Όποιος θέλει να καταλάβει για ποιον λόγο δεν τιμωρήθηκε κανένας για το σκάνδαλο της Siemens ή της Novartis αρκεί να δει τι συμβαίνει στο τωρινό σκάνδαλο των υποκλοπών. Αντί να πρωταγωνιστούν οι εισαγγελείς με αυτεπάγγελτες διαταγές από την πρώτη στιγμή για αιφνιδιαστικές εφόδους στα γραφεία της Intellexa, της ΕΥΠ και σε σπίτια υπόπτων για κατασχέσεις αποδεικτικών στοιχείων, η ελληνική Δικαιοσύνη έχει αποτραβηχτεί στην άκρη της. Αυτοβούλως, έγινε θεατής!
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Ο ρόλος της διερεύνησης του σκανδάλου των υποκλοπών, που έχει σκληρά ποινικά χαρακτηριστικά κι όχι βέβαια μόνο πολιτικές ευθύνες του… αέρα, έχει «παραδοθεί» αποκλειστικά στην κυβερνητική πλειοψηφία. Η οποία κάνει ό,τι θέλει προκειμένου να συγκαλύψει την υπόθεση τόσο στην Εξεταστική Επιτροπή όσο και στην Επιτροπή Διαφάνειας.
Ο μόνος που απομένει είναι ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος, ο οποίος κάνει μεν φιλότιμες προσπάθειες, αλλά τα χέρια του είναι δεμένα και δεν νομιμοποιείται να διερευνήσει σε βάθος την υπόθεση. Βρίσκει όλες τις πόρτες κλειστές, ακριβώς επειδή οι ανεξάρτητες επιτροπές στην Ελλάδα είναι «βιτρίνα» βάσει νομοθεσίας.
Το νομικό πλαίσιο για τις ανεξάρτητες Αρχές της Ελλάδας χτίστηκε επί Κώστα Σημίτη, και είναι έτσι δομημένο ώστε ναι μεν να πληρούνται οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούσε τότε η Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά οι ανεξάρτητες Αρχές να μην έχουν πραγματικές εξουσίες, ελευθερία κινήσεων και δύναμη.
Στην ΑΔΑΕ και στις άλλες ανεξάρτητες Αρχές δεν επέτρεψαν ποτέ οι κυβερνήσεις να έχουν τα «όπλα», νομοθετικά και στελεχιακά, ώστε να παρεμβαίνουν στις υποθέσεις που… ζεματάνε. Για λόγους που όλοι μπορούμε να καταλάβουμε… Ετσι, το Μαξίμου και η κυβέρνηση δείχνουν τυπικά να ακολουθούν κατά γράμμα όλες τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες για να βγει η αλήθεια στο φως. Στην πραγματικότητα, όμως, χρησιμοποιούν σαν πατερίτσες τις δύο επιτροπές της Βουλής και σαν γλάστρα την «ξεδοντιασμένη» ΑΔΑΕ, προκειμένου να ξεπλυθεί διά συνοπτικών διαδικασιών το σκάνδαλο της ΕΥΠ του Μητσοτάκη.
Η μόνη που θα είχε τη δύναμη, βάσει νομοθεσίας, να αλλάξει αυτές τις ισορροπίες είναι η ελληνική Δικαιοσύνη. Η οποία, όμως, έχει παραγίνει πια βολική… Ακόμα και σε μια τέτοια κραυγαλέα υπόθεση, στην οποία απροκάλυπτα καταστρέφονται φάκελοι παρακολουθήσεων παρακωλύοντας κάθε απόπειρα δικαστικής διερεύνησης, όπου οι εμπλεκόμενοι επικαλούνται παρανόμως το απόρρητο για ενέργειές τους εκτός νομοθετικού πλαισίου και στην οποία τα προσωπικά δεδομένα και η ιδιωτικότητα έχουν καταπατηθεί δίχως κανέναν βάσιμο λόγο, η Δικαιοσύνη… απέχει.
Δεν έχει διατάξει καμιά αυτεπάγγελτη έρευνα για την ουσιαστική διερεύνηση της υπόθεσης. Θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο σε άλλη χώρα της Ευρώπης; Η Δικαιοσύνη, αν κι έχει όλα τα νομοθετικά εργαλεία για να ξεψαχνίσει κάθε πτυχή του σκανδάλου, παρέδωσε εύκολα τον ιερό ρόλο της στην ελεγχόμενη από τη Ν.Δ. Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, κι ας μην είναι πολιτικά πρόσωπα οι περισσότεροι από τους αρνητικούς πρωταγωνιστές της υπόθεσης των υποκλοπών. Κλείνοντας για μια ακόμα φορά το μάτι στην εκτελεστική εξουσία.
Μεγαλύτερη η βλάβη από την ατιμωρησία, παρά από τη διαφθορά
Η πραγματικότητα είναι μία: Η ατιμωρησία είναι κρατικό μονοπώλιο στην Ελλάδα. Η διαφθορά είναι πρόβλημα σε πολλές χώρες, αλλά η ατιμωρησία είναι αυτή που το γιγαντώνει στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς έχει καταποντιστεί. Η ατιμωρησία προκαλεί μεγαλύτερη βλάβη στην ελληνική δημοκρατία ακόμα κι από την ίδια τη διαφθορά.
Οι πολίτες απογοητεύονται, αηδιάζουν, απαξιώνουν. Και οι σταθερές της κοινωνίας σαπίζουν. Ο πολίτης, πέρα από εξοργισμένος, νιώθει ανήμπορος. Οι θεσμοί, αντί να λειτουργούν, τον εμπαίζουν.
Παραδοσιακά, το αποτέλεσμα στην Ελλάδα για τα πολιτικά σκάνδαλα, κάποια εκ των οποίων θα δούμε σήμερα ενδεικτικά, είναι συνήθως ένα από τα εξής τρία:
- Η υπόθεση διερευνάται, αλλά όλοι αθωώνονται ή μπαίνει στο αρχείο.
- Η υπόθεση αγνοείται πλήρως.
- Η υπόθεση κουκουλώνεται μέσω παραγραφής, με άλλοθι τις συστηματικές καθυστερήσεις της Δικαιοσύνης.
Το ότι ένα σκάνδαλο σαν αυτό των υποκλοπών από την πρωθυπουργική ΕΥΠ δεν είναι τόσο ψηλά στην ατζέντα ενδιαφέροντος των πολιτών οφείλεται στο γεγονός ότι σοκαριζόμαστε πια όλο και λιγότερο. Εχουμε συνηθίσει να βλέπουμε διαφθορά χωρίς συνέπειες. Εκεί όπου κάποτε θα μέναμε με ανοιχτό το στόμα, τώρα τα σκάνδαλα δεν προκαλούν πια παρά ένα κουρασμένο, όλο και πιο αδιάφορο, ανασήκωμα των ώμων. «Αφού δεν θα γίνει τίποτα πάλι…».
Η αθώωση των «ανοιχτοχέρηδων» της Siemens, όσων τα «άρπαξαν» από τη Novartis και το δεδομένο κουκούλωμα των υποκλοπών είναι ο τρόπος που τις τελευταίες δεκαετίες το πολιτικό σύστημα όχι μόνο κατάφερε να απονευρώσει τη Δικαιοσύνη, αλλά και να κάνει τους πολίτες μέρος του προβλήματος, τσακίζοντας τις αντιστάσεις τους.
Ετσι, περιμένοντας κάθε φορά να απογοητευτούμε ξανά, συμβιβαζόμαστε τελικά με ακόμα περισσότερη αποσύνθεση…
Το διπλό «ξέπλυμα» Βουλής και Δικαιοσύνης για τη «λίστα Λαγκάρντ»
Ο,τι άρχισε η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής το ολοκλήρωσε η ελληνική Δικαιοσύνη για την περιβόητη «λίστα Λαγκάρντ», που «έσκασε» σαν βόμβα στην επικαιρότητα από το «Hot Doc» του Κώστα Βαξεβάνη το 2012. Η λίστα περιελάμβανε 2.059 Ελληνες καταθέτες στην Ελβετία, ανάμεσά τους πολιτικούς, συγγενείς τους κι επιχειρηματίες, αλλά το καυτό cd… ταλαιπωρήθηκε πολύ μέχρι να βρεθεί.
Τον Δεκέμβριο του 2012, η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας αποφάσισε να κλείσει την υπόθεση και να «πετάξει» τη λίστα στην Επιτροπή Πόθεν Εσχες, με ψήφους 7 κατά της συνέχισης των ερευνών και 6 υπέρ. Τον Φεβρουάριο του 2020, το ΣτΕ προχώρησε στην οριστική παραγραφή όλων των υποθέσεων της «λίστας Λαγκάρντ». Βγήκαν άκυροι όλοι οι φορολογικοί έλεγχοι και το Δημόσιο κλήθηκε να επιστρέψει πάνω από 330.000.000 ευρώ από τα βεβαιωθέντα ποσά φόρων και προστίμων σε 500 φυσικά πρόσωπα της λίστας.
Η Βουλή αποφάσισε να στείλει στο ειδικό δικαστήριο μόνο τον τότε ΥΠΟΙΚ Γιώργο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος το 2015 έπεσε «στα μαλακά» μόνο για το πλημμέλημα της νόθευσης εγγράφου και με φυλάκιση ενός έτους με αναστολή.
Όλοι αθώοι για την «απάτη του αιώνα» στο Χρηματιστήριο
Τον Ιούνιο του 1999 οι δρόμοι της Αθήνας γέμισαν, εν όψει ευρωεκλογών, από την αφίσα του ΠΑΣΟΚ «Σήμερα 1.000.000 επενδυτές ξέρουν ότι οι μετοχές τους έχουν αξία». Σε μια από τις ομιλίες του ο Σημίτης εκτίμησε ότι το Χρηματιστήριο θα ξεπερνούσε τις 6.000 μονάδες. Οι «μεθυσμένοι» από το γρήγορο χρήμα «φρέσκοι» επενδυτές αυξήθηκαν άμεσα σε 1.500.000.
Το 1999 η κεφαλαιοποίηση του Χρηματιστηρίου είχε φτάσει στα 212,8 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 182% του ΑΕΠ! Στις 17 Σεπτεμβρίου ο δείκτης εκτινάχθηκε στις 6.335 μονάδες. Η πτώση άρχισε τη Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 1999 και σε μία εβδομάδα έπεσε κατά 1.000 μονάδες.
Ο Σημίτης δήλωνε «σε ένα δυο 24ωρα η κατάσταση θα έχει ομαλοποιηθεί». Τον Μάρτιο του 2003 ο γενικός δείκτης είχε γκρεμιστεί πια στις 1.467 μονάδες, με τις μετοχές-φούσκες να «σκάνε» σαν τρακατρούκες.
Μέσα σε λίγα χρόνια είχαν γίνει «ατμός» 150 δισ. ευρώ, όμως η Βουλή και η ελληνική Δικαιοσύνη ουδέποτε διαπίστωσαν κάποια απάτη. Μόνο 23 εταιρίες ελέγχθηκαν από τη Δικαιοσύνη για χειραγώγηση μετοχών και κανένα πολιτικό πρόσωπο.
Το 2009, βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών παρέπεμπε 67 άτομα σε δίκη. Στη συνέχεια, με νέο βούλευμα, οι κατηγορούμενοι μειώθηκαν σε 42. Ολοι τους δικάστηκαν κι αθωώθηκαν το 2013. Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου άσκησε αναίρεση, αλλά το 2018 αθωώθηκαν ξανά οι 36, ενώ οι άλλοι 6 είχαν στο μεταξύ πεθάνει.
Αθώες περιστερές τα… μπουμπούκια της Novartis
Η είδηση δεν είναι ότι η Novartis μοίραζε μίζες στις ΗΠΑ και σε τόσες χώρες, αλλά ότι στην Ελλάδα δεν βρέθηκε ποτέ ποιοι τις έπαιρναν. Υπολογίζεται ότι από τη δράση της Novartis Hellas το Ελληνικό Δημόσιο έχασε περισσότερα από 3 δισ. ευρώ.
Το 2018 σχηματίστηκε η πρώτη δικογραφία, η οποία βασίστηκε στις καταθέσεις τριών προστατευόμενων μαρτύρων και αφορούσε 10 πολιτικά πρόσωπα της περιόδου 2006-2015, τους Σαμαρά, Πικραμμένο, Στουρνάρα, Αβραμόπουλο, Γεωργιάδη, Βενιζέλο, Λυκουρέντζο, Σαλμά, Λοβέρδο και Κουτρουμάνη. Οι πράξεις που αναφέρονταν στη δικογραφία ήταν δωροληψία, παθητική δωροδοκία και απιστία.
Με το που έγινε κυβέρνηση η Ν.Δ. συνέστησε ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή για προκαταρκτική εξέταση, κάνοντας λόγο για σκευωρία κι επιχειρώντας να αντιστρέψει την υπόθεση, στέλνοντας εν τέλει τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο και την πρώην επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη στο Ειδικό Δικαστήριο.
Από τις αρχές του 2020 μέχρι και πριν από μερικές εβδομάδες, οι υποθέσεις και για τα 10 πολιτικά πρόσωπα αρχειοθετήθηκαν. Τελευταία ήταν η υπόθεση Λοβέρδου, τον Αύγουστο.
Δύο μήνες νωρίτερα είδε το φως έγγραφο του FBI που είχε παραποιηθεί από το ΥΠΕΞ, αφαιρώντας το όνομά του από το εξής απόσπασμα: «Το 2012, η Novartis Ελλάς πλήρωσε 20.000 ευρώ στον Ανδρέα Λοβέρδο, που ξεπλύθηκαν μέσω της Medical Development, για να εμποδίσει ένα ανταγωνιστικό φάρμακο να αντικαταστήσει το Lucentis». Διατάχθηκε εισαγγελική έρευνα για την παραποίηση του εγγράφου, όμως αγνοείται οποιοδήποτε αποτέλεσμα.
Εφετείο: «Αφετείο» για δομημένα ομόλογα και ληστεία στα Ταμεία
Τον Σεπτέμβριο του 2018 «έκλεισε» το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων, με τις τεράστιες απώλειες στα ασφαλιστικά ταμεία από τα ομόλογα 280.000.000 ευρώ το 2006 και συνολικά 1,8 δισ. ευρώ. Το Εφετείο αθώωσε και τους 13 εμπλεκομένους για τα κακουργήματα απάτης, απιστίας και εγκληματικής οργάνωσης. Ανάμεσά τους οι επικεφαλής των ασφαλιστικών ταμείων, καθώς και στελέχη της JP Morgan, της Νorth Αsset Μanagement (NAM), της ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, κ.ά.
Το δικαστήριο καταδίκασε μόνο δύο εκπροσώπους της χρηματιστηριακής εταιρίας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ και μόνο για έκδοση εικονικών τιμολογίων. Η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής από τα οκτώ δομημένα ομόλογα του Δημοσίου συνολικής αξίας 1,8 δισ. ευρώ ασχολήθηκε αποκλειστικά με ένα από αυτά, αξίας 280.000.000!
Έξω και ο Γιάννος!
Από τον Απρίλιο του 2020 κυκλοφορεί ελεύθερος και ο Γιάννος Παπαντωνίου, ένα από τα δύο πουλέν των κυβερνήσεων του πάντα ανήξερου Σημίτη, μαζί με τον Ακη Τσοχατζόπουλο.
Ο πρώην υπουργός Αμυνας Γιάννος Παπαντωνίου ήταν προσωρινά κρατούμενος 17 μήνες για τις μίζες στα εξοπλιστικά. Στις 13 Απριλίου 2020 το Δικαστικό Συμβούλιο απεφάνθη ότι τα υπάρχοντα στοιχεία εις βάρος του δεν… επαρκούσαν για να παραπεμφθεί σε δίκη. Ετσι διέταξε περαιτέρω ανακρίσεις για να διαλευκανθεί η υπόθεση και… βλέπουμε.
Τελικά, απ’ όλα τα μεγάλα σκάνδαλα, μόνο ο Τσοχατζόπουλος την «πλήρωσε». Στις 7 Οκτωβρίου 2013 καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη για τις μίζες στα εξοπλιστικά και οδηγήθηκε στη φυλακή. Αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 2018 για λόγους υγείας και απεβίωσε το 2021.
Ελλάδα, όπως Πακιστάν, Ουζμπεκιστάν και Ελ Σαλβαδόρ
Το World Justice Project είναι ένας διεθνής επιστημονικός οργανισμός που ερευνά, προωθεί και αξιολογεί το κράτος δικαίου παγκοσμίως. Ξεκίνησε ως πρωτοβουλία του Αμερικανικού Δικηγορικού Συλλόγου και εξελίχθηκε, με έδρα την Ουάσινγκτον, σε ανεξάρτητο οργανισμό.
Το 2014, για να μετρηθεί η ατιμωρησία στη διαφθορά, πραγματοποίησε έρευνα σε 99 χώρες ρωτώντας τους πολίτες «αν θα τιμωρούνταν ένας κυβερνητικός αξιωματούχος που γίνεται γνωστό ότι έκλεβε κρατικά λεφτά για ιδιωτικό όφελος». Οι πολίτες στην Ελλάδα είχαν το τρίτο χαμηλότερο σκορ από τις 99 χώρες!
Συγκεκριμένα, μόλις το 17% των Ελλήνων πίστευε ότι τελικώς θα τιμωρούνταν ο πολιτικός, ακόμη και σε συνθήκες όπου τα στοιχεία ενοχής ήταν ισχυρά, υπήρχαν μάρτυρες και το σκάνδαλο έπαιρνε διαστάσεις στα ΜΜΕ. Το 83% πίστευε ότι ο διεφθαρμένος θα τη γλιτώσει. Ιδιο με το δικό μας σκορ, 17%, ήταν αυτό του Πακιστάν. Χαμηλότερα ήταν μόνο το Ελ Σαλβαδόρ με 11% και το Ουζμπεκιστάν με 3%.
Το 2021, η Ελλάδα έπεσε οκτώ θέσεις στον πιο πρόσφατο Δείκτη του Κράτους Δικαίου του World Justice Project. Ανάμεσα σε 139 χώρες είναι πλέον 48η. Και ανάμεσα στις 31 χώρες Ευρώπης – Β. Αμερικής καταποντίστηκε στην τρίτη θέση από το τέλος, έχοντας πατώσει σε όλους τους δείκτες.
Στην τελευταία έρευνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διαφθορά η Ελλάδα έρχεται πρώτη με ένα τραγικά εντυπωσιακό σκορ. Στη δημοσκόπηση του ευρωβαρόμετρου στις 27 χώρες της Ε.Ε. τον Μάρτιο – Απρίλιο 2022, το 98% των Ελλήνων -πρακτικά όλοι- πιστεύει ότι η διαφθορά είναι «ευρέως διαδεδομένη» στη χώρα!
