Ήταν περίεργα εκείνα τα χρόνια. Πληροφόρηση δεν είχαμε-αν και η τηλεόραση και τα ραδιόφωνα μετέδιδαν κανονικά «ειδήσεις», οι ατομικές ελευθερίες ήταν περιορισμένες. Κι εμείς εικοσάχρονα παιδιά, φοιτητές, αναζητούσαμε την αλήθεια μεταξύ BBC, Ντώϋτσε Βέλε και Παρισίων…
Έτσι, ακόμη και η απόπειρα δολοφονίας του αρχιεπισκόπου Μακαρίου, στις 8 Μαρτίου του 1970, εδώ παρουσιάστηκε κατά τρόπο περίεργο, κάτι σαν «γουέστερν»…
- Του Δημήτρη Καπράνου
Και πώς αλλιώς θα παρουσιαζόταν, αφού η στρατιωτική κυβέρνηση των Αθηνών είχε βάλει το χέρι της στην απόπειρα…
Ήταν ένας περίεργος Μάρτιος εκείνος του 1970. Στα σινεμά της Αθήνας παίζονταν οι ταινίες «Ο Κόκκινος κύκλος», με τον Αλέν Ντελόν, «Η πόλη της βίας», με τον Τσαρλς Μπρόνσον, «Το μεγάλο ανθρωπάκι», με τον Ντάστιν Χόφμαν , «Οι γύπες πετούν χαμηλά» με τον Τέρνες Χιλ και ο περίφημος «Στρατιώτης μπλου», με τον Πίτερ Στράους. Στην Κύπρο, όμως, κάποιοι σκηνοθετούσαν το «Σκοτώστε τον Μακάριο», τον οποίο το καθεστώς των Αθηνών θεωρούσε εμπόδιο στα σχέδια για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, ένα σχέδιο το οποίο πέρασε από πολλές φάσεις, μέχρι να καταλήξουμε στην τραγωδία του 1974.
Κι εκείνον τον Μάρτιο, είχαμε στο μαρτυρικό νησί μια απόπειρα (Μακάριος) και μια δολοφονία (Πολύκαρπος Γιωρκάτζης).
Ο Μακάριος, έχοντας κερδίσει με περίπατο τις προεδρικές του 1968, οδηγούσε την Κύπρο σε βουλευτικές εκλογές (έγιναν τελικά τον Ιούλιο του 1970).
Στην μικρή κοινωνία του νησιού, η ίντριγκα είχε γίνει καθημερινότητα. Οργίαζε το παρασκήνιο, οι μικροσυνωμοσίες, οι πολιτικές ζυμώσεις και, φυσικά, ιδρύονταν καινούρια κόμματα, στον χώρο μεταξύ του ΑΚΕΛ και της αντι-μακαραιακής πλευράς.
Ισχυρός πολιτικός πόλος, είχε καταστεί το «Ενιαίον Κόμμα», στον χώρο του Κέντρου και της Δεξιάς, υπό τον Γλαύκο Κληρίδη και με την συμμετοχή του πρώην υπουργού Αμύνης και Εσωτερικών Πολυκάρπου Γιωρκάτζη, ενός ανθρώπου τον οποίο όλες οι αναφορές παρουσίαζαν ως «σκοτεινό» και με διασυνδέσεις στην Αστυνομία και την Υπηρεσία Πληροφοριών. Οι φήμες ήθελαν τον Γιωρκάτζη να διαθέτει ένα μοναδικό «αρχείο» με ηχογραφημένες «καυτές» συνομιλίες μεταξύ όλων των πολιτικών του νησιού!
Ο Γιωρκάτζης, στενότατος συνεργάτης του Μακαρίου για χρόνια και έμπιστός του, είχε παραιτηθεί από την κυβέρνηση την 1η Νοεμβρίου 1968, καθώς το ανακριτικό πόρισμα της Ελληνικής Δικαιοσύνης, τον κατονόμαζε ως συνεργό του Αλέξανδρου Παναγούλη στην απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου, τον Αύγουστο του 1968.
Να σημειώσουμε ότι από το 1969, είχε κάνει την εμφάνιση της στο νησί μια παρακρατική οργάνωση, το «Εθνικόν Μέτωπον», η οποία έδρασε τρομοκρατικά και τέθηκε εκτός Νόμου το 1969. Την οργάνωση είχαν σχηματίσει αξιωματικοί από την Αθήνα, που ανήκαν στα «γεράκια» της στρατιωτικού καθεστώτος.
Το πρωί της Κυριακής, 8 Μαρτίου 1970, το ελικόπτερο με τον Μακάριο, απογειώνεται από το προαύλιο του Προεδρικού μεγάρου με κατεύθυνση την Μονή Μαχαιρά, όπου ο αρχιεπίσκοπος θα χοροστατούσε στο ετήσιο μνημόσυνο του ήρωα της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου.
Δεν είχε σηκωθεί ούτε στα είκοσι μέτρα, όταν δέχθηκε καταιγισμό σφαιρών από μια ομάδα σκοπευτών, που έβαλαν από την απέναντι ταράτσα του Παγκυπρίου Γυμνασίου.
Ο πιλότος, ο συγχωριανός μου, από το Καστρί Κυνουρίας, ταγματάρχης πυροβολικού Ζαχαρίας Παπαδογιάννης, δέχεται σφαίρες στην κοιλιακή χώρα, αλλά, αιμορραγών, κατορθώνει να κουμαντάρει το σκάφος και να το προσγειώσει (με πάταγο και ζημιές φυσικά) σε διπλανό οικόπεδο!
Δείτε επίσης: Η… προφητεία του Χριστόδουλου! Είχε μιλήσει από το 2005 για το μεταναστευτικό
Τρέχουν περίοικοι, τον σηκώνουν και ,με συνοδό τον Mακάριο, τον μεταφέρουν στο Νοσοκομείο. Ο αρχιεπίσκοπος δεν είχε φρουρά, γιατί την είχε στείλει ήδη στην Μονή Μαχαιρά, καθώς είχε (παραπλανητικές ως απεδείχθη) πληροφορίες ότι εκεί θα γινόταν η εναντίον του απόπειρα! Εκεί, στο Νοσοκομείο, σπεύδει και ο συνταγματάρχης Δημήτριος Παπαποστόλου, επίλεκτο στέλεχος της ομάδας του Παπαδόπουλου, ο οποίος είχε την ευθύνη της ασφάλειας του προεδρικού μεγάρου.
Οι «σκοπευτές», εν τω ,μεταξύ, που ήταν τέσσερις, το έσκασαν τρέχοντας από την ταράτσα, αφήνοντας πίσω τους ένα αυτόματο και δυο τουφέκια! Αργότερα, όταν συνελήφθησαν. Κατονόμασαν ως σχεδιαστή της απόπειρας τον Παπαποστόλου!
«Από ό,τι αποδείχθηκε στις ανακρίσεις και στο δικαστήριο (η σχετική δίκη έγινε Σεπτέμβριο – Νοέμβριο του 1970) οι επίδοξοι δολοφόνοι ανήκαν σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετες ομάδες αντιπάλων του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου: Ένας «ιστορικός συμβιβασμός» ένωσε για την απόπειρα αφοσιωμένους φίλους του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, που ένιωθε παραγκωνισμένος ύστερα από την παραίτησή του, και άνδρες της σκληρής αντιμακαριακής αντιπολίτευσης, που θεωρούσαν ότι ο πρόεδρος της Κύπρου είχε εγκαταλείψει την πολιτική υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα.
Για την απόπειρα καταδικάστηκαν τέσσερα πρόσωπα από το Κακουργιοδικείο Λευκωσίας. Το δικαστήριο δέχθηκε ότι «εκ πρώτης όψεως ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης συμμετείχε της συνωμοσίας» έγραψε ο καθηγητής Πέτρος Παπαπολυβίου…..
«Θα υπομένω καρτερικώς τα πάντα»
Ο Μακάριος, θεώρησε ότι πίσω από την απόπειρα βρισκόταν ο Γιωρκάτζης. Την ίδια μέρα της απόπειρας, έστειλε αστυνομικούς και έκαναν το σπίτι και το γραφείο του Γιωρκάτζη «φύλλο και φτερό» αλλά οι περιβόητες «κασέτες» δεν βρέθηκαν…
Ο πρώην υπουργός ζήτησε να δει τον Μακάριο, αλλά εκείνος δεν τον δεχόταν. Έτσι, αποφάσισε να φύγει. Τον κατέβασαν, όμως, στις 13 Μαρτίου, αστυνομικοί από το αερoσκάφος της «Air Μidle East» και του ανακοίνωσαν ότι απαγορεύεται να φύγει από την Κύπρο.
O Γιωρκάτζης παραιτείται από οργανωτικός γραμματέας του Ενιαίου Κόμματος και κάνει την ακόλουθη δήλωση: «Θα υπομένω καρτερικώς τα πάντα, προετοιμασμένος δι’ οτιδήποτε, πιστεύων ότι η αλήθεια και το δίκαιον θα επικρατήσουν. Και διά το καλόν της Κύπρου αλλά και διά το καλόν του Μακαριωτάτου».
Δυο μέρες αργότερα, απόγευμα Κυριακής 15 Μαρτίου, ο Γιωρκάτζης δολοφονήθηκε σε ερημικό δρόμο έξω από τη Λευκωσία. Όπως ισχυρίστηκαν συνεργάτες του, πήγαινε να συναντήσει τον διοικητή Καταδρομών, συνταγματάρχη Παπαποστόλου. Εκείνος, όμως, προέβαλε ακλόνητο άλλοθι! Μέρι σήμερα, η υπόθεση θεωρείται «ανεξιχνίαστη».
