Σε θολά νερά η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας!

Στις εξαιρετικά ρευστές περιόδους που διανύουμε, με τις γεωπολιτικές συνθήκες να μεταβάλλονται διαρκώς, και τη χώρα μας αντιμέτωπη με επιθετικές ενέργειες στον περίγυρο, εύκολα αποκαλύπτεται ολοφάνερο το έλλειμμα στρατηγικής και ο σχεδιασμός σε βάθος χρόνου, από κοινού με τις σοβαρότατες ελλείψεις σε ζητήματα προβολής ισχύος, που εάν υπήρχαν θα έβγαζαν την Ελλάδα από το τέλμα και την απομόνωση.

• Νικ. Σταυρουλάκις

Η ανάληψη σε τρεις μήνες καθηκόντων Μη Μόνιμου Μέλους (ΜΜΜ) στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη διετία 2025-2026 (από 1/1/25) δεν αναιρεί γεγονότα στο πεδίο, που καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα «τρέχει» ασθμαίνουσα πίσω από εξελίξεις, αντί να πρωτοπορεί, σε αντίθεση με την Τουρκία, που έχει την ικανότητα και τη δυνατότητα να τις προκαλεί.

Η χώρα δυσκολεύεται να διαχειριστεί αλλεπάλληλες «προσβολές» από γειτονικές χώρες (Τουρκία, Αλβανία, Σκόπια), εγκαθιδρύοντας στη συνείδηση του λαού αισθήματα υποτέλειας, αμηχανίας και ματαιότητας. Στο περιβάλλον αυτό, δηλώσεις του τύπου «η Ελλάδα βρίσκεται στο απόγειο ισχύος της» ακούγονται οξύμωρες ή και φαιδρές.

Γεγονότα που ακινητοποιούν την ελληνική εξωτερική πολιτική διαδέχονται το ένα το άλλο, χωρίς στην κυβέρνηση να αντιλαμβάνονται (έτσι τουλάχιστον φαίνεται) το σωρευτικό μέγεθος των επιπτώσεων στο μέλλον της χώρας. Από τον αιφνιδιασμό του τουρκολιβυκού μνημονίου μέχρι τα συμβάντα του τελευταίου διμήνου επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Το περιστατικό της Κάσου δεν μπορεί να ξεχαστεί, ενώ, πριν καν προλάβει να μεταπέσει στους δεύτερους τίτλους του Τύπου, νέος διασυρμός με αφορμή την κατασκευή του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου (Great Sea Interconnector) ήρθε να επιβεβαιώσει ήδη δυσάρεστες διαπιστώσεις.

Για μία ακόμα φορά, η Κύπρος έγινε «εξιλαστήριο θύμα» από την ατολμία της Αθήνας να προστατεύσει τα συμφέροντα του Ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος κλήθηκε να «πληρώσει» τον τουρκικό αποκλεισμό της Κάσου και τη διακοπή των ερευνητικών εργασιών του ιταλικού ερευνητικού σκάφους, ενώ και στο Κυπριακό η Αθήνα δεν μπορεί να παραγάγει άλλη πολιτική από το να καταγγέλλει την τουρκική και την Τουρκοκυπριακή πλευρά για μαξιμαλισμό και αδιαλλαξία. Η στασιμότητα στο θέμα εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί, με τον πρωθυπουργό να έχει συνάντηση με τον γ.γ. του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες την προσεχή Πέμπτη (26/9/24), χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις για πρόοδο στη διαδικασία επανέναρξης των συνομιλιών.

Κύρια πηγή αποσταθεροποίησης, οι συνεχιζόμενες προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο, με τις αμείωτες διεκδικήσεις και την επιθετική ρητορική Τούρκων αξιωματούχων εναντίον της χώρας μας, και ευθείες επιθέσεις εναντίον υπουργών την ώρα που προγραμματίζεται (χωρίς ωστόσο να έχει ακόμα επίσημα ανακοινωθεί) η έκτη μέσα σε ενάμιση χρόνο συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Ν. Υόρκη. Υποτίθεται ότι η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί παρά τις πρόσφατες τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο. Προξενεί ωστόσο εντύπωση το γεγονός ότι στο πρόγραμμα που ανακοινώθηκε δεν περιλαμβάνεται ραντεβού με τον Τ. Ερντογάν. Δικαιολογίες του Τύπου «δεν έχει καθοριστεί ακόμα ο ακριβής χρόνος» από κυβερνητικές πηγές δεν αίρουν «σκιές» που φαίνεται να περιβάλλουν την επικείμενη συνάντηση.

Πέραν αυτού, είναι άγνωστες η ατζέντα της συνάντησης και ποιες πτυχές περιλαμβάνει. Πληροφορίες ότι οι δύο πλευρές θα έμπαιναν σε δύσκολα θέματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ δεν επιβεβαιώνονται, ενώ με τα προηγούμενα γεγονότα της Κάσου, του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου και του Καστελορίζου, ακύρωση της συνάντησης δεν θα εξέπληττε. Η αήθης επίθεση στον ΥΕΘΑ Ν. Δένδια από τον εκπρόσωπο του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας, Ομέρ Τσελίκ, για τις δηλώσεις του από το Καστελόριζο, με χαρακτηρισμούς όπως «προβοκάτορας και ακραίο στοιχείο, που υπονομεύει τον ελληνοτουρκικό διάλογο», εκ πρώτης όψεως δεν ευνοούν κλίμα συνάντησης. Αλλά η ελληνική διπλωματία είναι υπόθεση που κινείται έξω από την κοινή λογική, ενώ η χώρα βρίσκεται στο απόγειο της ισχύος της… Διμερείς επαφές και συναντήσεις δεν αίρουν τα αδιέξοδα. Το θέμα δεν είναι ποιους συναντάς, αλλά τι λες σε αυτούς που συναντάς και με ποια μέσα υποστηρίζεις αυτά που λες.

Οι επαφές στη Νέα Υόρκη και η έλλειψη έξυπνης διπλωματίας

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται στη Νέα Υόρκη, όπου θα μετάσχει στις εργασίες της 79ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σήμερα ξεκινά σειρά επαφών με αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, με έμφαση στη λογική καλλιέργειας δημοσίων σχέσεων και λιγότερο εφικτή την υποστήριξη του στρατηγικού σχεδίου της χώρας. Υπάρχει, άραγε;

Πλήθος διμερών επαφών, συναντήσεων με οργανώσεις, lobbying, βραβεύσεις, ομιλίες και επαφές με οικονομικούς παράγοντες θα έχουν τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, αλλά δεν αντισταθμίζουν τη στάση κατευνασμού που έχει υιοθετήσει η ελληνική κυβέρνηση. Η απάντηση φυσικά δεν είναι ο πόλεμος, αλλά η έξυπνη διπλωματία (smart diplomacy), συνθήκη που δεν αποδεικνύουν τα γεγονότα.

Η περιμετρική απαξίωση και τα πισώπλατα χτυπήματα των συμμάχων

Το επίτευγμα της ενίσχυσης και εδραίωσης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων τα προηγούμενα χρόνια και οι συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας είναι άγνωστο πόσο γερά θεμέλια διαθέτουν, με την Ουάσινγκτον να «φλερτάρει» ξανά με την Αγκυρα, διοργανώνοντας κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο, παρέχοντας υποσχέσεις για επανένταξη στο πρόγραμμα των F35 και με αστάθμητο παράγοντα το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών του Νοεμβρίου.

Αλλά και στον περίγυρο της χώρας, η χλευαστική στάση των Τιράνων (φυλάκιση Μπελέρη, εμπαιγμός στο θέμα της ΑΟΖ, επιθέσεις στην εθνική ελληνική μειονότητα κ.ά.) και των Σκοπίων με την πλήρη παραγνώριση των ευαισθησιών ως προς το όνομα, αποκαλύπτουν σοβαρότατο έλλειμμα κύρους έναντι τρίτων. Μια θέση ΜΜΜ στο Σ.Α. του ΟΗΕ δεν αναιρεί την απαξίωση της χώρας στην περίμετρο. Η Ελλάδα βάλλεται πανταχόθεν.

Εντυπωσιακό στοιχείο των καιρών (das zeit geist) είναι το γεγονός ότι «χτυπήματα» δεν έρχονται μόνο από διαπιστωμένα εχθρικές χώρες, αλλά και από τους νοούμενους ως «εταίρους» της Ελλάδας στη Δύση (Ε.Ε., ΗΠΑ, ΝΑΤΟ). Από την παρουσία του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν στο δείπνο των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., Ελλάδα και Κύπρος δεν φαίνεται να αποκόμισαν ιδιαίτερα οφέλη, ενώ η πρόσφατη απόφαση της Γερμανίας να κλείσει τα σύνορά της, με αίτιο την έξαρση του Μεταναστευτικού, βρήκε την Ελλάδα αντιφατικά αμήχανη. Τιμώμενη χώρα η Γερμανία στη ΔΕΘ (η χώρα που κατέστρεψε την Ελληνική οικονομία στο εσωτερικό και τη διείσδυσή της στα Δυτικά Βαλκάνια), από τη μια, πληροφορίες ότι η Αθήνα συναινεί στην επιστροφή μεταναστών από τη Γερμανία, από την άλλη, με βολές από την κυβέρνηση εναντίον του Βερολίνου για τη στάση της Γερμανίας στο Μεταναστευτικό… Κάπο.

Πηγή: Κυριακάτικη «Δημοκρατία»