Του Πέτρου Αγρέβη – Χασάπη
Έχει κατατεθεί στη Βουλή μια «περίεργη» πρόταση νόμου η οποία υπογράφεται από βουλευτές διαφόρων κομμάτων και ειδικότερα τους κ.κ. Μάξιμο Χαρακόπουλο, Ντόρα Μπακογιάννη, Γιώργο Κατρούγκαλο, Γεώργιο Παπανδρέου, Φωτεινή Μπακαδήμα, Αθανάσιο Ζεμπίλη, Δημήτριο Καιρίδη, Παναγή Καππάτο, Ευστάθιο Κωνσταντινίδη, Φωτεινή Πιπιλή, Θεόδωρο Ρουσόπουλο, Ευρυπίδη Στυλιανίδη, Άγγελο Τσιγκρή, Αναστάσιο Χατζηβασιλείου, Ειρήνη Κασιμάτη, Γεώργιο Παπαηλιού, Αλέξανδρο Τριανταφυλλίδη, Σωκράτη Φάμελλο, Γεώργιο Ψυχογιό.
Η πρόταση νόμου έχει τον τίτλο: «Εναρμόνιση εθνικών διατάξεων με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και θέσπιση ειδικού ενδίκου μέσου για τις συνθήκες κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα».
Εκ πρώτης όψεως ο τίτλος είναι πολύ περίεργος. Στην ουσία προτείνεται να αλλαχθούν οι ελληνικοί νόμοι έτσι ώστε να ευθυγραμμιστούν με απλές αποφάσεις ενός ευρωπαϊκού δικαστηρίου. Και παρότι η πρόταση αυτή είχε κατατεθεί εδώ και ένα χρόνο, ξεπαγώνει ξαφνικά λίγες μέρες μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου με την οποία απορρίφθηκε αίτημα συλλόγων της Θράκης για χρήση του όρου «τουρκικός». Προφανώς είναι τυχαία συγκυρία. Εισάγεται λοιπόν προς επεξεργασία την Παρασκευή 9 Ιουλίου 2021 ενώπιον των αρμοδίων επιτροπών.
Σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος «Oι γενικά παραδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου, καθώς και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου. H εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων στους αλλοδαπούς τελεί πάντοτε υπό τον όρο της αμοιβαιότητας». Στο άρθρο αυτό πουθενά δεν αναφέρει κάτι για αποφάσεις διεθνών δικαστηρίων. Αλλά ακόμα και αυτοί οι γενικά παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου και οι διεθνείς συνθήκες, από την κύρωσή τους με νόμο, έχουν μεν ισχύ ανώτερη από τους εγχώριους νόμους, αλλά σε καμία περίπτωση ανώτερη από αυτή του Συντάγματος.
Κι όμως με την πρόταση αυτή, στην ουσία υποβαθμίζεται η βούληση του ελληνικού λαού, η οποία εκφράζεται μέσω των αντιπροσώπων του στη Βουλή και μέσω δημοψηφισμάτων, απέναντι στην βούληση κάποιων διορισμένων δικαστών. Αυτό μοιάζει όντως περίεργο. Δεν μπορεί να γίνει κατανοητό γιατί θα πρέπει να υποβιβάζεται έτσι το εθνικό κράτος απέναντι σε ευρωπαϊκές και γκλομπαλιστικές ιδεολογικές αγγυλώσεις.
Είναι απορίας άξιο, γιατί να γίνεται αυτή η πρόταση, τη στιγμή που και το ΕΔΔΑ βασίζεται πάνω στις ευρωπαϊκές συνθήκες και τις Οδηγίες της ΕΕ, οι οποίες όμως έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη, είναι νόμοι ανώτερης τυπικής ισχύος, σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος και επομένως εφαρμόζονται και από τα ελληνικά δικαστήρια, κατά την ελεύθερη και ανεξάρτητη κρίση τους. Προφανώς κάποιες αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων μπορεί να μην αρέσουν σε κάποιους ή και να διαφωνούν με τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ, όπως για παράδειγμα η ανωτέρω πρόσφατη απόφαση του ΑΠ. Όμως αυτή ακριβώς είναι η ιδιότητα της ανεξάρτητης δικαιοσύνης. Τα ελληνικά δικαστήρια δεν υποχρεούνται να ακολουθούν ακόμα και τη νομολογία των ελληνικών ανώτατων δικαστηρίων, όμως εδώ η πρόταση επιβάλει να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Αυτό είναι κατάργηση της ανεξαρτησίας της εθνικής δικαιοσύνης.
Η αιτιολογική έκθεση της πρότασης στηρίζεται στο γεγονός ότι πολλές αποφάσεις του ΕΔΔΑ, που αφορούν στην Ελλάδα, μένουν ανεκτέλεστες και ότι η χώρα μας αναγκάζεται να πληρώνει πρόστιμα μη συμμόρφωσης. Για παράδειγμα, η μη συμμόρφωση του ΑΠ προς την απόφαση του ΕΔΔΑ για τον χαρακτηρισμό ως «τουρκικών» συλλόγων της Θράκης, θα πρέπει να μας οδηγήσει στο να ευθυγραμμίσουμε τη νομοθεσία μας με την απόφαση του ΕΔΔΑ, παραβιάζοντας και αυτό ακόμα το Σύνταγμα.
Μπορεί η επικαλούμενη Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), να επιβάλει την εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ στην Ελλάδα, αλλά όπως ειπώθηκε πιο πάνω, η σύμβαση αυτή δεν είναι ανώτερη από το ελληνικό Σύνταγμα και οι Έλληνες δικαστές έχουν ορκιστεί πίστη στο ελληνικό Σύνταγμα. Εξάλλου με την ανωτέρω πρόταση, στην ουσία ιδρύεται ανεπίτρεπτα τέταρτος βαθμός δικαιοδοσίας και μάλιστα εξωτερικός, κάτι που δεν μπορεί να γίνει.
Μεταξύ των πολλών άρθρων που περιέχει η πρόταση, η προσοχή προς το παρόν πρέπει να πέσει στο άρθρο 2 της πρότασης. Το άρθρο αυτό λέει κατά λέξη:
«1. Στο τέλος του άρθρου 544 του ΚΠολΔ προστίθεται παράγραφος 11, ως εξής: «11) αν μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης εκδόθηκε οριστική απόφαση του ΕΔΔΑ με την οποία κρίθηκε ότι η προσβαλλόμενη εκδόθηκε κατά παράβαση δικαιώματος που αφορά στον δίκαιο χαρακτήρα της διαδικασίας που τηρήθηκε ή διάταξης ουσιαστικού δικαίου της ΕΣΔΑ»
2. Στο τέλος του άρθρου 545 του ΚΠολΔ προστίθεται παράγραφος 7, ως εξής: «7. Στην περίπτωση της παρ. 11 του άρθρου 544 η προθεσμία αναψηλάφησης είναι ενενήντα (90) ημέρες και αρχίζει από την ημερομηνία που καθίσταται οριστική η απόφαση του ΕΔΔΑ»
3. Η διάταξη της προηγούμενης παραγράφου καταλαμβάνει και τις υποθέσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί οριστική απόφαση του ΕΔΔΑ πριν από τη δημοσίευση του παρόντος. Στην περίπτωση αυτή η προθεσμία άσκησης της αίτησης αναψηλάφησης είναι έξι (6) μήνες από τη δημοσίευση του παρόντος»».
Από το πιο πάνω άρθρο της πρότασης καθίσταται εμφανές ότι, σε περίπτωση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, μπορεί να ασκηθεί αναψηλάφηση εφόσον επακολουθήσει απόφαση του ΕΔΔΑ, το οποίο θα διαπιστώσει, μεταξύ των άλλων, ότι παραβιάστηκε η ΕΣΔΑ. Δηλαδή το άρθρο αυτό επιβάλει συμμόρφωση στα ελληνικά δικαστήρια, ακόμα και στον Άρειο Πάγο, να εφαρμόζουν τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Για παράδειγμα εάν τα μειονοτικά σωματεία της Θράκης προσφύγουν εκ νέου στο ΕΔΔΑ και δικαιωθούν, θα μπορεί να γίνει αναψηλάφηση της απορριπτικής απόφασης του ΑΠ ώστε τελικά να γίνει δεκτός ο χαρακτηρισμός «τουρκικός» στα σωματεία αυτά. Δεδομένου δε ότι η ΕΣΔΑ αναφέρει ότι οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ δεσμεύουν μόνο τα μέρη που προσέφυγαν ενώπιόν τους, αυτό σημαίνει ότι δεν θα μπορεί ο ΑΠ δικάζοντας την αναψηλάφηση να αποφασίσει διαφορετικά.
Κάτι τέτοιο είναι απαράδεκτο και οδηγεί ευθέως στην υποτέλεια όχι μόνο της ελληνικής Δικαιοσύνης στις αποφάσεις του ΕΔΔΑ, αλλά και του Κοινοβουλίου και αυτών των ίδιων των νόμων του ελληνικού κράτους.
Ίσως υποστηριχθεί η άποψη ότι εδώ έχει εφαρμογή το άρθρο 28 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο έχει ως εξής: «Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη, μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών». Δηλαδή θα μεταβιβάσουν στο ΕΔΔΑ αρμοδιότητες που σύμφωνα με το Σύνταγμα ανήκουν στα ελληνικά δικαστήρια, αλλά σύμφωνα με την ανωτέρω διάταξη απαιτείται αυτή η πρόταση να ψηφιστεί από 180 βουλευτές. Όμως, κοιτάζοντας στην αρχή του άρθρου, ποιοι βουλευτές υπογράφουν την πρόταση, τότε γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η πρόταση αυτή θα ξεπεράσει τους 180 βουλευτές.
Αναμφίβολα έχουν υπάρξει άδικες αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων, αλλά εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να βελτιώσουμε την πολύπαθη ελληνική Δικαιοσύνη, να αποκτήσουμε Συνταγματικό Δικαστήριο κλπ και όχι να την καταργούμε υπέρ διεθνών δικαστηρίων. Δυστυχώς όμως, έτσι καταργούμε την εθνική μας κυριαρχία.
