Οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα επισημοποιήσουν και θα σφραγίσουν στη συνάντησή τους στη Νέα Υόρκη, στις 20 Σεπτεμβρίου, την ήδη συμφωνημένη διαδικασία διμερών πολιτικών διαπραγματεύσεων για τη μοιρασιά ελληνικών δικαιωμάτων και τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο και στην Αν. Mεσόγειο.
- Της Κύρας Αδάμ
Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί το προηγούμενο διάστημα είχαν τον χρόνο να διαμορφώσουν ένα νέο σκηνικό στις σχέσεις των δύο χωρών, που περιλαμβάνει την υποτυπώδη «ηρεμία στο Αιγαίο», αφού η κυβέρνηση Μητσοτάκη κάνει τα στραβά μάτια στις «σιωπηλές ασκήσεις» με τουρκικά UAVs (που παραβιάζουν σε καθημερινή βάση ελληνική κυριαρχία από τη Θάσο μέχρι το Καστελόριζο), αλλά και την απουσία ηχηρών απειλών της Τουρκίας εναντίον της ελληνικής κυριαρχίας με χρήση τουρκικών F-16 στο Αιγαίο.
Το ίδιο διάστημα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αφαίρεσε σταδιακά από το προσκήνιο τη μέχρι τώρα μόνιμη θέση της Ελλάδας για διαπραγμάτευση ΜΟΝΟ του θέματος της ΑΟΖ/ΥΦ στο Αιγαίο και την παραπομπή του στη Χάγη, ενώ η κυβέρνηση Ερντογάν δηλώνει ανοιχτή σε δίκαιη μοιρασιά, αν η διαπραγμάτευση γίνει χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί σε Ελλάδα και Τουρκία ενδιαφέρονται να καταλήξουν σε μια ηχηρή διμερή συμφωνία κορυφής, σταθερή και διαχρονική, με τη «σφραγίδα» ανώτατου διεθνούς οργάνου, όπως, π.χ., το Δ.Δ. Χάγης, μακριά από αχρείαστες «κηδεμονίες» είτε των ΗΠΑ είτε της Ε.Ε., της Ουάσινγκτον, του Βερολίνου κ.λπ.
Διαπραγματεύσεις
Και οι δύο κυβερνήσεις ενδιαφέρονται να λύσουν τις μεταξύ τους διαφορές επί της ΑΟΖ/ΥΦ με κοινά αποδεκτή συμφωνία, που θα σφραγιστεί από το Δ.Δ. Χάγης. Ομως, η προς διαπραγμάτευση περιοχή της ΑΟΖ/ΥΦ δεν αφορά την ΑΟΖ/ΥΦ του Αιγαίου κατ’ ανάγκην, όπως «παραδοσιακά» υποστήριζαν μέχρι τώρα όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Η Τουρκία δεν πρόκειται να υποχωρήσει από την εμμονή της στη «Γαλάζια Πατρίδα», την τουρκοποίηση της περιοχής ΑΟΖ ανατολικά του 28ου μεσημβρινού (καταπίνοντας την ΑΟΖ Ρόδου – Καστελόριζου) και τη διατήρηση της -επισήμως σε ισχύ, πλέον- τουρκολιβυκής ΑΟΖ.
Αντί ισχυρού τουρκικού ανταλλάγματος, που θα ισχυροποιήσει την πολιτική εικόνα του Ελληνα πρωθυπουργού, η Τουρκία προσανατολίζεται να δεχθεί την παραπομπή στο Δικαστήριο της Χάγης κοινά αποδεκτής συμφωνίας Ελλάδας – Τουρκίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της Αν. Μεσογείου.
Η οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας – Τουρκίας στην περιοχή της Αν. Μεσογείου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, δεδομένου ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει κάνει μόνη της τη… σχετική προεργασία.
Στη συμφωνία για τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, η Ελλάδα έχει δεχθεί σιωπηλά ότι το Καστελόριζο έχει 0% ΑΟΖ, η Ρόδος 20%, η Κάρπαθος και η Κρήτη 40%, και τούτο αποδεικνύεται από τις συντεταγμένες της μέσης γραμμής Ελλάδας – Αιγύπτου.
Στην περίπτωση που τα ελληνικά νησιά είχαν υφαλοκρηπίδα, η μέση γραμμή οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου θα ήταν 40 ν.μ. νοτιότερα από τις συντεταγμένες που βρίσκεται σήμερα, λόγω μη αποδοχής της ΑΟΖ των νησιών. Η μερική συμφωνία ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου βρίσκεται επισήμως σε ισχύ και, ως εκ τούτου, κανένα δικαστήριο δεν μπορεί να δεχθεί ότι στη μια συμφωνία (ελληνοαιγυπτιακή) τα ελληνικά νησιά έχουν μηδενική ή μειωμένη επήρεια ΑΟΖ και σε μια ελληνοτουρκική συμφωνία τα ελληνικά νησιά θα έχουν πλήρη ΑΟΖ.
Με αυτά τα δεδομένα, το Δ.Δ. Χάγης δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη του το προδικασμένο των νησιών των Φιδιών στη Μαύρη Θάλασσα, το οποίο, καίτοι ανήκει στην Ουκρανία, λόγω της απόστασής του από τις ακτές της Ρουμανίας δεν έχει ΑΟΖ, αλλά μόνο χωρικά ύδατα. Στην περίπτωση συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο, το δικαστήριο θα βρεθεί μπροστά σε μια προκατασκευασμένη συμφωνία που θα ανακοινώσει, με την οποία η Ελλάδα ουσιαστικά παραιτείται από την ΑΟΖ στην Αν. Μεσόγειο, ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, αφήνοντας την κυπριακή ΑΟΖ της περιοχής αυτής στο έλεος της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση Ερντογάν γνωρίζει ότι δεν είναι δυνατόν να επιμείνει και να κερδίσει όλες τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο σε βάρος της Ελλάδας, διότι τότε δεν θα υπάρχει διαπραγμάτευση, αλλά «παράδοση», γεγονός που δεν μπορεί να δεχθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Στο Αιγαίο, από τις τουρκικές απαιτήσεις για τα 10 ν.μ. του ελληνικού ΕΕΧ, τα σχέδια πτήσης, την έρευνα και διάσωση, τις βραχονησίδες, την αποστρατιωτικοποίηση κ.λπ., η Αγκυρα είναι υποχρεωμένη να υποχωρήσει σε κάποιες από αυτές. Από την προηγούμενη πολιτική διαπραγματευτική προεργασία η ελληνική κυβέρνηση επιμένει να αποδεχθεί η Τουρκία την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων από 6 ν.μ. σε 10 ν.μ., η οποία αυτομάτως λύνει πολλά από τα σημεία τριβών ανάμεσα στις δύο χώρες (σχέδια πτήσης, αναχαιτίσεις, αερομαχίες, εμπλοκές ανάμεσα στα 6-10 ν.μ. του ΕΕΧ), κρατώντας όμως το casus belli για την περαιτέρω επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ν.μ., όπως έχει το -κατοχυρωμένο από το Διεθνές Δίκαιο- δικαίωμα. Ετσι, στην πραγματικότητα, η Τουρκία «συναινεί» να δώσει εν μέρει στην Ελλάδα ένα αναφαίρετο ελληνικό δικαίωμα, την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Αυτή η τουρκική «συναίνεση» στη μερική αύξηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο επιτρέπει στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, και προσωπικά στον πρωθυπουργό, να θριαμβολογήσει ότι είναι ο μοναδικός πολιτικός αρχηγός στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία ο οποίος διαπραγματεύτηκε ειρηνικά και κέρδισε αύξηση της ελληνικής κυριαρχίας, υποβαθμίζοντας τις απώλειες εθνικών δικαιωμάτων και συμφερόντων στην Αν. Μεσόγειο.
Επιπροσθέτως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα επιδιώξει να θριαμβολογήσει ότι «έσυρε» την Τουρκία στη Χάγη για την Αν. Μεσόγειο.
Με αυτή τη σιωπηλή συμφωνία κυρίων, οι δύο διαπραγματευτές (υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και ο κινών τα νήματα Ιμπραήμ Καλίν από την πλευρά της Τουρκίας), στις 16 Οκτωβρίου, θα μπουν στον σκληρό πυρήνα της διμερούς διαπραγμάτευσης και θα έχουν καταλήξει στο τέλος του χρόνου, ώστε οι Μητσοτάκης και Ερντογάν να ανακοινώσουν συγκεκριμένα αποτελέσματα στη Θεσσαλονίκη.
Θρασύτατη πρόκληση με τουρκικές δοκιμές των ρωσικών S-400
Με δύο δοκιμές ρωσικών πυραύλων S-400 θα περιβάλει ο Ερντογάν τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη, ακριβώς πριν και κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στη Νέα Υόρκη.
Τα δύο «δώρα» του Ερντογάν προς τον Κ. Μητσοτάκη περιλαμβάνουν το Αιγαίο και, για πρώτη φορά, την Αν. Μεσόγειο, και συγκεκριμένα όλο το FIR Αθηνών – Κωνσταντινούπολης από τον Εβρο μέχρι 15 ν.μ. ανατολικά του Καστελόριζου και δυτικά προς την ηπειρωτική Ελλάδα, μέχρι Βόλο, Θερμαϊκό, Κάρυστο, Κρήτη:
1. Δοκιμή S-400 που καλύπτει κυριαρχία στη βραχονησίδα Τζουράφα, ανατολικά της Σαμοθράκης, από τις 19 έως 21 Σεπτεμβρίου 2023. Η δοκιμή θα είναι από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι 51.000 πόδια, επομένως θα κλείσουν όλοι οι αεροδιάδρομοι στην περιοχή. Δεν είναι η πρώτη φορά που η βραχονησίδα Τζουράφα δέχεται δοκιμή πυραύλου S-400 από την Τουρκία, αλλά οι προηγούμενες ανήκαν στην περίοδο έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η τωρινή δοκιμή στην Τζουράφα συμπίπτει χρονικώς με τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, επομένως μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί.
Η Τουρκία με τις διεθνείς αγγελίες Α/6689/11 Σεπτεμβρίου 2023 και Α/6691/11 Σεπτεμβρίου 2023 έχει αναγγείλει από τις 11 Σεπτεμβρίου δοκιμή πυραύλου S-400 στην Τζουράφα, αλλά, μέχρι την ώρα που κλείνει το ρεπορτάζ αυτό, η Αθήνα δεν έχει απαντήσει, προφανώς για να μην επιδεινώσει τις συνθήκες εν όψει της συνάντησης της Νέας Υόρκης.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» παρουσιάζει τις δύο αυτές τουρκικές αγγελίες ως τεκμήριο του ρεπορτάζ.
2. Δοκιμή S-400 στην περιοχή μεταξύ Ρόδου – Καστελόριζου και Dalaman στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 2023, μέχρι τα 51.000 πόδια, με αποτέλεσμα να κλείσουν όλοι οι αεροδιάδρομοι προς και από Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Kαι τούτο διότι πάνω από ta 51.000 πόδια δεν πετάne ούτε στρατιωτικό ούτε πολιτικό αεροσκάφος. Σημειώνεται ότι η Τουρκία εκτελεί για πρώτη φορά δοκιμή ρωσικού πυραύλου S-400 στην περιοχή Ρόδου – Καστελόριζου, που καλύπτει το σύνολο της Αν. Μεσογείου, την παραμονή της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, και αποτελεί σαφές και έμπρακτο δείγμα των τουρκικών βλέψεων για την πλήρη «τουρκοποίηση» της ΑΟΖ στην περιοχή, με μηδενική ΑΟΖ στο Καστελόριζο.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία» αποκαλύπτει τις δύο τουρκικές αγγελίες, την Α 6688/11 Σεπτεμβρίου 2023 και την Α 6692/11 Σεπτεμβρίου 2023, για τη δοκιμή S-400 στην περιοχή Ρόδου – Καστελόριζου – Dalaman, που εκδόθηκαν και αυτές στις 11 Σεπτεμβρίου.
Μέχρι τη στιγμή που κλείνει αυτό το ρεπορτάζ, η Αθήνα δεν έχει αντιδράσει σε αυτή την προκλητική τουρκική ενέργεια, όπως έχει κάνει σε άλλες τουρκικές προκλήσεις στην περιοχή αυτή.
