Άμεσα και το αργότερο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου θα πρέπει να λάβει τις οριστικές αποφάσεις της σχετικά με την ειδική εισφορά αλληλεγγύης η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, ούτως ώστε οι νέες αυξημένες συντάξεις Ιανουαρίου, που καταβάλλονται στα τέλη Δεκεμβρίου, να μην εμφανιστούν… μειωμένες σε δικαιούχους.
- Του Σπύρου Γεράρδη
Στον δημόσιο διάλογο έπεσε από την κυρία Κεραμέως και τον υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνο Τσακλόγλου η φαεινή ιδέα του «κόφτη» στις αυξήσεις, που για τους περίπου 12.000 άτυχους θα είναι μόλις 0,7%, σε αντίθεση με τους υπολοίπους που θα λάβουν 2,5%.
Το σχέδιο για αλλαγές στην εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) έπεσε στο τραπέζι για πρώτη φορά επί υπουργίας Αδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος δεν κατάφερε τελικά να καταλήξει σε κάποια παρέμβαση, ενώ ανάλογες υποσχέσεις είχε δώσει κατά το πολύ σύντομο πέρασμά της από το υπουργείο και η Δόμνα Μιχαηλίδου, με τη νυν υπουργό να εμφανίζεται εξίσου επιφυλακτική. Η όλη συζήτηση γίνεται ξεκάθαρα με τρόπο παραπειστικό, καθώς όλοι αναζητούν λύση που να μην περιλαμβάνει κατάργηση ή μείωση της ΕΑΣ, όπως ζητούν οι συνταξιουχικές οργανώσεις. Και η συζήτηση στη δημόσια σφαίρα είναι παραπειστική, καθώς αυτό σκόπιμα αποσιωπάται, πως τα έσοδα από την ΕΑΣ που κατευθύνονται στο Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) τα τελευταία χρόνια έχουν εκτοξευτεί λόγω των αυξήσεων στις συντάξεις.
Θα έλεγε κανείς πως το μοναδικό ανεκτό επιχείρημα των κυβερνήσεων είναι πως τα έσοδα από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης παρακρατούνται για… καλό σκοπό, καθώς χρηματοδοτούν τον κουμπαρά του ΑΚΑΓΕ, ως ανάχωμα του ασφαλιστικού συστήματος απέναντι στις πιέσεις της δημογραφικής γήρανσης του πληθυσμού.
Πράγματι, στο ΑΚΑΓΕ έχουν εισρεύσει από το 2010 έως σήμερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, 14 δισ. ευρώ και αν κάτι ξεχωρίζει από την ανάλυση των στοιχείων είναι το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια τα έσοδα από την εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων έχουν πολλαπλασιαστεί, την ώρα που το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί να φέρει αλλαγές στην ΕΑΣ χωρίς να τη μειώσει!
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού, το 2019 τα έσοδα από την ΕΑΣ από τις κύριες συντάξεις ήταν 192.000.000 ευρώ και από τις επικουρικές ανήλθαν σε 18.000.000 ευρώ. Το 2023 τα ποσά αυτά αυξήθηκαν δραματικά, καθώς από τις κύριες συντάξεις, σύμφωνα πάλι με την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού του έτους αυτού, αντλήθηκαν 426 εκατομμύρια ευρώ (αύξηση 122%) και 120.000.000 ευρώ από τις επικουρικές (αύξηση 567%). Συνολικά, μέσα σε πέντε χρόνια τα ετήσια έσοδα των 210.000.000 ευρώ εκτοξεύτηκαν σε 546.000.000 ευρώ, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 160%!
Οι λόγοι για την εξέλιξη αυτή είναι αφενός μεν οι διαδοχικές αυξήσεις των συντάξεων των τελευταίων ετών, αφετέρου δε η αναπροσαρμογή δεκάδων χιλιάδων συντάξεων λόγω του ορθού επανυπολογισμού τους. Υπενθυμίζεται πως το 2023 δόθηκαν αυξήσεις ύψους 7,75% και το 2024 αυξήσεις ύψους 3%, ενώ για το 2025 το τελικό ποσοστό θα κυμανθεί μεταξύ 2,2 και 2,5%, σύμφωνα με όσα είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ. Επομένως, τα έσοδα από την ΕΑΣ που θα κατευθυνθούν στον κουμπαρά του ΑΚΑΓΕ θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο.
Με δεδομένα τα υπερπλεονάσματα και στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών, το οικονομικό επιτελείο έχει τουλάχιστον δύο επιλογές. Ή τη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων κατά 50%, οπότε και τα ετήσια έσοδα θα ανέλθουν σε 273 εκατομμύρια (δηλαδή περισσότερα από όσα εισέπραττε το 2019) ή την αναπροσαρμογή των κλιμάκων της παρακράτησης με τρόπο ανάλογο των αυξήσεων που δόθηκαν στις συντάξεις. Να ανέλθει, δηλαδή, η κατώτατη κλίμακα από τα 1.400 ευρώ σε 1.600 ευρώ και αντιστοίχως οι υπόλοιπες κλίμακες. Αντ’ αυτού, η λύση που προκρίνεται μέχρι στιγμής είναι όσοι άτυχοι βρίσκονται μεταξύ δύο κλιμάκων και κινδυνεύουν με μείωση να λάβουν τελικά αύξηση μικρότερη του 1%.
Ο μνημονιακός νόμος που δεν λέει να καταργηθεί
Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης θεσπίστηκε για πρώτη φορά εν μέσω του πρώτου Μνημονίου το καλοκαίρι του 2010 επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου και τροποποιήθηκε το 2011, το 2012 και το 2015. Στην τελική της μορφή η ΕΑΣ είναι μία κλιμακωτή περικοπή ως εξής:
– Για σύνταξη 1.400-1.700 ευρώ: 3%
– Για σύνταξη 1.701-2.000 ευρώ: 6%
– Για σύνταξη 2.000-2.300 ευρώ: 7%
– Για σύνταξη 2.300-2.600 ευρώ: 9%
– Για σύνταξη 2.600,01-2.900 ευρώ: 10%
– Για σύνταξη 2.900,01-3.200 ευρώ: 12%
– Για σύνταξη 3.200,01-3.500 ευρώ: 13%
– Για σύνταξη 3.500,01 ευρώ και άνω: 14%
Ενώ για τις επικουρικές συντάξεις η εισφορά καθορίζεται ως εξής:
– Για συντάξεις από 300,01 € έως 350,00 €, ποσοστό 3%
– Για συντάξεις από 350,01 € έως 400,00 €, ποσοστό 4%
– Για συντάξεις από 400,01 € έως 450,00 €, ποσοστό 5%
– Για συντάξεις από 450,01 € έως 500,00 €, ποσοστό 6%
– Για συντάξεις από 500,01 € έως 550,00 €, ποσοστό 7%
– Για συντάξεις από 550,01 € έως 600,00 €, ποσοστό 8%
– Για συντάξεις από 600,01 € έως 650,00 €, ποσοστό 9%
– Για συντάξεις από 650,01 € και άνω, ποσοστό 10%
Αξίζει να σημειωθεί εδώ και το απερίγραπτο δικαστικό… μπάχαλο, καθώς η ΕΑΣ σε διαδοχικές αποφάσεις στο ανώτατο επίπεδο (Συμβούλιο της Επικρατείας, Ελεγκτικό Συνέδριο) αρχικά κρίθηκε αντισυνταγματική, στη συνέχεια συνταγματική και ξανά στο τέλος αντισυνταγματική, αλλά μόνο για τα έτη 2017 και 2018, με το κράτος να οφείλει στους συνταξιούχους αναδρομικά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ μόνο για τη διετία αυτή.
