Αντίστροφη μέτρηση για το «Εξοικονομώ 2025»!

Η αντίστροφη μέτρηση για την υποβολή αιτήσεων στο «Εξοικονομώ 2025» φτάνει στο τέλος της. Το πρωί της Τετάρτης αναμένεται να ανοίξει η πλατφόρμα του προγράμματος για να υποδεχτεί τις αιτήσεις των πολιτών, οι οποίοι επιθυμούν να διεκδικήσουν επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους.

• Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο

Το ποσοστό επιχορήγησης κυμαίνεται από 50% έως 100%, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία εμπίμπτει ο δικαιούχος. Οι εισοδηματικές κατηγορίες του νέου προγράμματος είναι μόλις δύο, ενώ βασικό κριτήριο για την αξιολόγηση των αιτήσεων αποτελούν οι βαθμοημέρες. Οπως επισημαίνεται στον Οδηγό του «Εξοικονομώ 2025» (ΦΕΚ Β’ 6970/19-12-2024), ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός του προγράμματος φτάνει τα 35.000 ευρώ, αυξημένος κατά 41% λόγω των πληθωριστικών πιέσεων στον κατασκευαστικό τομέα.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης θα υποβάλλονται έως τις 20 Μαρτίου 2025 αποκλειστικά ηλεκτρονικά και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος (https://exoikonomo2025.gov.gr»). Κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης δεν απαιτείται προσκόμιση φυσικού φακέλου με δικαιολογητικά, ενώ σε όσους προχωρήσουν σε υπαγωγή στο «Εξοικονομώ 2025», καλύπτοντας την ιδία συμμετοχή με δάνειο, το επιτόκιο της δανειακής σύμβασης για τις ανάγκες του προγράμματος είναι σταθερό και επιδοτούμενο σε ποσοστό 100%.

Με συνολικό προϋπολογισμό 434.000.000 ευρώ, το πρόγραμμα καλύπτει την αντικατάσταση κουφωμάτων, την τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης, την αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, το σύστημα ζεστού νερού χρήσης με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, όπως είναι η εγκατάσταση «έξυπνου» συστήματος διαχείρισης (smart home), το οποίο συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας. Οπως στους προηγούμενους κύκλους του προγράμματος, έτσι και στον νέο είναι υποχρεωτική για κάθε επιλέξιμη κατοικία η αναβάθμιση κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ), ώστε να εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη μια κατοικία είναι απαραίτητο να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις: Να υφίσταται νόμιμα, να μην έχει κριθεί κατεδαφιστέα, να χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία και να έχει καταταγεί βάσει του Α’ ΠΕΑ σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Τα κριτήρια

Το «Εξοικονομώ 2025» περιλαμβάνει μόλις δύο κατηγορίες, σε αντίθεση με τις πέντε των προηγούμενων προγραμμάτων. Συγκεκριμένα:

-Πρώτη κατηγορία: Ατομικό εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ.

-Δεύτερη κατηγορία: Ατομικό εισόδημα άνω των 5.000 ευρώ και οικογενειακό άνω των 10.000 ευρώ.

Στην πρώτη κατηγορία το ποσοστό επιδότησης ορίζεται στο 95%, ποσοστό που ανεβαίνει στο 100% για τους πληγέντες της Θεσσαλίας και τους σεισμοπλήκτους του Αρκαλοχωρίου και της Σάμου. Για τους δικαιούχους που κατατάσσονται στη δεύτερη εισοδηματική κατηγορία η επιδότηση ξεκινά από 50%, ποσοστό που αυξάνεται στο 65% για οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, και στο 80% για οικογένειες με μέλος ΑμεΑ και για τους πληγέντες της Θεσσαλίας, τους σεισμοπλήκτους του Αρκαλοχωρίου και της Σάμου.

Η αξιολόγηση

Η διαδικασία αξιολόγησης των υποβληθεισών αιτήσεων στο πρόγραμμα θα γίνεται στη βάση συγκριτικής αξιολόγησης ανά κατηγορία ωφελουμένων. Δηλαδή κάθε αίτηση θα αξιολογείται στη βάση του κριτηρίου βαθμοημερών θέρμανσης. Οι τιμές του κριτηρίου βαθμοημερών λαμβάνονται από τα δεδομένα των οικισμών της ελληνικής επικράτειας. Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν βάσει του υπολογισμού των βαθμοημερών, οι οποίες αποτελούν δείκτη για τη δριμύτητα κλίματος μιας περιοχής και χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό των φορτίων θέρμανσης ενός κτιρίου και της απαιτούμενης κατανάλωσης ενέργειας για τη θέρμανσή του (ουσιαστικά υιοθετείται το μοντέλο που χρησιμοποιεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τη χορήγηση του επιδόματος θέρμανσης).

Μετά την ολοκλήρωση της υποβολής αιτήσεων, με βάση τη βαθμολογία του κριτηρίου βαθμοημερών, η οποία καθορίζει τη συνολική βαθμολογία της αίτησης, όπως αυτή προκύπτει βάσει των στοιχείων που υποβλήθηκαν στο πληροφοριακό σύστημα, θα συντάσσονται: α) πίνακες κατάταξης υποβληθεισών προτάσεων με φθίνουσα σειρά βαθμολόγησης που η επιχορήγησή τους εντάσσεται στον διαθέσιμο προϋπολογισμό του προγράμματος («καταρχήν επιλέξιμες» αιτήσεις) και β) πίνακες κατάταξης προτάσεων με φθίνουσα σειρά βαθμολόγησης των υπόλοιπων υποβληθεισών αιτήσεων που η επιχορήγησή τους δεν εντάσσεται στον διαθέσιμο προϋπολογισμό του προγράμματος («επιλαχούσες» αιτήσεις).

Προϋπολογισμός και δαπάνες

Οπως επισημαίνεται στον οδηγό του προγράμματος, ο επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης (καθαρή αξία και ΦΠΑ ανά αίτηση ωφελουμένου), θα προκύπτει με σύγκριση του προτεινόμενου προϋπολογισμού με τα κατωτέρω και δεν μπορεί να υπερβαίνει: α) το γινόμενο του 1,20 ευρώ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α΄ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης, β) τα 35.000 ευρώ.

Επιπρόσθετα, επιχορηγούνται σε ποσοστό 100% της δαπάνης, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου, οι ακόλουθες λοιπές δαπάνες:

1. Το κόστος που απαιτείται για τη διενέργεια των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων και την καταχώριση της πρότασης παρεμβάσεων και της καταγραφής παρεμβάσεων. H επιλέξιμη αμοιβή ενεργειακών επιθεωρήσεων (για τα Α΄ και Β΄ ΠΕΑ) για μονοκατοικία ή διαμέρισμα καθορίζεται σε 82 ευρώ επαυξημένη κατά 2,75 €/m2 ωφέλιμης επιφανείας της ιδιοκτησίας, με μέγιστο επιλέξιμο ποσό ανεξαρτήτως επιφάνειας τα 440 ευρώ.

2. H επιλέξιμη αμοιβή για την κατάρτιση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου/Διηρημένης Ιδιοκτησίας καθορίζεται σε 165 ευρώ για μονοκατοικία ή διαμέρισμα, επαυξημένη κατά 3,30 €/ m2 ωφέλιμης επιφανείας της ιδιοκτησίας, με μέγιστο επιλέξιμο ποσό ανεξαρτήτως επιφάνειας τα 605 ευρώ.

3. H επιλέξιμη αμοιβή του τεχνικού συμβούλου σχετικά με την υποβολή και τη διαχείριση της αίτησης καθορίζεται σε 275 ευρώ για μονοκατοικία ή διαμέρισμα, επαυξημένη κατά 1,65 €/m2 ωφέλιμης επιφανείας της ιδιοκτησίας, με μέγιστο επιλέξιμο ποσό ανεξαρτήτως επιφάνειας τα 495 ευρώ.

4. H επιλέξιμη αμοιβή για τυχόν εκδόσεις αδειών/βεβαιώσεων/εγκρίσεων ή εκπόνησης μελετών (στο πλαίσιο έκδοσης αδειών/εγκρίσεων) που απαιτούνται από την κείμενη νομοθεσία για την υλοποίηση παρεμβάσεων (όπως για παράδειγμα αμοιβή για την έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, αμοιβή για την εκπόνηση μελέτης εσωτερικής εγκατάστασης φυσικού αερίου, έκδοση βεβαίωσης άρθρου 30 του Ν.4495/17), ορίζεται ως εξής: α) Για μονοκατοικία ή διαμέρισμα, μέχρι 330 €/αμοιβή, με δυνατότητα πολλαπλών αδειών/μελετών και έως του συνολικού ποσού των 770 ευρώ, β) Για μονοκατοικία ή διαμέρισμα αμοιβή έως 50 ευρώ, για την έκδοση βεβαίωσης άρθρου 30 του Ν.4495/17 στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται η έκδοση έγκρισης εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας.

Ποιοι έχουν δικαίωμα συμμετοχής

Στο «Εξοικονομώ 2025» μπορούν να συμμετάσχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία ή μισθωτές που μισθώνουν επιλέξιμη κατοικία και αποδεικνύεται με την ύπαρξη μισθωτηρίου συμβολαίου, με διάρκεια υπολειπόμενης ισχύος μίσθωσης τουλάχιστον επτά ετών κατά την υποβολή της αίτησής τους στο πρόγραμμα. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία: αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί. Αν η κύρια χρήση τής υπό αίτηση κατοικίας αφορά σε έτερο πρόσωπο μη συγκύριο (ενοικίαση/δωρεάν παραχώρηση), δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των συγκυρίων με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (όχι ψιλή κυριότητα). Ως προς την ανωτέρω κατηγορία για την περίπτωση ενοικίασης, δεν υπάρχει απαίτηση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στο μισθωτήριο συμβόλαιο.

Για κάθε επιλέξιμη κατοικία πρέπει να υποβληθεί μόνον μία αίτηση, ενώ δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής κατοικία, με ενεργή αίτηση σε κάποιο από τα Προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ», «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», «Εξοικονομώ 2021», «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους» και «Εξοικονομώ 2023». Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση συμμετέχοντος διαμερίσματος αίτησης πολυκατοικίας «τύπου Β» του Προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», για το οποίο επιτρέπεται να υποβληθεί αίτηση ως διαμέρισμα στο νέο πρόγραμμα. Η υποβολή στο πληροφοριακό σύστημα περισσότερων της μίας αιτήσεων για την ίδια επιλέξιμη κατοικία από το ίδιο πρόσωπο ή άλλο συγκύριο οδηγεί, άνευ ετέρου, στην απόρριψη του συνόλου των αιτήσεων και στην περίπτωση αίτησης για την οποία έχει εκδοθεί απόφαση υπαγωγής, η τελευταία χρονολογικά αίτηση θα ανακληθεί.

Τα απαραίτητα δικαιολογητικά

Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα πρέπει αρχικά να ελέγξει εάν πληροί τις προϋποθέσεις και εάν η ιδιοκτησία του μπορεί να θεωρηθεί «επιλέξιμη κατοικία». Η αίτηση υποβάλλεται με τους κωδικούς TAXISnet και δεν υφίσταται δυνατότητα υποβολής αίτησης για φυσικά πρόσωπα που δεν είναι πιστοποιημένα μέσω της ανωτέρω εφαρμογής και δεν έχουν κωδικούς πρόσβασης σε αυτή.

Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης/τακτοποίησης στο ακίνητο, η αρχική δήλωση υπαγωγής σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών θα πρέπει να έχει γίνει πριν από την υποβολή της αίτησης στο πρόγραμμα. Μεταγενέστερη δήλωση, από την υποβολή αίτησης στο πρόγραμμα, για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρρτων κατασκευών, δύναται να υποβληθεί σε περίπτωση απόκλισης της ωφέλιμης επιφάνειας του ακινήτου μέχρι του ορίου των 7 τετραγωνικών μέτρων, προκειμένου οι ενεργειακές παρεμβάσεις να είναι σύμφωνες με την κείμενη νομοθεσία. Κατά την υποβολή στο πρόγραμμα της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας η δήλωση θα πρέπει να είναι σε οριστική υπαγωγή και σε κάθε περίπτωση πριν από την τελική εκταμίευση της επιχορήγησης του έργου θα πρέπει να είναι περαιωμένη.

Αν, τώρα, στα φορολογικά στοιχεία του αιτούντα υπάρχουν εκκρεμότητες στην εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1), στην αναλυτική κατάσταση μισθωμάτων ακίνητης περιουσίας (Ε2) ή στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων (Ε9), θα πρέπει να διευθετηθούν πριν ap;o την υποβολή της αίτησης. Επισημαίνεται ότι στα έντυπα φορολογίας, μίσθωσης ακινήτων και περιουσιακής κατάστασης θα πρέπει να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, κατά την υποβολή της αίτησης η απόκλιση μεταξύ της επιφάνειας κυρίων χώρων βάσει του εντύπου Ε9 και της ωφέλιμης επιφάνειας Α΄ ΠΕΑ,δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7 m2.

Δήλωση Ε9

Σε περίπτωση πρόσφατης απόκτησης ακινήτου (απόκτηση πρώτη φορά εμπράγματου δικαιώματος επί του ακινήτου μετά τις 31/12/2023) θα πρέπει να έχει προηγηθεί η καταχώριση/τροποποίηση των στοιχείων στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων Ε9. Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων στο ακίνητο θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί η συναίνεση των συγκυρίων και να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων τους (Ε9).

Απαραίτητη είναι και η έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης του ακινήτου και διαμόρφωση της Πρότασης Παρεμβάσεων Ενεργειακής Εξοικονόμησης. Σε επόμενο στάδιο μετά την υποβολή αίτησης και μόνο στην περίπτωση όπου βάσει των αρχικών πινάκων κατάταξης αιτήσεων η αίτηση κληθεί «Καταρχήν Επιλέξιμη», θα απαιτηθούν η έκδοση και η υποβολή στο Πρόγραμμα Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, για τον έλεγχο και τη διασταύρωση των στοιχείων νομιμότητας, χρήσης, επιφανείας.

Η κύρια χρήση της κατοικίας θα καταγράφεται στα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων τριών ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (2023). Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα στοιχεία ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών. Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί μετά τις 31/12/2023 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας. Στις ενοικιαζόμενες/δωρεάν παραχωρούμενες κατοικίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κανονισμού 2831/2023 της Επιτροπής Ε.Ε. για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης (300.000 ευρώ) σε οποιαδήποτε περίοδο τριών ετών. Σημειώνεται, τέλος, ότι δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Πηγή: Κυριακάτικη δημοκρατία