Το σώμα ενόρκων του Δικαστηρίου «Ντάνιελ Πάτρικ Μόινιχαν» της Νέας Υόρκης, έκρινε ένοχο τον Γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ και για τις 16 κατηγορίες που του είχαν απαγγελθεί από το γραφείο του Εισαγγελέα Ντάμιαν Ουίλιαμς.
- (*) του Εμμανουήλ Μπέζα
Ο Μενέντεζ, αποτελεί ένα πρόσωπο το οποίο η ελληνική κυβέρνηση, τα Μ.Μ.Ε και οι Έλληνες ανταποκριτές στις Η.Π.Α λατρεύουν όσο κανένα άλλο για την φιλελληνική, φιλοκυπριακή και αντι-τουρκική του στάση.
Η «αγάπη» για τον Μενέντεζ ξεπερνάει ενδεχομένως τα όρια, με τον Άδωνη Γεωργιάδη να τον χαρακτηρίζει στις 23.09.2023 ως «τον μεγαλύτερο Φιλέλληνα της εποχής μας» και να δηλώνει πως «θα αθωωθεί εκ νέου» και τον Μιχάλη Ιγνατίου να υπερασπίζεται με πάθος τον Γερουσιαστή μία ημέρα πριν, δηλώνοντας «Κυνηγούν πάλι τον Μενέντεζ με έωλες κατηγορίες από τις οποίες πάντα βγαίνει νικητής». Και οι δύο φυσικά διαψεύσθηκαν από τους ενόρκους.
Το πρόβλημα με αυτήν την «αγάπη» της ελληνικής πολιτικής σκηνής αλλά και της ελληνικής διπλωματίας είναι πως ο Μενέντεζ κρίθηκε ένοχος για δωροδοκία αλλά και δράση ως ξένος πράκτορας.
Μήπως η ελληνική διπλωματία βρίσκεται πλέον εκτεθειμένη; Ας ξεκινήσουμε όμως από το κατηγορητήριο για να δούμε τι πραγματικά συνέβη.
Το κατηγορητήριο
Ο Μενέντεζ οδηγήθηκε στο Δικαστήριο με 16 κατηγορίες, μεταξύ των οποίων δωροδοκία, εκβιασμός, δράση ως ξένος πράκτορας, παρακώλυση της Δικαιοσύνης και πολλές κατηγορίες συνωμοσίας. Οι εισαγγελείς της υπόθεσης είπαν ότι τρεις επιχειρηματίες δωροδόκησαν τον Μενέντεζ και τη σύζυγό του με αντάλλαγμα ο Γερουσιαστής να λάβει μέτρα ενεργώντας προς όφελος αυτών αλλά και των κυβερνήσεων του Κατάρ και της Αιγύπτου.
Ο Ντάμιαν Ουίλιαμς, ο εισαγγελέας των ΗΠΑ για τη Νότια Περιφέρεια της Νέας Υόρκης, το γραφείο του οποίου άσκησε τη δίωξη για την υπόθεση, χαιρέτισε την ετυμηγορία λέγοντας ότι «τα χρόνια που ο Μενέντεζ πουλούσε το γραφείο του στον πλειοδότη, έφτασαν επιτέλους στο τέλος τους».
Ο Μενέντεζ είναι αντιμέτωπος με 222 χρόνια φυλάκισης συνολικά, με μέγιστη ποινή φυλάκισης 20 ετών για τις πιο σοβαρές κατηγορίες, αν και πιθανότατα θα λάβει πολύ μικρότερες ποινές λόγω ελαφρυντικών. Επιπλέον, η καταδίκη για δωροδοκία δίνει στον Δικαστή τη δυνατότητα να του επιβάλει ισόβια απαγόρευση της κατοχής δημοσίων αξιωμάτων.
Να υπενθυμίσουμε πως ο Μενέντεζ είναι ένας από τους πιο επιφανής πολιτικούς των Δημοκρατικών. Βρίσκεται στο Κογκρέσο από το 1993 και αποτελεί ένα από τα μακροβιότερα ενεργά μέλη του. Ο Μενέντεζ, κατά την προεδρία Μπάιντεν, ήταν Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων μέχρι ο εισαγγελέας να του απαγγείλει κατηγορίες αλλά βρέθηκε σε αυτή την θέση και κατά την διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα για ένα χρόνο.
Η παρουσία του σε Ελλάδα και Κύπρο
Στις 27.08.2021 ο Γερουσιαστής επισκέφθηκε επίσημα την χώρα μας και πραγματοποίησε συναντήσεις με την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της, τον Πρωθυπουργό, τον Υπουργό Εξωτερικών, τον Πρόεδρο της Βουλής αλλά και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε μάλιστα:
«Θα ήθελα καταρχάς να σας ευχαριστήσω θερμά για το σπουδαίο έργο που επιτελείτε προωθώντας την ελληνοαμερικανική φιλία, καθώς και για την πίστη σας στις κοινές αρχές που μας ενώνουν: τον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, την ελευθερία, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου».
Και στη συνέχεια, του απένειμε το παράσημο του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος της Τιμής, ένα παράσημο που έλαβε και ο βετεράνος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου Ιάκωβος Τσούνης, ο οποίος από το 1950 έως σήμερα στάθηκε δίπλα στις Ένοπλες Δυνάμεις με δωρεές και προσφορές, όπου υπήρχε ανάγκη. Στις δεκαετίες αυτές έχει προσφέρει περί τα 23.000.000 ευρώ, εκ των οποίων 7.000.000 ευρώ την τελευταία διετία μόνο. Ως ύστατη πράξη αγάπης και στήριξης προς τις Ένοπλες Δυνάμεις, αποφάσισε να κληροδοτήσει το σύνολο της ακίνητης περιουσίας του σε αυτές.
Ήταν άραγε τα φιλελληνικά πεπραγμένα του Μενέντεζ αντίστοιχα με εκείνα του Ιάκωβου Τσούνη; Αποδεικνύεται ότι μάλλον δεν ήταν. Ο Μενέντεζ βρίσκεται αντιμέτωπος με πολυετή κάθειρξη και αναμένει τις αποφάσεις του Δικαστή στις 29 Οκτωβρίου.
Είναι λογικό πλέον να δημιουργούνται ερωτήματα για τη διαχείριση της ελληνικής διπλωματίας, τις τιμές, τον υπερβάλλοντα ζήλο απέναντι στον Γερουσιαστή και να αμφισβητούνται τα πραγματικά του κίνητρα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Παρόλα αυτά, πολλά από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης φαίνεται και πως περνάνε τη σοβαρή αυτή είδηση στα ψιλά γράμματα αλλά και υπερασπίζονται τον Μενέντεζ εάν χρειαστεί, πάνω στο δόγμα «είχε σωστές θέσεις αλλά ήταν λάθος σαν άνθρωπος» και «η σχέση του και η στήριξη του στην Ελλάδα δεν αναιρείται από τα εγκλήματα που μπορεί να διέπραξε στη χώρα του». Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά…
Είχε σωστές θέσεις αλλά ήταν λάθος σαν άνθρωπος
Το μεγάλο ερώτημα για αυτή τη θεώρηση έρχεται αβίαστα: Εάν κάποιος Έλληνας υψηλόβαθμος πολιτικός είχε καταδικαστεί με το ίδιο κατηγορητήριο, η άποψη αυτή θα ακούγονταν έστω ως επιχείρημα; Να υπενθυμίσω τις υποθέσεις των Άκη Τσοχατζόπουλου και Γιάννου Παπαντωνίου.
Στην πραγματικότητα, η φιλία του Μενέντεζ για μία χώρα αμφισβητείται, καθώς φαίνεται πως εκείνος σχημάτιζε πολιτική άποψη με βάση το προσωπικό του συμφέρον. Το κατηγορητήριο αφορά και τις μεθόδους και τις τακτικές που ακολουθούσε ο Γερουσιαστής στη διεθνή διπλωματία. Λάμβανε χρηματικά ανταλλάγματα για να συμπαθεί κάποιον, όπως συγκεκριμένους επιχειρηματίες αλλά και την Αίγυπτο και το Κατάρ.
Αυτό δεν αφήνει κανένα υπαινιγμό για τις πρακτικές της ελληνικής διπλωματίας αλλά για την αφέλεια της να δεχθεί τις ανοιχτές αγκάλες του Μενέντεζ τόσο εύκολα και αδιαμφισβήτητα αλλά και με τόσο ζήλο.
Για να είναι μια άποψη υγιής και ορθή, όσο και εάν αυτό είναι υποκειμενικό, θα πρέπει να πληροί ορισμένα ηθικά κριτήρια. Η βάση της ηθικής έγκειται στη δημιουργία γενικότερου καλού, ακόμα και εάν αυτό θυσιάζει το προσωπικό συμφέρον. Στην περίπτωση Μενέντεζ, η κινητήριος δύναμη των απόψεων και των θέσεων του ήταν το προσωπικό συμφέρον του.
Αυτομάτως δηλαδή, η αλληλουχία που οδηγεί στην ηθική και την ορθότητα των πολιτικών του θέσεων αντιστρέφεται. Η καταδίκη του δεν αφορά απλά έναν άνθρωπο που έσφαλε, αλλά έναν άνθρωπο που έσφαλε στη διεθνή διπλωματία για την οποία είχε γίνει ευρέως αποδεκτός από την Ελλάδα. Ο Μενέντεζ, δεν παραστράτησε απλά, παραστράτησε πάνω στα ζητήματα για τα οποία τον είχαμε ορίσει «στρατάρχη μας» στην Αμερικανική Γερουσία.
Αυτό αρκεί για να αναθεωρήσουμε πλήρως ποια είναι τα πραγματικά αμερικανικά συμφέροντα στην Ελλάδα αλλά και ποια της κυβέρνησης Μπάιντεν, την οποία τα ΜΜΕ έχουν παρουσιάσει ως την πιο φιλελληνική της ιστορίας, με τον Πρωθυπουργό να δηλώνει κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Μπλίνκεν στην οικία του στη Σούδα, τον Ιανουάριο:
«Είμαι πολύ χαρούμενος που σας καλωσορίζω σε μια στιγμή που ειλικρινά αισθάνομαι ότι η διμερής μας σχέση είναι στο καλύτερο επίπεδο που υπήρξε ποτέ».
Η υπόθεση Μενέντεζ θα πρέπει να αποτελέσει την απαρχή της αμφισβήτησης όλης της σχέσης που έχουμε αναπτύξει με την Αμερική από το 2020 και μετά, καθώς αυτήν εξέφραζε ο Μενέντεζ επί του συνόλου με τις επίσημες επισκέψεις του σε Ελλάδα και Κύπρο.
Και το ζήτημα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο κοιτώντας έναν περίεργο συσχετισμό γεγονότων…
Πέντε (5) συσχετισμοί που μας ενδιαφέρουν
- 1. Αίγυπτος – Τουρκία
Στις 14 Φεβρουαρίου 2024 έπειτα από 12 χρόνια διακοπής επαφών με την Αίγυπτο, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε το Κάιρο για να συναντηθεί με τον ομόλογό του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι. Και οι δύο δήλωσαν πως επιδιώκουν «ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις των χωρών», αύξηση του εμπορίου στα «15 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέσα σε λίγα χρόνια» και διπλωματική συνεργασία στη Μέση Ανατολή. Ενώ παράλληλα άσκησαν κριτική στο Ισραήλ και ζήτησαν κατάπαυση του πυρός στην Γάζα.
Πέρα από αυτά, ο Μανώλης Κωστίδης σημειώνει πως και το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών τέθηκε στο τραπέζι των συζητήσεων: «Τουρκικά μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν πως στόχος της τουρκικής κυβέρνησης είναι να προετοιμαστεί το έδαφος για μια συμφωνία θαλάσσιων περιοχών ευθύνης μεταξύ της Τουρκίας και της Αιγύπτου».
Ο πάγος μεταξύ των δύο Προέδρων άρχισε να σπάει τον Νοέμβριο του 2022, όταν αντάλλαξαν χειραψία στο περιθώριο του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στο Κατάρ και μετά τον αμοιβαίο διορισμό πρέσβεων από τις δύο χώρες το περασμένο καλοκαίρι.
- 2. Κατάρ – Τουρκία
Τουρκία και Κατάρ αποτελούν διαχρονικούς συμμάχους και το 2013 μάλιστα συμπλήρωσαν 50 χρόνια διπλωματικών δεσμών.
Ενδεικτικά στοιχεία αυτής της συμμαχίας:
– Ο όγκος του εμπορίου μεταξύ των δύο κρατών εκτινάχθηκε από 38 εκατομμύρια δολάρια το 2000 σε 922 εκατομμύρια δολάρια το 2011. Το πρώτο Επιχειρηματικό Φόρουμ Τουρκίας-Κατάρ πραγματοποιήθηκε επίσης το 2008. Ο όγκος του εμπορίου μεταξύ Τουρκίας και Κατάρ αυξήθηκε από 913 εκατομμύρια δολάρια το 2017 σε 1,43 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018 και στα 1,76 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021.
– Η Τουρκία διαπραγματεύτηκε επίσης μια συμφωνία πράξεως ανταλλαγής νομισμάτων με το Κατάρ, τριπλασιάζοντας αργότερα την ανταλλαγή στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020 για να διασφαλίσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα εν μέσω εξάντλησης των συναλλαγματικών αποθεμάτων της.
– Η Συμφωνία Στρατιωτικής Συνεργασίας Τουρκίας-Κατάρ τέθηκε σε ισχύ το 2015, οδηγώντας στην ίδρυση τουρκικής στρατιωτικής βάσης στο Κατάρ.
- 3. Αίγυπτος – Κατάρ
Οι δύο σύμμαχοι, Τουρκία και Κατάρ προχωρούν μαζί στην εξομάλυνση των σχέσεων με την Αίγυπτο. Όπως αναφέρει ο Τομπάιας Μπόρκ, ερευνητής για ζητήματα ασφαλείας της Μέσης Ανατολής στο Royal United Services Institute:
«Η εξίσωση είναι απλή: η Αίγυπτος χρειάζεται χρήματα από τον Κόλπο, συμπεριλαμβανομένου και του Κατάρ αλλά και τα κράτη του Κόλπου βλέπουν ευκαιρίες στην οικονομική ανάπτυξη της Αιγύπτου, ενώ φοβούνται τις επιπτώσεις της οικονομικής αστάθειας στο πολυπληθέστερο έθνος του αραβικού κόσμου. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα προβλήματα στις σχέσεις Κατάρ-Αιγύπτου έχουν επιλυθεί, αλλά προς το παρόν το τσεκούρι έχει θαφτεί. Πόσο βαθιά, μόνο ο χρόνος θα δείξει».
- 4. Αμερική – Αίγυπτος
Για να κατανοήσουμε τη στενή σχέση Αιγύπτου-Αμερικής αρκούν δύο στοιχεία:
– Η Αίγυπτος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος αποδέκτης ξένης στρατιωτικής χρηματοδότησης των ΗΠΑ μετά το Ισραήλ.
– Από τότε που το Κάιρο και το Ισραήλ υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης ως αποτέλεσμα των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ το 1978, οι ΗΠΑ έχουν παραδώσει 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε οικονομική βοήθεια στην Αίγυπτο.
Όπως επισημαίνει η MaiEl-Sadany, εκτελεστική διευθύντρια του TIMEP, η Αίγυπτος χαίρει αυτών των παροχών ώστε η ειρήνη με το Ισραήλ να αποτελεί μόνιμη κατάσταση. Ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών των Η.Π.Α δηλώνει ότι η Αίγυπτος είναι «ένας πολύτιμος εταίρος των ΗΠΑ στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και τις επιχειρήσεις διατήρησης της περιφερειακής ασφάλειας».
- 5. Αμερική – Κατάρ
Το Κατάρ αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή του Κόλπου. Μερικά στοιχεία που το επιβεβαιώνουν:
– Η πρεσβεία των ΗΠΑ βρίσκεται στη Ντόχα από τον Μάρτιο του 1973.
-Το Κατάρ έχει οριστεί ως «σημαντικός σύμμαχος εκτός ΝΑΤΟ» (ΜΝΝΑ) από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
– Το Κατάρ φιλοξενεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
– Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής και πηγή εισαγωγών του Κατάρ. 120 εταιρείες των ΗΠΑ έχουν γραφεία στο Κατάρ, ιδιαίτερα στους τομείς του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των πετροχημικών.
– Οι δύο χώρες υπέγραψαν συμφωνία καθορισμού εμπορικού πλαισίου και επενδύσεων το 2016 και το Κατάρ ανακοίνωσε ένα σχέδιο να επενδύσει 45 δισεκατομμύρια δολάρια του κρατικού επενδυτικού του Ταμείου στις Ηνωμένες Πολιτείες εντός πέντε ετών.
Από τα παραπάνω αφήσαμε έξω την σχέση Αμερικής – Τουρκίας, καθώς η παρουσία του «φιλέλληνα» Μενέντεζ στην Ελλάδα «εξασφάλιζε» την στήριξη των Η.Π.Α στη χώρα μας.
Ας δούμε όμως τι μας λένε αυτοί οι συσχετισμοί…
Συνδέοντας τελείες (Τουρκία-Κατάρ-Αίγυπτος)
- Αίγυπτος και Τουρκία βρίσκονταν σε σύγκρουση, κάτι που ωφελούσε την Ελλάδα.
- Το ίδιο και η Αίγυπτος με το Κατάρ.
- Η Αίγυπτος πλέον βρίσκεται σε διαδικασία αποκατάστασης των σχέσεων της και με τους δύο, δημιουργώντας σαφή προβλήματα στα ελληνικά θαλάσσια σύνορα στο μέλλον. Ένας ατυχής κοινός παρονομαστής; Ο Μενέντεζ εξυπηρετούσε συμφέροντα των δύο από τις τρεις αυτές χώρες που μας απασχολούν.
Και αυτό πάλι, δεν είναι υπαινιγμός για συμμετοχή και αντίστοιχους χειρισμούς του Μενέντεζ στην εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Κατάρ με την Αίγυπτο αλλά ένα προφανές κατηγορώ στην αλήθεια της φιλίας του προς την Ελλάδα. Διότι ακόμα και εάν αυτή ήταν αληθινή, ήταν ανούσια και τυπολατρική, με τον Μενέντεζ να είναι δέσμιος των συμφερόντων των κρατών που εξυπηρετούσε και να μην μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά την Ελλάδα στα ζητήματα που αφορούσαν τις χώρες αυτές και τις σχέσεις τους με την Τουρκία.
Η ελληνική διπλωματία είναι εκτεθειμένη;
- Ο Μενέντεζ ηρωποιήθηκε για τη στάση του στη διεθνή διπλωματία από τους Έλληνες.
Καταδικάστηκε για τις μεθόδους άσκησης της.
- Ο Μενέντεζ ηρωποιήθηκε για τις φιλελληνικές και αντι-τουρκικές απόψεις του.
Αποδείχθηκε πως οι απόψεις του καθορίζονται από το προσωπικό του συμφέρον.
- Ο Μενέντεζ ηρωποιήθηκε για τη στήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου έναντι της Τουρκίας.
Σύννεφα έχουν δημιουργηθεί για το πως επωφελήθηκε η Τουρκία από τις χώρες που εξυπηρετούσε ο Μενέντεζ.
Υ.Γ. Ο Μενέντεζ από την αρχή της δίκης έχει προσλάβει δικηγόρο υπεύθυνο για την προσφυγή του σε ανώτερο βαθμό Δικαστηρίου, ο οποίος παρακολουθεί τη δικαστική διαδικασία από την έναρξη της και θα επιδιώξει την απόρριψη της υπόθεσης για κακοδικία στηριζόμενος σε τυπικές αποκλίσεις, εάν αυτές έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια της.
(*) Ο Εμμανουήλ Μπέζας είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Είναι άριστος απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και εκλέχθηκε Έφηβος Βουλευτής το 2017. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023 ήταν υπεύθυνος προεκλογικής καμπάνιας. Είναι δημιουργός της εκπομπής Intellectus: Podcast and more, συνιδρυτής των Determinants, ομάδα που αναλαμβάνει πολιτικές καμπάνιες στα socialmedia και αρθρογραφεί για νομικά, κοινωνικά και ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας.
