Ο άχρωμος και άοσμος υπουργός Εξωτερικών του Μητσοτάκη, Γιώργος Γεραπετρίτης, αντί να υπερασπίζεται τα εθνικά μας συμφέροντα και να μην υποκύπτει στις απαιτήσεις της Τουρκίας, επιλέγει να υπερασπιστεί το… επιτελικό κράτος, του οποίου τις επιτυχίες έχουμε ζήσει όλο αυτό το διάστημα.
Μιλώντας στην στην ημερίδα της Προεδρίας της Κυβέρνησης με αντικείμενο την εφαρμογή στην Ελλάδα του μοντέλου του επιτελικού κράτους στην παραγωγή νομοθετικού έργου, χαρακτήρισε το επιτελικό κράτος «ένα μοντέλο το οποίο έχει αλλάξει το υπόδειγμα διακυβέρνησης στη χώρα»!
Όπως είπε για το επιτελικό κράτος έχουν ακουστεί πάρα πολλά: «Φταίει το επιτελικό κράτος για το γεγονός ότι δεν έχει υδροδότηση ένα χωριό, για το γεγονός ότι έπεσε πολύ χιόνι ή πολύ βροχή», ανέφερε και συμπλήρωσε:
«Η πραγματικότητα είναι ότι το επιτελικό κράτος δεν είναι εδώ για να διαμορφώσει μία συνθήκη πολιτικής κάθε υπουργείου, η οποία θα υποκαθιστά τη βασική συνταγματική του λειτουργία. Είναι για να δημιουργήσει τυποποιημένες διαδικασίες, οι οποίες θα είναι αποπροσωποποιημένες».
Σημείωσε ότι το μοντέλο του επιτελικού κράτους ξεκίνησε να στήνεται περίπου δύο με δυόμισι χρόνο πριν γίνει κυβέρνηση η Νέα Δημοκρατία, με τον ίδιο να δέχεται ένα τηλέφωνο από τον πρωθυπουργό για το αν θα ήθελε να το αναλάβει, υλοποιώντας ιδέες που είχαν συζητήσει.
Όπως ανέφερε αν και «αυτό είναι το όνειρο οποιουδήποτε πανεπιστημιακού, ο οποίος έχει πάντοτε εύκολη τη θεωρία και έχει δύσκολη την πράξη, ήταν και μία μεγάλη πρόκληση. Γιατί πολλές φορές ακούω πόσο πολύ υπέρ συγκεντρωτικό είναι το επιτελικό κράτος. Ουδέν ψευδέστερον. Το επιτελικό κράτος δεν κάνει συγκέντρωση αρμοδιοτήτων, κάνει αποκατάσταση των συνταγματικών αρμοδιοτήτων όλων των οργάνων του κράτους.
Δουλέψαμε επί μία διετία περίπου και ήμασταν έτοιμοι αμέσως μόλις ανέλαβε τη διακυβέρνηση και έλαβε την ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση το 2019, να καταθέσουμε το πρώτο νομοσχέδιο, το οποίο ήταν ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης, το οποίο υιοθετούσε καλές πρακτικές».
Γι’ αυτό, επεσήμανε, αξιοποιήθηκαν πολλά και διαφορετικά μοντέλα: το μοντέλο της γερμανικής καγκελαρίας σε ό,τι αφορά εν πολλοίς τη δομή του κράτους, την αρχιτεκτονική της προεδρίας της κυβέρνησης, το αγγλοσαξονικό μοντέλο σε ό,τι αφορά το κομμάτι της καλής νομοθέτησης και της νομοπαραγωγής, το σύστημα της Σιγκαπούρης για την Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης ανέφερε στις αξίες που ενσωματώθηκαν στη νομοθεσία για το επιτελικό κράτος. Πρώτη είναι η τυποποίηση των διαδικασιών, καθώς μέχρι το 2019 η Ελλάδα ήταν, όπως είπε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα η οποία δεν είχε ένα ενιαίο εγχειρίδιο διακυβέρνησης.
Επίσης, για πρώτη φορά εισήχθη η λογική και η πράξη των τακτικών Υπουργικών Συμβουλίων. Από το 2019 μέχρι σήμερα ένα ή δύο υπουργικά συμβούλια κάθε μήνα.
«Το Υπουργικό Συμβούλιο, μολονότι κατά το Σύνταγμα είναι ο παραγωγός των δημοσίων πολιτικών, ουδέποτε είχε περιοδικότητα. Πλέον τα Υπουργικά Συμβούλια είναι τακτικά, με ατζέντα και δεν υπάρχει ούτε ένα νομοσχέδιο το οποίο να μην έχει περάσει από την κρίση του Υπουργικού Συμβουλίου πριν ανέβει σε δημόσια διαβούλευση».
Πλέον, πρόσθεσε, όλα τα νομοθετήματα, όλες οι πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου έχουν ψηφιακή υπογραφή. Ελέγχονται από τους νομικούς συμβούλους των Υπουργών και στη συνέχεια υπογράφονται από τους ίδιους. Τεράστια εξοικονόμηση χρόνου, ενέργειας, αλλά και ένα κανονικό κράτος επιτέλους μπροστά μας.
Για πρώτη φορά, ανέφερε, προσδιορίζεται ο ακριβής αριθμός των μετακλητών που έχει κάθε Υπουργός, κάθε Υφυπουργός, κάθε Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας. «Και τα πέντε αυτά χρόνια δεν έχει υπάρξει ούτε μία παρέκκλιση από τον αριθμό αυτό. Η δεύτερη μεγάλη αποστολή είναι η αποκατάσταση της συνταγματικής αποστολής των θεσμών». Όπως ανέφερε, μέχρι το 2019 τα υπουργικά συμβούλια ελάμβαναν χώρα εντός του κτιρίου της Βουλής.
«Η κυβέρνηση, η οποία οφείλει να είναι απολύτως διακριτή απέναντι στη Βουλή, συνεδρίαζε στο ίδιο το κτίριο της Βουλής. Μπορεί να είναι μικρή κίνηση, αλλά πολύ υψηλού συμβολισμού το γεγονός ότι μετά την πρώτη πανηγυρική συνεδρίαση το 2019, όλα τα Υπουργικά Συμβούλια έκτοτε λαμβάνουν χώρα στην έδρα της κυβέρνησης, στο Μέγαρο Μαξίμου».
Ίσως η μεγαλύτερη καινοτομία που έφερε η νέα δομή, σύμφωνα με τον Γιώργο Γεραπετρίτη, είναι ο υπηρεσιακός Γραμματέας, ο οποίος επιλέγεται από το ΑΣΕΠ, με βάση πολύ συγκεκριμένα κριτήρια ικανότητας και εμπειρίας, με τριετή θητεία, προέρχεται εκ της διοικήσεως και είναι εκείνος ο οποίος προΐσταται στην πραγματικότητα ολόκληρου του χαρτοφυλάκιου και ολόκληρης της υπηρεσιακής κατάστασης του υπουργείου.
Επιπλέον ανέφερε: «Φανταστείτε μία οικοδομική άδεια, μία άδεια για την εκχώρηση ακινήτου του Δημοσίου, μια άδεια για τη λειτουργία καταστήματος ή περιπτέρου. Όλες αυτές οι πράξεις πριν από το 2019 ανήκαν στην αρμοδιότητα της πολιτικής ηγεσίας. Ένα πολιτικό πρόσωπο, συνήθως ο ίδιος ο Υπουργός, ήταν εκείνος ο οποίος υπέγραφε εκατοντάδες χιλιάδες ατομικές υπουργικές αποφάσεις. Διοίκηση σημαίνει να εκδίδονται όλες αυτές οι ατομικές πράξεις από την ιεραρχία και ότι οι Υπουργοί είναι για να παράγουν δημόσιες πολιτικές, να τις υποστηρίζουν στη Βουλή και να τις εφαρμόζουν στην πράξη».
Όσον αφορά το συντονισμό αρμοδιοτήτων, το επιτελικό κράτος προέβλεψε ένα σύστημα κατά το οποίο υφίσταται μια ολόκληρη δομή συντονισμού της κυβέρνησης στην προεδρία της κυβέρνησης με τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού, έτσι ώστε να παρακολουθείται ολόκληρο το έργο ακτινωτά σε όλα τα υπουργεία: «Υφίστανται οι υπηρεσίες συντονισμού των υπουργείων, έτσι ώστε να μπορεί να υπάρχει μια διαρκής αλληλεπίδραση για να αποφεύγεται το ζήτημα των αρμοδιοτήτων. Είναι εξαιρετικά σημαντικό. Δημιουργήσαμε επί τη βάσει αυτού έναν μηχανισμό, ο οποίος μπορεί να απαντά γρήγορα στις κρίσεις».
Όπως εξήγησε, τα δύο χρόνια του κορωνοϊού εκδόθηκαν δυόμισι χιλιάδες υπουργικές αποφάσεις. «Όλες είχαν έναν κεντρικό συντονισμό και έλεγχο και το 90% ήταν υπογεγραμμένες από περισσότερους από έναν υπουργούς, ορισμένες και δέκα. Αυτό εάν δεν υπήρχε ένας κεντρικός συντονισμός γρήγορης διαχείρισης της ύλης αυτής, δεν θα μπορούσαμε να είχαμε ανταποκριθεί. ‘Αρα το ακτινωτό σύστημα το οποίο προβλέπεται έχει βοηθήσει ουσιωδώς».
«Πλέον έχουμε ένα δομημένο κράτος, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει. Ένα από τα πράγματα που πρέπει να γίνουν και να βελτιώσουμε είναι πρώτα απ όλα το κομμάτι της παρακολούθησης, μετά τη θέση σε ισχύ του νόμου. Γιατί ο νόμος ψηφίζεται αλλά η εφαρμογή του είναι κάτι το οποίο οφείλει να γίνεται και να γίνεται με πολύ μεγάλη επιμέλεια», υπογράμμισε.
«Και βεβαίως θα πρέπει πάντοτε να δίνουμε μεγάλη σημασία στις κανονιστικές πράξεις, οι οποίες προβλέπονται εντός του νόμου και αποτελούν στην πραγματικότητα τα μέσα δια των οποίων υλοποιείται ένας νόμος», κατέληξε.
