Οδηγίες στις Δασικές Υπηρεσίες για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίζουν τα αιτήματα των πολιτών για τους δασωμένους αγρούς παρέχει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στην εγκύκλιο, την οποία υπογράφει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, ξεκαθαρίζεται ότι βάσει του νέου νόμου (4915/2022) το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επί των εν λόγω εκτάσεων, εκτός αν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας επ’ αυτών βάσει τίτλου.
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Με αφορμή ερωτήματα που τέθηκαν από τις Δασικές Υπηρεσίες της χώρας, το ΥΠΕΝ τις καλεί να χορηγούν στον ενδιαφερόμενο «βεβαίωση περί της μη ύπαρξης στοιχείων θεμελιωτικών του δικαιώματος κυριότητας του Δημοσίου» για τις περιπτώσεις εκτάσεων για τις οποίες το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Στην ίδια εγκύκλιο (ΑΔΑ 6ΚΡΠ4653Π8-Π3Ψ) παρέχονται διευκρινίσεις και για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται οι περιπτώσεις εκτάσεων για τις οποίες οι ιδιοκτήτες έχουν ασκήσει αντίρρηση κατά του περιεχομένου του δασικού χάρτη και παράλληλα έχουν καταθέσει αίτηση προς την Επιτροπή Δασολογίου.
7.000.000 στρέμματα
Το ζήτημα των δασωθέντων αγρών απασχολεί δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες σε ολόκληρη τη χώρα. Εκτιμάται ότι οι εκτάσεις που εμφανίζονται στους αναρτημένους δασικούς χάρτες ως Α.Δ., δηλαδή άλλης μορφής, κυρίως αγροτικής, σε αεροφωτογραφίες παλαιότερης λήψης και δάση ή δασικές στις αεροφωτογραφίες πρόσφατης λήψης και στις αυτοψίες ή στους κτηματικούς χάρτες ξεπερνούν τα 6.800.000 στρέμματα.
Σύμφωνα με τον Ν4915/2022, το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας σε εκτάσεις που εμφανίζονται στις αεροφωτογραφίες του 1945 ή εφόσον αυτές δεν είναι ευκρινείς, του 1960, με αγροτική μορφή που δασώθηκαν μεταγενέστερα, ανεξάρτητα από τη μορφή που απέκτησαν αργότερα, επί των οποίων το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου. Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί για τις εκτάσεις αυτές ανακαλούνται ακόμη και αν τελεσιδίκησαν δικαστικά.
Μέχρι σήμερα το Δημόσιο δεν διεκδικούσε την κυριότητα των εκτάσεων αυτών, μόνο εφόσον ιδιώτης προσκόμιζε τίτλο παλαιότερο του 1946. Η ρύθμιση αυτή αφορά ουσιαστικά όλες τις περιοχές όπου ισχύει το τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου. «Ειδικότερα καταργείται η μέχρι τούδε προβλεπόμενη διοικητική διαδικασία για την αναγνώριση των εν λόγω εκτάσεων ως ιδιωτικών επί τη βάσει τίτλων ιδιοκτησίας οι οποίοι ανάγονται πριν από την 23η Φεβρουαρίου 1946 (ημερομηνία εισαγωγής του Αστικού Κώδικα) και ορίζεται ρητά ότι το Δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επί των εν λόγω εκτάσεων, εκτός αν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας επ’ αυτών βάσει τίτλου», αναφέρει χαρακτηριστικά η εγκύκλιος.
Σε περίπτωση που η έκταση φέρει μορφή δάσους, υπάγεται στη δασική νομοθεσία, δυναμένη να διατεθεί για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, υπό τους ειδικότερους όρους και τη διαδικασία της παρ. 2 του άρθρου 67 ή για την πραγματοποίηση έτερης επιτρεπτής επέμβασης, σύμφωνα με το Εκτο Κεφάλαιο του ν. 998/1979, όπως ισχύει. Δηλαδή, εάν το αγροτεμάχιο ήταν αγροτικής μορφής στο παρελθόν αλλά σήμερα είναι δάσος (έως 30 στρέμματα), επιτρέπεται μόνο η χρήση του για γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση, χωρίς να επιτρέπεται η περαιτέρω αλλαγή της χρήσης του.
Άλλως, εάν δηλαδή ο δασωθείς αγρός φέρει σήμερα μορφή δασικής έκτασης, εξαιρείται από τη δασική νομοθεσία, αναμορφούμενου αναλόγως του οικείου δασικού χάρτη, σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής Δασολογίου.
Οι αντιρρήσεις
Οσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης περιπτώσεων κατά τις οποίες έχουν ασκηθεί αντιρρήσεις κατά του περιεχομένου του δασικού χάρτη και παράλληλα έχει γίνει αίτηση προς την Επιτροπή Δασολογίου με αντικείμενο τον ειδικότερο χαρακτηρισμό ως δάσους ή δασικής μια έκτασης που εμφαίνεται ως ΑΔ στον οικείο δασικό χάρτη, η εγκύκλιος επισημαίνει ότι η κίνηση και των δύο ανωτέρω διαδικασιών είναι αντιφατική, δεδομένου ότι η υποβολή των αντιρρήσεων σημαίνει αμφισβήτηση του δασικού χαρακτήρα της υπόψη έκτασης, ενώ η αίτηση προς την οικεία Επιτροπή Δασολογίου συνεπάγεται καταρχήν παραδοχή του δασικού χαρακτήρα αυτής.
«Παρ’ όλα αυτά, μπορούν αυτές να προχωρήσουν παράλληλα ή και να προηγηθεί ακόμα η αίτηση προς την Επιτροπή Δασολογίου και η εξέτασή της από αυτή, αφού άλλωστε η επιτροπή έχει την αρμοδιότητα για τον ειδικότερο χαρακτηρισμό των περιλαμβανομένων στον αναρτημένο δασικό χάρτη περιοχών δασικού χαρακτήρα, ανεξαρτήτως της πορείας αυτού (υποβολή, εξέταση αντιρρήσεων, αποφάσεις επί των αντιρρήσεων, διόρθωση, κύρωση δασικού χάρτη). Η διακρίβωση από την οικεία Επιτροπή Δασολογίου του ειδικότερου χαρακτήρα (δάσους ή δασικής) πρώην αγρού που δασώθηκε και εν συνεχεία απέκτησε άλλη μορφή θα διενεργείται με βάση φωτοερμηνεία αεροφωτογραφίας του έτους που προηγείται εκείνου κατά το οποίο έλαβε χώρα η απομάκρυνση της δασικής βλάστησης, άλλως του πλησιέστερου αυτού», σημειώνεται σχετικά.
Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες
Ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης που προβάλλει δικαιώματα κυριότητας επί έκτασης που εμφανίζεται ως Α.Δ. στον αναρτημένο ή κυρωμένο δασικό χάρτη (δηλαδή ήταν καλλιεργούμενη έκταση το 1945 και σήμερα φαίνεται δασωμένη) θα υποβάλει αίτημα στο δασαρχείο. Με την ανωτέρω αίτηση συνυποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο απόσπασμα του οικείου δασικού χάρτη με εντοπισμένη την υπόψη έκταση επ’ αυτού ή στοιχεία εντοπισμού της, όπως τοπογραφικό ή κτηματολογικό διάγραμμα ή συντεταγμένες κορυφών, καθώς και βεβαίωση από την οικεία Κτηματική Υπηρεσία ότι η έκταση δεν είναι καταγεγραμμένη ως δημόσιο κτήμα.
Μετά την υποβολή του αιτήματος εξετάζεται από τον δασάρχη (ή τον διευθυντή Δασών, αν δεν υφίσταται δασαρχείο στην περιφερειακή ενότητα) η τυχόν ύπαρξη τίτλων ιδιοκτησίας του Δημοσίου (από διαθήκη, δωρεά, δικαστική απόφαση κ.λπ.) ή η τυχόν καταγραφή της έκτασης στο βιβλίο δημοσίων κτημάτων ή η τυχόν υπαγωγή της στην κυριότητα του Δημοσίου εξ άλλης αιτίας, π.χ. ως κοινόχρηστης ή διαθέσιμης εποικιστικής έκτασης.
Σε περίπτωση που ο δασάρχης ή ο διευθυντής Δασών διαπιστώσει την ύπαρξη στοιχείων θεμελιωτικών της κυριότητας του Δημοσίου, εκ των ανωτέρω, απαντά στον αιτούντα περί της μη δυνατότητας εξέτασης του αιτήματός του.
Άλλως, εάν δηλαδή το Δημόσιο δεν θεμελιώνει δικαιώματα κυριότητας βάσει τίτλου επί της εν λόγω έκτασης, η αρμόδια Δασική Υπηρεσία χορηγεί στον ενδιαφερόμενο ύστερα από αίτημά του και προκειμένης της μεταβίβασης αυτής σχετική βεβαίωση περί της μη ύπαρξης στοιχείων θεμελιωτικών του δικαιώματος κυριότητας του Δημοσίου.
