Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε να νομοθετήσει τον γάμο και την υιοθεσία ομοφυλοφίλων με ζητούμενο, όπως λέει, την ισότητα, την ελευθερία και τη δίκαιη κοινωνία. Ομως, αντίθετα, το μήνυμα που προωθεί είναι ότι οι παραδοσιακές οικογενειακές δομές δεν έχουν θέση σε έναν κόσμο ισότητας των φύλων.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Ουσιαστικά η συζήτηση έχει μετατραπεί σε μια «διαμάχη» ανάμεσα σε εκείνους που βλέπουν την οικογένεια ως κοινωνικό κατασκεύασμα και σε εκείνους που τη βλέπουν ως βιολογική μονάδα. Κανείς, πάντως, δεν μπορεί να αρνηθεί ότι σε ζευγάρια του ίδιου φύλου δεν μπορούν να υπάρξουν για ένα παιδί μητέρα (γυναίκα γονέας) και πατέρας (άρρεν γονέας).
Ο ισχυρισμός ότι αυτό αποτελεί διάκριση σημαίνει ότι οι μητέρες δεν έχουν σημασία ή οι πατέρες δεν έχουν σημασία, κάτι που για την πλειονότητα των ανθρώπων, αλλά και των ειδικών, είναι απλά αυτονόητα ψευδές. Το επιστημονικό συμπέρασμα ότι τα παιδιά χρειάζονται μητέρες και πατέρες και ότι, αν αυτό έχει καταστεί αδύνατο, η καλύτερη επιλογή είναι μια κατάσταση όσο το δυνατόν πιο παρόμοια, πρέπει τώρα να κατασταλεί και εν πολλοίς να κατηγορηθεί ως «παραδοσιακή».
Να ρυθμίσουν όχι να δημιουργήσουν
Η πρόσφατη «γραμμή» της επικοινωνίας του Μαξίμου είναι ότι ο Μητσοτάκης, επειδή είναι «ηγέτης», πήρε τη σχετική απόφαση για να «τραβήξει» την κοινωνία μπροστά, έστω και με το ζόρι, επειδή «αυτή είναι η δουλειά των πρωθυπουργών». Στην πραγματικότητα οι πρωθυπουργοί δεν νομοθετούν για να δημιουργήσουν μια νέα πραγματικότητα. Αλλά για να ρυθμίσουν μια πραγματικότητα που ήδη έχει γίνει πλειοψηφική ή που ήδη υπάρχει στην κοινωνία. Ετσι έγινε π.χ. με το διαζύγιο ή την αποποινικοποίηση της μοιχείας.
Τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια διαθέτουν ήδη, και σωστά, την πλήρη νομική κάλυψη που τους προσφέρει το σύμφωνο συμβίωσης, αλλά αυτό κρίνεται τώρα ως μη αρκετό. Το ζητούμενο για τον πρωθυπουργό είναι πλέον η υιοθεσία παιδιών. Κάτι που αναπόφευκτα, μετά τον γάμο, θα οδηγήσει -μέσω δικαστηρίων- και στην επιλογή της παρένθετης μητρότητας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε στη συνέντευξή του ως παράδειγμα ένα παιδί που ο γονιός του έχει ομόφυλο σύντροφο και τι γίνεται αν αυτός ο γονιός πεθάνει. Το επιχείρημά του μάλλον μπέρδεψε τον κόσμο. Προφανώς, ό,τι γίνεται και με ένα παιδί ετερόφυλων γονιών που απέκτησαν νέους συντρόφους επειδή είτε χώρισαν είτε χήρεψαν. Ο εν ζωή βιολογικός γονέας θα στηρίζει το παιδί, όπως και οι συγγενείς, αν βέβαια υπάρχουν.
Σε περιπτώσεις που κάποιος μη συγγενής, π.χ. ένας σύντροφος του νεκρού γονέα, αγαπά κι επιθυμεί να στηρίξει το οποιοδήποτε παιδί ή ενήλικα, μπορεί με απλή συμβολαιογραφική πράξη να του προσφέρει τα πάντα. Επίσης, όποια μόνη γυναίκα αποκτά παιδί με δότη σπέρματος, το παιδί της δεν έχει πατέρα, νομικά. Αυτή η διασφάλιση του παιδιού δεν φαίνεται να απασχόλησε ποτέ τον πρωθυπουργό.
Εντείνει την ανισότητα
Κάτω από τον γενικό όρο-ομπρέλα της ισότητας, ο Μητσοτάκης ουσιαστικά εντείνει την ανισότητα. Νομοθετεί τη γονεϊκότητα για τα ομόφυλα ζευγάρια, αναγνωρίζοντας και την υιοθεσία ομοφύλων που έγινε στο εξωτερικό, χωρίς όμως δικλίδες ασφαλείας που θα αποτρέπουν την κατάχρηση, πλαγίως, της παρένθετης μητρότητας, μια μέθοδο που στην Ελλάδα έχει μετατραπεί σε διεθνή μπίζνα με σκανδαλώδεις περιπτώσεις.
Η κυβέρνηση σκοπεύει, όπως όλα δείχνουν, να αναγνωρίζει και τη γονεϊκότητα ομοφυλόφιλων ανδρών που έγινε με χρήση παρένθετης στο εξωτερικό, παρότι εδώ τυπικά η δυνατότητα παρένθετης απευθύνεται αποκλειστικά σε γυναίκες. Ο πρωθυπουργός δεν το απέκλεισε ρητά κι άφησε ανοιχτό αυτό το ενδεχόμενο.
Η δε αξιωματική αντιπολίτευση έσπευσε να υποβάλει πρόταση νόμου που ζητά να επιτραπεί επισήμως στους πάντες, ακόμα και σε μόνους ομοφυλόφιλους άνδρες, να προσλαμβάνουν – «νοικιάζουν» φτωχές γυναίκες ως παρένθετες μητέρες. Αυτή την αμφιλεγόμενη αγορά, που η κυβέρνηση προνοεί επικοινωνιακά να αφήσει να κερδοφορεί «ησύχως», ο αριστερόστροφος ΣΥΡΙΖΑ, που θα ανέμενε κανείς ότι απεχθάνεται την ανθρώπινη εκμετάλλευση, τρέχει να τη γιγαντώσει με τυμπανοκρουσίες.
Στην πράξη, όταν ο πρωθυπουργός θεσμοθετεί την υιοθεσία από ΛΟΑΤΚΙ, ενώ παράλληλα η Ελλάδα αποτελεί ήδη έναν από τους ελάχιστους προορισμούς παγκοσμίως που προσφέρουν ευρέως την υπηρεσία παρένθετης, μάλιστα με βασικό σκεπτικό το κέρδος κι όχι την υποβοήθηση των ελληνικών οικογενειών, αυτό που κάνει είναι να καταστήσει τη χώρα και καταναλωτή και παραγωγό της «βιομηχανίας» ταυτόχρονα.
Οι δικαστικές αποφάσεις που ανοίγουν δρόμο
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Τετάρτη ανέφερε λακωνικά ότι ομοφυλόφιλοι άντρες δεν θα χρησιμοποιούν παρένθετες, χωρίς όμως να ανακοινώσει καμία ρύθμιση που θα διασφαλίζει ότι δεν θα χρησιμοποιούνται ιδιωτικές υιοθεσίες για να «καμουφλάρουν» τη χρήση παρένθετης. Στη σχετική έρευνα της «δημοκρατίας», εξάλλου, αναφέρουμε τις πρώτες δικαστικές αποφάσεις-προπομπό που «σπάνε» λόγω Συντάγματος, διακρίσεων και αποκλεισμού λόγω φύλου τη νομοθεσία περί παρένθετης.
Σύμφωνα με τον νόμο, μόνο σε γυναίκα που δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να κάνει παιδί, παντρεμένη ή ανύπαντρη, επιτρέπεται να κάνει αίτηση για χρήση παρένθετης.
Ομως, με τη νέα, ορθάνοιχτη νομική δυνατότητα-παραθυράκι της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, τίποτα δεν θα εμποδίζει ουσιαστικά τον οποιονδήποτε Ελληνα ή αλλοδαπό να χρησιμοποιήσει απλά μια γυναίκα για να αιτηθεί τις υπηρεσίες παρένθετης κι έπειτα να «υιοθετήσει» ιδιωτικά το παιδί που θα προκύψει.
Κατά τη ρητορική κυβέρνησης, αντιπολίτευσης και δικαιωματιστών η Ελλάδα δεν μπορεί να αποκλίνει από τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. και να μείνει πίσω στους γάμους ομοφύλων, τις υιοθεσίες, ακόμα και της παρένθετης μητρότητας. Οι ισχυρισμοί επιχειρούν να πείσουν ότι η Ελλάδα αποτελεί κάποιου είδους εξαίρεση.
Ομως, η έρευνα της εφημερίδας καταδεικνύει ότι μόνο τα μισά κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν ψηφίσει νόμους για τους γάμους ομοφύλων και τις υιοθεσίες, ενώ μόνο η Ελλάδα έχει τόσο χαλαρό πλαίσιο στην Ευρωπαϊκή Ενωση για την παρένθετη μητρότητα, με συνέπεια να έχει γίνει διεθνές hot spot εμπορίου γεννήσεων με αυτή τη διαδικασία. Η χώρα μας αναφέρεται στα διεθνή πρακτορεία παρένθετης μητρότητας ως κράτος προορισμός για τους απανταχού πελάτες με κοστολόγιο τουλάχιστον 100.000 δολάρια!
Αγορά παρένθετης μήτρας με 100.000 ευρώ
Με χτυπητή εξαίρεση την Ελλάδα, η παρένθετη μητρότητα για ετερόφυλα ζευγάρια αλλά και η δωρεά ωαρίων είναι παράνομες στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Επιπρόσθετα, τον Οκτώβριο η μεικτή επιτροπή Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα δικαιώματα των γυναικών και τις πολιτικές ελευθερίες πρόσθεσε την παρένθετη μητρότητα στον κατάλογο των εγκλημάτων που συνιστούν trafficking, που σημαίνει ότι θα μπορούσε σύντομα να χαρακτηριστεί επίσημα από την Ε.Ε. μορφή εμπορίας ανθρώπων.
Η πρακτική επιτρέπεται, κάτω από στενούς ιατρικούς περιορισμούς, και στην Πορτογαλία, αποκλειστικά για ετερόφυλα ζευγάρια Πορτογάλων με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας.
Η Ελλάδα αποτελεί μοναδική περίπτωση στην Ε.Ε. και ταυτόχρονα είναι από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο όπου οι επίδοξοι γονείς γίνονται νόμιμοι γονείς από τη στιγμή της σύλληψης. Δίχως, μάλιστα, να απαιτείται πουθενά αναφορά της παρένθετης μητέρας στα έγγραφα του νοσοκομείου ή της γέννησης, ακόμη κι αν χρησιμοποιηθεί δότης ωαρίου ή σπέρματος.
Οταν νομοθετήθηκε, το 2002 επί Σημίτη, προϋπόθεση για την αίτηση παρένθετης μητρότητας ήταν τόσο η αιτούσα (και μόνο στην περίπτωση που δεν μπορεί για κανέναν λόγο να κυοφορήσει η ίδια) όσο και η παρένθετη να είναι κάτοικοι Ελλάδος. Ομως το 2014, επί Σαμαρά, έγινε τροποποίηση στον νόμο, με σκοπό να ενθαρρύνει τον αναπαραγωγικό τουρισμό στη χώρα. Η δυνατότητα επεκτάθηκε και σε αιτούντες ή παρένθετες μητέρες που έχουν τη μόνιμη κατοικία τους εκτός Ελλάδας, καθιστώντας τη χώρα διεθνές hot-spot για την αγορά της παρένθετης μήτρας.
Αρχικά, η μέθοδος της παρένθετης κύησης ξεκίνησε ως μια αλτρουιστική υπηρεσία από γυναίκα προς γυναίκα. Στην πράξη, όμως, η ελληνική Πολιτεία ενθαρρύνει τη δημιουργία μιας αδιαφανούς βιομηχανίας αναπαραγωγής, όπου το μόνο κίνητρο για να γίνει μια γυναίκα παρένθετη είναι να ξεφύγει από τη φτώχεια.
Επισήμως η Ελλάδα παρακάμπτει τον σκόπελο της ευρωπαϊκής απαγόρευσης υιοθετώντας μόνο την αλτρουιστική παρένθετη κύηση. Απαιτείται έγγραφη συμφωνία σε δικαστικό λειτουργό μεταξύ των μερών, βάσει της οποίας η παρένθετη δέχεται άνευ οικονομικού ανταλλάγματος να νοικιάσει τη μήτρα της. Προβλέπεται, όμως, βάσει απόφασης της Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής να καλυφθούν τα έξοδα εξωσωματικής, εγκυμοσύνης, κυοφορίας, τοκετού, λοχείας, καθώς και αποζημίωση για την αποχή της παρένθετης μητέρας από την εργασία. Εδώ το πράγμα αρχίζει να περιπλέκεται, καθώς, πρακτικά, το πραγματικό κόστος για τη διαδικασία καλύπτεται από μυστικότητα.
Ενδεικτικά, το World Center of Baby, ένα από τα πρακτορεία παρένθετης μητρότητας που προσφέρει υπηρεσίες στις χώρες προορισμούς, ενημερώνει τους πελάτες του για την Ελλάδα: «Το κόστος της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα κυμαίνεται στα 100.000 δολάρια κατά μέσο όρο. Αυτό είναι μόνο το γενικό εύρος τιμών, το οποίο περιλαμβάνει το πρακτορείο, τις αμοιβές της κλινικής γονιμότητας, τον δικηγόρο και την παρένθετη μητέρα. Να αναμένετε, όμως, πως μπορεί να πληρώσετε περισσότερα χρήματα για αποζημίωση και κάλυψη απρόβλεπτων γεγονότων, καθώς η διαδικασία μπορεί να μην είναι τόσο τέλεια όσο είχε προγραμματιστεί».
Διεθνές ολιγοπώλιο
Το κλείσιμο των «παραδοσιακών» αγορών παρένθετης έπειτα από σκάνδαλα, όπως οι Ινδία, Ταϊλάνδη, Νεπάλ, και πρακτικά της Ουκρανίας λόγω του πολέμου σημαίνει ότι η Ελλάδα γίνεται από τους δημοφιλέστερους και ελάχιστους προορισμούς σε ένα διεθνές ολιγοπώλιο για την αγορά της παρένθετης μήτρας. Επιπλέον, η Ρωσία αποφάσισε από τον Δεκέμβριο του 2022 να απαγορεύσει την παρένθετη μητρότητα για αλλοδαπούς πολίτες.
Ορισμένες πολιτείες της Αμερικής, αφού κάποιες πολιτείες έχουν ήδη προχωρήσει σε απαγόρευση, όπως και ο Καναδάς, αποτελούν από τις παλιότερες αγορές παρένθετης μητέρας στον κόσμο. Παρέχεται χωρίς κανέναν περιορισμό σε οποιονδήποτε (ΛΟΑΤΚΙ, στρέιτ, ζευγάρια, μόνους, ντόπιους, αλλοδαπούς) με μόνο κίνητρο το κέρδος. Κοστίζει συνήθως μεταξύ 150.000-200.000 δολάρια. Η Βρετανία επιτρέπει κάτω από πολύ σκληρές προϋποθέσεις την παρένθετη μητρότητα μόνο για Βρετανίδες και μόνο για γυναίκες με ανυπέρβλητα προβλήματα κυοφορίας.
Ετσι, η «βιομηχανία» στην Ελλάδα ετοιμάζεται να υποδεχτεί πολλαπλάσιους πλούσιους πελάτες, εκτοξεύοντας κι άλλο τις τιμές, απομακρύνοντας, όμως, έτσι τα περισσότερα ετερόφυλα ζευγάρια Ελλήνων που δεν μπορούν να κυοφορήσουν για ιατρικούς λόγους, αφού το κόστος γι’ αυτά είναι ήδη απαγορευτικό. Το σκάνδαλο της εγκληματικής οργάνωσης με παρένθετες μητέρες για πελάτες από το εξωτερικό στα Χανιά, τον περασμένο Αύγουστο, είναι ακόμη νωπό.
Την Τετάρτη στη συνέντευξή του ο πρωθυπουργός δημιούργησε μια υπεραπλουστευμένη όσο και παραπλανητική εικόνα για να καθησυχάσει την κοινή γνώμη: «Ενας άντρας μόνος του δεν θα μπορεί να χρησιμοποιήσει παρένθετη για να κάνει παιδί. Αυτό δεν θα επιτραπεί στην Ελλάδα». Τυπικά, η Ελλάδα επιτρέπει τη διαδικασία μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια ή μόνες γυναίκες. Ομως ήδη έχουν εκδοθεί δύο αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων που χορήγησαν άδεια για χρήση παρένθετης σε άγαμο άνδρα, με το σκεπτικό ότι ο αποκλεισμός του άνδρα αποτελεί κατάφωρη διακριτική μεταχείριση σε βάρος του, που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το άρθρο 4 του Συντάγματος.
Οι δύο αυτές αποφάσεις προσβλήθηκαν με έφεση από τον αρμόδιο εισαγγελέα και η μία έχει ήδη εξαφανιστεί. Ομως πόσες παρόμοιες αιτήσεις και αποφάσεις θα προσβάλει ο εισαγγελέας, όταν πολλαπλασιαστούν στο άμεσο μέλλον; Επίσης, είναι απλώς θέμα χρόνου η παρούσα ή μία επόμενη ελληνική κυβέρνηση να θέσει το κυνικό ερώτημα δημοσίως: «Γιατί να στέλνουμε τους ομοφυλόφιλους έξω για παρένθετη και να χάνουμε λεφτά;»
Οπως και να έχει, στις περισσότερες χώρες όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα κύησης μέσω παρένθετης μητέρας δεν ανοίγει καν η κουβέντα. Στην Ελλάδα, όμως, όπου υπάρχει η πρόβλεψη μιας τέτοιας διαδικασίας, οι αιτούντες που θα απορρίπτονται λόγω φύλου θα οδηγούν τις υποθέσεις στα δικαστήρια για διάκριση βάσει Συντάγματος. Κατ’ ουσίαν, η κυβέρνηση «πετάει» εμμέσως το μπαλάκι στα δικαστήρια για την παρένθετη μητρότητα των ομόφυλων ζευγαριών.
Στις μισές χώρες της Ε.Ε. επιτρέπεται ο γάμος ομοφύλων
Σε ολόκληρο τον κόσμο οι χώρες που επιτρέπουν κι αναγνωρίζουν νομικά τον γάμο ομοφύλων είναι συνολικά 35. Ο πληθυσμός τους αντιστοιχεί στο 17% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι χώρες που παρέχουν το δικαίωμα στα ομόφυλα ζευγάρια να παντρευτούν είναι 14, σύμφωνα με το επίσημο site της Ε.Ε. Your Europe. Συγκεκριμένα, οι Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία.
Ενώ όλες οι χώρες της Ε.Ε. αναγνωρίζουν έναν ετεροφυλόφιλο γάμο που συνάπτεται σε άλλη χώρα της Ενωσης για τα δικαιώματα που παρέχει η εθνική τους νομοθεσία, αυτό δεν ισχύει σε όλα τα κράτη για τους γάμους ομοφυλοφίλων. Μόνο οι χώρες της Ε.Ε. που επιτρέπουν τον γάμο ομοφύλων στην επικράτειά τους, δηλαδή οι 14 που αναφέρθηκαν, αναγνωρίζουν γάμο ομοφύλων που έχει συναφθεί σε άλλη χώρα της Ε.Ε. για δικαιώματα που παρέχει η εθνική νομοθεσία.
Για παράδειγμα, αν ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων από τη Γαλλία επιθυμεί να μετακομίσει στην Ιταλία, μπορεί να το κάνει βάσει των δικαιωμάτων που παρέχει η νομοθεσία της Ε.Ε. για το δικαίωμα της μετακίνησης. Ομως το ζευγάρι δεν θα θεωρείται παντρεμένο από τις ιταλικές Αρχές για δικαιώματα που παραχωρούνται από την εθνική -δηλαδή την ιταλική- νομοθεσία, επειδή ο γάμος ομοφύλων δεν αναγνωρίζεται στην Ιταλία.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη, εκτός δηλαδή της Ε.Ε., ο γάμος ομοφύλων επιτρέπεται σε Ισλανδία, Βρετανία, Νορβηγία και Ελβετία, καθώς και στο μικροσκοπικό κρατίδιο της Ανδόρας. Σε Ελλάδα, Κύπρο, Ιταλία, Τσεχία, Κροατία, Ουγγαρία, Λετονία, Μαυροβούνιο, καθώς και στα μικρά κρατίδια Λιχτενστάιν, Σαν Μαρίνο, Μονακό αναγνωρίζεται νομικά κάποια μορφή αστικής ένωσης, συνήθως το λεγόμενο σύμφωνο συμβίωσης.
Ορισμένα κράτη-μέλη, δηλαδή οι Βουλγαρία, Κροατία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία και Σλοβακία, έχουν εισαγάγει διατάξεις κατά του γάμου ομοφύλων στο Σύνταγμά τους. Το ίδιο και άλλα κράτη όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Σε ολόκληρο τον κόσμο οι χώρες που επιτρέπουν και αναγνωρίζουν νομικά τον γάμο ομοφύλων είναι οι: Ανδόρα, Αργεντινή, Αυστραλία, Βέλγιο, Βραζιλία, Καναδάς, Χιλή, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Κούβα, Δανία, Εκουαδόρ, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μεξικό, Νεπάλ, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ν. Αφρική, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ταϊβάν, Ουρουγουάη, Βρετανία και ΗΠΑ.
Υιοθεσία: Σε ποια κράτη-μέλη αναγνωρίζεται πλήρως
Η υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στην Ε.Ε. αναγνωρίζεται από 14 χώρες, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο επίσημο έγγραφο της Υπηρεσίας Ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το πρώτο κράτος-μέλος που το εφάρμοσε ήταν η Ολλανδία το 2001.
Συγκεκριμένα, η πλήρης κοινή υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια είναι νόμιμη στις εξής χώρες της Ε.Ε.: Σλοβενία (από το 2023), Γερμανία (2017), Φινλανδία (2017), Πορτογαλία (2016), Δανία (2010), Γαλλία (2013), Μάλτα (2014), Λουξεμβούργο (2015), Αυστρία (2016), Ιρλανδία (2016), Ολλανδία (από το 2001), Σουηδία (2003), Ισπανία (2005), Βέλγιο (2006). Από τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. υπάρχουν κράτη που, ενώ δεν επιτρέπουν την πλήρη υιοθεσία, παρέχουν τη δυνατότητα στους ομοφύλους να αναθρέψουν ή να γίνουν οι κηδεμόνες ενός παιδιού:
- Στην Ελλάδα από τον Μάιο του 2018 υπερψηφίστηκε νομοσχέδιο που δίνει το δικαίωμα αναδοχής στα ομόφυλα ζευγάρια τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Ηδη, δηλαδή, τα ομόφυλα ζευγάρια σε σύμφωνο συμβίωσης στην Ελλάδα μπορούν να αναθρέψουν αλλά όχι να υιοθετήσουν ένα παιδί.
- Η Κροατία επιτρέπει στους ομόφυλους συντρόφους να γίνουν κηδεμόνες του παιδιού του συντρόφου τους.
- Στην Εσθονία μπορεί σε μια ομόφυλη «ένωση», νομικά εγγεγραμμένη, ο ένας σύντροφος να υιοθετήσει το βιολογικό, και σε ορισμένες περιπτώσεις το υιοθετημένο παιδί του/της συντρόφου του.
Η Ε.Ε. εκτιμά ότι η νομοθετική προστασία κατά των διακρίσεων δεν επαρκεί από μόνη της για να επιφέρει αλλαγές. Κατά συνέπεια, έχει επίσης υιοθετήσει μια σειρά στρατηγικών, δηλαδή ειδικά προγράμματα και χρηματοδότηση σε έναν συνδυασμό νομοθετικών και μη νομοθετικών μέτρων.
Για την περίοδο 2021-2027 τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ προωθούνται μέσω του Ταμείου Δικαιοσύνης, Δικαιωμάτων και Αξιών με έναν συνολικό προϋπολογισμό 1,55 δισ. ευρώ. Αυτός είναι τριπλάσιος του προϋπολογισμού του προηγούμενου αντίστοιχου προγράμματος της περιόδου 2014-2020.
Στην πράξη, ακόμα και στις χώρες που επιτρέπουν την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια παρατηρούνται διακρίσεις στη διαδικασία. Η πραγματικότητα δείχνει ότι συχνά τα ομόφυλα ζευγάρια που θέλουν να υιοθετήσουν μπαίνουν στο «τέλος της σειράς». Πολλά δυσκολεύονται να περάσουν την αξιολόγηση ή την αντιστοίχιση με κάποιο παιδί, αφού πολλοί κοινωνικοί λειτουργοί κρίνουν ότι ετερόφυλα ζευγάρια που επίσης έχουν αιτηθεί θα προσφέρουν υγιέστερες συνθήκες ανατροφής στο παιδί.
Τι συμβαίνει στη Βρετανία – Η περίπτωση της Ολλανδίας
Στη Βρετανία, σύμφωνα με τον «Guardian», παρατηρείται ότι συχνά είναι τα ομόφυλα ζευγάρια που υιοθετούν τα λεγόμενα «δύσκολα στην υιοθεσία» παιδιά. Ο επικεφαλής των υπηρεσιών υιοθεσιών στη Νορμανδία της Γαλλίας είχε δηλώσει ανοιχτά το 2018 ότι τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια πρέπει να περιμένουν να υιοθετήσουν μόνο ένα παιδί που κανένας άλλος δεν θέλει. Ο Πασκάλ Λεμάρ είχε πει ότι «τα συγκεκριμένα ζευγάρια δεν αποκλείονται από την υιοθεσία, αλλά δεν είναι η προτεραιότητα».
Οπως αποδεικνύεται στην πράξη, συχνά εντείνεται η ανισότητα ακόμα και ανάμεσα στα ομόφυλα ζευγάρια. Τα πλούσια ομόφυλα ζευγάρια αγοράζουν με υψηλό κόστος τις υπηρεσίες παρένθετης μήτρας στις συγκεκριμένες χώρες που προαναφέραμε και που συγκροτούν το ολιγοπώλιο στη διεθνή αγορά, ενώ χρησιμοποιούν το νομοθετικό παραθυράκι της υιοθεσίας στη χώρα τους προκειμένου να «υιοθετήσουν» το παιδί που γεννήθηκε από τη διαδικασία. Τα φτωχότερα ομόφυλα ζευγάρια, όμως, δεν έχουν αυτή την επιλογή.
Στο θέμα της παρένθετης μητρότητας, εξάλλου, υπάρχει και η ολλανδική περίπτωση. Στη συγκεκριμένη χώρα δεν επιτρέπεται επίσημα. Η διαδικασία μπορεί να γίνει μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Οι προβλεπόμενοι γονείς είναι ελεύθεροι να κάνουν μια ιδιωτική διευθέτηση με κάποια γυναίκα που γνωρίζουν και επιτρέπεται να την αποζημιώσουν για τα έξοδα γέννησης του παιδιού. Ωστόσο, είναι παντελώς παράνομη η προώθηση της εμπορικής παρένθετης μητρότητας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Τον Ιούλιο του 2023 η κυβέρνηση στην Ολλανδία επιχείρησε να φέρει μια νέα νομοθεσία με σκοπό να αποκλειστεί η παρένθετη κύηση ως εμπορική συναλλαγή και να ρυθμίσει το τοπίο εξαρχής. Θα επέτρεπε σε έναν δικαστή να ορίσει τους υποψήφιους γονείς ως νόμιμους γονείς πριν από τη γέννηση του παιδιού, εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, να ρυθμίσει λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο μιας σύμβασης παρένθετης μητρότητας, να δημιουργήσει μητρώο παρένθετης μητρότητας για να καταγράφονται οι λεπτομέρειες κάθε περίπτωσης φανερά και να ορίσει ανώτατα ποσά αποζημίωσης και πληρωμής για την παρένθετη μητέρα.
Ομως τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού διχάστηκαν. Υπήρξε εμπλοκή κι έτσι κάποιοι επιμένουν ότι ούτε και με τόσες δικλίδες διασφαλίζεται ένα διαφανές τοπίο. Εξακολουθούν, δηλαδή, να προτιμούν καλύτερα να μην υπάρχει καθόλου η διαδικασία παρένθετης μητρότητας στη χώρα και να απαγορευτεί τελείως ως προβλεπόμενη διαδικασία.
