- Από τον Νίκο Σταυρουλάκι
Τρεις στρατιωτικό-διπλωματικές κινήσεις της Αθήνας στο διάστημα των τελευταίων 15 ημερών ασφαλώς ενισχύουν τη θέση και τα συμφέροντα της Ελλάδας στην Αν. Μεσόγειο, αλλά σε καμία περίπτωση δεν εξουδετερώνουν τις παράλογες τουρκικές απαιτήσεις στην περιοχή, κυρίως αυτές που η Αγκυρα ισχυρίζεται ότι προκύπτουν από τα μνημόνια που έχει συνάψει με την υπό προθεσμία κυβέρνηση της Λιβύης:
- Η συνομολόγηση της συμφωνίας για τις περιοχές έρευνας και διάσωσης με το Κάιρο.
- H μεγάλης κλίμακας ελληνοαιγυπτιακή αεροναυτική άσκηση «Μέδουσα 12» στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξάνδρειας, με τη συμμετοχή ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ και Γαλλίας και άλλων χωρών.
- Η NAVTEX που εξέδωσε η Αθήνα, ύστερα από αίτημα (σ.σ.: έτσι διαμηνύθηκε στα ΜΜΕ) της εταιρίας Exxon Mobil, για τη διενέργεια γεωτρήσεων στη θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Αντίκτυπο
Οι κινήσεις αυτές, όπως και οι αντίστοιχες της Τουρκίας, δηλαδή η νέα στρατιωτική επέμβαση στη βόρεια Συρία και στο Ιράκ και η εξαγγελία γεωτρήσεων στην Αν. Μεσόγειο από το τουρκικό πλωτό γεωτρύπανο «Abdulhamid Han» πραγματοποιούνται ενώ σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία μυρίζει εκλογές… Το γεγονός επηρεάζει καταλυτικά την ένταση των ενεργειών και των τριών πλευρών, οι οποίες «ασκούνται» περισσότερο σε κινήσεις επικοινωνιακού αντίκτυπου, εν όψει των εκλογικών αναμετρήσεων, και όχι σε ενέργειες αιχμής.
Οι παρούσες ηγεσίες στις τρεις χώρες διατυπώνουν τα αντίστοιχα υπέρ των χειρισμών τους αφηγήματα:
- Στην Τουρκία ο Τ. Ερντογάν επαναλαμβάνει να αναφέρει στις προεκλογικές συγκεντρώσεις, τα κατορθώματα της Τουρκίας την περίοδο της ισλαμικής δικτατορίας του.
- Στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης επιμένει ότι η χώρα έχει επιτύχει και συνεχίζει να διασφαλίζει τα συμφέροντά της στην Αν. Μεσόγειο.
- Στην Κύπρο το αφήγημα δεν έχει ουσιαστικό περιεχόμενο, αφού δεν αφορά τον απερχόμενο ηγέτη, πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη, ο οποίος ολοκλήρωσε την πολιτική ζωή του έπειτα από δύο πενταετίες Προεδρίας, κατά τις οποίες, δυστυχώς, τίποτε θετικότερο δεν συνέβη στο Κυπριακό υπέρ των ελληνοκυπριακών συμφερόντων, πλην της συνέχισης του ενεργειακού προγράμματος της χώρας. Αντίθετα, φέρεται ενισχυμένη η αδιάλλακτη στάση του κατοχικού καθεστώτος, με τη θέση περί δύο κρατών κ.λπ., ενώ η Κύπρος απειλείται πλέον ανοικτά -και στρατιωτικά- από την αναθεωρητική Τουρκία. Το γεγονός αυτό οδήγησε τον επικρατέστερο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, εκ των υποψηφίων, πρώην ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδη, να εξαγγείλει στις αρχές της εβδομάδας (29/11) 26 σημεία για την άμυνα και την ασφάλεια, τονίζοντας πως «η συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία, οι σημερινές προκλήσεις και οι υβριδικές απειλές καθιστούν την ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης και γενικότερα της αποτρεπτικής ισχύος της πατρίδας ως ύψιστη προτεραιότητα». Είναι ο μόνος εκ των υποψηφίων που έχει διατυπώσει προεκλογικά θέση υπέρ της αναβίωσης του δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΕΑΧ) με την Ελλάδα επί του πεδίου (όχι στα λόγια…).
Οι προαναφερθείσες τρεις κινήσεις της Αθήνας του πρόσφατου 15ημέρου αποκτούν ουσιαστικό περιεχόμενο, καθώς και οι τρεις στοχεύουν στην ενίσχυση της ελληνικής παρουσίας στην κρίσιμη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης.
Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για τον καθορισμό των περιοχών έρευνας και διάσωσης διασφαλίζουν ότι οι δύο χώρες αναγνωρίζουν πως η θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης και αυτή του ανατολικού Αιγαίου μέχρι τις αιγυπτιακές ακτές ελέγχονται αποκλειστικά από τα αντίστοιχα κέντρα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας Αθήνας – Καΐρου, που σημαίνει ότι το Κάιρο αποδέχεται την ελληνική θέση περί απολύτου δικαιοδοσίας της Ελλάδας σε ολόκληρο το FIR Αθηνών για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα και όχι μόνο για το μισό Αιγαίο, όπως ισχυρίζεται αυθαίρετα και παράνομα η Αγκυρα με την επίκληση του 25ου μεσημβρινού.
Η ελληνοαιγυπτιακή άσκηση «Μέδουσα 12» υπό τη σκέπη των ΗΠΑ διασφαλίζει το γεγονός πως ελληνικές και αιγυπτιακές δυνάμεις ασκούνται σε περιοχή όπου ενδέχεται να εκδηλωθούν επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας, με επίκληση των αποτελεσμάτων των τουρκολιβυκών μνημονίων.
Η NAVTEX
Τέλος, η έκδοση της Ελληνικής NAVTEX, η οποία οριοθετεί χώρο γεωτρήσεων στο όριο της μέσης γραμμής Ελλάδας – Λιβύης, συνιστά μήνυμα αποδοχής της σχετικής πρότασης που είχε καταθέσει η Λιβύη το 2011, ενώ επίσης ενισχύει την παρουσία της Ελλάδας στην περιοχή. Ωστόσο, κάτι έχει συμβεί και η Αγκυρα δεν προέταξε διαμαρτυρίες ούτε για την ελληνική NAVTEX ούτε για τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για τον καθορισμό των περιοχών έρευνας και διάσωσης ούτε για την άσκηση «Μέδουσα 12».
Αυτά που έχουν συμβεί, λοιπόν, είναι τα εξής:
Α) Η ελληνική NAVTEX είναι «χειρουργικά» σχεδιασμένη, ώστε να μην μπορεί η Τουρκία να προβάλει αντιρρήσεις. Η περιοχή εκτείνεται νοτιοδυτικά της Κρήτης, για την οποία η Τουρκία δεν έχει εγείρει αιτιάσεις, καθώς δεν επηρεάζει την τύχη των τουρκολιβυκών μνημονίων. Αλλωστε τουρκικές πηγές αναφερόμενες στο αν θα μπορούσαν να υπάρξουν τουρκικές αντιδράσεις στα σχέδια της Αθήνας για έρευνες νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, ανέφεραν ότι η «Τουρκία δεν έχει λόγο να κάνει κάποια κίνηση για τη συγκεκριμένη περιοχή». Αδίκως, αγεωγράφητοι αναλυτές του προχείρου περίμεναν κατά τη νύχτα της 19ης Νοεμβρίου και εντεύθεν θερμό επεισόδιο με την Τουρκία.
Β) Η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία δεν επηρεάζει τους σχεδιασμούς της Αγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο και ας την «πουλάει» η κυβέρνηση στην Αθήνα ως την κίνηση που κατήργησε το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Πώς είναι δυνατόν μία διμερής συμφωνία δικαιοδοσίας να ακυρώνει άλλη διμερή συμφωνία οικονομικής κυριαρχίας και εκμετάλλευσης, μόνο οι νομικοί φωστήρες στην Αθήνα μπορούν να επινοήσουν. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός στο εβδομαδιαίο σημείωμα που καθιέρωσε στο facebook αυτό ακριβώς τονίζει στη μία και μοναδική αναφορά που έχει για την εξωτερική πολιτική. Μετά πήγε στο Λονδίνο…
Γ) Οσο για την αεροναυτική άσκηση «Μέδουσα 12», αυτή διεξήχθη σε αέρα και θάλασσα εκεί όπου η Τουρκία -και να θέλει- δεν μπορεί να εγείρει αιτιάσεις.
Μόνη αντίδραση από τουρκικής πλευράς, η δήλωση Μ. Τσαβούσογλου, ο οποίος αρκέστηκε να πει πως Αγκυρα και Κάιρο θα ανταλλάξουν προσεχώς πρέσβεις… Παράλληλα πραγματοποιούνται έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις σε διάφορα επίπεδα, με τη συμμετοχή και της Ουάσινγκτον.
Οι Ν. Δένδιας και Μ. Τσαβούσογλου βρέθηκαν για δύο συνεχόμενες ημέρες σε δύο διαφορετικά φόρα σε πόλεις της Ευρώπης, την Τρίτη (29/11) στο Βουκουρέστι (ΝΑΤΟ) και την Τετάρτη (30/11) στο Ντοτζ της Πολωνίας (ΟΑΣΕ), ενώ διακινούνται πληροφορίες για συναντήσεις μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Σε κάθε περίπτωση, οι ουσιαστικές εξελίξεις θα επισυμβούν μετά την ολοκλήρωση των τριών εκλογικών αναμετρήσεων σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο το 2023.
