«Σε ιδιαίτερα θετικό κλίμα ολοκληρώθηκε στην Αγκυρα η συνάντηση Ελλάδας – Τουρκίας, στο πλαίσιο της νέας φάσης του πολιτικού διαλόγου ανάμεσα στις δύο πλευρές» ανέφεραν τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, μετά τη συνάντηση της Ελληνίδας υφυπουργού Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου με τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μπουράκ Ακτσαπάρ τη Δευτέρα (11/3), λίγες ημέρες μετά τις παράνομες τουρκικές NAVTEX στο Αιγαίο, τις πρόσφατες εμπρηστικές δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου και τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου Ερντογάν ότι η καρδιά της Τουρκίας χτυπά από το Αιγαίο μέχρι τη νότια Ασία. Τι έχει η Τουρκία στο Αιγαίο, πέρα από τα μικρασιατικά παράλια, για να χτυπά η καρδιά της από το ελληνικό Αρχιπέλαγος μέχρι τα βάθη της Ασίας; Και ως προς ποια δεδομένα στοιχειοθετείται αυτό το «θετικό κλίμα» στη συνάντηση της Δευτέρας, με το βόρειο τμήμα της Κύπρου υπό τουρκική κατοχή και την ηγεμονική ατζέντα της Αγκυρας να παραμένει αναλλοίωτη, χωρίς να έχει αλλάξει ούτε γράμμα;
- Από το Νικ. Σταυρουλάκι
Σε αυτό το κλίμα, πάντως, συζητήθηκαν στην Αγκυρα διάφορα τρέχοντα θέματα, κυρίως δε η προετοιμασία της επικείμενης επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην τουρκική πρωτεύουσα (;) τον προσεχή Μάιο. Ειδικότερα αναφέρθηκε ότι η επίσκεψη του πρωθυπουργού «κλείδωσε» και, μάλιστα, με επικρατέστερη, πρόσφορη ημερολογιακή περίοδο το διάστημα μεταξύ 8-18 Μαΐου.
Το πρώτο που έρχεται πρόχειρα στον νου είναι εάν κατά την επίσκεψη, η οποία θα έχει -όπως φαίνεται- επίσημο χαρακτήρα, ο Ελληνας πρωθυπουργός θα προσέλθει στο Μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ, όπως υπαγορεύει το τουρκικό πρωτόκολλο σε παρόμοιες επίσημες επισκέψεις, ή θα παρακαμφθεί το συγκεκριμένο «εδάφιο» για ευνόητους λόγους, καθότι η επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί πριν από τις ευρωεκλογές, στις οποίες ψηφίζουν και οι Πόντιοι, ή θα επιλεγεί η Κωνσταντινούπολη για τους ίδιους λόγους;
Φυσικά, η διπλωματία υπάρχει για να ξεπερνά τέτοιες δυσκολίες ή να προσποιείται ότι τις ξεπερνά. Ωστόσο, με τις δύο χώρες να διαφωνούν σε θεμελιώδη ζητήματα κυριαρχίας και τον Ερντογάν να ζητά, μέχρι πρότινος, αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, ο Ελληνας πρωθυπουργός θα βηματίσει επί ξηρού ακμής.
Με την Τουρκία να μην έχει υποχωρήσει ούτε κατ’ ελάχιστον στην ατζέντα της για το Αιγαίο και τον Ερντογάν να δηλώνει συνεχώς πόσο ισχυρή είναι η Τουρκία στρατιωτικά, ο Ελληνας πρωθυπουργός θα πάει στην Τουρκία να συζητήσει, τι ακριβώς; Ο ίδιος έχει σχολιάσει πως «όποιος πιστεύει ότι η ελληνοτουρκική προσέγγιση θα προχωρήσει χωρίς αναταράξεις είναι εκτός τόπου και χρόνου» και ότι, παρ’ όλα αυτά, «θα πρέπει να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα και να ξεχωρίζουμε τις ρητορικές εξάρσεις, από την εικόνα στο πεδίο». Γιατί η εικόνα στο πεδίο είναι διαφορετική; Οι NAVTEX δεν είναι «πεδίο»; Ποιο είναι το «πεδίο» που η Αθήνα θεωρεί πρόσφορο για συνομιλίες;
Οπως αναφέρθηκε, πριν από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τουρκία, θα προηγηθούν άλλες δύο ελληνοτουρκικές συναντήσεις. Η πρώτη στις 15 Απριλίου με την επίσκεψη του υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, ο οποίος κινεί τη λεγόμενη «θετική ατζέντα», και η δεύτερη, στις 22 Απριλίου, με αντικείμενο τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Και στις δύο συναντήσεις παρών από τουρκικής πλευράς θα είναι ο πρέσβης Μπουράκ Ακτσαπάρ. Αυτές θεωρούνται «εύκολες» συναντήσεις. Και είναι. Αλλά ο πρωθυπουργός δεν μεταβαίνει στην Τουρκία σε ταξίδι αναψυχής. Εξάλλου, σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από την επίσκεψη του Κυρ. Μητσοτάκη στην Τουρκία προγραμματίζεται και συνάντηση των ΥΠΕΞ Γεραπετρίτη και Φιντάν μέσα στον Απρίλιο.
Τελικά, θέματα «βαριάς» ατζέντας (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα) θα συζητηθούν ουσιαστικά; Σε ποια πεδία ο Κυρ. Μητσοτάκης θα κινηθεί, ενώ τονίζει «ξέρουμε ότι διαφωνούμε», την ώρα που η Τουρκία επαναφέρει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, ενώ η τουρκική στρατιά του Αιγαίου «καραδοκεί»; Και το νεοαποκτηθέν πλοίο υποστήριξης αποβατικών επιχειρήσεων του τουρκικού πολεμικού ναυτικού (όχι αεροπλανοφόρο) Anadolou για ποιες θάλασσες ναυπηγήθηκε;
Το «κλειδί» της ελληνοτουρκικής προσέγγισης το κρατούν οι ΗΠΑ
Το «κλειδί» της ελληνοτουρκικής προσέγγισης το κρατά η Ουάσινγκτον. Πριν από την προγραμματιζόμενη πέμπτη συνάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Την Τετάρτη (13/3) ο Αμερικανός πρέσβης Τζωρτζ Τσούνης επιβεβαίωσε: «Στις 4 Απριλίου ο πρωθυπουργός θα βρίσκεται στο Οβάλ Γραφείο, όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Μπάιντεν». Την ίδια ημέρα (4/4) έχει προγραμματιστεί η εκδήλωση που διοργανώνεται παραδοσιακά στον Λευκό Οίκο για την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης. Εχει σημασία τι θα συμφωνηθεί εκεί, καθώς ο νυν Αμερικανός πρόεδρος φαίνεται ότι βρίσκεται σε αποδρομή, με τον Ντ. Τραμπ, φίλο του Τ. Ερντογάν, να προβάλλει ως ο πιθανότερος διάδοχος του αμερικανικού θρόνου. Την πιθανή εξέλιξη έχει υπόψη του ο πρωθυπουργός, ο οποίος δήλωσε ότι «όποιον επιλέξει ο αμερικανικός λαός θα σεβαστούμε την επιλογή του προφανώς», προσθέτοντας ότι «οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι τόσο ισχυρές, που δεν πιστεύω ότι θα ξεφύγουν από τις ράγες στις οποίες έχουν μπει, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί».
Στη συνάντηση της Δευτέρας εκδόθηκε κοινή ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται: «Κατά τις συναντήσεις, πέρα από διάφορες πτυχές των διμερών σχέσεων, συζητήθηκαν περιφερειακά και διεθνή θέματα. Οι δύο πλευρές επανέλαβαν την κοινή τους δέσμευση να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα θετική ατμόσφαιρα σύμφωνα με τη Διακήρυξη των Αθηνών, η οποία υπεγράφη τον περασμένο Δεκέμβριο (2023) από τους ηγέτες των δύο χωρών, διερευνώντας περαιτέρω τομείς διμερούς και διεθνούς συνεργασίας». Στα «περιφερειακά θέματα» συζητήθηκε άραγε το τουρκολιβυκό μνημόνιο; Σύμφωνα με διαρροές της ελληνικής πλευράς, θέμα που ετέθη στις διερευνητικές συνομιλίες της Δευτέρας ήταν και το ζήτημα με τις τουρκικές NAVTEX που εξέδωσε το τελευταίο διάστημα η Αγκυρα, ανεβάζοντας τους τόνους στο Αιγαίο. Σύμφωνα με… αθηναϊκές εκτιμήσεις, η «πρόσκαιρη» τουρκική έξαρση αποδίδεται στην προεκλογική περίοδο που διανύει η Τουρκία έως το τέλος Μαρτίου, οπότε θα διεξαχθούν οι τουρκικές δημοτικές εκλογές. Η αφέλεια στο απόγειο!
Να σημειωθεί ότι την ημέρα της συνάντησης Παπαδοπούλου και Ακτσαπάρ ο Τούρκος πρόεδρος εκθείαζε σε δηλώσεις του τα επιτεύγματα της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας, που είναι όντως εντυπωσιακά. «Ισχυροποιούμε την αμυντική βιομηχανία για να είμαστε ανεξάρτητοι κυριολεκτικά» είπε ο Τ. Ερντογάν, κοιτώντας δυτικά στη χώρα που διέλυσε τη μικρή αμυντική της βιομηχανία παράγοντας φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
