στο 35% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου , αλλά και ένα ποστό κοντά στο 17% σε φυσικό αέριο.
Στην απευκταία περίπτωση που οι απειλές του Ισραήλ γίνουν πράξη, η πρώτη δυσμενής εξέλιξη θα είναι η απώλεια σημαντικών ποσοτήτων πετρελαίου από την παγκόσμια αγορά, γεγονός που αναπόφευκτα θα προκαλέσει αύξηση στις τιμές του «μαύρου χρυσού». Ωστόσο, η κατάσταση μπορεί να είναι διαχειρίσιμη αν άλλες χώρες, όπως η Λιβύη, μπορέσουν να καλύψουν το κενό.
Πάντως από τη στιγμή που εκδηλώθηκε η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ και τα όσα ακολούθησαν, η τιμή του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 8 δολάρια το βαρέλι, αγγίζοντας πλέον τα 80 δολάρια. Αξιοσημείωτο είναι ότι τον Σεπτέμβριο οι τιμές του πετρελαίου ήταν χαμηλότερες από τα επίπεδα που είχαν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια. Ενώ η τιμή του φυσικού αερίου ξεπέρασε τα 40 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα.
Η Bank of America έχει προειδοποιήσει ότι, σε περίπτωση διακοπής των ροών μέσω των Στενών του Ορμούζ, οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτιναχθούν, ενδεχομένως φτάνοντας πάνω από 250 δολάρια το βαρέλι. Ενώ η τιμή του αερίου δεν είναι καθόλου απίθανο να ξεπεράσει τα 100 ευρώ.
Αν όλα αυτά συνδυαστούν με ένα βαρύτερο χειμώνα και με δεδομένο ότι πολλές Ασιατικές χώρες έχουν κλείσει μαμούθ συμφωνίες για προμήθειες lng, ενώ τέλος του χρόνου σχεδόν μηδενίζονται οι ροές ρώσικου αερίου προς τα κράτη της ΕΕ, μάλλον θα μιλάμε για ένα δεύτερο κύκλο ενεργειακής κρίσης επί τα χείρω.
Υπάρχει ανησυχία ότι το Ιράν μπορεί να προσπαθήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, τη μεγαλύτερη πετρελαϊκή δίοδο στον κόσμο, σε περίπτωση μιας μεγάλης ισραηλινής αεροπορικής επίθεσης στα διυλιστήρια του Ισφαχάν ή στις πετρελαϊκές πλατφόρμες στον Κόλπο. Το 2022, η ροή πετρελαίου μέσω των Στενών του Ορμούζ ανήλθε σε 21 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, αποτελώντας πάνω από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου πετρελαίου. Επιπλέον, σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) διήλθε από τα Στενά, σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.
Η ΕΕ είναι σαφώς καλύτερα προετοιμασμένη αυτή τη φορά ενεργειακά σε σχέση με το 2022, αλλά όχι τόσο, ώστε να αποσβέσει μεγάλες ενεργειακές αναταράξεις, αφού η πράσινη μετάβαση κοστίζει ακόμα πανάκριβα και δεν θα αφήσει ανεπηρέαστα τα ευάλωτα νοικοκυριά , αλλά και πολλούς επιχειρηματικούς κλάδους, ειδικά στην ΝΑ Ευρώπη.
Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Ενεργειακός Επιθεωρητής
