Χωρίς υψηλές προσδοκίες αλλά γεμάτο αγκάθια ξεκινά αύριο και μεθαύριο η άτυπη πενταμερής για το Κυπριακό στην Γενεύη με την συμμετοχή της Λευκωσίας, της τουρκοκυπριακής πλευράς και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, της Ελλάδος της Τουρκίας και της Βρετανίας.
- Από τη Μύρνα Νικολαϊδου
Στόχος της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι η επανέναρξις των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διεκόπησαν στο Κραν Μοντανά, όπως κατέστησε σαφές και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης στο πρόσφατο διάγγελμά του στον κυπριακό λαό με αφορμή τα δύο χρόνια διακυβερνήσεώς του. Κάτι ωστόσο που προσκρούει στις εμμονή των Τουρκοκυπρίων και της Άγκυρας για λύση δύο κρατών. Έμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι αυτή δεν είναι η τελική θέσις της τουρκικής πλευράς, αλλά μέρος της τουρκικής διαπραγματευτικής τακτικής. Κάτι που όμως μπορεί να κρύβει πολλές παγίδες για την Λευκωσία.
Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, ο κ. Χριστοδουλίδης πάει στις συνομιλίες προετοιμασμένος για κάθε σενάριο, καθώς έχει δίπλα του συνεργάτες με εμπειρία σε αυτά τα θέματα. Οι κίνδυνοι ωστόσο παραμένουν για την Λευκωσία καθώς όλα εξαρτώνται από την στάση που θα τηρήσει η Άγκυρα, η οποία κατά την παρούσα συγκυρία έχει αναβαθμισμένο ρόλο, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, μετά τις κινήσεις επαναπροσεγγίσεως με την ΕΕ με αφορμή την νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας της Γηραιάς Ηπείρου. Αλλά και την επίσημη πρόταση που απέστειλε το υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας στην Άγκυρα για την προμήθεια 40 μαχητικών Eurofighter Typhoon, σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα. Αντιθέτως η Ελλάδα έχει μειωμένη επιρροή μετά την αλλαγή της ηγεσίας στις ΗΠΑ, ενώ σε δύσκολη θέση βρίσκεται και η Κύπρος καθώς οι πιέσεις των γνωστών ευρωπαϊκών κύκλων μπορεί να επανέλθουν δριμύτερες μετά το νέο άνοιγμα των Βρυξελλών προς την Άγκυρα. Είναι ενδεικτικό ότι Ευρωπαίος διπλωμάτης εξέφραζε την δυσφορία του για την στάση της κατεχόμενης Κύπρου, που παρακωλύει την συνεργασία με την Τουρκία στον αμυντικό τομέα!
Αναρωτιόμαστε πάντως τι θα έλεγε ο ίδιος διπλωμάτης αν στην θέση της Κύπρου ήταν η Ουκρανία και στην θέση της Τουρκίας, η Ρωσσία. Παρά ταύτα, όπως είπε ο κ. Χριστοδουλίδης η Ευρωπαϊκή Ένωσις διαβίβασε στα Ηνωμένα Έθνη την επιθυμία της να είναι παρούσα στο τραπέζι των συζητήσεων και μάλλον θα παρευρεθεί ένας Επίτροπος.
Δίδοντας μια πρόγευση των συνομιλιών, ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ δήλωσε προ ημερών (11 Μαρτίου) έτοιμος για επίσημες διαπραγματεύσεις υπό τον όρο ότι θα γίνουν δεκτές οι απαιτήσεις του για απ ευθείας πτήσεις, εμπόριο και επαφές («3Α»), τονίζοντας ότι γι’ αυτόν «το Κραν Μοντάνα τέλειωσε». Παράλληλα υπάρχουν φωνές εντός του ψευδοκράτους, με προεξέχοντα τον ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος, Τουφάν Έρχιουρμαν, που προκρίνουν την λύση της χαλαρής ομοσπονδίας με ότι κινδύνους αυτή συνεπάγεται. Η «ΕτΚ» μαθαίνει πάντως από έγκυρες πηγές πώς η Βρετανία θα προσπαθήσει να πιέσει για μια λύση στην βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, υπό τον όρο ότι και η ελληνοκυπριακή πλευρά θα προβεί σε μια κίνηση καλής θελήσεως. Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, οι Τούρκοι ως είθισται «θέλουν 5, ζητούν 20, παίρνουν 10 και πάλι έχουν και παράπονο». Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Λευκωσία αν δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένη.
Παράλληλα εκφράζονται ανησυχίες στην Λευκωσία ότι και μόνο με την αποδοχή της συμμετοχής της Λευκωσίας στην πενταμερή υπό αυτές τις συνθήκες, δημιουργείται ήδη προηγούμενο. «Από την ώρα που η τουρκική πλευρά θα καταθέσει επίσημα στο τραπέζι του ΟΗΕ θέσεις για κυριαρχική ισότητα, για δύο λαούς και δύο ξεχωριστά κράτη, αυτές θα αποτελέσουν κεκτημένο των συνομιλιών», είπε στην «ΕτΚ» ανώτατη κυπριακή πηγή, με εμπειρία των διαπραγματεύσεων. «Αν τώρα αποτύχει η διαδικασία τότε πάμε πίσω σε επικίνδυνα μονοπάτια για εμπέδωση της διχοτόμησης και αν όχι πλήρους αναγνωρίσεως του ψευδοκράτους, τουλάχιστον νομιμοποιήσεώς του», συνέχισε η ίδια πηγή. «Αν πάλι από την πενταμερή πάμε σε έναρξη διαπραγματεύσεων ο καθένας καταλαβαίνει ότι θα ξεκινήσει ένας διάλογος κωφών με τις δύο πλευρές να καταθέτουν θέσεις που δεν συμβιβάζονται ούτε έχουν κοινό τόπο. Επομένως μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα», επεσήμανε η ίδια πηγή, δίδοντας μια γεύση των δυσκολιών.
Όσον αφορά στην στάση της Ελλάδας, το πάγωμα των εργασιών ποντίσεως καλωδίου λόγω των συνεχιζομένων τουρκικών παρενοχλήσεων επί του πεδίου έχει δημιουργήσει ένα αρνητικό κλίμα για την υποχωρητική στάση της Αθήνας. Το γεγονός δε ότι ο ΥΠΕΞ Γιώργος Γεραπετρίτης στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Ουάσιγκτων δεν ανέβασε ψηλά το Κυπριακό από την θέση του μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ προκάλεσε αλγεινή εντύπωση. Όπως μας είπε η ανώτατη κυπριακή πηγή, «η Ουκρανία ήταν η καλύτερη ευκαιρία να αναδείξουμε το Κυπριακό ως πρόβλημα παράνομης εισβολής και συνεχιζόμενη κατοχής. Την χάσαμε ή καλύτερα την αφήσαμε να φύγει», ενώ άφησε σοβαρές αιχμές για την γενικότερη στάση της Αθήνας όσον αφορά το Κυπριακό.
«Αυτό που λείπει είναι η ουσιαστική ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας. Η Αθήνα μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση των ελληνικών θέσεων στα κέντρα αποφάσεων. Αν υπήρχε μια συμφωνηθείσα πανεθνική πολιτική και οι πολιτικοί,οι διπλωμάτες και άλλοι των δύο χωρών προωθούσαν συμφωνημένες συγκεκριμένες θέσεις, τότε το Κυπριακό θα ήταν σε άλλο επίπεδο. Δυστυχώς σήμερα οι πολιτικοί στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν τίποτα για το Κυπριακό, οι κυβερνήσεις στην Αθήνα βγάζουν την ουρά τους έξω από τις εκάστοτε εξελίξεις και αγνοούν ότι αν χαθεί η Κύπρος θα ανοίξει η πύλη της κολάσεως για την Ελλάδα», είπε με νόημα η ίδια πηγή.
Το σχήμα «3+1» με την συμμετοχή των ΗΠΑ
Κάνοντας μια προσπάθεια προβλέψεως της καταλήξεως των συνομιλιών, διπλωματική πηγή με βαθιά γνώση του ζητήματος εξετίμησε ότι ο γ.γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκούτερες θα προσπαθήσει να βρει μια φόρμουλα για την συνέχιση των συνομιλιών, ωστόσο ουδείς γνωρίζει το κατά πόσο θα επιμείνει από την στιγμή που δεν θα είναι υποψήφιος για επανεκλογή. Παραλλήλως η απρόβλεπτη πολιτική Τραμπ εκπέμπει ανησυχία σε διπλωματικούς κύκλους καθώς ουδείς γνωρίζει τι στάση θα ακολουθήσει για τα θέματα της Μεσογείου. Εντούτοις, η κοινοποίησις από τον Αμερικανό Πρόεδρο, μέσω της πλατφόρμας του Truth Social, άρθρου του Breitbart News που αναφέρεται στην στρατηγική αξία του διαδρόμου IMEC, ο οποίος θα συνδέει την Ινδία με την Ευρώπη είναι ένα θετικό σημάδι.
Στο άρθρο αυτό γίνεται ειδική αναφορά στον καθοριστικό ρόλο που θα παίξουν η Ελλάδα και η Κύπρος ως «συνδετικοί κρίκοι» που θα ενώσουν αυτές τις απόμακρες περιοχές με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω ενός «θαλασσίου διαδρόμου». «Είναι το σχήμα «3+1», που περιλαμβάνει την Κύπρο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, και τις ΗΠΑ. Διπλωματικοί κύκλοι άλλωστε συμφωνούν ότι η περαιτέρω ενίσχυσις των σχέσεων με το Ισραήλ είναι και το μοναδικό ισχυρό χαρτί που έχουν στην φαρέτρα τους Αθήνα και Λευκωσία σε συνδυασμό με εντύπωση που δίδει η Άγκυρα του μη αξιόπιστου συμμάχου.
Σε αυτό το πλαίσιο, την Πέμπτη πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τριμερής συνάντηση μεταξύ των ΥΠΕΞ Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ κατά την οποία επαναβεβαιώθηκε η στενή συνεργασία των τριών χωρών, ενώ ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε ότι προσβλέπει στη διεύρυνση του σχήματος με την επανενεργοποίηση του «3+1» και τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. «Το θέμα αυτό είχα την ευκαιρία να το θέσω ο ίδιος στον Υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτων, στην πρόσφατη επίσκεψή μου, από τον οποίο είχα καταρχήν θετική ανταπόκριση», ανέφερε ενδεικτικώς ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών. Ενώ ο Κύπριος ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος τόνισε ότι πρόκειται για μια συνεργασία με μέλλον και ορίζοντα στρατηγικής σύμπλευσης.
Σημαντικές ήταν και οι τοποθετήσεις του Ισραηλινού ΥΠΕΞ Γκίντεον Σάαρ, ο οποίος αναφερόμενος στο Κυπριακό, είπε ότι η θέση του Ισραήλ είναι σαφής, στηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου, ενώ χαρακτήρισε απαράδεκτη την εισβολή και κατοχή του βόρειου τμήματος του νησιού από την Τουρκία. Κατέστησε δε σαφές ότι είναι εναντίον των προσπαθειών της Τουρκίας να παρουσιάσει τον εαυτό της ως υπερασπιστή της περιφερειακής σταθερότητας, δίδοντας προφανώς το μήνυμα ότι οι νεοθωμανικές ορέξεις της Άγκυρας θα βρουν απέναντί τους το Τελ Αβίβ.
Πηγή: Εστία της Κυριακής
