Να γιατί είναι προδοτική η Συμφωνία των Πρεσπών

«Η Ελλάδα δεν θα αποκαλύψει τα όπλα που διαθέτει, εάν συνεχιστεί η σημερινή στάση της ηγεσίας της Βόρειας Μακεδονίας» είπε ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, αναφερόμενος στα Σκόπια, με αφορμή τις προκλητικές δηλώσεις του νέου πρωθυπουργού Μιτσκόσκι ακόμα και στην «αυλή» του ΝΑΤΟ, αποκαλώντας τη χώρα του «Μακεδονία».

• Από τον Νικ. Σταυρουλάκι

Ποια είναι αυτά τα τόσο μυστικά, αλλά αποτελεσματικά όπλα που δεν μπορούν να αποκαλυφθούν, αλλά -κατά την ελληνική κυβέρνηση- μπορούν να υποχρεώσουν τον Σκοπιανό πρωθυπουργό, την Πρόεδρο και τα λοιπά «όργανα» της Βουλγαρίας στη γειτονική χώρα να σταματήσουν να χρησιμοποιούν στον δημόσιο λόγο τους τον όρο «Μακεδονία» όταν αναφέρονται στη χώρα τους;

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα που προκύπτουν, έπειτα από εξηγήσεις που δίνονται από διπλωματικές πηγές, τα «όπλα» αυτά είναι αποκλειστικά και μόνο «νομικά» και αφορούν τον δημόσιο λόγο των πολιτικών προσώπων της γειτονικής χώρας, όταν απευθύνονται σε ακροατήριο. Πέραν αυτού, ουδέν. Η ίδια η εξέλιξη στην πράξη, με την προκλητική στάση της ηγεσίας στα Σκόπια, καταδεικνύει ότι η Συμφωνία των Πρεσπών είναι ανυπόστατη, αδύναμη και ανίκανη να επιλύσει τις προκλήσεις της σκοπιανής ηγεσίας σε βάρος της Ελλάδας.

Εν προκειμένω, με βάση την προσέγγιση της Αθήνας, η στάση της νέας ηγεσίας των Σκοπίων συνιστά «σαφέστατη παραβίαση του πυρήνα της Συμφωνίας των Πρεσπών», καθώς αγγίζει το κομβικό επίδικο, διμερές θέμα που αφορά το όνομα της γειτονικής χώρας. Το όνομα της χώρας αυτής άλλαξε μόνο στα χαρτιά, πράγμα που, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι αρκετό για να ανακόψει αλυτρωτισμούς και ύπουλους εθνικισμούς, που εξυπηρετούν τα συμφέροντα τρίτης χώρας.

Από νομικής πλευράς, αναφέρουν πηγές, σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συμφωνίας, θα πρέπει να υπάρχει ενιαία ονομασία της χώρας «έναντι πάντων» (erga omnes)… Το «έναντι πάντων» αποδίδει τεχνικά τη «νομική συνθήκη» ότι δεν μπορεί να γίνει «επιλεκτική εφαρμογή» στο όνομα της χώρας. Το επιχείρημα που επικαλείται η σκοπιανή ηγεσία, ότι ο τρόπος που ο καθένας αναφέρεται στο όνομα της πΓΔΜ εμπίπτει «στη σφαίρα της ιδιωτικότητας», δεν μπορεί να αφορά τον δημόσιο λόγο οιουδήποτε πολίτη στα Σκόπια…

Παραβίαση

Ειδικότερα, ο/η πρόεδρος και αρχηγός ενός κράτους και ο/η πρόεδρος της κυβέρνησης, όταν ευρίσκονται σε δημόσιο χώρο, δεν νοείται ότι λειτουργούν ιδιωτικά. Πρόκειται για αδιαμφισβήτητη αρχή της νομικής επιστήμης. Συνεπώς, η ίδια η ηγεσία των Σκοπίων παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών, όπως έπραξε πρόσφατα ο πρωθυπουργός Μίτσκοτσκι σε δηλώσεις του στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον.

Σύμφωνα με την προσέγγιση της ελληνικής πλευράς, το θέμα που αφορά το όνομα της «Βόρειας Μακεδονίας» είναι κεντρικό-κομβικό, καθώς αποτέλεσε, ιστορικά, τη βασική αιτία για την οποία καθυστέρησε οποιαδήποτε συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες. Το «erga omnes» ήταν το επίδικο-κρίσιμο ζήτημα. Η λύση της διπλής ονομασίας είχε προταθεί, ως αντιστάθμισμα της μίας ονομασίας παντού και πάντοτε…

Η ελληνική πλευρά πλήρωσε βαρύ τίμημα για να αποδεχθεί την ονομασία «Βόρεια Μακεδονία έναντι πάντων». Το αντιστάθμισμα ήταν να «εκχωρήσει» το ζήτημα της εθνικότητας και της γλώσσας. Σε διαφορετική περίπτωση, η όποια συμφωνία θα είχε συνομολογηθεί πολύ νωρίτερα, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 2000.

Αρμόδιες πηγές ανέφεραν συμπληρωματικά ότι για τους παραπάνω λόγους η ονομασία «Βόρεια Μακεδονία» δεν μπορεί να τροποποιηθεί και δεν μπορεί να αναθεωρηθεί. Ως προς το συγκεκριμένο θέμα, η Αθήνα επιμένει ότι υπάρχει ρητή αναφορά εντός της Συμφωνίας των Πρεσπών που καθορίζει ότι ορισμένες διατάξεις στο κείμενο δεν μπορούν να υπόκεινται σε οιαδήποτε αναθεώρηση, ακόμα και εάν τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνήσουν στο συγκεκριμένο θέμα. «Ακόμα και εάν καθίσουμε στο τραπέζι εμείς με την ηγεσία της Β. Μακεδονίας και συμφωνήσουμε, τροποποίηση του ονόματος δεν μπορεί να γίνει» ανέφεραν χαρακτηριστικά.

Η επικίνδυνη προσφυγή στη Χάγη και τα εκκρεμή συμπληρωματικά μνημόνια

Αναφορικά με θέσεις που κυκλοφορούν και αναφέρονται στο ότι η σημερινή στάση των Σκοπίων συνιστά την καλύτερη ευκαιρία για καταγγελία της Συμφωνίας των Πρεσπών και υπαναχώρηση εκ μέρους της ελληνικής πλευράς, τονίζεται αρμοδίως ότι «τέτοιο ζήτημα δεν προβλέπεται». Η Συμφωνία των Πρεσπών «αυτοπροστατεύεται» και δεν μπορεί να υποπέσει σε καταγγελία από οιοδήποτε συμβαλλόμενο μέρος. «Δικαίωμα καταγγελίας του ενός εκ των μερών δεν υπάρχει».

Γνώστες νομικών διεθνών θεμάτων τονίζουν ότι το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι η λεγόμενη «διαδικασία επί παραβάσει». Τουτέστιν, εάν ένα από τα δύο μέρη θεωρήσει ότι υπάρξει παραβίαση εκ μέρους του άλλου μέρους, προβλέπεται μία σταδιακή διαδικασία, μόνο ως προς τη διαπίστωση του παραπάνω ισχυρισμού του ενός από τα δύο μέρη. Τίποτε, ουσιαστικά, περισσότερο.

Το περισσότερο που μπορεί να υπάρξει είναι ότι, εφόσον υπάρξει σχετικό αίτημα, μπορεί να έχουμε μεσολάβηση του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Αλλά και αυτή παραμένει «οικειοθελής», στην απόλυτη ευχέρεια του επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού. Σε δεύτερο επίπεδο, μπορεί το μέρος που θεωρεί ότι θίγεται να παραπέμψει το θέμα ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.

Την άποψη αυτήν εξέφρασε πρόσφατα ο πρέσβυς ε.τ. Αλέξανδρος Μαλλιάς, αλλά στη δεδομένη περίπτωση μπορεί να παρατηρηθεί ότι αρκετά μείζονα εθνικά θέματα θα συμπέσουν, αναζητώντας ταυτόχρονα λύση στα διεθνή δικαστήρια (θαλάσσιες ζώνες με Αλβανία, υφαλοκρηπίδα με Τουρκία, παραβιάσεις της Συμφωνίας των Πρεσπών). Θα είναι αυτή εικόνα σοβαρού κράτους;

Ως προς τα συμπληρωματικά μνημόνια της Συμφωνίας των Πρεσπών που εκκρεμούν στη Βουλή, η Αθήνα σημειώνει τώρα ότι «θα ψηφιστούν, όταν και εάν θα υπάρχει διάθεση πλήρους συμμόρφωσης της σκοπιανής ηγεσίας με τη Συμφωνία των Πρεσπών», ούτως ώστε η κύρωσή τους «να μην είναι ετεροβαρής». Εν προκειμένω, τονίζεται αρμοδίως ότι η κύρωση των μνημονίων δεν συνιστά υποχρέωση απορρέουσα από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Σε κανένα σημείο της η Συμφωνία δεν λέει ότι υπάρχει υποχρέωση της Ελλάδας να ψηφίσει τα συνοδά μνημόνια. Η μόνη υποχρέωση που υπάρχει απορρέει από το γράμμα του Διεθνούς Δικαίου, το οποίο σταθερά επικαλείται η Αθήνα για πλείστα όσα άλλα, είτε διεθνή είτε διμερή θέματα.

*πηγή: εφημερίδα «δημοκρατία»