Η αλλαγή στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, που έγινε με απόφαση του ΚΥΣΕΑ στις 12 Ιανουαρίου 2024, υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, συμπίπτει με τη δηλωμένη απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να κλείσει τα ανοιχτά προβλήματα που έχει η χώρα μας με την Τουρκία. Η πρωθυπουργική επιθυμία αυτή εκφράστηκε άλλωστε σε χριστουγεννιάτικη συνέντευξή του, σύμφωνα με την οποία η Χάγη δεν είναι πια τόσο μακριά…
- Από την Κύρα Αδάμ
Η αλλαγή όμως στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων πήρε τη μορφή πογκρόμ στην Πολεμική Αεροπορία, καθώς με την απόφαση του ΣΑΓΕ στις 13 Ιανουαρίου 2024 μια ντουζίνα ανώτατοι αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας πήγαν με συνοπτικές διαδικασίες σπίτι τους. Ουδείς κυβερνητικός αξιωματούχος μπήκε στον κόπο να εξηγήσει τον λόγο αυτής της μαζικής εκκαθάρισης, που θυμίζει… εποχές σταλινικού καθεστώτος ή εικόνα ήττας έπειτα από πόλεμο…
Και τούτο διότι από την ίδρυση της ΠΑ σπάνια έως ποτέ έχει υπάρξει ταυτόχρονη αποπομπή αρχηγού ΓΕΑ και ΑΤΑ και ταυτόχρονα ξεκλήρισμα του Ανώτατου Αεροπορικού Συμβουλίου (ΑΑΣ), δηλαδή 15 πτέραρχοι. Επιπροσθέτως, ουδείς κυβερνητικός αξιωματούχος μπήκε στον κόπο να εξηγήσει ποιος είναι ο βασικός λόγος να επιλεγεί ο 15ος στη σειρά αρχαιότητας στο προηγούμενο ΑΑΣ για να γίνει αρχηγός ΑΤΑ. Αυτό σημαίνει, δηλαδή, ότι όλοι οι αρχαιότεροί του, που σημειωτέον κρίθηκαν επί κυβέρνησης Ν.Δ. πέρυσι και πρόπερσι και οι οποίοι αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τις τουρκικές διεκδικήσεις προασπίζοντας τα εθνικά συμφέροντα, αποδείχθηκαν αποτυχημένες επιλογές;
Η κυβέρνηση για την ώρα έχει βολικά καλυφθεί πίσω από φιλοκυβερνητικές δημοσιογραφικές εικασίες ότι το πογκρόμ στις απομακρύνσεις ανώτατων αξιωματικών ήταν αναγκαία για να επιτευχθεί η «από-Φλωροποίηση» του Στρατεύματος, δηλαδή η παύση της επιρροής του πρώην αρχηγού ΓΕΕΘΑ στρατηγού Φλώρου – προσωπική επιλογή και αυτός του πρωθυπουργού- μέσα στις ηγεσίες των διάφορων Οπλων.
Αρρυθμία και τοξικότητα
«Η κλιμακούμενη αρρυθμία και o βαθμός τοξικότητας» που αναφέρεται σε off the record συζητήσεις, ανεξαρτήτως των διθυραμβικών σχολίων της κυβέρνησης προς το πρόσωπο του απερχόμενου Α/ΓΕΕΘΑ, είναι άγνωστο αν οφείλονται σε εσωτερικούς λόγους λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων ή στην προθυμία ορισμένων «φωστήρων» να ικανοποιήσουν επιλεκτικές φιλίες, κομματικούς συσχετισμούς, υπέρμετρες φιλοδοξίες στελεχών κ.λπ.
Επίσημη θέση της κυβέρνησης είναι ότι οι σαρωτικές αλλαγές που αποφασίστηκαν και στην ΠΑ δείχνουν τη βούληση για την εκ βάθρων αναθεώρηση της οργάνωσης και της λειτουργίας του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων.
Επομένως, η κυβέρνηση δηλώνει ότι θέλει να αναθεωρήσει σε βάθος τις Ενοπλες Δυνάμεις, με άλλα λόγια να επιχειρήσει ένα «νέο δόγμα» για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Ομως μέχρι στιγμής δεν έχει εξαγγελθεί ούτε υπάρχει κάποια επίσημη μελέτη που να τεκμηριώνει αυτή την ανάγκη, ούτε υπάρχουν πληροφορίες ότι έχει υπάρξει κάποια τέτοια συζήτηση στο ΚΥΣΕΑ ή στο ΣΑΜ.
Μέχρι πρότινος, τουλάχιστον, η κυβέρνηση επαίρετο για τη διαχείριση των κρίσεων στον Εβρο και του «Oruc Reis» και της επιτυχούς αντιμετώπισης των ασύμμετρων απειλών την τελευταία τετραετία. Συμπεριφορές δηλαδή που στοιχειωδώς ανέκοψαν τις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας και στον Εβρο και στη θαλάσσια περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης και στην περιοχή ανατολικά Ρόδου – Καστελορίζου, αυξάνοντας βεβαίως την ελληνοτουρκική ένταση.
Ομως η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφάσισε ότι η Ελλάδα προασπίζει μόνο τα 6 ν.μ. των χωρικών υδάτων και άφησε την ελληνική και κατ’ επέκταση την κυπριακή ΑΟΖ στο έλεος του Ερντογάν ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού. Φαίνεται ότι οι αποχωρήσαντες πτέραρχοι δεν συμβιβάστηκαν με τα 6 ν.μ. κυριαρχίας που δήλωσε ο ΥΠΕΞ Γεραπετρίτης, διότι την επομένη της δήλωσής του το Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας (ΑΤΑ) αναχαίτιζε τα τουρκικά αεροσκάφη και τα UAV στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, που παραβίαζαν την ελληνική κυριαρχία των 10 ν.μ. του εναέριου χώρου.
Οι σαρωτικές αλλαγές στην ηγεσία της ΠΑ και οι αόριστες φράσεις περί εκ βάθρων αναθεώρησης της οργάνωσης και της λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων, δηλαδή νέου δόγματος, συμπίπτουν με την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να «τα βρει» πάση θυσία με την Τουρκία, ενώ ο Ερντογάν δεν έχει δώσει ούτε ένα δείγμα υπαναχώρησης από τις τουρκικές βλέψεις σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας ή και της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Αυτές οι σαρωτικές αλλαγές εκ των πραγμάτων δημιουργούν ένα «βολικό πρόβλημα», το οποίο η κυβέρνηση Μητσοτάκη και ο πρωθυπουργός θέλουν να το λύσουν μόνοι τους με τον Ερντογάν. Και τούτο διότι, όσο καλοί επαγγελματίες κι αν είναι οι επιλεγέντες, σίγουρα δημιουργούν τουλάχιστον ένα πρόβλημα συντονισμού/αποτελεσματικότητας για κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να ενημερωθούν και να λειτουργήσουν ως ομάδα.
Το κρίσιμο διάστημα
Αυτό όμως το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κρίνεται καταλυτικό για την εξομάλυνση, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό των ελληνοτουρκικών προβλημάτων, με τον πολιτικό διάλογο να περιλαμβάνει κατ’ απαίτηση της Τουρκίας το σύνολο των προβλημάτων που προκαλούν οι διεκδικήσεις της Αγκυρας σε βάρος της Ελλάδας. Αυτό ακριβώς το χρονικό διάστημα φαίνεται ότι είναι απαραίτητο -σύμφωνα και με την πιεστική προτροπή της Ουάσινγκτον και του κ. Μπλίνκεν- για να κλείσουν τα ανοιχτά θέματα, ιδιαίτερα τα θέματα εναέριου χώρου (Σχ. Πτήσεως, Εύρος ΕΕΧ 10 ν.μ., Ορια FIR, Ορια περιοχών Ερευνας και Διάσωσης).
Καθώς η νέα ηγεσία της ΠΑ εκ των πραγμάτων θα βρίσκεται το ίδιο χρονικό διάστημα σε περίοδο ενημέρωσης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα, είναι άγνωστο αν θα έχουν τον χρόνο, τα περιθώρια και την εμπειρία για αντιδράσεις και συγκράτηση βεβιασμένων εύκολων αποφάσεων της πολιτικής ηγεσίας, κατά το πρότυπο προηγούμενων αντίστοιχων πρωτοβουλιών.
Ικανοποίηση στην Άγκυρα για την αποχώρηση των 15 πτεράρχων
Η αποχώρηση των 15 πτεράρχων ικανοποίησε και την Αγκυρα, δεδομένου ότι ο αποστρατευθείς αρχηγός ΑΤΑ ήταν γνωστός στους Τούρκους από το 2000, όταν ως επισμηναγός επάνδρωσε το επιχειρησιακό κέντρο του Εσκι Σεχίρ για την εκτέλεση της νατοϊκής άσκησης D.G 2000, στην οποία οι Τούρκοι προέβαιναν σε παραβιάσεις ελληνικής κυριαρχίας και δεν δέχονταν συμμετοχή της Λήμνου στην άσκηση με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ.
Ο τότε επισμηναγός αντέδρασε σκληρά για προάσπιση των εθνικών συμφερόντων, με αποτέλεσμα να του απαγορευτεί να εισέρχεται στο κέντρο επιχειρήσεων του Εσκί Σεχίρ και ο τότε COMAIRSOUTH κ. Keys ζήτησε από τον αρχηγό ΓΕΑ τον επαναπατρισμό του… Τον τότε επισμηναγό οι Τούρκοι τον ξαναβρήκαν μπροστά τους και απέναντί τους ως αρχηγό ΑΤΑ μέχρι την πρόσφατη αποστρατεία του.
Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό ο προκλητικός αποκλεισμός ιπτάμενου αξιωματικού της ΠΑ ως εκπροσώπου του ΓΕΑ στις συνεδριάσεις του πολιτικού διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας, οι όποιες ασχολούνται με Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο. Επιπροσθέτως, στο ίδιο χρονικό διάστημα ενημέρωσης και προσαρμογής στο πλαίσιο του, αγνώστων λοιπών στοιχείων, νέου δόγματος των ΕΔ θα παιχτεί η τελευταία πράξη για τις ΑΟΖ Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου στην Αν. Μεσόγειο, όπου το ΑΤΑ δεν άφηνε όρθια τα τουρκικά UAV που έκαναν περιπολία στην τουρκολιβυκή ΑΟΖ…
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιχειρησιακώς δέσει τα χέρια των ΕΔ, καθώς δεν έχει καταγγείλει εδώ και δύο χρόνια στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το τουρκολιβυκό Μνημόνιο, το οποίο έχει αναρτηθεί επισήμως στους αρμόδιους Πίνακες του ΟΗΕ και βρίσκεται σε ισχύ, όπως σε ισχύ βρίσκεται και το Σύμφωνο Συνεργασίας Τουρκίας – Λιβύης για έρευνες και γεωτρήσεις υδρογονανθράκων της Λιβύης, στο τμήμα της Λιβύης στην τουρκολιβυκή ΑΟΖ, νότια νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Λόγω καλού κλίματος με την Τουρκία και μη αντίδρασης της κυβέρνησης, παρέχεται το νομικό δικαίωμα στην Τουρκία μέσω του ΟΗΕ να κάνει έρευνες στο τουρκικό τμήμα της τουρκολιβυκής ΑΟΖ και σε όλη τη θαλάσσια περιοχή ανατολικά Κρήτης και επιπλέον ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού, δηλαδή Ρόδο, Κρήτη και ανατολικά, με αποτέλεσμα η ΑΟΖ της Κύπρου να πηγαίνει στα Τάρταρα και να αποκλείεται οποιαδήποτε δυνατότητα οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου, δεδομένου ότι στη μέση παρεμβάλλεται η τουρκική ΑΟΖ, όπως φαίνεται και στο χάρτη της «κυριακάτικης δημοκρατίας».
Ετσι, μόνον σύμπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί η πρόσφατη αντικατάσταση -κατ’ απαίτηση των Αθηνών θέλουν δημοσιογραφικές πληροφορίες- του υπουργού Αμυνας της Κύπρου, ο οποίος είναι σταθερός υπέρμαχος του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας – Κύπρου και επιμένει στην υπογραφή συμφωνίας κοινών ορίων ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου.
Επιπλέον, εάν αυτές οι επιλογές εξεταστούν και υπό το πρίσμα των γενικότερων (Ουκρανία, Γάζα, Ερυθρά Θάλασσα) αλλά και ειδικότερων γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή μας (Ελληνοτουρκικά, Κύπρος), παρατηρείται μια τάση «ακαδημαϊκής προσέγγισης καλών ανθρώπων» για τη διευθέτηση των προβλημάτων που υπάρχουν ή δημιουργούνται, αγνοώντας ή κρύβοντας κάτω από το χαλί τις δυσάρεστες συνέπειες των επιλογών τους.
