Πουθενά στην Ευρώπη μια οικογένεια δεν έχει αναδείξει τόσα αιρετά μέλη στην πολιτική μοίρα μια χώρας όσα η φαμίλια Μητσοτάκη. Από τον βουλευτή γερο-Κωστή, όπως τον αποκαλούσαν, στα μέσα του 1800, τον γενάρχη της πολιτικής οικογένειας και παππού του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, μέχρι και σήμερα, υπάρχει ένας ακλόνητος δεσμός αυτής της οικογένειας με την εξουσία για πάνω από 150 χρόνια. Μια αέναη συνέχεια που θυμίζει εποχές… μεσαιωνικής φεουδαρχίας!
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Ο γιος του γερο-Κωστή, Κυριάκος, έγινε το 1920 κι αυτός βουλευτής. Ο γιος του Κυριάκου, Κωνσταντίνος, έφτασε το 1990 να γίνει πρωθυπουργός. Ο γιος του Κωνσταντίνου, Κυριάκος, είναι σήμερα κι αυτός πρωθυπουργός. Ενδιάμεσα, από την ευρύτερη οικογένεια υπήρξαν υπουργοί, όπως η Ντόρα, περιφερειάρχες και δήμαρχοι, όπως ο γιος της, στελέχη κυβερνήσεων, όπως ο «επίκαιρος» λόγω ΕΥΠ ανιψιός Δημητριάδης, κ.ά.
Οι «τριετίες» των δύο πρωθυπουργών της φαμίλιας, του Κωνσταντίνου από το 1990 ως το 1993 και του Κυριάκου από το 2019, παρουσιάζουν, δυστυχώς για τον τόπο, κοινή πορεία. Με παρόμοιες αντιλαϊκές πρακτικές, κοινωνικό διχασμό, στοχοποιήσεις, τοξικότητα στο πολιτικό γίγνεσθαι και μονοδιάστατες διπλωματικές επιλογές.
Το πανίσχυρο brand name «Μητσοτάκης» είναι η προσωποποίηση της αιώνιας ανακύκλωσης μελών της ίδιας οικογένειας στην πολιτική. Γιος στη θέση του πατέρα, αδέλφια, ανίψια, διάφορα μέλη της οικογένειας να «κατεβαίνουν» ταυτόχρονα για εκλόγιμες θέσεις. Παράλληλα, ακόμα ένας «στρατός» μελών της ευρύτερης φαμίλιας τακτοποιείται σε άλλα αξιώματα, θέσεις και δουλειές με καλές προσβάσεις. Ο γιος του πρωθυπουργού, Κωνσταντίνος, έχει διοριστεί ήδη στα 23 του στο Ευρωκοινοβούλιο…
Σκοτεινές πλευρές
Παντού οι πολιτικές δυναστείες διαθέτουν ένα ισχυρό μείγμα brand name και προσωπικών διασυνδέσεων. Όμως τέτοια επιρροή και δύναμη που συγκεντρώνεται επί δεκαετίες και αιώνες στα χέρια της ίδιας οικογένειας γεννά αναπόφευκτα και σκοτεινές πλευρές. Ειδικά σε… μπανανίες όπου πολιτική, επιχειρηματικά συμφέροντα, media και διεθνής παράγοντας «παντρεύονται» σε κοινά παιχνίδια.
Μελετώντας τις δύο «τριετίες», ο Κυριάκος Μητσοτάκης χρησιμοποιεί πολλές ίδιες τακτικές με τον πατέρα του. Μπολιάζει τον διχασμό, προκαλεί ρωγμές στην κοινωνία και δεν διστάζει να στοχοποιεί. «Έδειξε» τους ανεμβολίαστους ως υπεύθυνους για την πανδημία, τιμωρεί χιλιάδες υγειονομικούς, κατηγορεί ως υποστηρικτές του Πούτιν όσους διαφωνούν με τη Ι.Χ. εξωτερική πολιτική του, χλευάζει ως «πυροσβέστες της ξαπλώστρας» όσους πολίτες απελπίζονται από τις πυρκαγιές που σβήνουν στη θάλασσα.
Ξεγλιστράει από κάθε ευθύνη, τοποθετεί χρυσοπληρωμένους «γαλάζιους» μαζικά, επιτρέπει το πάρτι ακρίβειας και προκρίνει το όργιο απευθείας αναθέσεων, δείχνοντας περιφρόνηση προς τους πολίτες με ξεροκόμματα όπως το power pass ή τις αυξήσεις της μιας… τσίχλας την ημέρα.
Την ίδια τακτική ακολουθούσε και ο πατέρας του. Για το γεγονός ότι τα έκανε θάλασσα στην οικονομία και τη δημόσια διοίκηση δεν έφταιγε αυτός αλλά οι «προδότες του κόμματος» που δεν τον άφησαν να ολοκληρώσει τετραετία. Έγινε ο πρώτος που κατηγόρησε -τσουβαλιάζοντας- τους δημοσίους υπαλλήλους και ολόκληρες επαγγελματικές ομάδες.
Προκαλούσε τον διχασμό για να δικαιολογήσει τις κοινωνικές εκρήξεις από βίαιες ιδιωτικοποιήσεις, όπως συνέβη με τις αστικές συγκοινωνίες. Πάγωνε τους μισθούς, αλλά διακήρυττε το αμίμητο ότι «μηδέν συν μηδέν ίσον 14% αυξήσεις». Χρησιμοποιούσε τη ρουσφετολογία για να βολεύονται «γαλάζια» παιδιά.
Τοξικότητα στην πολιτική ζωή
Και στις δύο τριετίες «φώλιασε» η τοξικότητα στην πολιτική ζωή. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης προσπαθούσε να αξιοποιήσει υπαρκτά κι ανύπαρκτα σκάνδαλα για να γίνει πρωθυπουργός. Έκανε τα πάντα, ακόμα και παρακολουθήσεις, για να εξοντώσει πολιτικά τους αντιπάλους, ανοίγοντας τον χορό των Ειδικών Δικαστηρίων.
Εσωκομματικά, το κόμμα του κινδύνεψε με διάσπαση, έπειτα από αποπομπές και σφοδρές συγκρούσεις με κορυφαία στελέχη που αντιδρούσαν στις σκοπιμότητές του. Εν τέλει οι «δικοί» του ήταν που τον έριξαν από την εξουσία. Άλλωστε, πατέρας και γιος είναι ίσως οι μόνοι αρχηγοί της Ν.Δ. που σακάτεψαν το ιδεολογικό DNA του κόμματός τους.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ρίχνει τις ευθύνες στην… εξέδρα για τις αποτυχίες του στην οικονομία, στο «επιτελικό κράτος», στην πανδημία, στις πυρκαγιές. Για αντιπερισπασμό, δηλητηριάζει διαρκώς την ήδη νοσηρή και γεμάτη παθογένειες πολιτική ζωή του τόπου.
Εκδικητικά, εμπρηστικά και με fake news έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να «τουμπάρει» την υπόθεση Novartis, να διαστρέψει την αλήθεια και να καθίσουν στο σκαμνί πρώην υπουργοί, δικαστικοί, εκδότες και δημοσιογράφοι. Αλαζονικά αποφασίζει μόνος του για την ευαίσθητη εξωτερική πολιτική της χώρας.
Αν κάτι έχει πετύχει σίγουρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, βγάλει δεν βγάλει την τετραετία, είναι ότι οι επιδόσεις του καταγράφονται ως εντυπωσιακά πιο απελπιστικές, ακόμα κι από αυτές του πατέρα του… Και, ειλικρινά, έμοιαζε πολύ δύσκολο να τον ξεπεράσει!
Οικονομία: Διαφήμιζαν νοικοκύρεμα, εκτόξευσαν το δημόσιο χρέος
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης εφάρμοσε πολιτική θατσερικής λιτότητας για τον λαό. Στόχος του, στα λόγια, ήταν το συμμάζεμα των δημοσιονομικών. Πρακτικά, το χρέος επί τριετίας του εκτοξεύθηκε ραγδαία, όσο κι αν το… ξεχνούν οι υμνητές του.
Επί Κωνσταντίνου το ελληνικό χρέος ξεπέρασε για πρώτη φορά το 100% του ΑΕΠ. Επί Κυριάκου έσπασε το φράγμα του 200%. Σύμφωνα με τα στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ. και Eurostat, το χρέος το 1989 έκλεισε στα 21,5 δισ. ευρώ, στο 66,9% του ΑΕΠ.
Απ’ όταν ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, τον Απρίλιο του 1990, και μέχρι να πέσει, τον Οκτώβριο του 1993, το χρέος εκτινάχθηκε στα 60,5 δισ. ευρώ, ήτοι στο 111,6% του ΑΕΠ. Σε απόλυτους αριθμούς, τριπλασιάστηκε. Γι’ αυτό και το 1994 έκανε την πολυδιαφημισμένη δήλωση, δήθεν προφητικά, «δεν είναι µακριά η στιγµή που η Ελλάδα δεν θα µπορεί πια να δανειστεί και θα καταφύγει ικέτης στο ∆ΝΤ». Ήξερε τι έλεγε, επειδή ήξερε τι είχε κάνει.
Λίγους μήνες πριν έρθει στην εξουσία ο Κυριάκος, το χρέος στο α’ τρίμηνο του 2019 ήταν 337 δισ. ευρώ, στο 181,9% του ΑΕΠ. Στο τέλος του 2020 η Ελλάδα για πρώτη φορά ξεπέρασε το 200%. Εφτασε στα 341 δισ. ή 206,3% του ΑΕΠ, με έλλειμμα 10,1%.
Τον Μάρτιο του 2022 το χρέος απογειώθηκε στα 394,5 δισ. ευρώ, στο 190% του ΑΕΠ, μια μικρή πτώση λόγω αυξημένου πληθωρισμού. Στην τριετία Κυριάκου το δημόσιο χρέος αυξήθηκε 57 δισ. ευρώ! Τουλάχιστον 7,5 δισ. δόθηκαν σε σκανδαλώδεις απευθείας αναθέσεις με πρόσχημα την πανδημία.
Υποκλοπές: Από τους κοριούς στην ΕΥΠ
Από την πρώτη μέρα διακυβέρνησης ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδειξε επιλεκτική προτίμηση στην ΕΥΠ. Ουδέποτε το έκρυψε, αφού γρήγορα ψήφισε νόμο για να περάσουν όλες οι αρμοδιότητες της Υπηρεσίας Πληροφοριών απευθείας στον ίδιο. Ουδέποτε εξήγησε τους λόγους της πρωτοφανούς απόφασής του.
Τα πανομοιότυπα σκάνδαλα παρακολουθήσεων του δημοσιογράφου Κουκάκη και του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ Ανδρουλάκη, με ακριβώς ίδια μέθοδο, συγκλονίζουν την κοινή γνώμη. Η ΕΥΠ βρέθηκε απολογούμενη στην «κλειστή» επιτροπή της Βουλής με τον διοικητή της Κοντολέων να φέρεται ότι ομολόγησε πως πράγματι η υπηρεσία του παρακολουθούσε τον ρεπόρτερ. Κάτι που η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνούνταν πεισματικά.
Η θητεία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη σκιάστηκε από τις παρακολουθήσεις του Χρήστου Μαυρίκη, υπαλλήλου ΟΤΕ, κατ’ εντολήν του στρατηγού Νίκου Γρυλλάκη, διευθυντή Ασφαλείας – Πληροφοριών της Ν.Δ.. Σε βιβλίο του το 2001 ο Γρυλλάκης «έδειξε» τον Μητσοτάκη, ισχυριζόμενος ότι ο τότε πρόεδρος της Ν.Δ. όχι μόνο γνώριζε, αλλά και έδινε εντολές για το ποιοι έπρεπε να παρακολουθούνται!
Σε συνέντευξή του προ ημερών, ο Μαυρίκης απάντησε ως εξής στην επίκαιρη ερώτηση δημοσιογράφου «ανάµεσα σε όσα έγιναν τη δεκαετία του ’90 και όσα συµβαίνουν τώρα βρίσκετε κοινά σηµεία;»: «Το κοινό σηµείο είναι η βούληση των πολιτικών για να µάθουν τι λέει και τι σκέφτεται ο αντίπαλός τους. Άλλωστε, µέσω της παρακολούθησης πήρε την κυβέρνηση ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης».
Τον Ιούνιο του 1994, η Βουλή αποφάσισε την παραπομπή Μητσοτάκη στο Ειδικό Δικαστήριο με πέντε κατηγορίες για υποκλοπές: ηθική αυτουργία, παραβίαση απορρήτου, παράβαση καθήκοντος, παρασιώπηση εγκλήματος και παράβαση του νόμου περί ευθύνης. Τον Νοέμβριο του 1994 ο Παπανδρέου ζήτησε την αναστολή των διώξεων.
Εξωτερική πολιτική: Οι «yes men» της Αμερικής
Πρακτικά, επί διακυβερνήσεων οικογένειας Μητσοτάκη η Ελλάδα δεν έχει δική της εξωτερική πολιτική. Παίρνει «γραμμή» απευθείας από τις ΗΠΑ. Πατέρας και γιος, άλλωστε, ουδέποτε έκρυψαν την τυφλή αφοσίωσή τους.
«Όταν έπρεπε να υπερασπιστούμε το Διεθνές Δίκαιο και τις αυστηρές κυρώσεις απέναντι στον Σαντάμ Χουσεΐν, ο φίλος μου ο Κωνσταντίνος ήταν βράχος» δήλωσε το 2017 ο Τζορτζ Μπους για την επέμβαση στο Ιράκ το 1990. Τον Δεκέμβριο του 1991, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, συνοδευόμενος από Σαμαρά και Ντόρα, γινόταν ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης που επισκεπτόταν επίσημα τον Λευκό Οίκο για συνάντηση με τον Τζορτζ Μπους. «Μας ενώνουν η κοινή ιδεολογία και η κοινή προσπάθεια» είχε δηλώσει ο τότε πρωθυπουργός: «Η πολιτική μας είναι πολύ πιο κοντά με τις ΗΠΑ στο Γιουγκλοσλαβικό, η Ευρώπη δεν είναι ενιαία και ώριμη για να αντιμετωπίσει τη γιουγκλοσλαβική κρίση».
Τα δημοσιεύματα θριαμβολογούσαν για «κάλυψη Μπους για τη Θράκη και τα Σκόπια». Οι δηλώσεις Μπους για «αμερικανική δέσμευση για την ιερότητα των ελληνικών συνόρων» καθησύχαζαν. Και ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρ. Σέιφτερ διαβεβαίωνε για αφαίρεση του όρου «σλαβομακεδονική μειονότητα» από τις εκθέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Πίσω από τις κλειστές πόρτες, όμως, οι διεργασίες για το Σκοπιανό είχαν αρχίσει. Σε βαθμό που ο Μητσοτάκης επέλεξε να θυσιάσει την ενότητα της Ν.Δ., με την απομάκρυνση Σαμαρά λόγω Σκοπιανού, και, τελικά, τη ζωή της ίδιας της κυβέρνησής του. Έτσι, επικράτησε αρχικά το «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», με γνωστά όσα ακολούθησαν.
Στις 13 Φεβρουαρίου 1993, λίγο πριν «πέσει», ο Μητσοτάκης, δήλωνε το προκλητικό: «Το όνομα πΓΔΜ δεν έχει μεγάλη σημασία, γιατί κανείς δεν θα το θυμάται σε 10 χρόνια».
Για τον Κυριάκο τα πεπραγμένα είναι πρόσφατα. Υφάρπαξε ψήφους στις εκλογές από τη δυσαρέσκεια για τις Πρέσπες, αλλά, όταν ανέλαβε, ουσιαστικά υιοθέτησε τη συμφωνία. Στα Ελληνοτουρκικά ακολουθεί τη γραμμή κατευνασμού των ΗΠΑ.
Όση ενεργητικότητα δεν επιδεικνύει απέναντι στον Ερντογάν, την εκδηλώνει στο ουκρανικό, ως πρωτοπαλίκαρο του Μπάιντεν. Ο πρωθυπουργός, για μερικά ανούσια παλαμάκια στο Κογκρέσο, έγινε από τους πρώτους που έστειλαν όπλα στον Ζελένσκι, πρωτοστατώντας σε όλα κατά της Ρωσίας και καταστρέφοντας διμερείς σχέσεις 200 ετών.
Δημόσια περιουσία: Όλα προς πώληση… μισοτιμής
Αν ψάχνει κάποιος να βρει την πολιτική οικογένεια πίσω από τις περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις ή, πιο σωστά, το μεγαλύτερο ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας, τότε καμία δεν μπορεί να συναγωνιστεί τη φαμίλια Μητσοτάκη.
Ακόμα και τα «Νέα» έφτασαν να γράφουν πριν από κάμποσα χρόνια: «Είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο των αντιπάλων του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη: Όχι μόνο είναι ικανός να πουλήσει και την Ακρόπολη, αλλά θα την πουλήσει μισοτιμής».
Τον Σεπτέμβριο του 1994, η Βουλή αποφάσισε την παραπομπή του Κωνσταντίνου στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο της ΑΓΕΤ, της ιστορικής βαριάς βιομηχανίας παραγωγής τσιμέντου, με τον πρώην πρωθυπουργό να κατηγορείται για δωροληψία και ηθική αυτουργία σε απιστία. Ήταν η πλέον εμβληματική ιδιωτικοποίηση επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
Ακολούθησαν κι άλλες ιδιωτικοποιήσεις, όπως η μετοχοποίηση του ΟΤΕ και τραπεζών. Έκλεισε ή ιδιωτικοποίησε 66 επιχειρήσεις, όπως η Πειραϊκή Πατραϊκή, με χιλιάδες εργαζομένους να μένουν στον δρόμο. Οι ΔΕΚΟ μετατράπηκαν σε Α.Ε. και δόθηκε η δυνατότητα στο κράτος να πωλεί μέχρι το 49% των μετοχών τους. «Δυσκολότερη ιδιωτικοποίηση από τα ΚΤΕΛ δεν υπήρχε, έπρεπε να απολυθούν 7.500 άνθρωποι», δήλωνε ο ίδιος.
Τον Ιούλιο του 2020 η κυβέρνηση Μητσοτάκη ολοκλήρωνε ό,τι είχαν αρχίσει Σαμαράς – Βενιζέλος, με τις μπουλντόζες να μπαίνουν στο Ελληνικό κι έναν πρωθυπουργό να θριαμβολογεί επειδή δόθηκε κοψοχρονιά το «φιλέτο» της Μεσογείου. Έναν χρόνο μετά ο Μητσοτάκης πανηγύριζε για την «απόλυτη επιτυχία» της ιδιωτικοποίησης των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Στάσσης, εκλεκτός του Μητσοτάκη, έκανε αιφνιδιαστικά επιλεκτική αύξηση μετοχικού κεφαλαίου για να πετάξει εκτός το Δημόσιο. Η ΔΕΗ έπεσε από το 51% κι έχασε την πλειοψηφία. Τώρα παίρνει σειρά, σκανδαλωδώς κι αντισυνταγματικά, η ΕΥΔΑΠ με το νερό… Βάστα, Ακρόπολη!
