Η έρπουσα αμερικανορωσική κρίση για τα… χρυσοφόρα μάτια της Ουκρανίας δεν αφήνει χωρίς συνέπειες την περιφερειακή πολιτική της Αθήνας. Η Βασ. Σοφίας έχει να επιλύσει μίαν ακόμα διπλωματική εξίσωση, με γνώμονα την προάσπιση των συμφερόντων της χώρας. Και όταν ορίζουμε τα συμφέροντα της χώρας, εννοούμε όλα και όχι… κάποια.
Αυτό θα πει πως η στάση της Ελλάδας στο ουκρανικό ζήτημα οφείλει να είναι μετρημένη, σταθμισμένη, χωρίς εκπτώσεις, με τους αναγκαίους συμβιβασμούς, που άγονται από τον δυτικό προσανατολισμό της χώρας, αλλά που δεν πλήττουν τη μακρόβια ελληνική παρουσία στην περιοχή.
Οι ελληνικές κοινότητες με διασπορά και στη Ρωσία και την Ουκρανία είναι «ζωντανές», αναπτυγμένες, με ιστορικό βάθος, ώστε να καθιστούν εξ ορισμού την Ελλάδα «παίκτη» της περιοχής. Ακόμα και εδώ η Αγκυρα έχει διεισδύσει. Δεν είναι βέβαιο ότι η κεντρική εξουσία στην Αθήνα αντιλαμβάνεται διαχρονικά τη στρατηγική ισχύ που προσφέρει η εκεί ελληνική παρουσία. Φαίνεται πως τελευταία αυτό έχει αλλάξει. Οι περιστάσεις απαιτούν οι κοινότητες αυτές να προστατευθούν.
Στην περιοχή της Κριμαίας συναντώνται ιστορικοί πληθυσμοί ελληνικής καταγωγής. Το τμήμα του πληθυσμού που ομιλούσε ελληνικά ονομάζονται «Ρουμέοι» (Ρωμαίοι – Ρωμιοί), σε αντιδιαστολή με το ταταρόφωνο τμήμα, του οποίου τα μέλη ονομάζονται «Ουρούμοι».
Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των Ελλήνων της Κριμαίας υπέστη δραστική μείωση από την εποχή των Ρωσοτουρκικών Πολέμων. Τότε οι Ελληνες της χερσονήσου υποχρεώθηκαν σε έξοδο, με κύριο προορισμό την παραθαλάσσια περιοχή της Μαριούπολης. Η πόλη με τους 170.000 Ελληνες σήμερα εξακολουθεί να ανήκει στην Ουκρανία μετά την απόσπαση της Κριμαίας και βρίσκεται κυριολεκτικά στο μεταίχμιο της παρούσας ρωσοουκρανικής διελκυστίνδας.
Η Μαριούπολη καταλήφθηκε για λίγο το 2014 από τους φιλορώσους αυτονομιστές, αλλά οι Ουκρανοί ανέκτησαν τον έλεγχο. «Αν η Μόσχα επιχειρήσει να κινηθεί δυτικά, η Μαριούπολη θα είναι ο πρώτος σταθμός που θα σταματήσει τα ρωσικά στρατεύματα για να πιουν νερό» ανέφερε έμπειρος διπλωμάτης στην «κυριακάτικη δημοκρατία».
Φιλότουρκοι
Το ανέκαθεν φιλοτουρκικό ουκρανικό κράτος ουδέποτε αναγνώρισε τους Ελληνες της Κριμαίας ως γηγενή εθνότητα, αν και οι ελληνικοί πληθυσμοί υπήρχαν στην περιοχή από την αρχαιότητα. Αντίθετα αναγνώρισε τους Τατάρους και τους Καραΐτες, πληθυσμοί που, βεβαιωμένα από πηγές ιστορικές, εγκαταστάθηκαν στη χερσόνησο αργότερα. Η απόσπαση της Κριμαίας από την Ουκρανία δημιούργησε το ομόσπονδο πλέον ρωσικό κρατίδιο με την ονομασία Δημοκρατία της Κριμαίας, μετά το υπό ρωσική καθοδήγηση δημοψήφισμα του 2014, το οποίο ουδέποτε αναγνωρίσθηκε από το Κίεβο.
Και τα πράγματα άλλαξαν άρδην αμέσως. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία οι Ελληνες αναγνωρίζονται από το νέο καθεστώς ως γηγενής πληθυσμός, μάλιστα περισσότερο από τους Τατάρους, ένας από τους λόγους που η ελληνική κοινότητα αναπτύσσεται διακριτά. Οι ελληνικοί πληθυσμοί χαίρουν εκτίμησης και αναγνωρίζεται η διαχρονική πορεία τους.
Δεδομένων των συνθηκών, οι Ελληνες της Ουκρανίας και της Ρωσίας βρίσκονται εν μέσω δύο πυρών, σε μία ακόμα καμπή της Ιστορίας, με τα σύννεφα πολέμου να πυκνώνουν στην περιοχή. Η Ουκρανία, γόνιμη ρωσική γη, με τεχνηέντως κατασκευασμένη την κεχωρισμένη εθνική συνείδηση των πληθυσμών που κατοικούν στην αχανή αυτή χώρα, περιέρχεται σταδιακά στις αγκάλες της Δύσης και του ΝΑΤΟ.
Οι γραφειοκράτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσπαθούν τώρα να «πατσίσουν» την πανωλεθρία του Αφγανιστάν με κινήσεις ψευδούς εντυπωσιασμού για να βελτιώσουν την εικόνα του γέροντα πλανητάρχη, παίζοντας με τη φωτιά, ενεργώντας, κυριολεκτικά, στο κατώφλι της Μόσχας.
Μόνο «αφελείς» πρέπει να είναι εκείνοι που θεωρούν ότι η Μόσχα μπορεί να μείνει απαθής. Σε κάθε περίπτωση η προσοχή της Αθήνας οφείλει να είναι εστραμμένη στους ομογενείς Ελληνες, ώστε να μη χρειασθεί να πληρώσουν ξανά βαρύ τίμημα από τις επιλογές της διοίκησης στο εθνικό κέντρο.
Οταν ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης συναντήθηκε στην εξοχική κατοικία του προέδρου της Ρωσίας Βλ. Πούτιν στο Σότσι, στα τέλη του προηγούμενου έτους, η διαχείριση της επερχόμενης αμερικανορωσικής κρίσης από την Αθήνα ήταν στον ελληνικό διπλωματικό φάκελο. Κατά την υποδοχή του από τον Ρώσο πρόεδρο ο Κυρ. Μητσοτάκης υπογράμμισε λακωνικά πως «υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης των σχέσεων Ελλάδας – Ρωσίας στην οικονομία, το διμερές εμπόριο και τον τουρισμό»… Τουτέστιν, όχι υποχρεωτικά και στις απόψεις για το μέλλον της Ουκρανίας.
Καθηγητής Γρίβας: «Δεν έχουμε λόγο να κινηθούμε σε αντιρωσική τροχιά»
«Δεν έχουμε κανέναν λόγο να κινηθούμε σε αντιρωσική τροχιά, αν θέλουμε να υπερασπιστούμε τους ελληνικούς πληθυσμούς στην περιοχή» αναφέρει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο Κωνσταντίνος Γρίβας, καθηγητής Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, σημειώνοντας ότι η Ουκρανία δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, δεν ανήκει στο νατοϊκό σύστημα ασφάλειας και επομένως δεν αφορά ζήτημα «αλληλεγγύης» στο πλαίσιο της Συμμαχίας.
Ο καθηγητής Γρίβας θυμίζει ότι και το 2008, όταν ετέθη για πρώτη φορά θέμα ένταξης της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, αρκετές νατοϊκές χώρες προέβαλαν επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα μιας τέτοιες κίνησης. Η επιδίωξη της Ουάσινγκτον δεν καρποφόρησε, ύστερα από βέτο Γαλλίας και Γερμανίας, «όχι από πλευράς ηθικής, αλλά διότι Παρίσι και Βερολίνο διέβλεπαν ότι δεν θα πρέπει να διαταραχθεί η υφιστάμενη ισορροπία, με συνέπειες μη προβλέψιμες στο άμεσο μέλλον», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Γρίβας.
«Το μάθημα που πήραμε από τους «στρατηγιστές» της εποχής του Ψυχρού Πολέμου για τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, ιδίως μεταξύ πυρηνικών δυνάμεων, είναι ότι κάθε πλευρά θα πρέπει να λαμβάνει υπʼ όψιν τις ευαισθησίες της άλλης για να διατηρείται ισορροπία» αναφέρει ο καθηγητής Γρίβας, τονίζοντας πως εξακολουθούν να εκφράζονται επιφυλάξεις στους κόλπους της Ε.Ε. για την τεχνητή πόλωση που προκαλεί η Ουάσινγκτον. Ολόκληρος ο επικοινωνιακός μηχανισμός μέσω των ΜΜΕ που διαθέτουν οι ΗΠΑ προσπαθεί να πείσει ότι επίκειται ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Εάν το σημερινό φιλοδυτικό Κίεβο ωθήσει τα πράγματα σε σύγκρουση, τότε η φιλότουρκη Ουκρανία θα καταστεί το πλέον αντιρωσικό κράτος στα σύνορα της Ρωσίας, περισσότερο και από την Πολωνία, εκτός νατοϊκής δομής, ανεξέλεγκτο, που θα μπορούσε να παρασύρει σε κρίσεις σύσσωμο το δυτικό μπλοκ. Κάλλιστα θα μπορούσε να ξεσπάσει και επάνω στους Ελληνες…
Νίκος Σταυρουλάκις
