Ο υποστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Κολοκούρης, ο μοναδικός Ελληνας αξιωματικός του Ε.Σ., δύο φορές επικεφαλής της ελληνικής αποστολής στο Αφγανιστάν, και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συνοριακών Φυλάκων, αρχιφύλακας ΕΛ.ΑΣ., Παναγιώτης Χαρελάς, συζητούν με τη «Δημοκρατία» για την κατάσταση στο Αφγανιστάν και τις «πολεμικές» προετοιμασίες στα σύνορα, από την Αλβανία έως τον Έβρο και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
- Από τον Μάνο Μεϊμαράκη
Κ. Κολοκούρης: Είχαμε καθημερινά 30-40 νεκρούς από την ISAF ή την αφγανική αστυνομία
Ποιά είναι η κατάσταση αυτή την ώρα στο Αφγανιστάν;
Αυτή τη στιγμή έχουν συγκεντρωθεί οι συμμαχικές δυνάμεις στο αεροδρόμιο της Καμπούλ -είναι διεθνές αεροδρόμιο και το μεγαλύτερο του Αφγανιστάν- και γίνεται εκκένωση προς τις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Εκεί, εκτός από τους Αμερικανούς, υπήρχαν 42 χώρες της συμμαχίας. εχουν συγκεντρωθεί λοιπόν όλες οι δυνάμεις στο αεροδρόμιο, έχουν αυξήσει την ασφάλεια στο έδαφος γύρω από το αεροδρόμιο, από τον αέρα περιπολούν ελικόπτερα Apache και BlackHawk, τα οποία είναι επανδρωμένα με δυνάμεις καταδρομών, ενώ μέσα αλλά και έξω από το αεροδρόμιο περιπολούν με μηχανοκίνητα.
Τώρα προσέξτε, την επίθεση των Ταλιμπάν δεν θα την αποφύγουν. Οι Ταλιμπάν -είναι η συνηθισμένη τακτική τους- το βράδυ πηγαίνουν στους λόφους πλησίον του αεροδρομίου, 40-50 μέτρα πιο πάνω από το επίπεδο του αεροδρομίου και σε απόσταση μέχρι 3-4 χιλιόμετρα, και, σύμφωνα με πληροφορίες που έχω, έχουν αρχίσει να ρίχνουν πυραύλους Κατιούσα, με τους οποίους προσβάλλουν στόχους περιοχής. Αυτούς τους πυραύλους μάς έριχναν τακτικότατα τα βράδια καθ’ όλο το διάστημα που ήμουν στο Αφγανιστάν. Οσο υπηρέτησα εκεί από αυτές τις επιθέσεις στο στρατόπεδο είχαμε καθημερινά 30-40 νεκρούς από την ISAF ή την αφγανική αστυνομία ή τον αφγανικό στρατό.
Αυτό που περιμένουμε τώρα είναι οι Ταλιμπάν να σκληρύνουν τη στάση τους -ήδη την έχουν σκληρύνει- και σύντομα να αρχίσουν να προσβάλλουν μαζικά με πυρά και το αεροδρόμιο. Ριψοκινδυνεύω δε να σας πω το εξής, αλλά το πιστεύω ότι θα γίνει -είχε γίνει και όταν ήμουν εκεί-, κατά την ώρα που προσγειώνονται ή απογειώνονται τα αεροσκάφη τα χτυπούσαν με πυρά ευθυτενούς τροχιάς. Επιπλέον, όπως συμβαίνει και τώρα, αναλογισθείτε ότι καθημερινά δεν μπορούσαμε να βγούμε έξω από το στρατόπεδο αν πρώτα δεν κάναμε ελέγχους για νάρκες στον δρόμο ή δεν ελέγχαμε για άτομα -έστελναν παιδιά, ηλικιωμένους ή έγκυες γυναίκες να εκτελέσουν βομβιστικές ενέργειες-, με την πιο συνηθισμένη πρακτική αυτή του ποδηλάτη: όταν περνούσαν με το ποδήλατο δίπλα από οχήματα των συμμαχικών δυνάμεων, πυροδοτούσαν τα εκρηκτικά.
Εννοείται ότι στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν θα αρχίσουν να κατακρεουργούν στην κυριολεξία τους Αφγανούς πολίτες, εγώ είχα προλάβει ακόμα και εκτελέσεις που έκαναν στο γήπεδο της Καμπούλ. Κάθε Τρίτη σκότωναν γυναίκες και κάθε Κυριακή άνδρες, έφταναν στο σημείο να ακρωτηριάζουν μέχρι και ανδρικό μόριο.
Πώς από τη μια μέρα στην άλλη οι συμμαχικές δυνάμεις αποφάσισαν να φύγουν από το Αφγανιστάν, μάλιστα αφήνοντας πίσω εξοπλισμούς, μέσα, όπλα…
Ο βασικός στρατηγικός στόχος των Ταλιμπάν είναι να δημιουργήσουν έναν άξονα, ένα αντιπερισπασμό στο Ιράν. Εκτιμώ ότι οι Ταλιμπάν αποτελούν μοχλό πίεσης των Αμερικανών σε βάρος κρατών της περιοχής που αντιτίθενται στα συμφέροντά τους.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι Αμερικανοί σε όλες τις επιχειρήσεις δρούσαν ανεξάρτητα και μόνοι τους. Δεν γνώριζε κανείς τι κάνουν. Τώρα είναι η στιγμή να χρησιμοποιήσουν τους Ταλιμπάν, καθότι στις πρόσφατες εκλογές του Ιράν εξελέγη πρόεδρος που ασκεί πολιτική τελείως διαφορετική από τον προκάτοχό του, τον Ροχανί, ο οποίος ήταν φιλοδυτικός. Ο σημερινός ηγέτης του Ιράν, ο Ραϊσί, έχει προβεί μάλιστα σε δημόσιες δηλώσεις ότι στηρίζει τη Ρωσία και την Κίνα. Επίσης, και το Ισραήλ έχει σοβαρότατο πρόβλημα με το Ιράν. Οπότε έχουμε τη συμμαχία, με τους δυτικούς και το Ισραήλ να δίνουν στους Ταλιμπάν το Αφγανιστάν για να απομονώσουν το Ιράν και να ενεργοποιήσουν το θρησκευτικό στοιχείο και να στρέψουν εκ νέου Σουνίτες εναντίον Σιιτών, οι οποίοι τρέφουν απύθμενο μίσος μεταξύ τους. Οι Σουνίτες, που είναι οι Ταλιμπάν, μισούν θανάσιμα τους Σιίτες που είναι οι Ιρανοί. Δεν μπορεί ο αφγανικός στρατός δύναμης 300.000 ανδρών, ένας καλά εκπαιδευμένος και εξοπλισμένος στρατός, να καταρρέει από μερικές δεκάδες χιλιάδες Ταλιμπάν, πιστεύω ότι έχουν πάρει εντολή να μη ρίξουν ούτε μια σφαίρα. Επίσης, είδα ότι οι Ταλιμπάν έχουν όλο τον αμερικανικό εξοπλισμό που είχε ο νέος αφγανικός στρατός. Αν φεύγοντας δεν προλαβαίνεις να πάρεις μαζί σου τα μέσα, είτε τεθωρακισμένα κι ελικόπτερα είτε οτιδήποτε άλλο, το καις, το καταστρέφεις. Γιατί τους τα άφησαν; Ακόμα, στο Αφγανιστάν υπάρχουν εννέα πολέμαρχοι, οι οποίοι διατηρούν ιδιωτικούς στρατούς. Αυτοί ουσιαστικά είναι φεουδάρχες και μεγάλοι οπιοπαραγωγοί, οι οποίοι ήθελαν να ελέγχουν την περιοχή τους και έφτιαξαν ιδιωτικούς στρατούς με μερικές χιλιάδες στρατιώτες καθένας, διαθέτουν δε μέχρι και άρματα. Αυτούς η κυβέρνηση του Αφγανιστάν επιχείρησε να τους θέσει στο περιθώριο, αλλά δεν τους κατήργησε. Ο ένας μόνο από τους πολεμάρχους, σύμφωνα με πληροφορίες μου από τον αφγανικό στρατό, μάχεται τους Ταλιμπάν, οι υπόλοιποι οκτώ τους έχουν αποδεχτεί. Αλλά κι αυτός ο ένας τούς μάχεται διότι ζήτησε να έχει συμμετοχή στη νέα κυβέρνησή τους, δεν του δόθηκε ακόμα και προσπαθεί να κάνει αντάρτικο μέχρι να πάρει αυτό που θέλει. Εν ολίγοις, έχουν παραδοθεί όλοι αμαχητί, το Αφγανιστάν θα ζήσει ένα απίστευτο δράμα, θα αρχίσουν τα στυγνά εγκλήματα και οι βιασμοί. Και όταν μιλάμε για Ταλιμπάν, μιλάμε για την Αλ Κάιντα. Και τι θα πουν τώρα οι Αμερικανοί; Εδωσαν άφεση αμαρτιών στους τρομοκράτες;
Η Ελλάδα τι έχει να φοβάται από ένα νέο μεταναστευτικό κύμα;
Ακόμα και η κυβέρνηση δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα σε αυτό το ερώτημα. Προφανώς θα υπάρξει ένα κύμα. Ομως, επειδή βλέπω ότι λαμβάνουν μέτρα και στον Εβρο, είναι σαφές ότι υπάρχουν πληροφορίες ή σοβαρές ενδείξεις ότι θα έχουμε πάλι κύμα το οποίο θα επιχειρήσει να μπει στην Ελλάδα. Το μόνο λάθος που έχουν κάνει είναι ότι δεν συνέχισαν τον φράχτη να κλείσουν τελείως τα σύνορα με την Τουρκία και πολύ καλό έργο είναι αυτό της τάφρου που έκανε ο στρατηγός Φράγκος και συνέχισαν οι επόμενοι, όπου, μεταξύ άλλων, αποτελεί και χώρο καταστροφής εχθρικών δυνάμεων. Αλλά ο φράχτης πρέπει να γίνει, πρέπει να κλείσουν τα σύνορα. Οι Τούρκοι εκμεταλλεύονται τα πάντα, είναι αναξιόπιστοι και δεν πρέπει να τους δείχνουμε καμία εμπιστοσύνη. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η Τουρκία θα παραμείνει εχθρός μας για πάντα. Εννοείται ότι θα επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί με κάθε τρόπο σε βάρος μας την κατάσταση και οφείλουμε να σταματήσουμε να έχουμε παθητική στάση σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Να ενεργοποιηθούμε και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες. Η άμυνα είναι μια κατάσταση προσωρινή που έχει σκοπό να απορροφήσει την επιθετική ισχύ του επιτιθέμενου μέχρι να καταστεί δυνατόν ο αμυνόμενος να προβεί σε επιθετικές επιχειρήσεις. Με άμυνα κανένας δεν κέρδισε ποτέ.
Π. Χαρελάς: Είμαστε προετοιμασμένοι αλλά η μόνιμη πίεση στον Έβρο απαιτεί ενίσχυση
Ποια είναι η κατάσταση στον Εβρο τώρα;
Οι δυνάμεις της Συνοριοφυλακής σε όλη τη χώρα βρίσκονταν σε κατάσταση πολύ μεγάλης εγρήγορσης. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον Εβρο υπάρχει αρκετά μεγάλη πίεση το τελευταίο διάστημα από μετανάστες οι οποίοι επιχειρούν να μπουν στην Ελλάδα εκμεταλλευόμενοι τη χαμηλή στάθμη του ποταμού. Αλλά από τη δική μας πλευρά επιχειρούμε να αποτρέψουμε τις παράνομες εισόδους και τη δραστηριότητα των διακινητών.
Θα χρειαστεί να ενισχυθούν οι δυνάμεις αυτή την περίοδο; Πόσο μεγαλύτερη πίεση αναμένεται μετά τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν;
Αναμένουμε η ενίσχυση αυτή να είναι μόνιμη. Ο στόχος είναι να υπάρξουν νέες προσλήψεις συνοριοφυλάκων για τον Εβρο. Φυσικά, η περαιτέρω ενίσχυση θα εξαρτηθεί από την αύξηση της πίεσης ή από κάποιον αιφνιδιασμό, όπως συνέβη τον Μάρτιο του 2020. Ωστόσο, αν φτάσει ένα μεγάλο κύμα Αφγανών μεταναστών στα σύνορα, θεωρούμε ότι θα έχουν αποτύχει η πολιτική και η διπλωματία. Γιατί τότε θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε ένα πολύ μεγάλο ζήτημα, το οποίο ενδεχομένως να είναι και ανθρωπιστικό, παράλληλα όμως πολλοί μετανάστες και πολλά κυκλώματα θα έχουν εκμεταλλευθεί αυτό το προσφυγικό κύμα έχοντας παρεισφρήσει μέσα σε αυτό το κύμα. Αυτό που θα πρέπει να επιδιωχθεί είναι να διαχειρισθεί η Ευρώπη μακριά από τα σύνορά της αυτό το μεταναστευτικό κύμα και θα πρέπει να το κάνει οργανωμένα και αναλόγως των δυνατοτήτων κάθε χώρας. Να μην ξαναδούμε γεγονότα όπως το 2015 να μην μπορούμε να κρατήσουμε τα σύνορά μας και να μην ξέρουμε ποιος μπαίνει στη χώρα και τι θα τον κάνουμε στο τέλος εμείς. Πάντως, το έχουμε αποδείξει και τον Μάρτιο του 2020 ότι έχουμε τη δυνατότητα να διαχειρισθούμε -κυρίως της μεγάλης πλέον εμπειρίας την οποία έχουμε- μια τέτοια κατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και νομίζω ότι και η ηγεσία της Αστυνομίας πάνω σε αυτό το εργάζεται. Μελετάμε τα λάθη του παρελθόντος -πολιτικά και υπηρεσιακά- ώστε να έχουμε καλύτερη οργάνωση και να μην κάνουμε τα ίδια, για να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα, το οποίο είναι η φύλαξη των συνόρων -προάγοντας την εσωτερική ασφάλεια και στις τοπικές κοινότητες- και η αποτροπή παράνομων εισόδων μέσω των κυκλωμάτων.
Αν υποθέσουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε μια μαζική είσοδο, ένα νέο 2015, αυτή αναμένεται μόνο στον Εβρο;
Θα πρέπει να προετοιμασθούμε και προετοιμαζόμαστε αρκετό καιρό και στα νησιά και στον Εβρο. Την ίδια βαρύτητα που δίνουμε στη συνοριακή φύλαξη στον Εβρο, και μεγαλύτερη ίσως, θα πρέπει να έχουν και τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου. Το 2015 δεν είχαμε ούτε έναν συνοριοφύλακα στα νησιά, ούτε μια υπηρεσία συνοριακής φύλαξης και διαχείρισης μετανάστευσης, σήμερα στα νησιά είναι τελείως διαφορετικά τα πράγματα, με υπηρεσίες, δομές και με 800 νέους συνοριοφύλακες, των οποίων ο αριθμός ευελπιστώ να αυξηθεί. Τώρα, επειδή η Τουρκία υπέστη μια ήττα πέρυσι στον Εβρο και, όπως εμείς, μαθαίνει κι εκείνη από τα λάθη της ώστε την επόμενη φορά να κερδίσει, αυτό που θα πρέπει ενδεχομένως να αναμένουμε στο μέλλον είναι κάτι πιο δυνατό και οργανωμένο σε σχέση με αυτό που ήταν τον Μάρτιο του 2020 και όχι μόνο στον Εβρο. Θα πρέπει να προετοιμασθούμε για ακόμη πιο δύσκολα πράγματα κι αν μην έρθουν ποτέ. Αλλά το Μεταναστευτικό η Τουρκία δυστυχώς το εργαλειοποιεί και νομίζω ότι κι εμείς πρέπει να είμαστε ακόμη πιο οργανωμένοι.
Με τον φράχτη στον Εβρο είμαστε ασφαλείς, μπορεί να καλύψει τα κενά στα σύνορα;
Ο φράχτης στον Εβρο μπορεί να καλύψει περίπου 40 χιλιόμετρα τμηματικά, καλύπτοντας έτσι τα χερσαία τμήματα των συνόρων με την Τουρκία. Οπου μπορούσε να γίνει φράχτης έχει γίνει. Υπολείπονται ακόμα 170 χιλιόμετρα στα οποία υπάρχει παραποτάμια έκταση και αυτά θα ελέγχονται μέσα από ένα σύστημα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των συνόρων που μας δίνει τη δυνατότητα γρήγορης απόκρισης με φυσική παρουσία όπου χρειασθεί χωρίς να περιπολούμε άσκοπα. Ασφαλώς όμως έχουμε και ρόλο πίσω από τις γραμμές των συνόρων όπου επιχειρούμε να εντοπίσουμε τους μετανάστες που καταφέρνουν και περνάνε.
Υπάρχουν όμως ακόμα δύο μέτωπα εισόδου, από Βουλγαρία και Αλβανία. Εκεί τι κάνουμε; Ουσιαστικά όλη η χώρα είναι περικυκλωμένη…
Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι έχουμε εισόδους από την Τουρκία στη Βουλγαρία και από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα και αναπτύσσουμε δυνάμεις και στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Ομοίως έχουμε εισόδους και από την Αλβανία προς την Ελλάδα, όχι Αλβανών, αλλά Ασιατών και από άλλες χώρες. Είναι η θέση της χώρας μας επάνω στον χάρτη τέτοια, που δεν πρέπει να εστιάζουμε μόνο στα Ελληνοτουρκικά αλλά και γύρω γύρω, και θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια πολύ ισχυρή συνοριακή φύλαξη σε όλο το μήκος των συνόρων μας.
Η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. ακούει τα αιτήματά σας, τις εκτιμήσεις, τις προτάσεις σας;
Νομίζω το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. ακούει πραγματικά, οφείλει να ακούσει, πολλώ δε μάλλον σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα. Εχουμε μια τεράστια εμπειρία και μέσα από την επιχειρησιακή δραστηριότητα και θεωρώ ότι είμαστε σε καλό δρόμο και σε ένα ικανό επίπεδο συνεργασίας που μπορεί και φέρνει θετικά αποτελέσματα, όπως έφερε και τον Μάρτιο του 2020. Δεν έχουν καμία δουλειά οι συνοριοφύλακες μέσα σε γήπεδα ή σε αλλότρια καθήκοντα. Για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε και να είμαστε έτοιμοι σε δύσκολους καιρούς σήμερα, θα πρέπει να έχουμε απόλυτη εξειδίκευση. Δυστυχώς, η Ελληνική Αστυνομία όλα αυτά τα χρόνια δεν ήθελε εξειδίκευση, ήθελε αστυνομικούς γενικών καθηκόντων, δεν είμαστε όλοι για όλα. Και από την Πολιτεία και από την ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ., παρά τα γεγονότα του 2015, η συνοριακή φύλαξη είχε απαξιωθεί πάρα πολύ μέχρι πριν από τρία τέσσερα χρόνια. Αν δεν υπάρξει εξειδίκευση, νομίζω δεν θα μπορέσουμε να προοδεύσουμε ούτε σε επίπεδο ασφάλειας στη χώρα, αλλά και ούτε σε οργανωτικό επίπεδο στην ΕΛ.ΑΣ. Είμαι βέβαιος όμως ότι στο μέλλον -ωριμάζουν με ραγδαίους ρυθμούς οι συνθήκες- θα δούμε ανεξάρτητο Σώμα Συνοριοφυλάκων, γιατί θα μας δικαιώσει σε αυτό που λέμε ότι η εξειδίκευση είναι μονόδρομος για την προστασία των συνόρων.
