Στο κάδρο της κυβερνήσεως μπαίνουν ξανά τα κλειστά επαγγελματα, αφού η χώρα εξακολουθεί να έχει τους περισσότερους περιορισμούς στην Ευρωπαϊκή Ενωση με αποτέλεσμα να διαιωνίζονται στρβλώσεις ετών.
- Του Γιάννη Στεργίου
Ο βασικότερος λόγος των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων είναι το γεγονός ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Συμφώνως προς την φετινή κατάταξη του IMD, η οποία βασίζεται στα στοιχεία του 2023, η Ελλας σε όρους ανταγωνιστικότητας βρέθηκε στην 47η θέση μεταξύ 67 χωρών. Με την ανταγωνιστικότητα να αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» της ελληνικής οικονομίας, εξετάζεται πώς μπορεί να υπάρξουν παρεμβάσεις στα επαγγέλματα που παραμένουν κλειστά χωρίς,όμως, να υπάρξει πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση.
Οπως έχουν δείξει έρευνες κατά το παρελθόν το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ τουλάχιστον κατά μία μονάδα. Στο επίκεντρο των προτάσεων για νέες παρεμβάσεις ευρίσκονται αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, σύμβουλοι σε θέματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, ξεναγοί, δικηγόροι και λογιστές .Η Ελλάς συγκαταλέγεται ακόμα στις χώρες με το υψηλότερο επίπεδο περιορισμών σε διάφορους βασικούς τομείς υπηρεσιών, όπως εχει διαπιστώσει και ι η Κομισιόν.
Καμπανάκι για τα ρυθμισμένα επαγγέλματα έχει χτυπήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με αυστηρές συστάσεις προς την χώρα μας, στις οποίες σημειώνεται πως οι περιορισμοί στην παροχή υπηρεσιών μαζί με άλλους κανονιστικούς φραγμούς προκαλούν προβλήματα στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Όπως αναφέρεται σχετικά, συμφώνως προς δείκτη του ΟΟΣΑ για τους περιορισμούς στο εμπόριο των υπηρεσιών εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, η Ελλάς συγκαταλέγεται ακόμα στις χώρες με το υψηλότερο επίπεδο περιορισμών σε διάφορους βασικούς τομείς υπηρεσιών, όπως οι θαλάσσιες μεταφορές, ο κατασκευαστικός τομέας, η λογιστική, η μηχανική και οι νομικές υπηρεσίες.
Επίσης, οι περιορισμοί εισόδου σε ορισμένα βασικά επαγγέλματα είναι υψηλότεροι από τον μέσο όρο της ΕΕ, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα. Ειδικότερα οι αρχιτέκτονες, οι πολιτικοί μηχανικοί, οι σύμβουλοι σε θέματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, οι ξεναγοί, οι δικηγόροι και οι λογιστές είναι επαγγέλματα που ρυθμίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό από τον μέσο όρο της ΕΕ .
Οι δικηγόροι στην Ελλάδα υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά τη νομική μορφή της επιχείρησής τους, ενώ θεωρείται ασυμβίβαστη η άσκηση ορισμένων άλλων δραστηριοτήτων από δικηγόρο. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τις δυνατότητες του εν λόγω τομέα να καινοτομεί και να αναπτύσσει ψηφιακές λύσεις και νέα επιχειρηματικά μοντέλα.
Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, το επάγγελμα του συμβούλου σε θέματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας έχει ανοίξει ελαφρώς από το 2019, ενώ το πρόγραμμα κατάρτισης ξεναγών έχει γίνει ταχύρρυθμο. Όσον αφορά τους πολιτικούς μηχανικούς, υπάρχουν διάφορες κατηγορίες δραστηριοτήτων, ενώ απαιτείται πρόσθετη άδεια για την εκτέλεση δημόσιων έργων ή μελετών. «Οι περιορισμοί αυτοί επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της παροχής υπηρεσιών», αναφέρει η Κομισιόν.
Επίσης, οι συμβολαιογράφοι υπόκεινται σε αυστηρότερη ρύθμιση σε σύγκριση με πολλές άλλες χώρες του ΟΟΣΑ, όπως προκύπτει από το σημείωμα του Οργανισμού σχετικά με τη ρύθμιση της αγοράς προϊόντων. Μια πιο αναλογική προσέγγιση όσον αφορά τη ρύθμιση των επαγγελμάτων αυτών θα καθιστούσε τους αντίστοιχους τομείς πιο ανταγωνιστικούς.
Παραπομπή από Κομισιόν
Ήδη την παραπομπή της Ελλάδος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως απεφάσισε η Κομισιόν, επειδή δεν μετέφερε ορθά στο εθνικό της δίκαιο την οδηγία για τον έλεγχο αναλογικότητας.
Πιο αναλυτικά, η εν λόγω οδηγία διέπει τον έλεγχο αναλογικότητας των νέων ή τροποποιημένων κανόνων που περιορίζουν την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα ή την άσκησή τους. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι κάθε εθνική νομοθετική κατοχύρωση επαγγελμάτων επιδιώκει θεμιτούς στόχους δημόσιου συμφέροντος και είναι αναγκαία και ισορροπημένη. Η ύπαρξη σαφούς και κοινού πλαισίου για τη συστηματική αξιολόγηση της νομοθετικής κατοχύρωσης των επαγγελμάτων πριν από την έγκριση ή την τροποποίηση νομοθεσίας είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη αδικαιολόγητων φραγμών στην ενιαία αγορά. Επιπλέον, διευκολύνει την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα, σύμφωνα με τους στόχους που περιγράφονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «30 χρόνια ενιαίας αγοράς».
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η Ελλάδα δεν διασφάλισε ότι όλα τα μέτρα που καλύπτονται από την οδηγία, ιδίως εκείνα που αποτελούν πρωτοβουλία επαγγελματικών ενώσεων, κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες ή κοινοβουλευτικές τροπολογίες, υποβάλλονται σε εκ των προτέρων αξιολόγηση της αναλογικότητας. Επιπλέον, η Ελλάδα δεν διασφαλίζει τη συνεχή παρακολούθηση των θεσπισμένων κανόνων, καθώς οι ελληνικές αρχές δεν έχουν μεταφέρει με επαρκή σαφήνεια το κριτήριο του συστηματικού ή τακτικού ελέγχου της αναλογικότητας κατά την πάροδο του χρόνου.
Η Επιτροπή κίνησε την εν λόγω διαδικασία επί παραβάσει στο πλαίσιο ευρύτερης δράσης επιβολής της νομοθεσίας κατά των κρατών μελών που δεν μετέφεραν ορθά στο εθνικό τους δίκαιο την οδηγία για τον έλεγχο αναλογικότητας. Τον Δεκέμβριο του 2021 η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα, την οποία ακολούθησε συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή τον Φεβρουάριο του 2023 και αιτιολογημένη γνώμη τον Οκτώβριο του 2023. Παρά τον συνεχιζόμενο διάλογο με τις ελληνικές αρχές, τα ζητήματα δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί πλήρως, με αποτέλεσμα η Επιτροπή να αποφασίσει να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ιστορικό
Η οδηγία για τον έλεγχο αναλογικότητας [οδηγία (ΕΕ) 2018/958] είναι μία από τις τέσσερις πρωτοβουλίες που προτάθηκαν στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων του 2017 για τις υπηρεσίες. Εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2018 και θα έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από τα κράτη μέλη έως τις 30 Ιουλίου 2020. Στόχος της οδηγίας για τον έλεγχο αναλογικότητας είναι να συμβάλει στην καλύτερη εκ των προτέρων αξιολόγηση των περιοριστικών ρυθμίσεων των επαγγελμάτων, σύμφωνα με τον πυλώνα πρόληψης του σχεδίου δράσης για την επιβολή.
Σύμφωνα με την οδηγία για τον έλεγχο αναλογικότητας, τα κράτη μέλη πρέπει να διενεργούν αξιολόγηση της αναλογικότητας πριν από τη θέσπιση νέας νομοθετικής κατοχύρωσης επαγγελμάτων. Η οδηγία παρέχει κατάλογο κριτηρίων τα οποία τα κράτη μέλη υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη για την αξιολόγηση αυτή. Επιπλέον, η οδηγία συμβάλλει στη διαφάνεια της διαδικασίας θέσπισης κανόνων, απαιτώντας οι σχετικές αξιολογήσεις να δημοσιοποιούνται και υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να ενημερώνουν δεόντως και να εμπλέκουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν την αναλογικότητα αυτών των νέων ή τροποποιημένων διατάξεων μετά τη θέσπισή τους και να εξετάζουν τυχόν σχετικές εξελίξεις, όπως η τεχνολογική καινοτομία.
Η οδηγία (ΕΕ) 2018/958 εφαρμόζεται σε όλες τις νομοθετικές, κανονιστικές ή διοικητικές διατάξεις που περιορίζουν την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένο επάγγελμα ή την άσκησή του ή έναν από τους τρόπους άσκησής του.
Πηγή: Εστία της Κυριακής
