Η ώρα της ηθικής επανάστασης

Ο παππούς μου ο Μανώλης και η γιαγιά μου η Μαρία, από τον πατέρα μου, έφεραν στη ζωή μέσα στον πόλεμο, σε συνθήκες δύσκολες και αντίξοες, στην υπό γερμανική Κατοχή Αίγινα, επτά παιδιά στον κόσμο. Πέντε αγόρια και δύο κορίτσια. Ο παππούς μου ο Δημήτρης και η γιαγιά μου η Θεανώ, από τη μητέρα μου, έφεραν στη ζωή την ίδια ακριβώς εποχή πέντε παιδιά. Τρία κορίτσια και δύο αγόρια. Ηταν μία περίοδος που η πατρίδα μας ήταν καθημαγμένη. Θέριζε η πείνα. Η γιαγιά μου χόρταινε επτά παιδιά και ένα που έχασε με δύο τρία τηγανητά αβγά. Ομως οι παππούδες μου έκαναν ό,τι και χιλιάδες Ελληνες εκείνης της περιόδου. Μεγάλη οικογένεια. Στην πραγματικότητα, υιοθέτησαν πολύ πριν ειπωθεί δημοσίως από τη Χαρούλα Αλεξίου το τραγούδι «Ελα να κάνουμε έναν Ελληνα ακόμα!».

• Από τον Μανώλη Κοττάκη

Μελετώντας την καμπύλη με τα δημογραφικά στοιχεία της πατρίδας μας μετά τον πόλεμο και την αποκατάσταση της δημοκρατίας, μετά την ένταξη στην ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα, μετά την ψήφιση του νέου Οικογενειακού Δικαίου από το ΠΑΣΟΚ, μετά την ένταξή μας στην οικονομική και νομισματική ένωση, μετά την οικονομική περιπέτειά μας τη δεκαετία του 2010, το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι το εξής:

Γιατί αυτή η μεταπολεμική ανοδική καμπύλη γεννήσεων άρχισε να εμφανίζει σημάδια φθοράς μετά τη δεκαετία του ’80, κάμψης μετά την είσοδό μας στο οικονομικό «παράδεισο» της ΟΝΕ και κατάρρευσης μετά τη χρεοκοπία της χώρας;

Εάν το πρόβλημα ήταν οικονομικό, η κατάρρευση των γεννήσεων δεν δικαιολογείται παρά μόνο για την τελευταία φάση των Μνημονίων. Σ’ όλες τις προηγούμενες περιόδους η Ελλάδα κατέγραφε οικονομική άνοδο, αλλά η δημογραφία στην πατρίδα μας κατέγραφε παραδόξως την ακριβώς αντίθετη τροχιά. Γιατί γεννούσαμε, λοιπόν, περισσότερο όταν ήμασταν φτωχοί και γεννούμε λιγότερο όταν γίναμε πλούσιοι; Είναι η δημογραφία οικονομικό θέμα μόνο; Ή κατά βάση είναι αξιακό; Θα επιχειρήσω να δώσω σήμερα μερικές πρώτες απαντήσεις.

Η άνοδος του ελληνικού πληθυσμού μετά τον πόλεμο συνέπεσε με το γεγονός ότι είχαμε εθνικό κράτος. Οτι όλοι οι Ελληνες βαδίζαμε προς την ίδια κατεύθυνση και προς τον ίδιο προορισμό. Οτι τα σύμβολα, οι θεσμοί, η Ιστορία μας, η σημαία, η θρησκεία, η οικογένεια, η παιδεία ήταν αδιαμφισβήτητα στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητας γύρω από την οποία υπήρχε εθνική συσπείρωση. Η πατρίδα ήταν ένα σκέπαστρο για όλους, που δεν άφηνε κανέναν απέξω. Η πρόσφατη ανάμνηση της Ιστορίας μας, οι πόλεμοι, οι εμφύλιοι, η κατοχές δείχνουν ότι μόνο με την ενότητα μπορέσαμε να πάμε μπροστά. Οι Ελληνες δενόμασταν από μία κοινότητα αξιών και αλληλοσεβασμού, την οποία μπορεί να διακρίνει κανείς άλλωστε και στις ελληνικές ταινίες της εποχής. Η παράδοσή μας είχε πολύ ισχυρή επιρροή στη ζωή μας. Η κοινωνία μας είχε σαφή και δομημένη ιεραρχία. Οι χριστιανικές αξίες που κυριαρχούσαν έδιναν ψυχική δύναμη και πίστη στους οικογενειάρχες να ξεπερνούν τις δυσκολίες. Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση αυτή η κοινότητα αξιών ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο από το αίσθημα των Ελλήνων ότι η προκοπή ανταμείβεται. Και ότι αξίζει να κάνει κανείς μεγάλη οικογένεια.

Εθνική συνοχή

Η οικογένεια ήταν οικονομικό κύτταρο. Γύρω από τις χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που σήμερα τελούν υπό διωγμό αναπτύχθηκε η οικονομία μας. Η εθνική συνοχή ήταν τόσο μεγάλη και ισχυρή και σε συνδυασμό με τη θρησκευτική ομοιογένεια δημιουργούσε μια αδιατάρακτη ενότητα. Το άτομο έβρισκε την ικανοποίηση των φιλοδοξιών του μέσα από την εκπλήρωση του συλλογικού ονείρου της πατρίδας. Από τη δεκαετία του ’80 και μετά, την αλλαγή του Οικογενειακού Δικαίου, την αλλαγή του αξιακού προτύπου, την επικράτηση της ελευθερίας των ηθών, τη δραματική αλλαγή μέσα στα σχολεία μας, την καταξίωση της γυναίκας κυρίως ως εργαζομένης και δευτερευόντως ως μητέρας, τα πράγματα σιγά σιγά σταδιακά άρχισαν να αλλάζουν. Η ατομική επιθυμία άρχισε να προηγείται της οργανωμένης κοινωνίας. Οι πρώτες ρωγμές στα οικογενειακά πρότυπα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους. Η εικόνα άρχισε να θαμπώνει. Και μαζί πήραν την κατηφόρα και εμφάνισαν την πρώτη κάμψη και οι αριθμοί των γεννήσεων.

Ο άκρατος φιλελευθερισμός του ατόμου προέλασε και υπερνίκησε τον κοινωνικό φιλελευθερισμό του ανθρώπου! Τα πάντα άρχισαν αποτιμώνται σε ευρώ και όχι σε αξίες. Με συνέπεια ο αριθμός των παιδιών να περιοριστεί και η γέννησή τους να υπηρετεί μόνο την κοινωνική συνθήκη και τις συμβάσεις. Η ροή του χρήματος αυξήθηκε, αλλά οι γενιές των Ελλήνων που γεννήθηκαν σε συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης μειώθηκαν! Φοβερό δεν είναι; Η δημογραφική κατάρρευση πήρε μορφή χιονοστιβάδας την τελευταία δεκαετία. Οταν πλέον κατέρρευσαν και οι αξίες και οι οικονομικοί δείκτες της χώρας. Τα νέα παιδιά με τους μισθούς των 800 ευρώ και τα ενοίκια των 500 ευρώ δεν έχουν πλέον λεφτά για να παντρευτούν, όχι για να κάνουν παιδιά. Σταδιακά υποχώρησε επίσης η αίσθηση της συλλογικής μοίρας στην πατρίδα μας. Η συσπείρωση γύρω από τον εθνικό στόχο. Η ιδέα πως πολλά μικρά όνειρα μπορούν να ικανοποιηθούν μέσα από την εκπλήρωση ενός μεγάλου ονείρου. Η σημαία από μπλε βάφτηκε ροζ. Ο χριστιανικός σταυρός, μέρος της ευρωπαϊκής ταυτότητας, σύμβολο αγάπης αλληλεγγύης και ισότητας, βεβηλώνεται.

Το εθνικό όνειρο ξεθώριασε. Η παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια μπήκε σταδιακά σε κρίση. Τα διαζύγια μετά την επικράτηση του πολιτικού γάμου, ο οποίος ατόνησε τον ιερό δεσμό του μυστηρίου του θρησκευτικού, εκτοξεύτηκαν σε ύψη ρεκόρ. Τα μυστήρια που έδιναν πανηγυρικό τόνο σε κάθε νέα ζωή, όπως οι βαπτίσεις, αντικαταστάθηκαν από τις ψυχρές ονοματοδοσίες στα δημοτικά ληξιαρχεία.

Το βαρύ τυπικό των θρησκευτικών γάμων αντικαταστάθηκε από κάτι παλιόχαρτα που ονομάζονται σύμφωνα συμβίωσης, τα οποία μπορούν να διαλυθούν αν ο ένας σύζυγος στείλει εξώδικο καταγγελίας τους στον άλλο. Λες και πρόκειται για μισθωτήριο συμβόλαιο και όχι για ψυχές. Αποϊεροποίηση ονομάζεται αυτό! Kαι βεβαίως φτάσαμε στο κορυφαίο της ματαιότητας! Να δημιουργήσουμε δύο βιομηχανίες γύρω από τη μητρότητα, λίαν προσοδοφόρες. Τη βιομηχανία των αμβλώσεων, στην οποία πληρώνεις για να χάνεις παιδιά, όταν μπορείς να τα γεννήσεις. Και τη βιομηχανία των παρένθετων μητέρων που πληρώνεις για να αποκτήσεις τα παιδιά που έχασες όταν σε έχουν πάρει τα χρόνια και δεν μπορείς να τεκνοποιήσεις.

Χάνουμε κάθε χρόνο μια Λάρισα σε αμβλώσεις, αλλά η κυρίαρχη πολιτική ορθότης απαγορεύει να πεις σε ένα νέο κορίτσι «πρόσεξε, το να κάνεις άμβλωση δεν είναι σαν να πηγαίνεις στον οδοντογιατρό, μπορείς να προκαλέσεις ανεπανόρθωτες βλάβες στην αναπαραγωγική σου ικανότητα». Απαγορεύεται να πεις πόσο χυδαίο είναι το ρήμα «έριξα», έριξα ένα παιδί, που χρησιμοποιείται για τις αμβλώσεις. Τι είναι το παιδί για να το ρίξεις; Μπάζα στον γκρεμό; Και το κερασάκι: Την ώρα που η Ελλάς αντιμετωπίζει οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα και προέχει η ανάταξη της παραδοσιακής οικογένειας, η εθνική μας απάντηση είναι ο γάμος κάποιων που από τη φύση δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν. Ειλικρινά ήμαρτον!

Συρρίκνωση

Κάπως έτσι γίνονται προβολές από τη Νορβηγική Ακαδημία που λένε ότι, αν συνεχίσουμε να γεννάμε με αυτούς τους ρυθμούς, το 2100 θα έχουμε απομείνει μόλις 2.500.000 Ελληνες και το ελληνικό έθνος θα κινδυνεύει από συρρίκνωση. Και ότι οι μελλοντικοί ιστορικοί θα λένε «κάποτε ήταν μια Ελλάδα».

Σας ρωτώ! θα συμβιβαστούμε με αυτόν τον μαρασμό; Θα μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια; Θα κάνουμε κάτι; Ολες οι χώρες λέμε ότι πάνε μπροστά. Εχω την εντύπωση ότι εμείς οι Ελληνες πρέπει να πάμε λίγο πίσω για να πάμε μπροστά. Να πάμε λίγο πίσω για να πάρουμε φόρα για το άλμα! Να πάμε λίγο πίσω για να επιστρέψουμε στα βασικά που όρισαν αυτό το υπέροχο έθνος, το οποίο κάποιοι θέλουν να μετατρέψουν σε άθροισμα ατομικών εγωισμών για να το διασπάσουν.

Τι θα μας έλεγαν οι παππούδες μας αν ανασταίνονταν για μία ώρα και επέστρεφαν στην πατρίδα;

Θα μας θύμιζαν με λέξεις και εικόνες την πατρίδα που μας παρέδωσαν. Ταυτόχρονα, θα μας προειδοποιούσαν με τα μυαλά που έχουμε ποια πατρίδα κινδυνεύουμε να παραδώσουμε εμείς στους επόμενους! Δεν είναι υπερβολή, αλλά απαιτείται εθνική συνεννόηση πέρα από τις κλασικές κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές ή άλλες διαχωριστικές γραμμές! Η Ελλάς αντιμετωπίζει υπαρξιακό πρόβλημα. Πρέπει να δράσουμε για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε. Και αυτό πια δεν περνά μέσα μόνο από το πολίτευμα, τους νόμους, την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, τα κόμματα, τους θεσμούς. Οι απαντήσεις που ψάχνουμε περνούν μέσα από τις ψυχές μας. Η πατρίδα μας χρειάζεται μια ηθική επανάσταση. Χθες ήταν νωρίς, αύριο μπορεί να είναι αργά, τώρα είναι η ώρα.

Σημεία ομιλίας στο Star forum Λαμίας