Ένα πέπλο μυστηρίου πλανάται γύρω από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αθήνας και Λευκωσίας. Οι διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα στην κυπριακή πρωτεύουσα το απόγευμα της Τρίτης έγιναν υπό άκρα μυστικότητα, με τις πληροφορίες να βγαίνουν με το σταγονόμετρο.
Το γεγονός αυτό έχει πυροδοτήσει σενάρια, έχει πολλαπλασιάσει τα ήδη υπάρχοντα ερωτήματα, ενώ η καχυποψία έχει κυριαρχήσει, καθώς πολλοί εκτιμούν πως ο «λευκός καπνός» δεν βγαίνει λόγω… Τουρκίας.
Η Αθήνα και η Λευκωσία επιμένουν πως οι συζητήσεις συνεχίζονται, όμως ο Μητσοτάκης και ο Χριστοδουλίδης δεν δείχνουν αποφασισμένοι να προχωρήσουν με δυναμισμό στην υλοποίηση του έργου.
Οι κυβερνητικές διαρροές θέλουν τις δύο πλευρές να «κολλάνε» στο οικονομικό σκέλος της συμφωνίας, όμως φαίνεται πως ο παράγοντας Τουρκία έχει επισκιάσει τον διάλογο και έχει εντείνει τη φοβικότητα των δύο πλευρών.
Αλήθεια πρώτη: Με τις ευλογίες των ΗΠΑ και του Ισραήλ
Η ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών αποτελεί προτεραιότητα τόσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και για το Ισραήλ.
Μόλις χθες, και με προφανή στόχο την πίεση για την υλοποίηση του έργου, η ισραηλινή κυβέρνηση χαρακτήρισε το έργο της διασύνδεσης «κορυφαία προτεραιότητα», ενώ τα μηνύματα που έρχονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι προς την κατεύθυνση της άμεσης υλοποίησης του έργου.
Όσον αφορά το Ισραήλ, η κυπριακή κυβέρνηση δέχεται πιέσεις για διευκόλυνση της υλοποίησης του έργου και για γεωπολιτικούς λόγους, καθώς το καλώδιο θα ενώνει στην ουσία την ηπειρωτική Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή, δεδομένου ότι η απόληξη της ηλεκτρικής διασύνδεσης θα καταλήγει στο Ισραήλ.
Όσον αφορά τους Αμερικανούς, οι δηλώσεις της Αμερικανίδας πρέσβειρας στην Κύπρο από τη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του συνεδρίου του Economist, ήταν χαρακτηριστικές.
H Τζούλι Φίσερ, στο πλαίσιο παρέμβασής της, έστειλε μήνυμα για την κατασκευή του Great Sea Interconnector, δηλώνοντας «πως τώρα είναι η στιγμή να δράσουμε». Ωστόσο, η Αθήνα -που κατά δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη- είναι πιστός σύμμαχος της Ουάσινγκτον όσο και η Λευκωσία «κολλάνε» το έργο, προτάσσοντας ορισμένα κωλύματα οικονομικής φύσεως.
Αλήθεια δεύτερη: Ενεργειακή αυτονομία σε τσουχτερή τιμή
Μέσω του Great Sea Interconnector τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος θα μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε φθηνό ρεύμα. Το έργο μπορεί να φτάνει το ποσό του 1,9 δισ.ευρώ, ωστόσο θεωρείται από τους ειδικούς πως σε βάθος χρόνου θα έχει οικονομικά οφέλη αλλά κυρίως αναβάθμιση του γεωπολιτικού αποτυπώματος της χώρας.
Συγκεκριμένα, το έργο, εάν και εφόσον προχωρήσει, θα σπάσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, θα αναβαθμίσει τη θέση της στην περιοχή (όπως και της Ελλάδος), ενώ σε ό,τι αφορά την κοινωνία θα μειωθεί η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
Όσον αφορά το κόστος, το έργο έχει ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση 657.000.000 ευρώ από τον CEF (Connecting Europe Facility).
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι η συμφωνία που είχε επιτευχθεί την προηγούμενη Δευτέρα προέβλεπε τη χρηματοδότηση του έργου από την κυπριακή κυβέρνηση με 25.000.000 ευρώ τον χρόνο από το 2025 μέχρι τη λειτουργία του έργου το 2030, δηλαδή συνολικά με 125.000.000 ευρώ.
Το κόστος της διασύνδεσης κατανέμεται κατά 63% στην Κύπρο και 37% στην Ελλάδα.
Αλήθεια τρίτη: Η τουρκική αντίδραση και η αποζημίωση
Μπορεί οι κυβερνώντες σε Αθήνα και Λευκωσία να εστιάζουν στην οικονομική διάσταση του έργου, όμως τα δεδομένα δείχνουν πως ο μεγάλος φόβος είναι μια ηχηρή παρέμβαση της Τουρκίας και φυσικά η αναβίωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο.
Οι Τούρκοι έχουν διαμηνύσει πως οποιαδήποτε συμφωνία δεν περιλαμβάνει τους ίδιους στην ανατολική Μεσόγειο θεωρείται μη αποδεκτή.
Κύπριοι αξιωματούχοι εκτιμούν πως ο κίνδυνος παρέμβασης της Τουρκίας είναι μεγάλος κι έτσι υποστηρίζουν ότι δεν προστατεύονται τα συμφέροντα της Κύπρου σε περίπτωση ανατροπών με ευθύνη της Τουρκίας, καθώς η διατύπωση της παραγράφου 25 της συμφωνίας δίνει σοβαρά δικαιώματα διεκδίκησης αποζημιώσεων «εκατομμυρίων ευρώ», στον ΑΔΜΗΕ και στη γαλλική εταιρία Nexans, η οποία είναι υπεύθυνη για την κατασκευή του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Αλήθεια τέταρτη: Η Άγκυρα θέλει να γίνει συμμέτοχος
Οι Τούρκοι θέλουν να γίνουν συμμέτοχοι στο έργο και δεν το κρύβουν. Ποιες είναι οι ακριβείς τους προθέσεις είναι δύσκολο να εντοπιστούν,, καθώς το ανατολίτικο παζάρι της Αγκυρας έχει ήδη αρχίσει.
Ωστόσο, οι προθέσεις έγιναν σαφείς ήδη από την περασμένη εβδομάδα στα Κατεχόμενα, όταν οι Γιλμάζ και Τατάρ έδωσαν μια γεύση των τουρκικών προθέσεων. Ο Γιλμάζ είπε χαρακτηριστικά ότι σε μικρό χρονικό διάστημα θα ολοκληρωθούν οι μελέτες για το υποθαλάσσιο καλώδιο που θα συνδέει τα Κατεχόμενα με την Τουρκία.
Από τη πλευρά του, ο Ερσίν Τατάρ το πήγε ένα βήμα παρακάτω, λέγοντας πως «η προσπάθεια σύνδεσης της νότιας Κύπρου με την Ελλάδα μέσω καλωδίου είναι ένα παράλογο έργο, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος και τις τεχνικές δυσκολίες», προσθέτοντας ότι ένα διασυνδεδεμένο σύστημα μέσω Τουρκίας είναι πιο οικονομικό και εφικτό.
«Η απόσταση από την Τουρκία είναι μόλις 60 χιλιόμετρα και το βάθος της θάλασσας είναι περίπου 1.000 μέτρα. Ως εκ τούτου, αυτό που είναι λογικό είναι μια σύνδεση μέσω της Τουρκίας» είπε.
Τετ α τετ του Χριστοδουλίδη με τον Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου
Σε λιγότερες από πέντε ημέρες ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα βρίσκεται στην Αθήνα για να συναντήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ώστε σε επίπεδο κορυφής να ληφθούν οι όποιες αποφάσεις.
Οι προβλέψεις είναι ιδιαίτερα επίφοβες, όμως δεδομένα οι δύο ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν, αφήνοντας πίσω τον φόβο της Τουρκίας ή αν ακόμα μια φορά ο φόβος θα επηρεάσει την εξωτερική πολιτική των δύο χωρών.
*πηγή: εφημερίδα «δημοκρατία»
