«Οριστική ρήξη του λαού με τις ελίτ της υπεροψίας»

Αντιμετωπίζω πάντοτε με περίσκεψη και συστολή, κατά την διάρκεια της δημοσιογραφικής μου πορείας, σχόλια και εκτιμήσεις του Τύπου ότι αυτή ήταν μια «ιστορική επιλογή».

• του Μανώλη Κοττάκη

Μια «ιστορική μέρα». Ένα «ιστορικό γεγονός». Γενικώς, είμαι φειδωλός σε τέτοιες αξιολογήσεις, γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι η ίδια η Ιστορία αποφασίζει αργότερα τι είναι ιστορικό και τι δεν είναι. Όχι εμείς στον παρόντα χρόνο. Ωστόσο, είμαι υποχρεωμένος να κάνω μία εξαίρεση. Η κοινή παρουσία των δύο πρώην πρωθυπουργών, Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά, στην παρουσίαση του βιβλίου μου «Απόρρητοι Φάκελοι Καραμανλή» πιθανολογώ βασίμως ότι θα αποδειχθεί στο μέλλον ιστορικό γεγονός. Όχι γιατί συνυπήρξαν και διαδέχθηκαν ο ένας τον άλλον στο βήμα. Αλλά για αυτά που είπαν. Θα ανατρέχουμε στο μέλλον στις ομιλίες τους αυτές.

Το να ομιλούν δύο πρωθυπουργοί και αρχηγοί του ιδίου κόμματος (ο πρώτος επί 13 χρόνια, ο δεύτερος επί έξι) στην ίδια εκδήλωση είναι, πράγματι, ασυνήθιστο και για την πολιτική μας ιστορία, αλλά κυρίως για την ιστορία της κεντροδεξιάς παράταξης. (Τρεις πρωθυπουργοί διαφορετικών παρατάξεων μίλησαν στο πρόσφατο συνέδριο της «Καθημερινής».) Αυτό που κάνει την διαφορά όμως ήταν το υψηλοτάτου πολιτικού συμβολισμού περιεχόμενο των ομιλιών τους, που, παρά τις αναπόφευκτες εσωκομματικές αιχμές, υπερέβη κατά πολύ το ακροατήριο της παράταξης, εκτάθηκε στην Κεντροαριστερά και επικεντρώθηκε στο «Που πάει ο κόσμος». Και, βεβαίως, «στην πορεία του ελληνικού Έθνους» μέσα στον χρόνο.

Και οι δύο, ο καθένας με τον δικό του, ιδιαίτερο τρόπο, ο κύριος Σαμαράς πιο ευθύς, ο κύριος Καραμανλής φαινομενικώς πιο διπλωματικός, άσκησαν οξεία κριτική στην ηγεσία της ΝΔ ως μέρος της παρακμάζουσας ηγεσίας της Ευρώπης. Δεν την αξιολόγησαν αυτοτελώς ως ελληνική ηγεσία. Και εις ο,τι αφορά στην παράταξή τους (αφού περιέγραψαν από κοινού με μελανά χρώματα την βαθειά κρίση υποδείγματος μιάς Ευρώπης που δεν παράγει, δεν γεννάει, υποθάλπει τον άκρατο ατομικισμό, πυροδοτεί έναν γενικευμένο πόλεμο στην «καρδιά» της μετά από 80 χρόνια, αντιμετωπίζει νέα ανάφλεξη στα Βαλκάνια, και αφού εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους για την βαθειά κρίση απονομιμοποίησης του πολιτικού μας συστήματος), η ουσία των ομιλιών τους συμπυκνώνεται στις ακόλουθες φράσεις τους: Ο κύριος Καραμανλής, περιγράφοντας την «περιφρόνηση» και την «υπεροψία» με την οποία αντιμετωπίζουν την άλλη άποψη οι ηττημένες ευρωπαικές πολιτικές ελίτ, επεσήμανε:

«Έτσι, όχι απλώς δεν αντιμετωπίζεται το πρόβλημα· αντιθέτως, επιδεινώνεται, και μάλιστα ραγδαία, με κίνδυνο κάποια στιγμή, όχι στο μακρινό, απώτερο μέλλον, να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Όταν δαιμονοποιείται η άλλη άποψη, όταν αντιμετωπίζονται ως εχθροί οι ανησυχούντες, τότε η οριστική ρήξη μαζί τους είναι αναπόφευκτη».

Προσέθεσε, μάλιστα, ότι «υπάρχει γεωμετρική αύξηση της δυσαρμονίας μεταξύ των επιλογών των ηγετικών ελίτ και των αντιλήψεων μεγάλης μερίδας των πολιτών». Ο κύριος Καραμανλής εξειδίκευσε την «απειλή» για ρήξη με την αναφορά του στα εθνικά θέματα. Είπε: «Πιστεύω ότι καμμιά ελληνική κυβέρνηση δεν θα ήταν διατεθειμένη να υποχωρήσει σε μείζονα εθνικά θέματα και να υποχωρήσει σε ρυθμίσεις σε βάρος των εθνικών συμφερόντων. Πρώτον, διότι αποκλείω την πιθανότητα να το επιθυμεί. Αλλά επιπρόσθετα δεν θα μπορούσε, διότι θα βρισκόταν αντιμέτωπη με την ομόθυμη και σθεναρή αντίδραση των Ελληνίδων και των Ελλήνων».

Ο κύριος Καραμανλής επανέλαβε κάτι που είχε πεί σε παλαιότερη ομιλία του, αλλά είχε περάσει απαρατήρητο: «Ιστορικά κόμματα που έπαιξαν επί πολλές δεκαετίες πρωταγωνιστικό ρόλο στα δρώμενα των χωρών τους εξαφανίζονται ή βρίσκονται σε φάση προιούσας παρακμής».

Στην εξ ίσου συγκλονιστική ομιλία του, ο κύριος Σαμαράς τόνισε: «Όσα κεντροδεξιά κόμματα προσαρμόστηκαν έγκαιρα όχι μόνον επιβίωσαν, αλλά αύξησαν και τα ποσοστά τους, όπως στην Γερμανία. Όσα, πάλι, παρέμειναν προσηλωμένα στην πολιτική ορθότητα κατέρρευσαν, όπως στην Γαλλία και την Ιταλία». Και, αναφερόμενος στην ελληνική πραγματικότητα, προσέθεσε: «Σχηματοποιούνται τρία, και όχι δύο, πολιτικά μπλόκ. Το κεντροδεξιό με 28%, το κεντροαριστερό με αθροιστικά παρόμοιο ποσοστό και το υπερδεξιό λαικιστικό πέριξ του 20%. Επομένως, ο κινητήριος μοχλός της Μεταπολίτευσης, ο δικομματισμός, φαίνεται ότι ανατρέπεται και μετατρέπεται σε τρικομματισμό».

Τέλος, δεν πρέπει να αγνοηθεί η δηκτικότητα, ασυνήθιστη για πρώην πρωθυπουργούς. Ο κύριος Σαμαράς χαρακτήρισε τους κυβερνώντες «αλαζόνες», ενώ ο κύριος Καραμανλής είπε ότι «είναι παρηγοριά στον άρρωστο» οι ερμηνείες που ακούστηκαν για την αποχή. Ακολουθούν αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα των ομιλιών τους για την Ευρώπη και την κρίση του ελληνικού πολιτικού συστήματος.