Αύριο το απόγευμα η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θα εγκαινιάσει στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου παρουσία μελών της βασιλικής οικογένειας που πρόκειται να παραστούν με επικεφαλής την βασίλισσα Άννα Μαρία μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορική έκθεση με προφανείς πολιτικές προεκτάσεις. Σε αυτήν θα εκτεθεί ο άγνωστος πίνακας του ζωγράφου Καρλ Μπλοχ «Προμηθέας Δεσμώτης λυόμενος» τον οποίο του παρήγγειλε να φιλοτεχνήσει ο βασιλέας Γεώργιος ο Α το 1863 με την ευκαιρία της ενθρόνισης του Αξίωμα του βασιλέως της Ελλάδος και ευρέθη στο Τατόι το 2012 . Πρόκειται για έναν πίνακα με μεγάλη συναισθηματική αξία τόσο για την βασιλική οικογένεια όσο όμως και για το λαό της Δανίας καθώς σε αυτόν απεικονίζεται αλληγορικά η δίψα των Δανών για την ανάκτηση εδαφών που χάθηκαν στον πόλεμο με την Πρωσια. Το έργο απεικονίζει την στιγμή που μόλις ο Ηρακλής έχει σκοτώσει τον αετό και ο Προμηθέας απελευθερώνεται από το δεσμό που το είχε επιβάλει ο Δίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων και τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού ο μνημειακών διαστάσεων πίνακας (3,98 Χ 2,77 μ.) είναι έργο του Δανού ζωγράφου Carl Bloch και φιλοτεχνήθηκε το 1864 για λογαριασμό του νεαρού βασιλιά Γεώργιου Α’, ο οποίος τον παρήγγειλε με την ευκαιρία της ενθρόνισής του (1863).
Δείτε τον πίνακα:
Δύο σημαντικοί παράμετροι
Ο πίνακας έχει ενδιαφέρουσα ιστορία. Εκτέθηκε για πρώτη φορά στην Κοπεγχάγη (γενέτειρα του Γεώργιου Α’ και του ζωγράφου Carl Bloch), και η πρόσληψή του συνδέθηκε συμβολικά με την ελπίδα των Δανών για ανάκτηση εδαφών που είχαν χάσει κατά τον πόλεμο με την Πρωσία το 1864. Στην Ελλάδα, αναρτήθηκε στο κεντρικό κλιμακοστάσιο των παλαιών ανακτόρων (δηλαδή της σημερινής Βουλής).Εκτέθηκε άλλες δύο φορές στη Δανία, το 1910 και το 1932, μετά όμως τα ίχνη του άρχισαν να σβήνουν. Γι’ αυτό και κάποιοι ιστορικοί τέχνης τον θεωρούσαν χαμένο. Ο πίνακας εντοπίστηκε το 2012, κατά τη διάρκεια εργασιών της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού στο Κτήμα Τατοΐου. Από τότε ξεκίνησε η συντήρηση και μελέτη του. Το 2022 κηρύχθηκε μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού και το 2023 παρουσιάστηκε σε αναδρομική έκθεση του Carl Bloch στην Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας.
Η έκθεση αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα μεμονωμένο πολιτιστικό γεγονός εάν δεν συνδεόταν με δύο ενδιαφέρουσες παραμέτρους της τρέχουσας συγκυρίας : πρώτον αποτελεί ένα είδος προθέρμανσης του κοινού για αυτά που θα επακολουθήσουν στις αρχές του 2026 όταν η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη θα παραδώσει , σε προεκλογική περίοδο ως φαίνεται , τα ανάκτορα του ανακαινισμένου Τατοΐου στο κοινό. Ήδη τα μέλη της βασιλικής οικογένειας επισκέφθηκαν κάτω από άκρα μυστικότητα προσφάτως το Τατόι και ξεναγήθηκαν από την υπουργό πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Κι από αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού που γνωρίζουν και έχουν κωδικοποιήσει τα ευρήματα του έργου. Σε αυτά εντοπίστηκαν εκτός από τον πίνακα του βασιλέως Γεωργίου, οι επίσημες στολές των βασιλέων Γεωργίου, Κωνσταντίνου Α , Παύλου και Κωσταντίνου Β καθώς και το νυφικό της Άννας Μαρίας από το γάμο της τον βασιλέα. Θρυλείται μάλιστα ότι μεταξύ των στολών που έχουν διασωθεί είναι αυτή με την οποία ο Βασιλεύς Γεώργιος εισήλθε ελευθερωτής στην Θεσσαλονίκη το 1912.
Το χαμένο νυφικό της Άννας Μαρίας
Όλα τα αντικείμενα αυτά διασώθηκαν την τελευταία στιγμή στην πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης το 2021 όταν πέντε ελικόπτερα και αεροπλάνα της πυροσβεστικής έκαναν ρίψεις στον περιβάλλοντα χώρο και διέσωσαν το Τατόι πριν αυτό γίνει παρανάλωμα του πυρός. Εκείνη τη μέρα ο πρίγκιπας Νικόλαος ειδοποίησε την Υπουργό Πολιτισμού ότι έπρεπε να απομακρυνθούν πάση θυσία από το Τατόι στο οποίο φυλάσσονταν οι στολές των βασιλέων και με ειδική επιχείρηση που έγινε , παρόντος του Νικολάου που έσπευσε από την Ερμιόνη, αυτό επετεύχθη . Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης αυτής ανακοινώθηκε στα μέλη της βασιλικής οικογένειας ότι στο χώρο που βρισκόταν η κρεβατοκάμαρα του βασιλικού ζεύγους θα εκτεθεί το νυφικό της Άννας Μαρίας το οποίο ευρέθη το 2023 από τους συντηρητές και μέχρι τότε θεωρείτο χαμένο. Κάποιες από τις 3.000 καρέκλες ¨ φερ φορ ζε ¨ από το γάμο διασώζονται επίσης ακόμα μέχρι και σήμερα σε ιστορικό γαλλικό εστιατόριο της Κηφισιάς στο οποίο παραχωρήθηκαν τότε.
Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης των μελών της βασιλικής οικογένειας συνέβη και ένα ευτράπελο: στο χώρο του σινεμά όπου ο βασιλεύς Κωνσταντίνος παρακολουθούσε ιδιωτική προβολή ταινίας και τα επίκαιρα της εποχής, βρέθηκαν από τους συντηρητές ανέγγιχτα δεκαετίες μετά , δύο ….αποτσίγαρα και δύο ποτήρια ουίσκι στα οποία μολονότι το αλκοόλ είχε εξατμιστεί ήταν εμφανή τα υπολείμματα του! Η βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας θυμήθηκε ότι εκείνη τη βραδιά παρακολουθούσαν μαζί με τον αδερφό της ταινία και με την ολοκλήρωση αυτής τον παρακάλεσε να την μεταφέρει στην Αθήνα. Αλλά ….. ¨ τεμπέλης¨ όπως θεωρείτο χαριτωμένα ο Κωσταντίνος θέλησε να παραμείνει στο χώρο για να παρακολουθήσει και νέα ταινία με συνέπεια η βασίλισσα Σοφία να αντικρίσει μόνη της τα τανκς κατά την κάθοδο της στο ύψος του Ψυχικού!
Η δεύτερη παράμετρος που συνδέεται ευθέως με την συγκυρία και καθιστά την αυριανή έκθεση μη μεμονωμένο γεγονός είναι η πολιτική αιμορραγία που εμφανίζει η Νέα Δημοκρατία στα δεξιά της μετά τις τελευταίες ευρωεκλογές και σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Τα κόμματα στα δεξιά της κερδίζουν την προτίμηση του 20% του εκλογικού σώματος! Η προσέγγιση με την βασιλική οικογένεια η οποία είναι δημοφιλής στον ελληνικό λαό και ιδιαίτερα στα νέα στρώματα, με όρους λάιφ στάιλ και αστικής ευπρέπειας , όπως απεδείχθη από τις αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της κηδείας του Κωσταντίνου θεωρείται πολιτικά επωφελής για την ΝΔ . Δεν θα ήταν υπερβολή επειδή θα εκτεθεί στο Τατόι το νυφικό της Άννας Μαρίας να μιλήσει κανείς για….. πρόβα νυφικού στο γάμο της Νέας Δημοκρατίας με το βασιλικό θεσμό που αποτελεί με τα θετικά και τα αρνητικά του μέρος της νεώτερης ιστορίας μας και είχε μόνο θετικό πρόσημο μέχρι το 1967 . Ήδη στο Μέγαρο Μαξίμου γίνονται διακριτικά συζητήσεις για δύο ευαίσθητα θέματα τα οποία προσεγγίζονται όμως και από ανθρώπινη και όχι μόνο από πολιτική πλευρά που συνδέονται ευθέως με την βασιλική οικογένεια.
Η απονομή ιθαγένειας
Το πρώτο είναι η τυχόν απονομή ιθαγένειας στα μέλη της, πρίγκιπες Νικόλαο και Παύλο καθώς και στην βασίλισσα Άννα Μαρία. Ο βασιλεύς Κωνσταντίνος είχε εκφράσει την επιθυμία του να του δοθεί ιθαγένεια λίγο πριν το θάνατο του να πεθάνει Έλληνας. Αυτό όμως δεν κατέστη δυνατόν. Μέσα στο κεντρώο ιερατείο του Μεγάρου Μαξίμου ορθώθηκαν φωνές ότι μία τέτοια κίνηση θα απομάκρυνε τη Νέα Δημοκρατία και τον Κυριάκο Μητσοτάκη από τον κεντρώο χώρο και τις ψήφους του και θα ήταν πολιτικά αυτοκτονική και γρήγορα ο πρωθυπουργός υπέκυψε σε αυτήν. Ενδεικτικό της απρέπειας και της αγένειας με την οποία φέρθηκε στην βασιλική οικογένεια ο πρωθυπουργός και το Μέγαρο Μαξίμου τότε όταν χάθηκε ο Κωσταντίνος ήταν ότι με εισήγηση των Γεραπετρίτη — Σκέρτσου εμφάνισαν την απόφαση των παιδιών του βασιλέως να τελεστεί η κηδεία Ιδιωτικά και όχι δημόσια δαπάνη ως δική τους απόφαση κυβερνητική προκειμένου να ικανοποιήσουν το φαντασιακό μένος των υποτιθέμενων κεντρώων ψηφοφόρων. Τώρα δίνεται στον πρωθυπουργό η ευκαιρία να εξιλεωθεί για την απρέπεια του αυτή απέναντι στην βασιλική οικογένεια και να βρει τρόπο να απονείμει στο Νικόλαο και τον Παύλο την ελληνική ιθαγένεια την οποία απονέμει με μεγάλη ευκολία σε αλλοδαπούς προπονητές Ελλήνων ολυμπιονικών αλλά όχι όμως και σε πρόσωπα που συνδέθηκαν με την ελληνική ιστορία.
Το βέτο του κεντρώου ιερατείου
Να εξιλεωθεί επίσης απέναντι στον πατέρα του ο οποίος είχε άριστες σχέσεις με την βασιλική οικογένεια , είχε θυσιάσει ακόμα και πολιτικό κεφάλαιο με το περίφημο ¨ ανφέαρ ¨ που είχε πει για το δημοψήφισμα στο Λονδίνο το 1987. Οι σχέσεις του Κωσταντίνου Μητσοτάκη με το βασιλέα άλλωστε ήταν τόσο στενές που ο επίτιμος εξέφρασε μία τελευταία επιθυμία στας δυσμάς του βίου του να δειπνήσει μαζί με τον Κωσταντίνο στην Αθηναϊκή Λέσχη παρουσία του προέδρου της Κυριακού Κουκουλομμάτη για να λύσουν όλες τις απορίες και τις παρεξηγήσεις που είχαν απομείνει από τους χειρισμούς που έγιναν στην κρίσιμη περίοδο 1965 –1967.
Ο Κωσταντίνος άλλωστε παρέστη στην κηδεία του στην μητρόπολη το 2017 και έκλαιγε με αναφιλητά. Αλλά ο υιός Μητσοτάκης με καθαρά υπολογιστικά κριτήρια , πέρα από τα ανθρώπινα , αξιοποίησε το θάνατο του Βασιλέα για να σηκώσει κεντρώα αντιβασιλική σημαία στα εκλογικά του ακροατήρια. Αποτέλεσμα ήταν η αποξένωση από ένα τμήμα της βάσης που προσέγγισε την τελετή αποχαιρετισμού του βασιλέως με αξιακούς κώδικες και όχι με ιστορικούς κώδικες και τις ευθύνες που είχε ο ίδιος για την δικτατορία. . Η βασιλική οικογένεια έδωσε μαθήματα ελληνοπρέπειας στο πολιτικό σύστημα διαχειριζόμενη αυτό το δυσάρεστο γεγονός. Για το θέμα της ιθαγένειας γίνονται πάντως και πάλι εσωτερικά ντιμπέιτ στο Μαξίμου καθώς το κεντρώο ιερατείο θέτει ακόμα και σήμερα εμπόδια και βέτο στην ικανοποίηση του δικαίου αυτού του αιτήματος!
Ένα ακόμη λεπτό θέμα που καλείται να χειριστεί η κυβέρνηση είναι αν θα δώσει άδεια το ελληνικό κράτος μετά από χρόνια όταν κάποτε επέλθει το πλήρωμα του χρόνου ώστε η Άννα Μαρία , η οποία είναι το τελευταίο εστεμμένο μέλος της ελληνικής βασιλικής οικογένειας μέσα στην μακρά αλυσίδα αιώνων, να ταφεί δίπλα στο σύζυγό της στο Τατόι. Κάτι που αποτελεί επιθυμία της.
Τα εγκαίνια στα ανάκτορα του Τατοΐου στις αρχές του 2026 θα συνδεθούν και με τα εγκαίνια του ανακαινισμένου Μυστρά την ίδια ακριβώς περίοδο στο χώρο που ορκίστηκε βασιλέας το 1449 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Τα έργα αποκατάστασης του μνημείου βρίσκονται στην τελική τους ευθεία για να παραδοθεί το παλάτι στο κοινό εκείνη την εποχή.
Πηγή: Εφημερίδα Εστία της Κυριακής
