Υπάρχουν ιδιότητες που, όταν ένας πολιτικός δεν τις εξασκεί, συρρικνώνονται σε βαθμό εξαφάνισης. Αν, δηλαδή, μπορούσε κάτι να περισώσει ο Αντώνης Σαμαράς, με το ειδικό βάρος ενός πρώην πρωθυπουργού, από τις εθνικές κόκκινες γραμμές που γίνονται λάστιχο στα χέρια του Μητσοτάκη, είναι ίσως πολύ αργά.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Η χθεσινή του παρέμβαση έγινε εκ του ασφαλούς και με χρονοκαθυστέρηση. Περισσότερο μοιάζει με πισώπλατη μαχαιριά στον πρωθυπουργό παρά με πρωτοβουλία ουσίας που μπορεί να αλλάξει τη ροή των Ελληνοτουρκικών. Αν κάποτε είχε ένα ταλέντο ο Σαμαράς να προσελκύει ακροατήριο με γνήσιο ενδιαφέρον για τους υπαρξιακούς κινδύνους της χώρας, αυτό έχει εξαερωθεί προ πολλού. Με προσωπική του ευθύνη.
Με τη συνέντευξή του στην «Καθημερινή» ο Σαμαράς ξεπέρασε ακόμα και τα δικά του όρια αυτοθαυμασμού, όταν άρχισε να κομπάζει για «επιτυχίες» στα Ελληνοτουρκικά επί διακυβέρνησής του, που στην πραγματικότητα δεν ισχύουν: «Οι παραβιάσεις μπορεί να έχουν μειωθεί, προσωρινά τουλάχιστον, αλλά οι προκλήσεις όχι! Ενώ τα “τετελεσμένα” που έχει δημιουργήσει η Τουρκία σε βάρος μας εξακολουθούν να ισχύουν. Και επί των δικών μου ημερών οι παραβιάσεις είχαν σχεδόν μηδενιστεί. Το θυμάστε; Ομως, αυτό δεν εμπόδισε καθόλου την Τουρκία αργότερα να επανέλθει και να τις κλιμακώσει».
Η αλήθεια είναι ότι επί Σαμαρά, σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΕΘΑ, οι τουρκικές παραβιάσεις είχαν αυξηθεί το 2012 κατά 332% σε σχέση με το 2009. Εξάλλου, μέσα στους πέντε πρώτους μήνες του 2014, οι Τούρκοι πραγματοποίησαν 1.017 παραβιάσεις του Ελληνικού Εναέριου Χώρου, σχεδόν διπλασιασμός συγκριτικά με το 2013, όταν είχαν πραγματοποιήσει μόνο 636 παραβιάσεις. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι επί Σαμαρά οι Τούρκοι «μαζεύτηκαν».
Ο Αντώνης Σαμαράς επιχειρεί να εμφανιστεί ως «τουρκοφάγος», όμως προδίδεται από τα μεγάλα διαστήματα της ανεξήγητης σιωπής του. Οποτε τελικά μιλά, αυτό γίνεται πάντα ένα λεπτό αργότερα. Το τάιμινγκ που επιλέγει να πει ακόμα και όσα ορθά λέει για τα Ελληνοτουρκικά φανερώνει λιγότερη αγωνία για να σωθεί ό,τι σώζεται και περισσότερο μια προσπάθεια να γρατσουνίσει πολιτικά τον Μητσοτάκη.
Ο πρώην πρωθυπουργός επιχειρεί να εμφανιστεί ως «εθνική» ηθική πυξίδα στα δίκαια της χώρας, επικρίνοντας τους κυβερνητικούς χειρισμούς, αλλά πάντα… εποχικά. Δεν πήρε θέση όταν, αμέσως μετά τις εκλογές, ο Μητσοτάκης χαρακτήρισε προκλητικά τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας «μια σχετική έννοια», αλλά χθες, λίγες μέρες πια πριν από τη φιξαρισμένη εδώ και καιρό συνάντηση με τον Ερντογάν, θυμήθηκε να παρέμβει, χωρίς κανένα νόημα πλέον, για να πει ότι «είναι κακή ιδέα».
Ξεχνά όσα συνέβησαν επί δικής του πρωθυπουργίας
Λόγω της κορυφαίας θέσης του στην πολιτική της Ελλάδας τις τελευταίες δεκαετίες, έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει στον σωστό χρόνο, δηλαδή προτού κάποια πράγματα καταστούν μη αναστρέψιμα. Η εμπειρία του θα έπρεπε να τον προστατεύει κι από άλλα αδικαιολόγητα ολισθήματα. Οπως ότι ξεχνά όσα συνέβησαν επί δικής του πρωθυπουργίας το 2012-2015, την οποία τώρα προσπαθεί να εξωραΐσει, σαν να έχουν όλοι ασθενή μνήμη.
Οταν ρωτήθηκε για τη χρησιμότητα του μνημονίου συνεργασίας στο Μεταναστευτικό είπε: «Θυμάστε πόσες τέτοιες συμφωνίες έχει υπογράψει η Τουρκία με την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια; Εχει τηρήσει καμία; Αμφιβάλλει κανείς ότι οι ροές των λαθρομεταναστών σχεδιάζονται από το τουρκικό καθεστώς και αποτελούν μοχλό εκβιασμού σε βάρος της Ελλάδος και της Ευρώπης; Ας μην τρέφουμε αυταπάτες».
Ομως, ο ίδιος ο Σαμαράς είχε υπογράψει κι αυτός τέτοιο μνημόνιο. Στις 4 Μαρτίου 2013 μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για συνάντηση με τον Ερντογάν, στο 2ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας. Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας συνυπέγραψε, εν μέσω έξαρσης τουρκικών παραβιάσεων, την «κοινή διακήρυξη για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της παράνομης μετανάστευσης και επανεισδοχής», που επίσης δεν τηρήθηκε ποτέ από την πλευρά της Τουρκίας. Τότε ο Σαμαράς είχε συνυπογράψει συνολικά 25 συμφωνίες. Μία απ’ αυτές αφορούσε «τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς», που επίσης καταπατήθηκε από την πρώτη στιγμή.
Αν και πριν καν γίνει πρωθυπουργός δήλωνε αρνητικός στο ενδεχόμενο ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., όταν ήρθε στην εξουσία συνυπέγραψε με τον Ερντογάν, το 2013, την κοινή θέση ότι «η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. έχει σημασία και για τις δύο χώρες και τις αφορά. Ελλάδα και Τουρκία προσβλέπουν στην επίτευξη αυτού του στόχου, σύμφωνα με τους κανόνες και τις αρχές της Ε.Ε.».
Επί Σαμαρά και με πρωθυπουργό της Τουρκίας τον Αχμέτ Νταβούτογλου έγινε, το 2014, και το 3ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. Ο Ελληνας πρωθυπουργός συνυπέγραψε τότε την αύξηση της ενεργειακής εξάρτησής μας από την Τουρκία, κάτι που βρίσκουμε μπροστά μας μέχρι σήμερα.
Στο επίσημο ανακοινωθέν αναφερόταν ότι οι δυο χώρες «στοχεύουν στην περαιτέρω προώθηση της διμερούς και περιφερειακής συνεργασίας τους στον τομέα της ενέργειας, ιδιαίτερα σε σχέση με τους αγωγούς φυσικού αερίου». Επισημαίνοντας ότι «οι αγωγοί ΤΑΡ και ΤΑΝΑΡ αποτελούν σαφώς την πλέον αποδοτική από πλευράς κόστους οδό για τη μεταφορά του αερίου της Κασπίας».
Δεν προκύπτει από πουθενά ότι επί Σαμαρά η Ελλάδα βελτίωσε τη θέση της έναντι της Τουρκίας. Ως σχολιαστής πια, ο Σαμαράς είναι επικριτικός -και ορθά- απέναντι στη σημερινή κυβέρνηση. Ομως, θα αποτολμούσε να στρέψει την ίδια κριτική απέναντι και στη δική του πρωθυπουργία;
Βιογραφικό
Πρώην πρωθυπουργός
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951. Αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών και σπούδασε οικονομικά στις ΗΠΑ, με μεταπτυχιακό στο Χάρβαρντ. Το 1977 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής και στα 26 του έγινε ο νεότερος βουλευτής στην ιστορία του ελληνικού Κοινοβουλίου. Το 1989 διορίστηκε υπουργός Οικονομικών και το 1990 υπουργός Εξωτερικών, με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη να τον διαγράφει το 1992 λόγω του Σκοπιανού. Το 1993 ίδρυσε την Πολιτική Ανοιξη και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, με προτροπή του, δύο βουλευτές της Ν.Δ. αποστασιοποιήθηκαν, με συνέπεια η κυβέρνηση Μητσοτάκη να χάσει τη δεδηλωμένη. Το 2004, η ΠΟΛ.ΑΝ. διαλύθηκε και εξελέγη ευρωβουλευτής με τη Ν.Δ. Το 2009 έγινε πρόεδρος του κόμματος, επικρατώντας της Ντόρας Μπακογιάννη, και το 2011 η Ν.Δ. στήριξε και συμμετείχε στην κυβέρνηση Παπαδήμου. Στις εκλογές του 2012 εξελέγη πρωθυπουργός σε κυβέρνηση συνεργασίας. Το 2015 ηττήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ και, μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου, παραιτήθηκε από πρόεδρος της Ν.Δ.
