Τόσο μεγάλη ήταν η επιτυχία του φετινού, 28ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», που οι υπεύθυνοί του αποφάσισαν να το παρατείνουν για τρεις ακόμη ημέρες, αρχής γενομένης από αύριο, Δευτέρα 10 Οκτωβρίου, πραγματοποιώντας κάποιες επαναληπτικές προβολές ταινιών του έως και την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου, αποκλειστικά στους κινηματογράφους Ιντεάλ και Άστυ.
Οι προβολές περιλαμβάνουν μια επιλογή από το πετυχημένο μεγάλο αφιέρωμα του φετινού φεστιβάλ στο Nέο Χόλιγουντ καθώς και τρεις προβολές που γίνονται κατόπιν απαίτησης του κοινού: το μουσικό ντοκιμαντέρ «Ennio» του Τζουζέπε Τορνατόρε, μετά την ενθουσιώδη προβολή του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το «Θεοί και Δαίμονες» του Μπιλ Κόντον (ένα ισχυρό sold out από το αφιέρωμα Queer Britannia) και το πολύκροτο «Η Μαμά και η Πουτάνα» του Ζαν Εστάς στην πρόσφατη ψηφιακή του αποκατάσταση.
Το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών έχει ως εξής:
Δευτέρα 10 Οκτωβρίου
ΑΣΤΥ
- 18:00 ΜΕΡΕΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ / DAYS OF HEAVEN
Σκηνοθεσία: Τέρενς Μάλικ
(1978, ΗΠΑ, 94′)
Από τις ομορφότερες ταινίες όλων των εποχών, οι «Μέρες Ευτυχίας» είναι τεκμήριο μιας αναγεννησιακής δεκαετίας του αμερικανικού σινεμά και πειστήριο της μοναδικότητας του «βλέμματος Μάλικ». Στις αρχές του περασμένου αιώνα, ένα ζευγάρι (Γκιρ- Άνταμς) αναζητά χειρωνακτική εργασία στην υπηρεσία ενός μεγαλογαιοκτήμονα (Σέπαρντ). Όμως ο έρωτας θα επηρεάσει την απώτερη ιδιοτέλεια του ζευγαριού. Λουσμένο στο παραδείσιο φως του Νέστορ Αλμέντρος (Όσκαρ Φωτογραφίας), στέρεα δομημένο ανάμεσα στο φυσικό κάλλος και την δραματουργική στιβαρότητα, το δεύτερο φιλμ του Μάλικ προήλθε από βασανιστικά γυρίσματα και εξοντωτικό διετές μοντάζ. Κι όμως, το άλγος της δημιουργίας δεν διακρίνεται πουθενά. Μόνο μια αριστεία κατασκευής, μια παρέλαση ονειρικών σκηνών, μια οργανική σύμμειξη του ρεαλιστικού με το ιδεαλιστικό και τον εφιάλτη του επικείμενου Παγκόσμιου Πολέμου. Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών.
- 20:00 ΝΥΧΤΕΡΙΝΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ / NIGHT MOVES
Σκηνοθεσία: Άρθουρ Πεν
(1975, ΗΠΑ, 99′)
Ένας ιδιωτικός ερευνητής προσπαθεί να λύσει το μυστήριο της εξαφάνισης μιας νεαρής κληρονόμου και μπλέκει σε μια αλυσίδα γεγονότων που τον υπερβαίνουν. Το άγνωστο, σχεδόν ισότιμο, αδελφάκι της «Τσαϊνατάουν» είναι ένα στιλπνό κόσμημα που μένει να αναγνωριστεί. Υπόδειγμα του πώς στο φιλμ νουάρ μια απλή υπόθεση παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και συνθλίβει τον ήρωα που αποτυγχάνει να εποπτεύσει την μεγάλη εικόνα (ο πρωτότυπος τίτλος είναι κλειδί), η καλύτερη ταινία του Πεν υποχρεώνει σε επανεκτίμηση. Άψογη σεναριακή δομή, νευρώδες, τέλειο μοντάζ (από την μεγάλη Ντίντι Άλεν), παροιμιώδης αίσθηση του χώρου, υγρές ατμόσφαιρες Ατλαντικού στα Φλόριντα Κις, κεφαλαιώδης, ως συνήθως, Τζιν Χάκμαν, ουσιαστικό ντεμπούτο της Μέλανι Γκρίφιθ, κι ένα τελικό πλάνο να σου μαχαιρώνει την καρδιά. Η επανεκτίμηση ξεκινά από εμάς.
- 22:00 ΤΣΑΪΝΑΤΑΟΥΝ / CHINATOWN
Σκηνοθεσία: Ρόμαν Πολάνσκι
(1974, ΗΠΑ, 131′)
Μέσα από την τραγική ιστορία του ιδιωτικού ντετέκτιβ που μπλέκει με τα αδηφάγα συμφέροντα γύρω από την εκμετάλλευση του νερού στο Λος Άντζελες του ’30, ο Πολάνσκι ανανεώνει συναρπαστικά και εκ βάθρων το νουάρ, υπογράφοντας την κατά πολλούς κορυφαία ταινία της μυθικής καριέρας του. 48 χρόνια μετά, η «Chinatown» διατηρεί ακέραιο τον μύθο της χάρη στις πάμπολλες αρετές της, από το σεμιναριακό σενάριο, μέχρι τις ερμηνείες καριέρας των Νίκολσον, Ντάναγουεϊ και Χιούστον. Παράλληλα βέβαια, εξακολουθεί στα σπλάχνα της να κουβαλά ατόφιο το κλίμα μιας ολόκληρης εποχής, καθώς αντικατοπτρίζει μοναδικά, ιδίως μέσα από το ασυμβίβαστα απαισιόδοξο φινάλε, το πρωτοφανές έλλειμμα πίστης της αμερικανικής κοινωνίας προς τους θεσμούς, καθώς εκείνη βρισκόταν στη σκιά του σκανδάλου Watergate και του φιάσκου στο Βιετνάμ.
ΙΝΤΕΑΛ
- 19:00 ENNIO
Σκηνοθεσία: Τζουζέπε Τορνατόρε
(2022, Ιταλία / Βέλγιο / Ιαπωνία, 156′)
Χωρίς τον Ένιο Μορικόνε το πάντρεμα του κινηματογράφου με την μουσική θα ήταν στο μισό της σημερινής της επίτευξης. Οι ενορχηστρώσεις, οι κυριολεκτικά εκπληκτικές υπογραμμίσεις, το διαισθητικό «διάβασμα» των έργων και φυσικά τα αλησμόνητα θέματα, είναι τα 500+ (!) τεκμήρια της διάνοιας αυτού του ταπεινού διοπτροφόρου που μελώδησε τις ζωές μας. Και ο Τζουζέπε Τορνατόρε, βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης του «Σινεμά ο Παράδεισος», με το κύρος του συνεργάτη και την αρμοδιότητα του ανεπιτήδευτου αισθηματία, παραδίδει αυτό το σεβαστικό ευχαριστώ όλων, συγκεντρώνοντας στην ταινία του μερικούς από τους σημαντικότερους δημιουργούς του παγκόσμιου σινεμά (Κλιντ Ίστγουντ, Γουόνγκ Καρ Γουάι, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, Κουέντιν Ταραντίνο, κ.α) και της μουσικής (Τζον Γουίλιαμς, Μπρους Σπρίνγκστιν, Χανς Τσίμερ, Κουίνσι Τζόουνς μεταξύ άλλων) για να υποκλιθούν μαζί μας στο μεγαλείο του Μαέστρο.
- 22:00 MANXATAN / MANHATTAN
Σκηνοθεσία: Γούντι Άλεν
(1979, ΗΠΑ, 96′)
Η χειμαρρώδης κωμικότητα και ο μελαγχολικός υπαρξισμός αλα Γούντι Άλεν, στην ωραιότερη ίσως κομεντί της ιστορίας. Από το μοναδικό νυχτερινό πλάνο του γηπέδου των Γιάνκις, ενώ περνά το τρένο, στην «να γραφτούν δοκίμια» σκηνή στο πλανητάριο κι από το λυκαυγές στην Γέφυρα του Κουίνσμπορο μέχρι την σκηνή ανθολογίας του φινάλε, ένα αριστούργημα εξυφαίνεται: Οι έκτακτες ερμηνείες, προεξάρχουσας της 18χρονης Μάριελ Χέμινγουεϊ, η υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία, η έκτοτε σημαδευτική χρήση της μουσικής του Γκέρσουιν. Ο Άλεν (που αντιπάθησε το έργο και πλήρωνε το στούντιο να μην το βγάλει) παρέδωσε εδώ μια συμφωνία πόλης, μια σουίτα σχέσεων κι ένα ιντερμέτζο ανεπανάληπτου σινεμά ανθρώπων πάνω στο αγαπημένο του θέμα της αποκαρδιωτικής τάσης μας να θέλουμε πάντοτε αυτό που δεν έχουμε.
Τρίτη 11 Οκτωβρίου
ΑΣΤΥ
- 18:00 ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ / ALL THE PRESIDENT’S MEN
Σκηνοθεσία: Άλαν Τζ. Πακούλα
(1976, ΗΠΑ, 138′)
Η άπταιστη παντρειά του πολιτικού θρίλερ με την ερευνητική δημοσιογραφία. Επικεφαλής ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ. Επί τέσσερα χρόνια κίνησε γη και ουρανό, αγόρασε τα δικαιώματα του βιβλίου των δημοσιογράφων Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπέρνστιν, που αποκάλυψαν το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, προσέλαβε για σεναριογράφο τον Γουίλιαμ Γκόλντμαν, επέβλεψε κάθε στάδιο της παραγωγής και έβαλε και την πρωταγωνιστική του σφραγίδα, ώστε να ενδιαφερθεί η Warner Bros. για το σχέδιο. Αυτή είναι η ταινία που μπορεί να κάνει νέους ανθρώπους να θέλουν να γίνουν δημοσιογράφοι και δημοσιογράφους να είναι για μια φορά υπερήφανοι για το λειτούργημά τους. Στη ζωή δεν πάνε βέβαια όλα πάντα έτσι, όμως για μια φορά, υπό την διορατική επιμέλεια του Άλαν Πακούλα, το χολιγουντιανό δημοσιογραφικό θρίλερ βρέθηκε στο απόγειό του.
- 21:00 ΝΑΣΒΙΛ / NASHVILLE
Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Όλτμαν
(1975, ΗΠΑ, 159′)
Σχεδόν προκλητικό αποδεικτικό της δημιουργικής πολυμορφίας του Νέου Χόλιγουντ, η ταινία του Όλτμαν δεν έχει προηγούμενο – παρά μόνο, ενίοτε ευτυχείς, απομιμήσεις. Δράμα με δυο ντουζίνες χαρακτήρες λοιπόν, πλήθους υποπλοκών και ενός ρέοντος μοντάζ για σεμινάριο, που δένει ανεπανάληπτα το έργο στην ειρωνική του πληρότητα, το «Nashville» είναι μια εσαεί μοντέρνα, κυνικά σαρκαστική αποτύπωση μιας χώρας σε υποσυνείδητο υπαρξιακό αμόκ, μια ταινία οριακά μισανθρωπική, αν και πάντοτε με την καλύτερη πολιτική πρόθεση αφύπνισης και ιστορικής προοπτικής. Στον δαίδαλο του Όλτμαν δεν μπερδεύεσαι ποτέ, αισθάνεσαι διαρκώς το υπόκωφο σασπένς μιας πραγματικότητας που ρέει ενάντια στα τεκταινόμενα, τρομάζεις ετεροχρονισμένα για την διαχρονική ακρίβεια του κόσμου που περιγράφει και πανηγυρίζεις ασταμάτητα τις πραγματοποιημένες δυνατότητες της κινηματογραφικής αφήγησης. Στ’ αλήθεια, ανεπανάληπτο.
ΙΝΤΕΑΛ
- 18:00 ΣΚΥΛΙΣΙΑ ΜΕΡΑ / DOG DAY AFTERNOON
Σκηνοθεσία: Σίντνεϊ Λουμέτ
(1975, ΗΠΑ, 125′)
Δύο ερασιτέχνες ληστές τράπεζας μπλέκουν ολέθρια στο γρανάζι που τους έχει ετοιμάσει η σύμπλεξη της Αστυνομίας, των ΜΜΕ, καθώς και η ανάγκη που τους σπρώχνει στην πράξη τους. Υψηλός συνδυασμός ανθρώπινου δράματος και πολιτικής στόχευσης από τον εξακολουθητικά άριστο (και) στην δεκαετία του ‘70 Σίντνεϊ Λουμέτ. Ταξική ευαισθησία και λούμπεν ήρωες, παντελής έλλειψη επιτήδευσης, ορίζει άλλωστε τον ‘70ς αμερικανικό ρεαλισμό, ασύλληπτη μεταμόρφωση του Αλ Πατσίνο την μόλις επόμενη χρονιά του «Νονού 2», καθώς και η ψυχική ρώμη και δημιουργική αυθεντία που εκπέμπονται εδώ, εμφανή ειδικά στον τρόπο της απεικόνισης (ακόμα και της επιλογής) ακανθωδών υποπλοκών, συστήνουν ένα δράμα πάνω στον κατακερματισμό του ατόμου από θεσμούς λησμονούντες ιδεώδη που κάποτε συγκρότησαν μια χώρα.
- 20:30 ΘΕΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ / GODS AND MONSTERS
Σκηνοθεσία: Μπιλ Κόντον
(1998, Ηνωμένο Βασίλειο / ΗΠΑ, 105′)
Δικαιολογημένο Όσκαρ Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου, υποψηφιότητα Α’ Ανδρικού Ρόλου για την σπουδαιότερη κινηματογραφική ερμηνεία του Ίαν ΜακΚέλεν, υποψηφιότητα Β’ Γυναικείου Ρόλου για την εξαίρετη Λιν Ρέντγκρεϊβ και περισσότερα από 30 βραβεία από Ενώσεις Κριτικών και φεστιβάλ για μια ταινία που πλέον απολαμβάνει της φήμης μοντέρνου κλασικού για το queer σινεμά. Βασισμένο στη ζωή του ομοφυλόφιλου χολιγουντιανού σκηνοθέτη Τζέιμς Γουέιλ («Η Μνηστή του Φρανκενστάιν»), το κομψοτέχνημα του Μπιλ Κόντον διηγείται τη σχέση φιλίας και κρυφής ερωτικής έλξης που αναπτύσσεται ανάμεσα στον ηλικιωμένο σκηνοθέτη και ένα νεαρό κηπουρό (Μπρένταν Φρέιζερ).
- 22:30 ΚΑΡΙ, ΕΚΡΗΞΗ ΟΡΓΗΣ / CARRIE
Σκηνοθεσία: Μπράιαν Ντε Πάλμα
(1976, ΗΠΑ, 98′)
Μια έφηβη, θύμα συνεχούς μπούλινγκ από τους συμμαθητές και την θρησκομανή μητέρα της, ανακαλύπτει τις τηλεπαθητικές της ικανότητες και παίρνει μια από τις ιστορικότερες ρεβάνς του σινεμά του Φανταστικού. Η εκ των κορυφαίων διασκευών βιβλίου του Στίβεν Κινγκ, είναι μια ταινία που υποχρέωσε το ακαδημαϊκό και κριτικό κατεστημένο να δει πέρα από τις, τότε ανυπόληπτες, horror καταβολές. Ο Μπράιαν Ντε Πάλμα δε, φτάνει εδώ στην πρώτη του τελείωση. Το στιλ είναι απαράμιλλο, υποβοηθά αξέχαστα τις νύξεις πάνω στις λογιών κακοποιητικές συμπεριφορές, όμως περισσότερο όλων εξυπηρετεί μια ταινία ευαίσθητη και πρωτοποριακή τόσο ως ταινία ενηλικίωσης, αλλά και ως εγχειρίδιο επαναστατικότητας απέναντι σε σύμβολα όπως η Οικογένεια, η Μητρότητα και η Θρησκεία. Απολαυστικό και σαρδόνιο.
Τετάρτη 12 Οκτωβρίου
ΑΣΤΥ
- 18:00 ΠΕΝΤΕ ΕΥΚΟΛΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ / FIVE EASY PIECES
Σκηνοθεσία: Μπομπ Ράφελσον
(1970, ΗΠΑ, 98′)
Αν κάποτε τείνουμε να ξεχνάμε ότι ο Νίκολσον είναι σοβαρά παραπάνω από «Tζακ», συμβαίνει ίσως γιατί ξεχνάμε τούτον τον ακρογωνιαίο λίθο, την πρώτη μείζονα ταινία-καλωσόρισμα του Νέου Χόλιγουντ στα ‘70ς. Το οποίο δεν είναι μόνο ούτε οι auteurs, ούτε οι ερμηνευτικοί γίγαντες, ούτε η αντι-ηρωική θεματολογία. Είναι η αναγεννημένη αισθητική του νέου σινεμά – που εδώ συνοψίζεται. Στο πρόσωπο του Ρόμπερτ ενυπάρχουν η άρνηση της μπουρζουαζίας, το απότομο ξύπνημα από το όνειρο του φιλελευθερισμού του ‘60, το τέλος του ρομαντισμού. Ωστόσο, το έργο ανυψώνεται και διαφέρει επειδή αρνείται την πλοκή, επιμένει κάθετα στην αντιψυχολογιστική ψυχογράφηση και αποτολμά φινάλε που κάνει κοτζάμ «Ξένοιαστο Καβαλάρη» να φαίνεται διδακτικά ρομαντικός. Μέσα σε έναν μόλις χρόνο το σινεμά ήταν ήδη δεκαετίες μπροστά.
- 20:00 Ο ΚΑΟΥΜΠΟΪ ΤΟΥ ΜΕΣΟΝΥXΤΙΟΥ / MIDNIGHT COWBOY
Σκηνοθεσία: Τζον Σλέσιντζερ
(1969, ΗΠΑ, 113′)
Μπορεί το «Μπόνι και Κλάιντ» να έχει το όνομα, όμως είναι «Ο Καουμπόι του Μεσονυχτίου» που έχει την χάρη και την τόλμη να αλλάζει τον χολιγουντιανό ρου. Έναν χρόνο μετά το πολιτικό 1968 του τέλους των ψευδαισθήσεων, δύο μετά τις γιορτές των λουλουδιών και των καλοκαιριών της αγάπης, o Άγγλος Σλέσιντζερ στήνει την πρώτη μεγάλη ταινία των αντιηρώων του Νέου Χόλιγουντ, των δίχως δράμι δόξας ηττημένων παραπροϊόντων μιας φενάκης. Οι συμβολισμοί είναι κρουστοί, ο άτοπος καουμπόι που φιλοδοξεί να γίνει αρσενική πόρνη και ο ομοφυλόφιλος σακάτης γόνος μεταναστών, το αμερικάνικο όνειρο το βλέπουν άλλοι – και συνήθως υπό την επήρεια – ενώ η μητροπολιτική φτώχεια γδέρνει. Η μόνη Αυστηρώς Ακατάλληλη παραγωγή που κέρδισε ποτέ το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας
- 22:15 Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ / TAXI DRIVER
Σκηνοθεσία: Μάρτιν Σκορσέζε
(1976, ΗΠΑ, 114′)
O Τράβις Μπικλ είναι ένας βετεράνος του Βιετνάμ που εργάζεται ως ταξιτζής στη Νέα Υόρκη. Κατά τις εμμονικές νυχτερινές βάρδιες του διαπιστώνει την παρακμή της μεγαλούπολης και αποφασίζει ότι πρέπει να δράσει. Η πρώτη, και κορυφαία, συνάντηση της αγίας τριάδας των Ντε Νίρο, Σκορσέζε και Σρέιντερ, είναι ένα ανθρώπινο δράμα, μια αστική πολυφωνία και μια υπαρξιστική μονογραφία σε ανεπανάληπτη συσκευασία. Όσο ο Σρέιντερ συντάσσει σεναριογραφικές πολυσημίες, ο Σκορσέζε περιελίσσεται σε ισόβια σφραγιστικά κάδρα και ο Ντε Νίρο δίνει σάρκα, πρόσωπο και ψυχή σε όλες τις χαίνουσες πληγές που ο αμερικανικός, κι εν γένει δυτικός, πολιτικός βίος κληρονομεί τραυματικά στους ανθρώπους του. Ανελέητο πολιτικό σινεμά, αρυτίδωτη τέχνη, ολύμπιο επίτευγμα σωρείας, υπολειπόμενων, επιγόνων. Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες του 1976.
ΙΝΤΕΑΛ
- 18:00 Η ΜΑΜΑ ΚΑΙ Η ΠΟΥΤΑΝΑ / MOTHER AND THE WHORE
Σκηνοθεσία: Ζαν Εστάς
(1973, Γαλλία, 220′)
Από το υλικό του θρύλου. Η πρώτη μεγάλου μήκους αφηγηματική ταινία του Εστάς, η κατά τα Cahiers du Cinema «καλύτερη ταινία της δεκαετίας του ‘70», η σκανδαλώδης (και δις νικηφόρα) παρουσία στις Κάννες. Η ιστορία του Αλεξάντρ με τις γυναίκες, τη ζωή και, βασικά, τον εαυτό του, διατρέχουν 219 από τα πιο συναρπαστικά διαλογικά λεπτά της κινηματογραφικής κληρονομιάς. Στο κέντρο, ολότελα συμπαθής και καταγέλαστος μαζί, ο Ζαν-Πιερ Λεό, το απόλυτο ανδρικό πρόσωπο της νουβέλ βαγκ, αλλά και αυτού που το ρεύμα μετατρεπόταν εν μία νυκτί από την καταγραφή του Εστάς. Δεν νοείται σινεφίλ που να μην επικοινώνησε (ή/και κοντραρίστηκε) με το έργο, δεν απογράφεται το γαλλικό ιδίωμα της Αριστερής Όχθης του Σηκουάνα μετά τον Μάη του ‘68 δίχως την παρουσία του.
- 22:00 Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ / THE LAST PICTURE SHOW
Σκηνοθεσία: Πίτερ Μπογκντάνοβιτς
(1971, ΗΠΑ, 118′)
Οι ζωές των ανθρώπων μιας μικρής κωμόπολης στο Τέξας των αρχών του ’50. Όταν το υλικό μιας σαπουνόπερας μεταρσιώνεται σε ύψιστη τέχνη. Ο 32χρονος Μπογκντάνοβιτς, στην δεκαετία που επιφύλασσε το πείραμα και την θραύση της κλασικής χολιγουντιανής φόρμας, αποφασίζει με αυθεντία φτασμένου ένα ασπρόμαυρο, παραδοσιακό φιλμ. Παίρνοντας συλλήβδην εκπληκτικές ερμηνείες από το καστ, σμιλεύει μια ρετρό φαντασία νοσταλγικού ρεαλισμού, αποχαιρετά εκ μέρους σύσσωμης της γενιάς του τους προγόνους που η δεκαετία του ‘70 θα εκθρόνιζε για τα καλά και ψιθυρίζει έναν ύμνο στο σινεμά τόσο συγκινητικό όσο και ανιδιοτελώς μεταμοντέρνο – η αναφορά στο «Κόκκινο Ποτάμι» του Χοκς είναι ενδεικτική. Ίσως ποτέ άλλοτε στο αμερικανικό σινεμά δεν κινηματογραφήθηκε έτσι ο χρόνος που περνά, τόσο πονετικά, τόσο αδυσώπητα απλά.
- Περισσότερες πληροφορίες για τις ταινίες μπορείτε να βρείτε εδώ.
- Μπορείτε να προμηθευτείτε τα εισιτήριά σας εδώ.
