Λογάριαζε ότι θα λάμβανε έστω ένα «ερωτικό γράμμα» απ’ την Ουάσινγκτον. Αντ’ αυτού, η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν σφαλιάρα.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Ο πρωθυπουργός έδωσε στις ΗΠΑ τα πάντα: Αποδυνάμωση της ασφάλειας της απειλούμενης Ελλάδας για χάρη της Ουκρανίας; Φυσικά, ας αποστρατιωτικοποιήσουμε και τα νησιά επί τη ευκαιρία. Πράσινο φως για παροχή F-16 στην Αγκυρα; Μετά χαράς υπογράψαμε και «πιστοποιητικό τουρκικής καλής διαγωγής». Ολη η χώρα, μια αμερικανική βάση; Ας το προσφέρουμε στο διηνεκές, άνευ χρονικού ορίου. Ολα αυτά κι άλλα πολλά χωρίς ανταλλάγματα.
Απαξιωτικό άδειασμα από τον Λευκό Οίκο στον «Yes Sir» Μητσοτάκη λίγο πριν από τις ευρωεκλογές
Μπορεί ο Μητσοτάκης να πίστευε, ως ελάχιστη αναγνώριση, ότι ύστερα απ’ όλα αυτά ο Λευκός Οίκος θα έδειχνε τουλάχιστον έστω μια «ουδέτερη» έκθεση για τα σκανδαλώδη πεπραγμένα της κυβέρνησής του, αλλά συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Μέσω του αμερικανικού ΥΠΕΞ στάλθηκε στον Ελληνα πρωθυπουργό ένα σκληρό μήνυμα, μάλιστα πριν από τις ευρωεκλογές. Ο Μητσοτάκης βρέθηκε μπροστά σε μια ετήσια έκθεση βαθιά επικριτική σε τομείς ενδεικτικούς της δημοκρατίας, όπως υποκλοπές, κρατική διαφθορά, χειραγώγηση ΜΜΕ κ.ά. Μετά τον διασυρμό από το εφιαλτικό ευρωπαϊκό ψήφισμα, ούτε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ «νέρωσε» την κριτική του απέναντι στον πιστό του εντολοδόχο.
Δείχνοντας ότι για την Ουάσινγκτον στην ελληνική πολιτική ουδείς είναι αναντικατάστατος.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υποστηρίζει -όπως, άλλωστε, και το ίδιο δηλώνει- τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, αλλά πάντοτε υπό το πρίσμα της αυστηρής ιδεολογικής προώθησης των αμερικανικών συμφερόντων και ατζέντας. Δηλαδή, τα δημοκρατικά δικαιώματα είναι ένας «όρος-ομπρέλα» που οι εκθέσεις του πράγματι ελέγχουν κι αξιολογούν, όμως ο Νο 1 στόχος παραμένει η διεθνής προώθηση των αμερικανικών πολιτικών και προτεραιοτήτων, αποτελώντας το «κλειδί» με το οποίο διαβάζονται οι παρατηρήσεις του. Με την ίδια λογική συντάσσονται και οι ετήσιες εκθέσεις του αμερικανικού ΥΠΕΞ. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι συνδυάζει δύο τύπους «παρατηρήσεων»:
1. Τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα, για παράδειγμα οι «χιλιάδες υποθέσεις διαφθοράς».
2. Τις παρατηρήσεις που μπορεί να είναι αντικειμενικές ή μπορεί να εξυπηρετούν σκοπιμότητες που δεν εναρμονίζονται απαραίτητα με την πραγματικότητα, ούτε με την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας, όπως η κραυγαλέα αναφορά σχετικά με νομικούς περιορισμούς περί «ενώσεων αυτοπροσδιοριζόμενων εθνοτικών Μακεδόνων ή Τούρκων, ως ενδεικτικό μιας συλλογικής εθνικής ταυτότητας».
Ως γνωστόν, η Ελλάδα εθνικές μειονότητες Τούρκων ή Μακεδόνων δεν διαθέτει στο έδαφός της, πράγμα που το υπουργείο Εξωτερικών της «συμμάχου» Αμερικής ασφαλώς γνωρίζει. Η αμήχανη κυβέρνηση, μην έχοντας άλλο τρόπο να εκφράσει τη δυσφορία της για την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αντέδρασε όπως σε κάθε άλλη κριτική. Με φασόν διαρροές που ποτέ δεν δίνουν σοβαρές απαντήσεις. Σχολίασε πως «καταγράφει καταγγελίες ΜΚΟ χωρίς ανεξάρτητο έλεγχο». Κι έκανε πως δεν βλέπει τις αναφορές για τα αδιαμφισβήτητα πεπραγμένα του, όπως για τις υποκλοπές της πρωθυπουργικής ΕΥΠ, που δεν επιδέχονται ερμηνείας.
Οι εκθέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε περίπου 200 χώρες συντάσσονται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάθε χρόνο από το 1977, «αντλώντας από μια ποικιλία αξιόπιστων πηγών που βασίζονται σε γεγονότα, όπως αναφορές από κυβερνητικούς φορείς, μη κυβερνητικούς οργανισμούς και μέσα ενημέρωσης». Οπως δήλωσε ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν, στις 22 Απριλίου, «οι εκθέσεις που δημοσιεύουμε σήμερα παρουσιάζουν μια τεκμηριωμένη, συστηματική περιγραφή». Αντί απαντήσεων, η κυβέρνηση κατέφυγε στα «επιθετικά» κι ερασιτεχνικά μισόλογα, σαν να απαντά σε ένα δημοσίευμα ελληνικού ΜΜΕ ή σε μια καταγγελία της αντιπολίτευσης. Η αδυναμία της κυβέρνησης να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ όσων πρόχειρων αφηγημάτων επικαλείται, συνήθως για εσωτερική κατανάλωση, και των επίσημων ψηφισμάτων, εκθέσεων ή πορισμάτων του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, της Ευρωβουλής και της Ευρωπαίας εισαγγελέως αποδεικνύει ότι ο πολιτικός κομπογιαννιτισμός βασιλεύει στο Μαξίμου.
Υποκλοπές: «Με μοτίβο και εμπλοκή των Αρχών»
Οι κατηγορίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την πρακτική των υποκλοπών είναι δηλητηριώδεις. Δεν παραλείπει, μάλιστα, να τονίσει ότι «η αντιπολίτευση και τα διεθνή μέσα υποστήριξαν πως το μοτίβο των αποδεικτικών στοιχείων εμπλέκει τις Αρχές της χώρας».
Συγκεκριμένα, γράφει: «Εκθεση του Μαΐου από την Εξεταστική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη χρήση του Pegasus και ισοδύναμου λογισμικού κατασκοπείας παρακολούθησης (PEGA) διαπίστωσε ότι η χώρα δεν χρησιμοποιούσε λογισμικό υποκλοπής spyware ως μέρος μιας ολοκληρωμένης αυταρχικής στρατηγικής, αλλά εφάρμοζε λογισμικό
κατασκοπίας εναντίον «δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών», και εξήγαγε spyware σε χώρες με φτωχό ρεκόρ ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κατά τη διάρκεια του έτους η Αρτεμις Σίφορντ, πρώην υπάλληλος της Meta, με διπλή -ελληνική και αμερικανική- υπηκοότητα, η οποία, σύμφωνα με έκθεση των «New York Times» στις 20 Μαρτίου, εργαζόταν σε θέματα πολιτικής για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ισχυρίστηκε ότι παρακολουθούνταν από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών της Ελλάδος μέσω του λογισμικού κατασκοπίας Predator στο κινητό της τηλέφωνο από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 2021.
Η αντιπολίτευση και τα διεθνή μέσα υποστήριξαν ότι το μοτίβο των αποδεικτικών στοιχείων εμπλέκει τις Αρχές της χώρας. Τον Ιούλιο, η Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων παρουσίασε ευρήματα που υποδηλώνουν ότι το 2022 σε τουλάχιστον 92 Ελληνες πολίτες έγιναν απόπειρες να παγιδευτούν με το spyware Predator. Η Αρχή είπε ότι δεν είχε στοιχεία που να δείχνουν την προέλευση αυτών των προσπαθειών, αλλά πρόσθεσε ότι η έρευνα παραμένει σε εξέλιξη.
«Δεν μπαίνουν στη φυλακή όσοι καταδικάζονται για διαφθορά»
Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέκεται ιδιαίτερα στη διαφθορά επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη, παραθέτοντας στοιχεία που αποτυπώνουν ότι, ενώ υπήρξαν χιλιάδες καταγγελίες διαφθοράς, ήταν μηδαμινός ο αριθμός αυτών που έφτασαν τελικά στη Δικαιοσύνη. Οπως κι ότι ακόμα και στις ελάχιστες περιπτώσεις που υπήρξε καταδίκη, σχεδόν στο σύνολό τους η φυλάκιση ανεστάλη:
«Υπήρξαν αναφορές για κυβερνητική διαφθορά. Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας επέβλεψε την εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου δράσης για την καταπολέμηση της διαφθοράς για την περίοδο 2022-2025, διεξήγαγε έρευνες και παρακολούθησε την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και τις δραστηριότητες λόμπινγκ.
Στη Γενική Διεύθυνση της Μονάδας Οικονομικού Εγκλήματος του υπουργείου Οικονομικών ανατέθηκαν υποθέσεις απάτης και διαφθοράς. Η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων διερεύνησε τη διαφθορά εντός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων για τα όργανα επιβολής του νόμου διερεύνησε εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς, που διαπράχθηκαν από τις Αρχές επιβολής του νόμου. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ήταν το ανώτατο οικονομικό δικαστήριο και όργανο
ελέγχου όσον αφορά τη χρήση των δημοσίων πόρων.
Το 2022 η Εθνική Αρχή Διαφάνειας έλαβε 3.513 καταγγελίες για εικαζόμενη διαφθορά, απάτη και κακοδιοίκηση (3.057 το 2021), και πραγματοποίησε 575 ελέγχους και επιθεωρήσεις (393 το 2021), εκ των οποίων οι 13 (21 το 2021) παραπέμφθηκαν για δίωξη. Υπήρξαν 32 καταδικαστικές αποφάσεις είτε σε εφετεία είτε σε πρωτόδικο επίπεδο (24 το 2021) και 15 αθωωτικές αποφάσεις (21 το 2021). Η φυλάκιση ανεστάλη σε 28 από τις 32 υποθέσεις καταδίκης.
Οι πιο αξιοσημείωτες υποθέσεις διαφθοράς κατά τη διάρκεια του έτους αφορούσαν την Αστυνομία. Στις 29 Ιανουαρίου ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ντογιάκος διέταξε τη διεξαγωγή προανάκρισης για δημοσίευμα Τύπου, όπου καταγγέλλονταν διασυνδέσεις μεταξύ υψηλόβαθμων αστυνομικών και αρχηγών εγκληματικών συμμοριών. Στις 29 Μαΐου οι Αρχές συνέλαβαν πέντε αξιωματικούς της συνοριακής αστυνομίας με κατηγορίες για συμμετοχή σε δίκτυο λαθρεμπορίας που έφερνε μετανάστες από την Τουρκία».
Δεν λείπει αναφορά και στη διαδήλωση για τα Τέμπη που έγινε τον Μάρτιο και διαλύθηκε με δακρυγόνα: «Γενικά η κυβέρνηση σεβάστηκε το δικαίωμα της ειρηνικής συνάθροισης», αλλά «στις 4 Μαρτίου τα ΜΜΕ ανέφεραν βίαιες συγκρούσεις μεταξύ της Αστυνομίας και των διαδηλωτών κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης για το σιδηροδρομικό δυστύχημα του Φεβρουαρίου στα Τέμπη». Η αντίδραση της Αστυνομίας επικρίθηκε ως «υπερβολική».
«Πιέζονται τα ΜΜΕ να μην κάνουν κριτική στην κυβέρνηση»
Προς απογοήτευση του πρωθυπουργού, η έκθεση των Δημοσιογράφων θίγει μια από τις αγαπημένες επικοινωνιακές στρατηγικές του. Την απάλειψη κάθε κριτικής:
«Εγχώρια και διεθνή πρακτορεία ανέφεραν ότι δημοσιογράφοι και ΜΜΕ αντιμετώπισαν πίεση για να αποφύγουν την κριτική της κυβέρνησης ή την αναφορά σκανδάλων. Στις 12 Ιανουαρίου, η επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντούνια Μιγιάτοβιτς προέτρεψε τις Αρχές να διασφαλίσουν ότι «οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν να εργάζονται με ασφάλεια και ελεύθερα. Τον Μάιο έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα ανέφερε ανησυχίες για παρακολουθήσεις δημοσιογράφων που φέρεται ότι έγιναν από τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας και μέσω του spyware Predator, συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης, κυβερνητικό έλεγχο των δημοσίων μέσων ενημέρωσης και βία κατά δημοσιογράφων, κυρίως όσων καλύπτουν διαμαρτυρίες και το Μεταναστευτικό».
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάνει ειδική αναφορά στις εξοντωτικές αγωγές κατά
δημοσιογράφων, με σκοπό τον εκφοβισμό και τη φίμωση: «Στις 13 Ιουλίου η
ΕΣΗΕΑ εξέφρασε στον υπουργό Δικαιοσύνης Φλωρίδη την ανάγκη προστασίας των δημοσιογράφων από τη νομική παρενόχληση, γνωστή ως “Στρατηγικές Αγωγές κατά της Δημόσιας Συμμετοχής” (SLAPPs). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε τα SLAPP τον Νοέμβριο ως αγωγές που υποβάλλονται κατά δημοσιογράφων ή υπερασπιστών των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων για να τους εμποδίσει να ενημερώσουν το κοινό και να αναφέρουν θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος». Επισήμως, «η κυβέρνηση δεν λογοκρίνει τα μέσα ενημέρωσης», γράφει η έκθεση, σημειώνοντας όμως ότι υπήρξαν πολλές αναφορές πως «τα μεγάλα ΜΜΕ τείνουν να μη δημοσιεύουν μη κολακευτικές ειδήσεις για την
κυβέρνηση».
Επίσης, αναφέρεται σε πρακτικές χρησιμοποίησης νόμων για συκοφαντική
δυσφήμηση, «με σκοπό τον εκφοβισμό δημοσιογράφων»: «Η ειδική
εισηγήτρια του ΟΗΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
σημείωσε τον Μάρτιο ότι οι δημοσιογράφοι αντιμετώπισαν ποινικές και
στρατηγικές αγωγές για τις δημοσιογραφικές έρευνές τους για τη διαφθορά
και τη ρύπανση του περιβάλλοντος». Ακόμα και για την ελευθερία στο διαδίκτυο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ γράφει πως «υπήρξαν αναφορές ότι οι Αρχές έκαναν κατάχρηση της τεχνολογίας παρακολούθησης για να παρακολουθήσουν κινητές συσκευές συγκεκριμένων ατόμων».
Τσιμουδιά για τα ακραία ψεύδη περί τουρκικής και μακεδονικής μειονότητας
Υπάρχουν, όμως, και σημεία στα οποία η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάνει περισσότερο πολιτική παρά καταγραφή προβλημάτων στο κράτος δικαίου. Στην ενότητα με τίτλο «Ελευθερία του Συνεταιρίζεσθαι», το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ καταγράφει ως… πρόβλημα το γεγονός ότι στην Ελλάδα δεν αναγνωρίζονται νομικά ενώσεις Μακεδόνων ή Τούρκων ως εθνικές ταυτότητες. Μια διαστρέβλωση της πραγματικότητας, στην οποία δεν έχει απαντήσει η ελληνική κυβέρνηση, ως όφειλε.
Συγκεκριμένα, η έκθεση σημειώνει: «Παρόλο που το Σύνταγμα και ο νόμος προέβλεπαν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, τα δικαστήρια συνέχισαν να θέτουν νομικούς περιορισμούς σε ενώσεις αυτοπροσδιοριζόμενων εθνοτικών Μακεδόνων ή ενώσεις που περιλάμβαναν τον όρο “Τούρκοι” ως ενδεικτικό μιας συλλογικής εθνικής ταυτότητας. Η Τουρκική Ενωση Ξάνθης, με έδρα τη Θράκη, συνέχισε να λειτουργεί χωρίς νομικό καθεστώς, βάσει απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 2021, που αρνήθηκε την επίσημη εγγραφή της για “λόγους εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης”».
Να κατηγορεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τα ελληνικά δικαστήρια επειδή δεν αναγνωρίζουν τουρκική και μακεδονική μειονότητα στη χώρα είναι μια επικίνδυνη πολιτική στάση που δεν βασίζεται στην πραγματικότητα. Από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάννης έχει καθοριστεί η ύπαρξη μόνο θρησκευτικής μουσουλμανικής μειονότητας στην Ελλάδα. Οχι εθνικής τουρκικής μειονότητας. Οσον αφορά την… καταπιεσμένη εθνική μειονότητα των υποτιθέμενων «Μακεδόνων»-Σκοπιανών στην Ελλάδα, η μομφή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποτελεί μυστήριο. Η Ουάσινγκτον χρησιμοποιεί μια φαντασιακή «μακεδονική μειονότητα» για να κατηγορήσει την Ελλάδα, ένα κράτος μέλος της Ε.Ε. και μέλος του ΝΑΤΟ – ηγέτη στις αμυντικές δαπάνες σε σχέση με το ΑΕΠ για κάτι τόσο εξωφρενικό.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ φρόντισε να χρησιμοποιήσει τη λέξη «αυτοπροσδιοριζόμενες» εθνικές μειονότητες στο κείμενο, για να μη χρεωθεί τον ίδιο τον χαρακτηρισμό, αλλά η ουσία παραμένει: Η κυβέρνηση μετέτρεψε ανεύθυνα τη χώρα στο αναλώσιμο παρακολούθημα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, για να εισπράξει ως αντάλλαγμα την απληστία. Υπερβολές υπάρχουν και για τις συνθήκες στις ελληνικές φυλακές: Η Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης δημοσίευσε έκθεση με βάση την επίσκεψή της τον Νοέμβριο 2022 στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού, όπου σημείωνε: «Υπερπλήρη και ερειπωμένα δωμάτια, χωρίς πραγματικές δραστηριότητες εργοθεραπείας, και ανεπαρκές ιατρικό προσωπικό για τους 170 ασθενείς».
