50 χρόνια από τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ

Το 1947 το ΚΚΕ είχε τεθεί, για μια ακόμα φορά, εκτός νόμου. Ήταν η εποχή του εμφυλίου πολέμου. Η παρανομία του κράτησε 27 ολόκληρα χρόνια. Σε αυτά άλλαξε η εικόνα όλης της χώρας.

Ο Σεπτέμβριος του 1974 σε τίποτε δεν έμοιαζε με τον Οκτώβριο του 1947. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προσπαθούσε να επαναφέρει στην Ελλάδα τη δημοκρατική ομαλότητα και με ένα Νόμο και 209 λέξεις έδινε, ουσιαστικά, τέλος στον εμφύλιο.

Μπορεί το νομοθετικό διάταγμα με αριθμό 59 να μην ανέφερε το ΚΚΕ, αλλά ουσιαστικά αυτό αφορούσε. Παράλληλα έπαυε να ισχύει ο νόμος 509 με την επίκληση του οποίου διώχθηκαν και εξορίστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές.

Η Πολιτεία έδινε στην Αριστερά το δικαίωμα να επιστρέψει στην ομαλή πολιτική ζωή και από την άλλη πλευρά ζητούσε μια δήλωση από όλα τα κόμματα στην οποία θα αναφερόταν ότι «οι αρχές τους δεν αποσκοπούν στη βίαιη κατάληψη της εξουσίας ή την ανατροπή του ελεύθερου δημοκρατικού πολιτεύματος». και όπως ανέφερε «… επιτρέπεται ελευθέρως η σύστασις πολιτικών κομμάτων ως και η επαναλειτουργία τοιούτων διαλυθέντων κατά το παρελθόν καθ’ οιονδήποτε τρόπον ή των οποίων η λειτουργία και δράσις διεκόπη ή ανεστάλη».

Στο Ιστορικό Αρχείο του Κωνσταντίνου Καραμανλή (8ος τόμος) υπάρχει σχετική καταγραφή:

Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες τόνισαν το γεγονός.

Η «Βραδυνή» μάλιστα, εφημερίδα που εξέφραζε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, μπορεί να προσπερνούσε στην πρώτη σελίδα της τη νομιμοποίηση, αλλά στη δεύτερη όχι μόνο είχε σχετικό ρεπορτάζ, αλλά και παρουσίαζε μια σύντομη ιστορία του κόμματος.

Στην Καθημερινή η Ελένη Βλάχου είχε στον υπότιτλο τη νόμιμη πλέον λειτουργία, αλλά στην 3η σελίδα ο πολιτικός σχολιαστής της εφημερίδας Γιώργος Δρόσος που έκανε και αντίστοιχο σχόλιο στην κρατική ΕΡΤ στο δελτίο ειδήσεων, επικαλούμενος δηλώσεις ανώνυμου υψηλόβαθμου στελέχους του ΚΚΕ, υποστήριζε ότι θα ζητηθεί από τους «αναθεωρητές» να αλλάξουν τίτλο στο κόμμα τους που να μην περιέχει τις λέξεις «Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας». Δεν επιβεβαιώθηκε. Άλλωστε στις εκλογές του 1974 τα δύο κόμματα συμμετείχαν ως συνασπισμός με τον τίτλο «Ενωμένη Αριστερά».

Αυτό εξηγεί και τη χαρά της «Αυγής» που πανηγύρισε τη νομιμοποίηση αφού αφορούσε και το δικό της κόμμα, το ΚΚΕ εσ. που είχε δημιουργηθεί από τη διάσπαση του 1968..

Μάλιστα στην πρώτη σελίδα της υπήρχε και σχετική τοποθέτηση του ΚΚΕεσ.

Δύο μέρες μετά, στις 25 Σεπτεμβρίου 1974 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά από το 1947 νόμιμα το πρώτο φύλλο του «Ριζοσπάστη». Στην πρώτη σελίδα όπως βλέπετε είχε μήνυμα του Έριχ Χόνεκερ του γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ανατολικής Γερμανίας.

Στον αντίποδα ο «Ελεύθερος Κόσμος» του Σάββα Κωνσταντόπουλου σε άρθρο του με τον τίτλο «το δίπλωμα και το πτυχίον» ανέφερε για το ΚΚΕ ότι «παραμένει όπως ήτο πάντοτε. Απαράλλακτον. Και το Κράτος έρχεται σήμερα να το επιβραβεύση. Διότι η νομιμοποίησις του ΚΚΕ σημαίνει καθιέρωσιν της αρχής ότι μια πολιτική οργάνωσις δύναται να παραχωρή ελληνικά εδάφη τις ξένας κυβερνήσεις, να υπονομεύη την άμυναν της πατρόδος εν ώρα πολέμου, να μετατρέπη την Ελλάδας εις σφαγείον δια να επιβάλη με αίμα αμετακίνητον τυραννίαν…».

Προβλήματα υπήρχαν και στην Αριστερά που ήταν κατακερματισμένη, Ουσιαστικά υπήρχαν δύο κόμματα, το ΚΚΕ και το ΚΚΕ εσ. που αντιπροσώπευε την αναθεωρητική γραμμή του κομμουνισμού διεθνώς. Από τη μια πλευρά ο Χαρίλαος Φλωράκης και από την άλλη ο Ηλίας Ηλιού. Η σύμπραξη τους στις εκλογές του 1974 υπό τον τίτλο Ενωμένη Αριστερά αποδείχτηκε ευκαιριακή αφού στη συνέχεια ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους.

Δείτε ρεπορτάζ του «Ασοσιέϊτεντ Πρες» για την απελευθέρωση φυλακισμένων στελεχών του ΚΚΕ στις 31 Ιουλίου 1974. Κάποιοι από αυτούς στην πορεία πήραν δρόμους διαφορετικούς.

Τα όσα έγιναν στη συνέχεια δικαίωσαν τη θέση Καραμανλή για την ομαλή λειτουργία της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και την πράξη του να νομιμοποιήσει το ΚΚΕ.