Η τεράστια αγάπη του κοινού προς το σπουδαίο τηλεοπτικό εγχείρημα του Μανούσου Μανουσάκη για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού αποτέλεσε για τον αξιόλογο σκηνοθέτη τη βασική αιτία για να ξεκινήσουν άμεσα τα γυρίσματα της ιστορικής σειράς μετά την καραντίνα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, ώστε να πέσει η αυλαία μέσα στο καλοκαίρι. Το «ENJOY» και η Μαρία Ανδρέου συνομίλησαν με την Δήμητρα Σιγάλα. Η αρχοντική Δήμητρα Σιγάλα υπογραμμίζει ότι μέσα από αυτή τη σειρά έμαθε ξανά την ιστορία της και είναι ακόμη πιο υπερήφανη για τους Ελληνες, ενώ δεν της κάνει εντύπωση που το σίριαλ αγκαλιάστηκε από τον κόσμο, καθώς οι Ελληνες αγαπούν καθετί που τους φέρνει σε επαφή με τις ρίζες τους.
Στην εμβληματική σειρά του Μανούσου Μανουσάκη το «Κόκκινο ποτάμι» στο Open υποδύεστε την Πόντια Ελένη Νικολαΐδη, που μένει μόνιμα στο Παρίσι, ως μια ανεξάρτητη κοσμοπολίτισσα γυναίκα. Η θεία Ελένη, ο φύλακας άγγελος της Ιφιγένειας, δίνει από το εξωτερικό τούς αγώνες της για την πατρίδα αλλά και για τον έρωτα της ανιψιάς της με τον Μίλτο. Ενας καθοριστικός ρόλος. Αλήθεια, περιμένατε αυτή η σειρά εποχής να αγκαλιαστεί από 1.500.000 τηλεθεατές;
Η σειρά έχει τεράστια αποδοχή, γιατί ο κόσμος θέλει να μάθει την Ιστορία του. Και αυτή είναι μια πολύ μαύρη σελίδα για τον Ποντιακό Ελληνισμό με ήρωες και ηρωίδες που αποζητούν δικαίωση. Πιστεύω ότι κάθε σειρά που αναφέρεται στις ρίζες του Ελληνα προκαλεί συγκίνηση και ενδιαφέρον, γιατί μας πληροφορεί και μας δένει με το παρελθόν μας, τους προγόνους μας και την ταυτότητά μας. Η συγκεκριμένη παραγωγή έχει χτυπήσει τη βασική αρτηρία, την κεντρική φλέβα της καρδιάς όλων των Ποντίων, αλλά πιστεύω και όλων των Ελλήνων. Η αγάπη που παίρνουμε από τον κόσμο είναι κάτι ασύλληπτο.
Εσείς γνωρίζατε για όλες αυτές τις θηριωδίες των Νεότουρκων, για τις εξαντλητικές πορείες θανάτου, τους βιασμούς γυναικών αλλά και το κάψιμο των εκκλησιών μαζί με τους πιστούς χριστιανούς ορθόδοξους αμπαρωμένους μέσα στους ναούς;
Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα από όλα αυτά τα έμαθα μέσα από το βιβλίο του συγγραφέα Χάρη Τσιρκινίδη και από τα όσα μας είπε και ο σκηνοθέτης μας Μανούσος Μανουσάκης, που πραγματικά έχει σταθεί σε όλους τους ηθοποιούς του ως πατέρας. Ο Μανούσος αγαπάει τους ηθοποιούς του και τους δίνει ασφάλεια. Και όταν έχεις να καταπιαστείς με την Ιστορία σου θες ένα γερό χέρι να σε κρατά. Για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού ήξερα ακροθιγώς κάποια πράγματα από το μάθημα ιστορίας στο σχολείο αλλά και από κάποια ντοκιμαντέρ που είχα δει. Οχι, δεν ήξερα ότι όλος αυτός ο ξεριζωμός ήταν σχεδιασμένος από τους Γερμανούς που ήταν σύμμαχοι των Τούρκων και ότι οι θηριωδίες που πέρασαν οι Πόντιοι ήταν προπομπός του Ολοκαυτώματος των Εβραίων. Ο Μανούσος Μανουσάκης από τις πρώτες πρόβες που κάναμε μας μεταλαμπάδευσε όλες αυτές τις γνώσεις. Ετσι, όταν ήρθε η ώρα των κανονικών γυρισμάτων, όλοι οι πρωταγωνιστές ήταν σαν να αναβιώνουμε όλα αυτά που είχαν περάσει οι ήρωές μας, οι περισσότεροι υπαρκτά πρόσωπα και το μέγεθος της ψυχικής φόρτισης ήταν πολύ μεγάλο. Για να αποκτήσουν την αίσθηση των ιστορικών στιγμών ξέρω ότι οι περισσότεροι συντελεστές διάβασαν αρκετά βιβλία για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, γιατί είναι τόσο μεγάλη η ευθύνη και όλοι αναζητούν όσες πιο πολλές πηγές μπορούν. Αυτοί οι άνθρωποι έδωσαν αγώνα για την ελευθερία τους, τον πολιτισμό τους, τη θρησκεία τους, την περιουσία τους και την καταγωγή τους. Είμαι υπερήφανη, όταν μου λένε στον δρόμο οι φανατικοί τηλεθεατές της σειράς ότι κλείνονται στα σπίτια τους κάθε Κυριακή για να δουν το «Κόκκινο ποτάμι» και μάλιστα το παρακολουθούν μαζί οικογενειακά. Και είναι μια χρονιά τηλεοπτική με πολύ καλές παραγωγές και μεγάλο ανταγωνισμό, αλλά το «Κόκκινο ποτάμι» βρήκε τον στόχο του, κέρδισε το στοίχημα.
Πώς έγινε και πήρατε τον ρόλο της θείας στη σειρά. Με την Ιφιγένεια έχετε ηλικιακά πολύ μικρή διαφορά…
Αυτό ήθελε ο Μανούσος. Μια θεία μικρή σε ηλικία, καλλιεργημένη, ανεξάρτητη, που θα αποτελούσε πρότυπο για την Ιφιγένεια, ώστε να την ωθούσε να σπουδάσει Αρχαιολογία, να γίνει δυναμική, να γνωρίσει τον κόσμο και να φτάσει μέχρι το Παρίσι. Ο Μανούσος ήθελε μια γυναίκα που θα μπορούσε να καταλάβει την Ιφιγένεια, το νεανικό πάθος της και να της εκμυστηρευτεί όλο τον έρωτά της για τον Μίλτο χωρίς ταμπού. Με τον Μανούσο είμαστε χρόνια φίλοι. Οταν με πήρε τηλέφωνο και μου είπε: «Δήμητρα, σε θέλω για τον ρόλο μιας θείας, μιας θείας στήριγμα, που θα μπορεί να συμβουλεύει σωστά την ανιψιά της, να είναι τα αυτιά και τα μάτια της και κυρίως να μπορεί να κάνει τη μικρή να εξομολογηθεί τον έρωτά της για τον Μίλτο αλλά και τις θυσίες που θα κάνει γι’ αυτόν, όσο παράτολμες και αν είναι… Είναι Πόντια μορφωμένη και ζει στο Παρίσι το 1910, θες;»… Πραγματικά, καθώς μου περιέγραφε τον ρόλο είχα μπει ήδη μέσα σε αυτόν. Με μιας του απάντησα «ναι». Ηταν μια μεγάλη πρόκληση για μένα να υποδυθώ μια ανοιχτόμυαλη γυναίκα, ποντιακής καταγωγής, που έχει πάρει την απόφαση να ζήσει στο Παρίσι, να ανοίξει τα φτερά της, τη στιγμή που οι άλλες γυναίκες ζούσαν κάτω από τη σκιά του άνδρα τους.
Τι σας αρέσει στην ηρωίδα σας;
Η Ελένη για την Ιφιγένεια είναι θετικό πρότυπο, όπως και για όλες τις γυναίκες, καθώς τις παροτρύνει να σπουδάσουν, να πάρουν μια κατεύθυνση στη ζωή τους πέρα από ό,τι λέει ο κόσμος. Η Ελένη είναι μια γυναίκα για όλες τις εποχές. Αυτή που θέλει να έχει εφόδια για να πορεύεται με αξιοπρέπεια στη ζωή. Η ηρωίδα μου είναι πολύ ανοιχτόμυαλη, πολύ πιο προχωρημένη από την εποχή της, γι’ αυτό και υποστηρίζει τον έρωτα του Μίλτου και της Ιφιγένειας και δίνει χώρο για να αναπτυχθεί. Ξέρει ότι ο έρωτας αυτός μέσα σε αυτές τις δύσκολες ιστορικές συνθήκες έχει λίγο χρόνο για να ανθίσει και τα παιδιά αυτά πρέπει να χαρούν τα νιάτα τους και να έχουν όμορφες στιγμές από τη ζωή τους. Η ηρωίδα μου έχει και ένα άλλο χαρακτηριστικό που μου αρέσει. Μπορεί να μένει στη Γαλλία, αλλά μαγειρεύει ποντιακά φαγητά και έχει παραμείνει μέσα της μια κυρά του Πόντου. Είναι πατριώτισσα.
Πώς ήταν τα γυρίσματα στο Παρίσι;
Μεγάλη εμπειρία. Ποιο ελληνικό συνεργείο έχει την ευκαιρία να κάνει γυρίσματα με κοστούμια εποχής στους δρόμους, στα πάρκα, στα σπίτια της γαλλικής πρωτεύουσας; Ο Μανούσος μας έδωσε την ευκαιρία κυριολεκτικά να δουλέψουμε σε μια υπερ-παραγωγή με γυρίσματα στο εξωτερικό και μάλιστα με τη βοήθεια Γάλλων τηλεοπτικών παραγωγών. Πραγματικά, το «Κόκκινο ποτάμι» είναι ένας σταθμός για την ελληνική τηλεόραση. Οσοι παίζουμε σε αυτήν την παραγωγή είμαστε οπαδοί της. Εμείς τη βλέπουμε πρώτα απ’ όλα όλοι μαζί με τον Μανούσο στο σπίτι του. Υπάρχουν τόσες δυνατές στιγμές στο σίριαλ που ανατριχιάζεις. Σε αυτή τη σειρά έχω πιάσει τον εαυτό μου να νοιάζεται για το σύνολο και όχι μόνο για τις δικές μου σκηνές. Η ηρωίδα μου μπορεί να ζει στο Παρίσι, αλλά το μυαλό της είναι στον τόπο της και θα τη δείτε τι θα κάνει γι’ αυτόν στα τελευταία επεισόδια της σειράς.
Από τα καθημερινά γυρίσματα στην καραντίνα… Πώς βίωσες τον «εγκλεισμό» και πώς νιώθεις τώρα που ξαναβγήκες στον έξω κόσμο σκεπτόμενη ότι όλοι μας έχουμε να τα βάλουμε με έναν αόρατο εχθρό, τον κορωνοϊό, ενώ δεν έχει βρεθεί το φάρμακο;
Βιώσαμε όλοι μας, όλη η ανθρωπότητα θα έλεγα, ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα. Η γενιά μας τα έβαλε με την πανδημία. Κλειστήκαμε και μείναμε στο σπίτι μας για καλό και έτσι στην Ελλάδα φαίνεται ότι εξουδετερώσαμε τον εχθρό. Ηταν πολύ δύσκολα για όλους μας. Αλλά μέσα στο σπίτι μας νομίζω ότι όλοι είχαμε τον χρόνο να αναθεωρήσουμε πολλά πράγματα. Πιστεύετε ότι φερόμαστε ως ανθρωπότητα ωραία στον πλανήτη μας, το περιβάλλον και τη γη; Μήπως υπάρχει μια κατάχρηση και υπερβολή και η φύση εκδικείται μέσα από μια πανδημία; Οταν καις τα δάση, τους πνεύμονες της γης, όλα αυτά δεν θα γυρίσουν μπούμερανγκ; Ποιος θα βγει νικητής όταν γεμίζουν οι θάλασσες με πλαστικά; Εμείς, τα ζώα, οι επόμενες γενιές; Χαμένη θα βγει η υγεία μας.
Η υγειονομική κρίση θα φέρει και οικονομική κρίση. Ηδη βιώνουμε μια μεγάλη ύφεση και ο κλάδος των ηθοποιών νομίζω ακόμη περισσότερο, αφού το θέατρο είναι συνώνυμο με την κοινωνικοποίηση και τη συνάθροιση…
Η ανεργία θα είναι ο μεγάλος εχθρός για όλο τον κόσμο αλλά και για τη χώρα μας. Η οικονομία, αν δεν βοηθήσει η Ε.Ε., θα υποστεί ένα μεγάλο κραχ. Οι δύο βασικοί πυλώνες της οικονομίας για την Ελλάδα, ο τουρισμός και ο πολιτισμός, έχουν δεχτεί μεγάλο πλήγμα. Η τέχνη αναφέρεται στον κόσμο. Δεν μπορεί να υπάρχει τέχνη χωρίς κοινό. Οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, οι χορευτές, οι τραγουδιστές, όλοι οι καλλιτέχνες και οι δημιουργοί αναφερόμαστε στον συνάνθρωπο. Πώς θα γίνουμε, λοιπόν, δημιουργοί και θεατές ένα χωρίς να υπάρχει φόβος από αυτόν τον αόρατο εχθρό; Αυτά είναι αχαρτογράφητα νερά για την Πολιτεία, αλλά από την άλλη δεν μπορείς να βάλεις στοπ στον πολιτισμό από τον οποίο ζουν χιλιάδες άνθρωποι αλλά αποτελεί και τροφή για το πνεύμα και την ψυχή του Ελληνα. Είπαν να λειτουργούν τα θέατρα με 40% πληρότητα… Θα αντέξουν οι θιασάρχες, οι παραγωγοί; Θα πρέπει να βοηθήσει σε όλη αυτή τη μεγάλη περιπέτεια έμπρακτα η Πολιτεία και το υπουργείο Πολιτισμού. Τα τηλεοπτικά γυρίσματα είναι σχετικά πιο εύκολα από το θέατρο. Αλλά και πάλι όσοι κάνουν γυρίσματα με μάσκες, με γάντια, με αποστάσεις, μέσα στη ζέστη, με ελάχιστες πρόβες, αυτοσχεδιάζοντας είναι ήρωες. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει με τον κορονοϊό, όλοι πάνε δοκιμαστικά. Κακά τα ψέμματα, αν δεν βρεθεί το φάρμακο, το τοπίο έχει αλλάξει δραματικά. Δεν μπορείς να παίρνεις μέρος σε ένα πολυπληθές γύρισμα όπως το «Κόκκινο ποτάμι» και να μην προσέχεις. Ολοι οι πρωταγωνιστές είναι από το γύρισμα στο σπίτι τους και πάλι το ίδιο σε καθημερινή βάση. Ενας συντελεστής να βρεθεί θετικός στον κορονοϊό μπαίνει στοπ στο γύρισμα. Δεν είναι μόνο η δουλειά μας το «Κόκκινο ποτάμι» αλλά και η μεγάλη μας ευθύνη να τελειώσει αυτή η παραγωγή μέσα στο καλοκαίρι σε αυτή την τηλεοπτική σεζόν, όπως της αξίζει με ένα δυνατό φινάλε. Προσέχουμε, λοιπόν, όλοι την υγεία μας για να μη βάλουμε σε κίνδυνο μια σειρά που έχει αγαπηθεί πολύ από το τηλεοπτικό κοινό.
Γιατί τα καταφέραμε οι Ελληνες στην πανδημία;
Γιατί έχουμε φιλότιμο. Γιατί σεβόμαστε τους παππούδες μας και τους πατεράδες μας. Εγώ έμεινα μέσα στο σπίτι, όχι για να προστατεύσω τον εαυτό μου αλλά τους δικούς μου ανθρώπους. Οταν κλείστηκα στο σπίτι τα βρήκα σκούρα, γιατί όλη τη σεζόν έτρεχα μαραθώνιο. Γυρίσματα για το «Κόκκινο ποτάμι», για «Το κρατάς μυστικό» στον Alpha, μετά καπάκι θέατρο στην επιτυχημένη παράσταση της Μιμής Ντενίση «Και από Σμύρνη… Σαλονίκη». Ξέρετε τι είναι κάθε βράδυ να γεμίζει ένα θέατρο με 1.000 θεατές, να απολαμβάνεις μια τεράστια επιτυχία στο «Θέατρον του Ελληνικού Κόσμου» και να κατεβαίνει λόγω πανδημίας; Φυσικά, με τόσο κόσμο είμαστε από τα πρώτα θέατρα που κλείσαμε. Πληροφορήθηκα όμως ότι τον χειμώνα η παράστασή μας θα συνεχιστεί, άλλωστε η αγάπη του κόσμου είναι τεράστια, τη στιγμή που άλλες παραγωγές λόγω οικονομικών δυσχερειών και της πανδημίας ακυρώνονται. Μέσα στην καραντίνα έκανα μια ενδοσκόπηση με τον εαυτό μου, με τις ανάγκες μου, έκανα ειρήνη με την ψυχή μου, με εμένα συμφιλιώθηκα.
Είστε εξαιρετική στην παράσταση «Και από Σμύρνη… Σαλονίκη». Η Μιμή πραγματικά έπεσε διάνα στην επιλογή του ρόλου σας… Μια ακόμη τραγική ιστορία…
Την ευχαριστώ πολύ για το τηλεφώνημα που μου έκανε, γιατί με έκανε μέλος μιας εξαιρετικής παράστασης. Ενώ στο «Κόκκινο ποτάμι» υποδύομαι μια Πόντια, στο θέατρο υποδύομαι μια Εβραία μοδίστρα, που διατηρεί ένα ατελιέ και ντύνει τις πλούσιες κυρίες της Θεσσαλονίκης, μέχρι που η Ιστορία τής χτυπά την πόρτα και θα πρέπει να επιλέξει τη φυγή από την πόλη που αγαπά ή να παραμείνει και να τη στείλουν οι Γερμανοί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είδατε πως η Ιστορία τραγικά επαναλαμβάνεται, γιατί ο κόσμος ξεχνά ή δεν διαβάζει την Ιστορία; Η παράσταση ήταν sold out, κάθε βράδυ δεν έπεφτε καρφίτσα. Μια ιστορία για την προσφυγιά, για τις αναμνήσεις, την οικογένεια, τη φιλία, τον πόλεμο, τα συμφέροντα, τις διαμάχες, την πολιτική, την αγάπη, τη συγχώρεση. Ελπίζω να δω ξανά όλο αυτό τον κόσμο μπροστά μου να χειροκροτά τους σπουδαίους συναδέλφους μου και την εξαιρετική Μιμή Ντενίση.
Ωραία η φράση αυτή που είπες …
Οτι λαός που δεν ξέρει την Ιστορία του δεν έχει μέλλον. Το πιστεύω. Γιατί αν δεν αντιληφθούμε το λάθος μας θα το επαναλάβουμε. Δεν βλέπετε τι γίνεται στη Συρία με τους πρόσφυγες; Στο ίδιο έργο θεατές. Με μια προκλητική Τουρκία να εκμεταλλεύεται τον πόνο αυτών των ανθρώπων και να παίζει γεωπολιτικά παιχνίδια στον Εβρο στα σύνορά μας αλλά και στα νησιά, χρησιμοποιώντας αυτούς τους ανθρώπους ως όπλο. Μιλάμε για ανθρώπινες ψυχές εν τω μεταξύ… Οι Ελληνες έχουμε αντέξει πάρα πολλά και με το Προσφυγικό ένα δυσανάλογο βάρος με αυτό που μπορεί να κρατήσει η πλάτη μας. Αυτό που με συγκλονίζει στο «Κόκκινο ποτάμι» και στη θεατρική παράσταση είναι πως άνθρωπος σκοτώνει άνθρωπο, πως κάνει σχέδια για να εξοντώσει λαούς. Δεν μιλάμε απλώς για λάθος δρόμο, μιλάμε για αρρωστημένα μυαλά.
Είναι το «Κόκκινο ποτάμι» η αφετηρία για άλλες μεγάλες ιστορικές παραγωγές;
Ναι. Και ευελπιστώ να δω πολλές για το 1821. Για την Ελληνική Επανάσταση. Στις 19 Μαΐου του 2019 είχα κληθεί από τον Μανούσο Μανουσάκη να παίξω στο «Κόκκινο ποτάμι» και πέρασε ένας χρόνος και θυμηθήκαμε μέσα στην πανδημία, και αυτό έχει μεγάλη σημασία, με μεγαλύτερη υπερηφάνεια τον πόνο των Ποντίων και αυτή τη μαύρη επέτειο για την εξόντωσή τους. Συγκινήθηκα πάρα πολύ φέτος. Γιατί τώρα ξέρω καλύτερα την Ιστορία μου. Πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που είμαστε Ελληνες.
Είναι τελικά ωραίο το ταξίδι της υποκριτικής…
Πολύ. Δεν το μετάνιωσα ποτέ από τότε που τελείωσα την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στη Θεσσαλονίκη στο Τμήμα Θεάτρου. Κατά την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που είχαν σταματήσει τα σίριαλ στην τηλεόραση, σκέφτηκα να κάνω ένα μεταπτυχιακό για να έχω και ένα άλλο πτυχίο στο βιογραφικό μου, αν κάτι δεν πάει καλά με την υποκριτική. Πράγματι έκανα ένα μεταπτυχιακό στην Εγκληματολογία στην Ισπανία, στη Βαρκελόνη, γιατί η ζωή παίζει παράξενα παιχνίδια και εγώ θέλω να στηρίζομαι στα πόδια μου. Η εξειδίκευσή μου είναι στα πλαστά έγγραφα, τη στιγμή που στην εποχή μας η απάτη στο διαδίκτυο ανθεί. Και μην νομίζει κάποιος ότι έχω κάτι με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είμαι ενεργή σε αυτά και μάλιστα απαντώ σε όσους μου γράφουν για τη δουλειά μου, είναι ανόθευτη η επικοινωνία.
Πολύ διαφορετικός ο ρόλος σου στην κωμική σειρά «Κρατάς μυστικό». Σε ιντριγκάρει το να κάνεις διαφορετικά πράγματα;
Με κρατά σε εγρήγορση. Δεν ξέρετε πόσο χαίρομαι που περπατώ στον δρόμο και μου λένε τα πιτσιρίκια «μα γιατί να μην είχαμε μια δασκάλα σαν και εσάς;» Η ηρωίδα μου, η Σίσυ, αγαπήθηκε από πολύ κόσμο γιατί ήταν μια περίεργη δασκάλα. Αυτή η ηρωίδα ενθουσίασε πολλούς. Ηταν λάτρης της συνωμοσιολογίας. Τα παιδιά τα αγαπώ πάρα πολύ. Και πιστεύω ότι η καραντίνα τα σημάδεψε. Τα έβλεπα με τα ποδήλατά τους στους δρόμους, μακριά από τα σχολεία τους. Μα, πώς μπορούν να εισβάλλουν στη γνώση, μακριά από τους συμμαθητές, τους δασκάλους τους; Να περιορίσεις ένα παιδί είναι κάτι ουτοπικό… Το σχολείο είναι κοινωνικοποίηση και μετά γνώση.
Από πού να αντλήσουμε δύναμη;
Από τον εαυτό μας, από τη θετική μας σκέψη, γιατί η ζωή είναι αγώνας και θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε πολλά, γι’ αυτό θα πρέπει να λέμε όλα θα πάνε καλύτερα και είναι περαστικά. Δεν πρέπει να χάσουμε την επαφή με τη χαρά. Η τέχνη βοηθά και δίνει φως στις μέρες μας. Ας κρατηθούμε από αυτήν.
