Σήμερα πια είναι αδύνατο να βρεθεί άνθρωπος που να μη βλέπει ότι ο Μητσοτάκης είναι ένας επιδέξιος «διαχειριστής» των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης στα οποία ελέγχει την ατζέντα. Αλλά αυτό που διαπιστώθηκε στη βουβή διπλή εκλογική του κυριαρχία είναι ότι έριξε κι όλα του τα μέσα για να επηρεάσει το αχανές κοινό των social media. Κι όχι μόνο…
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Ο στόχος ήταν να κερδηθεί η συγκατάβαση των περισσοτέρων, απ’ όπου κι αν ενημερώνονται. Οπου κι αν κοιτάζει κανείς, να υπάρχει μόνο μια «πραγματικότητα», αυτή που δημιουργείται από το Μαξίμου. Κάτι που αποτυπώθηκε στις εκλογές του Μαΐου, όπως είναι πιθανό το ίδιο να συμβεί και σήμερα.
Ρίχνοντας μπόλικο χρήμα και κάνοντας χρήση όλων των μεθόδων συσκότισης της κοινής λογικής, κατάφερε να μετατρέψει όχι μόνο τα συμβατικά ΜΜΕ, αλλά και τα social media σε εργαλείο πολιτικής προώθησής του, απόσπασης της προσοχής, διαστρέβλωσης και αλλεπάλληλων επιθέσεων. Οχι μόνο προς τους πολιτικούς του αντιπάλους, αλλά και προς οποιονδήποτε διαπίστωνε ότι στην πραγματικότητα ο βασιλιάς είναι γυμνός. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τις πραγματικές δαπάνες για την προώθηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη και της επανεκλογής του.
Για παράδειγμα, ακόμα και σήμερα, μία τετραετία από το 2019, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει δώσει καμία εξήγηση για τον σκιώδη ρόλο του Αμερικανού «γκουρού» των εκλογών Σταν Γκρίνμπεργκ. Ουδέποτε ανακοινώθηκαν τα ποσά που δαπανά ο χθεσινός και αυριανός πρωθυπουργός για τις ορδές επικοινωνιολόγων και «γραφείων συμβούλων». Και ποτέ δεν υπήρξε μια πειστική απάντηση για τον περίεργο ρόλο της Palantir.
Ομως η απόλυτη επικράτηση του μηχανισμού Μητσοτάκη στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης δεν σταματά εδώ. Τα τρολ του ίντερνετ δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά ένας οργανωμένος «στρατός» ανθρώπων που πληρώνονται για να αφήνουν να διαρρέουν «πειραγμένα» βίντεο, να ποστάρουν απόψεις που βολεύουν το Μαξίμου, να επιτίθενται σε αντιπάλους με fake news και να διαπράττουν «δολοφονίες χαρακτήρων».
Ομως ακόμα κι όλα αυτά δεν αρκούν για να δούμε ολοκληρωμένη την εικόνα της επικοινωνιακής πανοπλίας του Μητσοτάκη. Η παντοκρατορία του έφτασε σε σημείο να εκτεθούν ανεπανόρθωτα ακόμα και «κανονικά» δημοσιογραφικά sites. Αν και η πλειονότητα των ΜΜΕ στην Ελλάδα λιβανίζουν έτσι κι αλλιώς τον Μητσοτάκη, υπάρχουν πλέον διαπιστωμένα και ψεύτικοι αρθρογράφοι, δηλαδή ανύπαρκτα πρόσωπα με πλαστογραφημένες φωτογραφίες, που διαφημίζουν τον πρωθυπουργό με κραυγαλέο τρόπο, αποκαλώντας τον ακόμα και «τσιτάχ» της πολιτικής. Οπως, δηλαδή, αποκαλύφθηκε ότι συμβαίνει με το Protagon των 62.000 ευρώ της λίστας Πέτσα. Οποια δημοσιογραφική αξιοπιστία του site μηδενίστηκε μέσα σε μια μέρα.
Mε… σφεντόνες η αντιπολίτευση
Απέναντι στους μηχανισμούς Μητσοτάκη με στόχο τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, με θεμιτούς κι αθέμιτους τρόπους, η αντιπολίτευση είχε να αντιπαραθέσει… σφεντόνες. Ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανιζόταν διαρκώς γυμνός, τα υπόλοιπα κόμματα γίνονταν στόχος ανάλογα με την περίσταση. Ακόμα και συνδυασμοί που δεν κατάφεραν να μπουν καν στη Βουλή στις 21 Μαΐου, όπως η ΝΙΚΗ, δέχτηκαν επιθέσεις από διάφορα μητσοτακικά μετερίζια.
Το αποψινό αποτέλεσμα δεν είναι απόρροια μόνο των δαπανηρών, συμβατικών μεθόδων πολιτικής επικοινωνίας. Είναι το προϊόν τεσσάρων ετών συστηματικής προπαγάνδας.
Χρησιμοποίησε τα κρατικά και ιδιωτικά media για την πολιτική του επικράτηση, το ίδιο και τα εναλλακτικά, ώστε να διογκώσει το καπέλωμα των συνεπειών της πολιτικής του και των σκανδάλων του στην κοινωνία.
Ετσι, ψηφιακές καμπάνιες, στρατιές bots στο διαδίκτυο, το διάσημο rebranding του Σταν Γκρίνμπεργκ που έχτισε το «πρότζεκτ Κυριάκος», η βορειοκορεατική ομοιομορφία στα ΜΜΕ, ακόμα και η Τεχνητή Νοημοσύνη των social media ανέλαβαν το έργο μιας πολιτικής χειραγώγησης βιομηχανικής κλίμακας που παρατηρείται σε άλλες ηπείρους.
Ασφαλώς, όσο έντεχνα και να μοιράζει ένας πολιτικός ιντερνετικό και επικοινωνιακό σανό, ο ψηφοφόρος έχει πάντα τον τελευταίο λόγο. Η ευθύνη είναι δική του, αφού αυτός κρίνει αν το «μήνυμα» που του περνάνε είναι αληθινό ή όχι και αποφασίζει ανάλογα. Ομως συχνά η απόφαση που παίρνει κάθε πολίτης διαμορφώνεται από την πληροφόρηση που έχει.
Πλαστά βίντεο και SMS ανήμερα των εκλογών
Ανήμερα των εκλογών της 21ης Μαΐου ο δημοσιογράφος του Kontra Φοίβος Κλαυδιανός κατήγγειλε μέσω του λογαριασμού του στο Facebook την ευρεία διακίνηση παραποιημένου βίντεο στο διαδίκτυο. Ανέφερε ότι ο ίδιος εμφανιζόταν να λέει στην εκπομπή του «όσοι θέλουν να ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ στον Βόρειο Τομέα να διαγράψουν μόνοι τους το όνομα του Γιώργου Κατρούγκαλου». Κάτι τέτοιο θα ακύρωνε το ψηφοδέλτιο.
Δεν ήταν, όμως, το μοναδικό περιστατικό. Την ίδια μέρα αποκαλύφθηκε και μαζική αποστολή SMS που προέτρεπε τους ψηφοφόρους επίσης για τη χειρόγραφη διαγραφή Κατρούγκαλου. Με δήθεν αποστολέα τον ΣΥΡΙΖΑ!
Το γεγονός κατήγγειλε επίσημα ο ΣΥΡΙΖΑ, κάνοντας λόγο για «μηχανισμό προπαγάνδας της Ν.Δ.», δηλαδή χρεώνοντας αυτή την ενέργεια απευθείας στο κόμμα. Η Κουμουνδούρου ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προσφύγει στα δικαστήρια, αλλά και στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.
Απόκρυψη για τη Θράκη από Κυριάκο και media
Για να ξεφύγει από τις δηλώσεις Πνευματικού για διαλογή ασθενών στο ΕΣΥ, ο μηχανισμός Μητσοτάκη «ανέβασε» τα ντεσιμπέλ σχετικά με τους δύο υποψηφίους του ΣΥΡΙΖΑ στη Θράκη. Οι κατηγορίες του πρωθυπουργού δεν ήταν ψευδείς. Ομως ο ίδιος απέκρυπτε επί ημέρες τη δράση του δικού του «εκλεκτού», όπως «εκλεκτού» και του τουρκικού προξενείου το 2019, Κατραντζή.
Ο Μητσοτάκης, μάλιστα, όπως αποδείχτηκε, ήταν ενήμερος για τον Κατραντζή και από την ΕΥΠ, της οποίας ήταν ο πολιτικός επικεφαλής μέχρι τις εκλογές. Ομως ο εν αναμονή πρωθυπουργός, αν και ήξερε, δεν έδιωχνε τον δικό του υποψήφιο βουλευτή για τους ίδιους λόγους για τους οποίους υποκριτικά κατηγορούσε με σφοδρότητα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ο μιντιακός και ιντερνετικός στρατός Μητσοτάκη υιοθέτησε γρήγορα τη θέση του για τους δύο μουσουλμάνους υποψηφίους του ΣΥΡΙΖΑ. Ουδέποτε έψαξε τι γίνεται με τους υποψηφίους των άλλων κομμάτων στη Θράκη. Κι όταν η «δημοκρατία» αποκάλυψε τον ρόλο του Κατραντζή και η επιχειρηματολογία Μητσοτάκη κατέρρευσε, η είδηση θάφτηκε απ’ όλους. Τα ΜΜΕ σιώπησαν. Ενοχικά και «στρατευμένα» ακόμα μια φορά…
«Επιστημονικά» ο ιντερνετικός σανός για τις εκλογές
Το 2012 το Facebook διεξήγαγε ένα πείραμα συναισθηματικής χειραγώγησης, το λεγόμενο happy-sad experiment: Χώρισε 1.000.000 ανθρώπους σε δύο γκρουπ και άρχισε να χειραγωγεί τις αναρτήσεις με τέτοιον τρόπο, ώστε η μια ομάδα λάμβανε καθημερινά χαρούμενα updates και ειδήσεις, ενώ η άλλη λάμβανε θλιβερά. Επειτα οι ειδικοί του Facebook «έτρεξαν» τα αποτελέσματα μέσω αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης και απέδειξαν ότι η παρέμβασή τους ήταν σε θέση να επηρεάζει ανάλογα τη διάθεση και τη νοοτροπία των ανθρώπων.
Το 2013 επιστήμονες στο πανεπιστήμιο Κέμπριτζ πειραματίστηκαν πάνω στο πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Facebook για τη δημιουργία ψυχογραφικών προφίλ. Τα τελευταία χρόνια ειδικοί στην «Μηχανική της Μάθησης» και την «Επιστήμη Δεδομένων» μπορούν, σε παγκόσμια κλίμακα πια, να αναγνώσουν τα δημόσια δεδομένα των χρηστών στα social media και να στοχεύσουν αναλόγως για τον επηρεασμό του ανυποψίαστου κοινού.
Από τον «επιστημονικό» τρόπο που διαχειρίστηκε την περασμένη τετραετία τα «νέα μέσα» το Μαξίμου, αλλά κι απ’ όσα έγιναν στις δυο προεκλογικές περιόδους με τον μαζικό «βομβαρδισμό» από «καλές» -όσο κι απατηλές- ειδήσεις, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι έχει στις υπηρεσίες του και αρκετούς τέτοιους ειδικούς. Το σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση, αντί να πληρώσει τα μεγάλα όσο και υπαρκτά σκάνδαλά της, επικράτησε τελικά η λεγόμενη «θετική της ατζέντα» μιας παραποιημένης και εξωραϊσμένης «πραγματικότητας» που έκανε το μαύρο άσπρο.
Σύμφωνα με τον «Economist», «οι ψυχογραφικοί αλγόριθμοι επιτρέπουν στους στρατηγικούς αναλυτές να αναγνωρίζουν, να γκρουπάρουν και να στοχοποιούν τους ελλιπώς ενημερωμένους και πιο εύπιστους ψηφοφόρους. Είναι οι λεγόμενοι “ψηφοφόροι χαμηλής πληροφόρησης”».
Η χειραγώγηση μέσω social media έχει φτάσει πια, διεθνώς, σε τέτοιον βαθμό, που το Facebook κλείνει 17.000.000 ψεύτικους λογαριασμούς κάθε μέρα, αριθμός υπερδιπλάσιος απ’ ό,τι πριν από μερικά χρόνια, ενώ το YouTube «κατεβάζει» 11.400.000 βίντεο και 2,1 δισ. σχόλια χρηστών κάθε τρίμηνο. Το Ινστιτούτο Reuters του πανεπιστημίου της Οξφόρδης θεωρεί ότι βρισκόμαστε πια σε μια ιστορική «συνταγματική στιγμή» για το πώς πρέπει να ρυθμιστεί η «ιδιωτική υποδομή» που έφτασε να αποτελεί το βασικό όχημα της έκφρασης σε ολόκληρο τον κόσμο.
Τα σκάνδαλο Palantir, τα data των Ελλήνων και η «ένοχη» Cambridge Analytica!
Μια κυβέρνηση που, για να κυριαρχήσει στο πολιτικό τοπίο, έχει εθιστεί στις υποκλοπές πολιτικών αντιπάλων αλλά ακόμα και υπουργών της, αρνούμενη κάθε ευθύνη και μπλοκάροντας κάθε παραθυράκι διερεύνησης, δεν παίζει σύμφωνα με τους κανόνες.
Στις 16 Δεκεμβρίου 2020 το Vouliwatch έφερνε στην ελληνική επικαιρότητα το θέμα της Palantir και υπέβαλλε αίτηση κατάθεσης εγγράφων στην ελληνική κυβέρνηση ζητώντας τη σύμβαση συνεργασίας της αμερικανικής εταιρίας με το Ελληνικό Δημόσιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η σύμβαση δεν υπήρχε ούτε στην Διαύγεια, ούτε στον Προμηθέα.
Η Palantir Technologies είναι μια αμφιλεγόμενη αμερικάνικη εταιρεία που ασχολείται με την ευρείας κλίμακας ανάλυση, επεξεργασία και «εξόρυξη» ιντερνετικών δεδομένων σε όλο τον κόσμο, με τα λογισμικά Gotham και Foundry. Η ίδια η εταιρία έχει παραδεχτεί ότι βοηθά κυβερνήσεις να διαχειρίζονται τεράστιο όγκο δεδομένων.
Το Vouliwatch ανέφερε πως «περισσότερες από δώδεκα χώρες -συμπεριλαμβανομένης, όπως φαίνεται, και της Ελλάδας- χρησιμοποιούν το λογισμικό Foundry για διασύνδεση ιντερνετικών δεδομένων στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την πανδημία του Covid-19».
Τον Απρίλιο του 2021 το γερμανικό «Der Spiegel» έγραφε: «Η Αθήνα και η αμερικανική εταιρία συμφώνησαν εν κρυπτώ σχετικά με τους τρόπους συνεργασίας. Η σύμβαση δεν υποβλήθηκε σε διαγωνισμό και δεν ελέγχθηκε βάσει του νόμου περί προστασίας δεδομένων. Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας έγιναν γνωστές μόνο οκτώ μήνες αργότερα».
Η Palantir εστίασε στην αντιμετώπιση μιας αδυναμίας πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στην ψηφιοποίηση των υπηρεσιών τους. Σύμφωνα με το «Spiegel», «ως αντάλλαγμα για την υπόσχεση περιορισμού της πανδημίας με τη βοήθεια λογισμικού η εταιρία έλαβε, όπως φαίνεται, εκτεταμένη πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα από την ελληνική κυβέρνηση. Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται ότι κοινοποίησε δεδομένα ασθενών στην Palantir, ενώ η εταιρία αρνήθηκε ότι αφαίρεσε δεδομένα».
Η δεξαμενή των ιντερνετικών δεδομένων, δηλαδή τα λεγόμενα Big Data, παρομοιάζονται με «πυρηνικά όπλα». Ειδικά όταν μια εταιρία, συνεργαζόμενη με την κυβέρνηση, αποκτά πρόσβαση σε όλα τα ευαίσθητα δεδομένα ενός λαού. Και όχι μόνο τα δημόσια data από τα social media…
Το τι μπορεί να γίνει σε ένα πολιτικό παιχνίδι από μια τέτοια δεξαμενή ιντερνετικών δεδομένων στα χέρια εταιρίας φάνηκε στο σκάνδαλο μεγατόνων Cambridge Analytica. Η βρετανική εταιρία έβαλε λουκέτο το 2018. Τα στελέχη της αντιμετώπισαν τη Δικαιοσύνη. Και για την ίδια υπόθεση επιβλήθηκε στη Facebook πρωτοφανές πρόστιμο 5 δισ. δολ. για παραβίαση προσωπικών δεδομένων.
Οι συνταρακτικές αποκαλύψεις έγιναν το 2018 από κορυφαία αμερικανικά και βρετανικά έντυπα. Συνέδεσαν με ατράνταχτα αποδεικτικά στοιχεία την Cambridge Analytica με την προεκλογική καμπάνια του Ντόναλντ Τραμπ το 2016, αποκαλύπτοντας ότι η εταιρία απέκτησε παράνομα τα δεδομένα 50.000.000 χρηστών του Facebook. Παρόμοια στοιχεία επηρεασμού της κοινής γνώμης βρέθηκαν και για το Brexit.
Οι χρήστες «παγιδεύτηκαν» από μια εφαρμογή στο κινητό τους τηλέφωνο που έστελνε υπάλληλος της Cambridge Analytica. Ο ίδιος συνέλεξε τα δεδομένα και τα έδωσε στην εταιρία του. Οπως αποδείχθηκε από τη διερεύνηση του σκανδάλου, στην κλοπή υπήρχαν και συνεργαζόμενοι υπάλληλοι της Palantir.
Από τη διαδικασία αποδείχθηκε ότι το Facebook γνώριζε για τη συλλογή δεδομένων από την Cambridge Analytica, όμως δεν ειδοποίησε ποτέ τους χρήστες του. Τα δεδομένα των χρηστών χρησιμοποιήθηκαν από την Cambridge Analytica για στοχευμένη καμπάνια που βοήθησε τον Ντόναλντ Τραμπ το 2016. Στη συνέχεια το ίδιο έγινε και για την καμπάνια υπέρ του Brexit.
Η βρετανική εταιρία «πολιτικών ερευνών και ερευνών δεδομένων» χρησιμοποίησε τα data που υπέκλεψε με στοχευμένο τρόπο ώστε να επηρεαστεί υπέρ του Τραμπ ένα κρίσιμο ψηφοφορικό σώμα 10.000.000-20.000.000 ψηφοφόρων. Βάσει αυτών των data αποφασίστηκε ακόμα και ποιες πόλεις θα έπρεπε να επισκεφτεί ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων.
